Το δημογραφικό πρόβλημα και η γήρανση του πληθυσμού μοιάζει με ωρολογιακή βόμβα και βρίσκεται στην πρώτη θέση των μακροχρόνιων απειλών που αντιμετωπίζει η χώρα
Σε αύξηση των ηλικιακών ορίων συνταξιοδότησης οδηγούν οι επικαιροποιημένες μελέτες των βασικών δημογραφικών δεικτών καθιστώντας μαραθώνιο δεκαετιών την απόσυρση από τον εργασιακό βίο. Εν αναμονή της επικαιροποιημένης μελέτης της Αναλογιστικής Αρχής (το 2027) ορθάνοιχτο είναι το ενδεχόμενο για αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, φέρνοντας ηλικιακές ανατροπές στο εργατικό δυναμικό.
Χαρακτηριστικό είναι πως τα ποσοστά απασχόλησης των 65άρηδων ή και μεγαλύτερων ηλικιακών ομάδων αυξάνονται με την ανάπτυξη µοντέλων για την παράταση του εργασιακού βίου και αύξησης της πραγµατικής ηλικίας συνταξιοδότησης να κρίνεται επιτακτική.
Τα παγκόσμια «καμπανάκια» έχουν αρχίσει να χτυπούν δυνατά με τον Λάρι Φινκ, CEO της BlackRock, να υπογραμμίζει πως μέχρι το 2050, ένας στους έξι κατοίκους του πλανήτη θα είναι άνω των 65 ετών. Οι γεννήσεις μειώνονται, η μερίδα του οικονομικά ενεργού πληθυσμού μικραίνει και μαζί μειώνεται το εργατικό δυναμικό που στηρίζει την παραγωγή της και την ανάπτυξή της. Το αποτέλεσμα είναι να μένουν κενές όλο και περισσότερες θέσεις εργασίας.
«Δεξαμενή» εργατικού δυναμικού οι 65+
Η εκτίμηση για την εξέλιξη των κύριων δημογραφικών μεταβλητών στην Ελλάδα, όπως παρουσιάζεται από τη EUROSTAT, θέλει ο πληθυσμός να μειώνεται από 10,438 εκατομμύρια το 2022 σε 7,777 εκατομμύρια το 2070. Η αναλογία συνταξιούχων-ασφαλισμένων, που σήμερα είναι στο 1 προς 1,66, σε 15 χρόνια θα υποχωρήσει στο 1,25.
Μοιραία, ηλικίες που σήμερα θεωρούνται «παροπλισμένες» εργασιακά, όπως οι άνω των 65 ετών, θα αποτελούν σε μερικά χρόνια «δεξαμενή» εργατικού δυναμικού.
Στη χώρα μας, σύμφωνα με ισχύοντα νόμο του 2010 από την 1/1/2024 τα όρια ηλικίας θα ανακαθορίζονται ανά τριετία, με βάση πάντα το προσδόκιμο ζωής και με σημείο αναφοράς την ηλικία των 65 ετών. Στη «χτυπημένη» από τα μνημόνια Ελλάδα, μετά από την πίεση της τρόικα, αυξήθηκαν κατά δύο έτη τα ηλικιακά όρια στα 67 και στα 62 από 1/1/2013 και με το νόμο 4336/2015 αυξήθηκαν με βίαιο τρόπο και όλα τα ενδιάμεσα ηλικιακά όρια συνταξιοδότησης.
Στην ετήσια έκθεση με τίτλο «2024 Ageing Report» η Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία (Eurostat) προτείνει για τους Έλληνες και τις Ελληνίδες αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης για όσους εξέλθουν στη σύνταξη μετά το 2030 από 1,5 χρόνο, για όσους εξέλθουν μετά το 2050 3,5 χρόνια και για όσους εξέλθουν μετά το 2070 αύξηση 5,5 χρόνια.
Ειδικοί εκτιμούν ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μεγάλη αύξηση των ορίων ηλικίας μετά το 2030 γι’ αυτούς που εργάζονται 20 χρόνια τουλάχιστον σήμερα αλλά και γι’ αυτούς που θα μπουν στην αγορά εργασίας τα επόμενα χρόνια».
Σύνταξη στα 68 ή και στα 72
Με δεδομένο ότι η χώρα μας έχει ψηφίσει διάταξη με τη ρήτρα προσδοκίμου για αύξηση ορίων ηλικίας ανά τριετία, μετά το 2027, γι’ αυτούς που εργάζονται σήμερα τουλάχιστον 20 χρόνια αλλά και αυτούς που θα μπουν στην αγορά εργασίας τα προσεχή χρόνια δεν αποκλείεται να εξέλθουν στη σύνταξη από το 68ο μέχρι το 72ο έτος της ηλικίας τους.
Η γήρανση του πληθυσμού στην χώρα μας οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε μακροπρόθεσμες επιπτώσεις.
Ανάμεσα στα σενάρια είναι και ο πληθυσμός των νέων (0-19 ετών) να μειωθεί έως ένα εκατομμύριο το 2025. Ο πληθυσμός των 20-64 ετών να μειωθεί από 1,36 – 1,65 εκατ. (ελάχιστο/ μέγιστο), κατά 1,5 εκατ. δε στο ενδιάμεσο σενάριο επηρεάζοντας το εργατικό δυναμικό και το πλήθος των απασχολουμένων.
