Έννοια συκοφαντικής δυσφήμησης
Από 01-07-2019, αν από την τέλεση της πράξης μέχρι την αμετάκλητη εκδίκασή της ίσχυσαν περισσότερες διατάξεις νόμων, εφαρμόζεται αυτή που στη συγκεκριμένη περίπτωση οδηγεί στην ευμενέστερη μεταχείριση του κατηγορουμένουάρ. 2 παρ. 1 ΠΚάρ. πρώτο ν. 4619/2019άρ. 460 ΠΚάρ. πρώτο ν. 4619/2019άρ. δεύτερο ν. 4619/2019. Αν κάποιος ισχυριστεί ή διαδώσει για κάποιον άλλον ενώπιον τρίτου ψευδές γεγονός, το οποίο μπορεί να βλάψει την τιμή ή την υπόληψη του άλλου, και ο υπαίτιος γνώριζε ότι το γεγονός είναι ψευδές, ο υπαίτιος τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών μηνώνάρ. 363 εδ. 1 ΠΚάρ. 362 εδ. 1 ΠΚ. Αν η πράξη τελέστηκε από 01-07-2019 και μετά, μαζί με τη φυλάκιση επιβάλλεται και χρηματική ποινήάρ. 363 εδ. 1 ΠΚάρ. πρώτο ν. 4619/2019άρ. 460 ΠΚάρ. πρώτο ν. 4619/2019άρ. δεύτερο ν. 4619/2019. Αν η πράξη τελέστηκε έως και 30-06-2019, μαζί με τη φυλάκιση μπορεί να επιβληθεί και χρηματική ποινήάρ. 363 εδ. 1 υποεδ. 2 ΠΚ. Από 01-07-2019, δεν μπορεί να επιβληθεί στέρηση των πολιτικών δικαιωμάτωνάρ. 363 εδ. 2 ΠΚάρ. πρώτο ν. 4619/2019άρ. 460 ΠΚάρ. πρώτο ν. 4619/2019άρ. δεύτερο ν. 4619/2019άρ. 63 ΠΚάρ. πρώτο ν. 4619/2019άρ. 460 ΠΚάρ. πρώτο ν. 4619/2019άρ. δεύτερο ν. 4619/2019. Η συκοφαντική δυσφήμηση αποτελεί πλημμέλημαάρ. 363 εδ. 1 ΠΚάρ. πρώτο ν. 4619/2019άρ. 460 ΠΚάρ. πρώτο ν. 4619/2019άρ. δεύτερο ν. 4619/2019άρ. 18 εδ. 3 ΠΚάρ. πρώτο ν. 4619/2019άρ. 460 ΠΚάρ. πρώτο ν. 4619/2019άρ. δεύτερο ν. 4619/2019.
Διαδικασία του αυτοφώρου
Αν ο φερόμενος ως δράστης συκοφαντικής δυσφήμησης συνελήφθη επ’ αυτοφώρω από 01-07-2019 και μετά, ακολουθείται η διαδικασία του αυτοφώρου, εκτός αν ο εισαγγελέας κρίνει ότι συντρέχουν λόγοι να μην εφαρμοστεί αυτή η διαδικασίαάρ. 417 ΚΠοινΔάρ. πρώτο ν. 4620/2019άρ. 585 ΚΠοινΔάρ. πρώτο ν. 4620/2019άρ. δεύτερο ν. 4620/2019(ΦΕΚ A 96/11-06-2019). Αν ο φερόμενος ως δράστης συκοφαντικής δυσφήμησης, δυσφήμησης ή εξύβρισης συνελήφθη επ’ αυτοφώρω από 26-02-2019 έως και 30-06-2019, αν δεν συντρέχουν ιδιαίτερα σοβαροί λόγοι, ακόμα και αν τα αδικήματα αυτά τελούνται δια του τύπου, δεν ακολουθείται η διαδικασία του αυτοφώρουάρ. 417 εδ. 2 ΚΠοινΔάρ. 32 ν. 4596/2019άρ. 48 ν. 4596/2019(ΦΕΚ Α 32/26-02-2019)άρ. 363 ΠΚάρ. 362 ΠΚάρ. 361 ΠΚ.
Δίωξη κατ’ έγκληση
Η συκοφαντική δυσφήμηση διώκεται, κατά τις γενικές διατάξεις, κατ’ έγκλησηάρ. 368 παρ. 1 εδ. 1 ΠΚάρ. 363 ΠΚ. Από 01-07-2019, δεν απαιτείται παράβολο έγκλησηςάρ. 51 παρ. 1 ΚΠοινΔάρ. 42 παρ. 2 ΚΠοινΔάρ. πρώτο ν. 4620/2019άρ. 585 ΚΠοινΔάρ. πρώτο ν. 4620/2019άρ. δεύτερο ν. 4620/2019. Από 01-07-2019, αν ο δικαιούχος της έγκλησης δεν υποβάλει την έγκληση μέσα σε 3 μήνες από την ημέρα που έμαθε για την τέλεση της πράξης και για τον δράστη της, ή για έναν από τους συμμετόχους, το αξιόποινο της πράξης εξαλείφεταιάρ. 114 παρ. 1 ΠΚάρ. πρώτο ν. 4619/2019άρ. 460 ΠΚάρ. δεύτερο ν. 4619/2019. Έως και 30-06-2019, αν ο δικαιούχος της έγκλησης δεν υποβάλει την έγκληση μέσα σε 3 μήνες από την ημέρα που έλαβε γνώση της πράξης που τελέσθηκε και του προσώπου που την τέλεσε, ή έστω ενός συμμετόχου, το αξιόποινο της πράξης εξαλείφεταιΑΠ Ποιν. 1859/2009άρ. 117 παρ. 1 ΠΚ.
Αντικειμενική και υποκειμενική υπόσταση
Η αντικειμενική υπόσταση της συκοφαντικής δυσφήμησης στοιχειοθετείται, αν:
- ο δράστης προέβηκε σε ισχυρισμό ή σε διάδοσηάρ. 363 εδ. 1 ΠΚάρ. 362 εδ. 1 ΠΚ, και
- ο ισχυρισμός ή η διάδοση έγινε ενώπιον τρίτουΑΠ Ποιν. 308/2016άρ. 363 εδ. 1 ΠΚάρ. 362 εδ. 1 ΠΚ, και
- ο ισχυρισμός ή η διάδοση αφορά σε γεγονόςάρ. 363 εδ. 1 ΠΚάρ. 362 εδ. 1 ΠΚ, και
- το γεγονός αφορά σε άλλονάρ. 363 εδ. 1 ΠΚάρ. 362 εδ. 1 ΠΚ, και
- το γεγονός είναι πρόσφορο να βλάψει την τιμή ή την υπόληψη του άλλουάρ. 363 εδ. 1 ΠΚάρ. 362 εδ. 1 ΠΚ, και
- το γεγονός είναι ψευδέςάρ. 363 εδ. 1 ΠΚ.
Η υποκειμενική υπόσταση της συκοφαντικής δυσφήμησης στοιχειοθετείται, αν:
- ο δράστης γνωρίζει ότι το γεγονός είναι ψευδέςΑΠ Πολ. 1007/2010άρ. 363 εδ. 1 ΠΚ, και
- ο δράστης γνωρίζει, ή έστω διατηρεί αμφιβολίεςΑΠ Ποιν. 964/2010, ότι το γεγονός είναι πρόσφορο να βλάψει την τιμή ή την υπόληψη του άλλουΑΠ Ποιν. 513/2013άρ. 363 εδ. 1 ΠΚάρ. 362 εδ. 1 ΠΚ, και
- ο δράστης θέλει ή αποδέχεται να προβεί στον ισχυρισμό ή τη διάδοση του γεγονότος ενώπιον τρίτουΑΠ Ποιν. 513/2013ΑΠ Ποιν. 964/2010άρ. 363 εδ. 1 ΠΚάρ. 362 εδ. 1 ΠΚ.
Το δικαστήριο, ή το συμβούλιο, οφείλει να ελέγξει κατά σειρά προτεραιότητας, αν οι ισχυρισμοί αποτελούν συκοφαντική δυσφήμηση, απλή δυσφήμηση ή ότι ενέχουν σκοπό εξύβρισηςΑΠ Ποιν. 1568/1997. Αν το δικαστήριο, ή το συμβούλιο, αποφανθεί αρνητικά όσον αφορά τη συκοφαντική δυσφήμηση, θα προχωρήσει στη στάθμιση των ισχυρισμών ως απλής δυσφήμησης ή εξύβρισηςΑΠ Ποιν. 1568/1997. Θα συμβουλευτείτε τον ΠΚ;
Ισχυρισμός ή διάδοση
Ισχυρισμός υπάρχει, αν ο κατηγορούμενος ανακοινώνει το γεγονός ως δική του πεποίθηση, ανεξαρτήτως του τρόπου με τον οποίο γεννήθηκε η πεποίθησηΑΠ Ποιν. 964/2010. Διάδοση υπάρχει, αν ο κατηγορούμενος μεταδίδει περαιτέρω ισχυρισμό άλλου προσώπου περί γεγονότος, χωρίς να υιοθετεί τον εν λόγω ισχυρισμόΑΠ Ποιν. 964/2010. Η διάδοση μπορεί να γίνει και με μετάδοση από τον κατηγορούμενο, δια του τύπου, ισχυρισμού άλλου προσώπου σχετικά με τρίτοΑΠ Ποιν. 964/2010. Συκοφαντική δυσφήμηση δια του τύπου μπορεί να γίνει και με την ανάρτηση – επικόλληση διαφημιστικού φυλλαδίου με δυσφημιστικούς ισχυρισμούςΑΠ Ποιν. 2515/2009. Η καταχώριση στο internet κειμένου με δυσφημιστικά γεγονότα δεν στοιχειοθετεί αδίκημα τελούμενο δια του ΤύπουΑΠ Ποιν. 192/2017. Αν ο δράστης τέλεσε συκοφαντική δυσφήμηση με το να περιλάβει συκοφαντικούς ισχυρισμούς σε κατάθεσή του ενώπιον του ανακριτή, και δώσει εκ νέου κατάθεση ενώπιον του ανακριτή, και αναφέρεται και προσεπιβεβαιώνει την προηγούμενη κατάθεσή του που περιλάμβανε τους συκοφαντικούς ισχυρισμούς, ο δράστης τελεί εκ νέου συκοφαντική δυσφήμησηΑΠ Ποιν. 1334/2007. Στην περίπτωση αυτή, χρόνος έναρξης της παραγραφής της καινούριας συκοφαντικής δυσφήμησης είναι ο χρόνος κατά τον οποίο ο υπαίτιος προσεπιβεβαιώνει την προηγούμενη κατάθεσή τουΑΠ Ποιν. 1334/2007.
Τρίτος στη συκοφαντική δυσφήμηση
Στην έννοια του τρίτου δεν περιλαμβάνονται δημόσιοι λειτουργοί ή υπάλληλοι που λαμβάνουν γνώση των ισχυρισμών για τα διάδικα μέρη, κατά την ενάσκηση καθήκοντος στο πλαίσιο πολιτικής, ποινικής ή διοικητικής δίκηςάρ. 363 ΠΚάρ. 54 ν. 5090/2024άρ. 138 παρ. 1 ν. 5090/2024(ΦΕΚ Α 30/23-02-2024). Και αυτό, σύμφωνα με το άρ. 363 ΠΚ όπως τροποποιήθηκε με τον ν. 5090/2024, με έναρξη ισχύος από 01-05-2024άρ. 363 ΠΚάρ. 54 ν. 5090/2024άρ. 138 παρ. 1 ν. 5090/2024(ΦΕΚ Α 30/23-02-2024) Στην έννοια του τρίτου περιλαμβάνεται οποιοσδήποτε, πλην του δυσφημούμενου, φυσικό πρόσωπο ή αρχή, που έλαβε γνώση με οποιονδήποτε τρόπο του δυσφημιστικού ισχυρισμού ή της διάδοσης, αρκεί το γεγονός να είναι επιλήψιμο γι’ αυτόν στον οποίο αποδίδεταιΠλ.Ολομ. ΑΠ Ποιν. 3/2021άρ. 363 ΠΚάρ. 362 ΠΚ. Και αυτό, γιατί δεν θεσπίζεται με τις διατάξεις του άρ. 362 ΠΚ και άρ. 363 ΠΚ οποιαδήποτε εξαίρεση ή διάκριση όσον αφορά την έννοια του τρίτουΠλ.Ολομ. ΑΠ Ποιν. 3/2021άρ. 363 ΠΚάρ. 362 ΠΚ. Στην έννοια του τρίτου περιλαμβάνονται επομένως και τα πρόσωπα που έλαβαν γνώση του δυσφημιστικού ισχυρισμού ή της διάδοσης με οποιονδήποτε τρόπο, έστω και κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους, όπως
- οι δικαστέςΠλ.Ολομ. ΑΠ Ποιν. 3/2021ΑΠ Ποιν. 1264/2016ΑΠ Ποιν. 611/2015, και
- οι εισαγγελείςΠλ.Ολομ. ΑΠ Ποιν. 3/2021ΑΠ Ποιν. 1264/2016ΑΠ Ποιν. 611/2015, και
- οι υπάλληλοι του δικαστηρίουΠλ.Ολομ. ΑΠ Ποιν. 3/2021ΑΠ Ποιν. 1264/2016ΑΠ Ποιν. 611/2015, και
- οι δικηγόροιΠλ.Ολομ. ΑΠ Ποιν. 3/2021, και
- οι δικαστικοί επιμελητέςΠλ.Ολομ. ΑΠ Ποιν. 3/2021ΑΠ Ποιν. 1264/2016ΑΠ Ποιν. 611/2015, και
- τα μέλη πειθαρχικών συμβουλίων, επιτροπών, ανεξάρτητων αρχώνΠλ.Ολομ. ΑΠ Ποιν. 3/2021, κλπ.
Αντίθετη εκδοχή, κατά την οποία δεν στοιχειοθετείται το αδίκημα της απλής ή της συκοφαντικής δυσφήμησης, αν η ανακοίνωση του δυσφημιστικού γεγονότος γίνεται με το περιεχόμενο δικογράφου που περιήλθε στον δικαστή, τον εισαγγελέα και τον γραμματέα του δικαστηρίου και, εν γένει, σε πρόσωπα θεσμικώς αρμόδια, δηλαδή ειδικώς, συνταγματικώς και δικονομικώς εξουσιοδοτημένα να εξετάζουν τέτοια δικόγραφα και να λαμβάνουν γνώση υποχρεωτικά του περιεχομένου τους, με την αιτιολογία ότι τα πρόσωπα αυτά δεν περιλαμβάνονται στην έννοια του τρίτου, δεν δικαιολογείται ούτε από την γραμματική διατύπωση των άρ. 362 ΠΚ και άρ. 363 ΠΚ, καθώς, κατά το γλωσσικό νόημα της λέξης, “τρίτος” είναι οποιοσδήποτε που δεν μετέχει στη σχέση που υπάρχει μεταξύ δύο προσώπων, οπότε ο όρος αυτός καλύπτει αδιαστίκτως κάθε φυσικό πρόσωπο που δεν είναι ο δράστης ή ο παθών του εγκλήματος, και συνεπώς καταλαμβάνει αναμφισβήτητα και τα ανωτέρω αναφερόμενα δικαστικά πρόσωπα, αλλά ούτε και από την τελολογική ερμηνεία των εν λόγω διατάξεων, σκοπός των οποίων είναι η προστασία του εννόμου αγαθού της τιμής και υπόληψης του προσώπου μέλους μιας οργανωμένης κοινωνίας, από την εξωτερίκευση εκδηλώσεων αμφισβήτησης αυτού, που περιέρχονται στην αντίληψη άλλου προσώπου, το οποίο μπορεί να σχηματίσει αρνητική αντίληψη για την προσωπικότητα εκείνου τον οποίο αφορά το δυσφημιστικό γεγονόςΠλ.Ολομ. ΑΠ Ποιν. 3/2021. Μόνο το γεγονός ότι τα δικαστικά πρόσωπα κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους έχουν αυστηρά προκαθορισμένους ρόλους, δεν εκφράζουν την προσωπική τους άποψη, δεν δικαιούνται να προβαίνουν σε σχολιασμό όσων εκτίθενται στο πλαίσιο της οικείας διαδικασίας, και εκφέρουν την κρίση τους εντός του πλαισίου των καθηκόντων τους, αποκλειστικά, προς διευθέτηση της εννόμου σχέσεως που αφορούν τα διάδικα μέρη, χωρίς να την ανακοινώνουν σε άλλους, δεν δικαιολογεί τη συσταλτική ερμηνεία του όρου “τρίτος”, αφού και ο δικαστικός λειτουργός δεν παύει ως άνθρωπος να γίνεται κοινωνός μιας δυσμενούς παράστασης για το πρόσωπο που αφορούν οι ισχυρισμοί, χωρίς μάλιστα να έχει πάντοτε τη δυνατότητα να ερευνήσει την ουσιαστική βασιμότητα αυτών είτε για λόγους τυπικούς (όπως πχ. σε περίπτωση παραγραφής, εκπρόσθεσμης υποβολής της έγκλησης), είτε διότι περιορίζεται δικονομικά από το αντικείμενο της έρευνάς του, όπως συμβαίνει αν στο απευθυνόμενο σε αυτόν δικόγραφο περιλαμβάνονται, πέραν του ερευνώμενου αντικειμένου, και άσχετοι προς αυτό ισχυρισμοί, δυσφημιστικοί για τον αντίδικο, οπότε ο θεσμικός ρόλος των δικαστικών προσώπων δεν αποτρέπει ουσιαστικά τον κίνδυνο διασυρμού του φορέα του προστατευόμενου εννόμου αγαθούΠλ.Ολομ. ΑΠ Ποιν. 3/2021. Δεν αποκλείεται δε ο δράστης, ο δόλος του οποίου δεν χρειάζεται να οριοθετεί και να προσδιορίζει επακριβώς του τρίτους, ενώπιον των οποίων επιδιώκει να συκοφαντήσει ή να δυσφημήσει κάποιον, να αποβλέπει στην πραγματικότητα στον διασυρμό του συγκεκριμένου ατόμου με δυσφημιστικά γεγονότα, μέσω του θεσμικού ρόλου των δικαστικών λειτουργών και με πρόσχημα την επίκληση του συνταγματικώς κατοχυρωμένου δικαιώματος προσφυγής στη δικαιοσύνηΠλ.Ολομ. ΑΠ Ποιν. 3/2021. Κατά παλαιότερη άποψη, αν η συκοφαντική δυσφήμηση φέρεται να τελέστηκε με γεγονός που περιλήφθηκε σε μήνυση ή ένορκη εξέταση, και ως τρίτοι προτείνονται μόνο ο εισαγγελέας, πταισματοδίκης και δικαστικός γραμματέας που απασχολήθηκαν με αυτές στα πλαίσια των υπηρεσιακών τους καθηκόντων, και δεν συντρέχουν ιδιαίτερες άλλες περιστάσεις που να δικαιολογούν την προσφορότητα της προσβολής της τιμής και υπόληψης του άλλου, ο εισαγγελέας, ο πτασματοδίκης, και ο δικαστικός γραμματέας δεν είναι τρίτοι με την έννοια που απαιτείται για τη στοιχειοθέτηση της αντικειμενικής υπόστασης της συκοφαντικής δυσφήμησης, και δεν στοιχειοθετείται συκοφαντική δυσφήμησηΑΠ Ποιν. 487/2019 σκέψ. Γ. Στην έννοια του τρίτου περιλαμβάνονται τα φυσικά πρόσωπα ή αρχές προς τους οποίους έγινε η διάδοση ή ο ισχυρισμός, ακόμη και αν γνώριζαν ήδη το διαδιδόμενο γεγονός, ή θα μπορούσαν ευχερώς να το πληροφορηθούν από άλλουςΠλ.Ολομ. ΑΠ Ποιν. 3/2021. Και αυτό, γιατί και στην περίπτωση αυτή η πράξη μπορεί να δημιουργεί επιπλέον κίνδυνο για την τιμή, καθώς ενισχύει την πίστη ως προς την αλήθεια του γεγονότοςΠλ.Ολομ. ΑΠ Ποιν. 3/2021. Η πράξη τελείται ενώπιον τρίτου, ακόμη και αν δεν απευθύνεται σε συγκεκριμένο πρόσωπο, αλλά σε αόριστο αριθμό ατόμων, όπως με ανακοίνωση δια του τύπου ή με την έκδοση βιβλίουΠλ.Ολομ. ΑΠ Ποιν. 3/2021. Ο ισχυρισμός μπορεί να γίνει και με την κατάθεση αγωγής στη γραμματεία του δικαστηρίουΑΠ Ποιν. 1362/2000. Αν η συκοφαντική δυσφήμηση γίνει με κατάθεση αγωγής, τρίτοι που λαμβάνουν γνώση του ισχυρισμού είναι οι υπάλληλοι της γραμματείας του δικαστηρίου, οι δικαστές, ή και άλλα πρόσωπαΑΠ Ποιν. 1362/2000. Αν η συκοφαντική δυσφήμηση γίνει με κατάθεση αγωγής από πληρεξούσιο δικηγόρο κατά εντολή του πελάτη του, ο δικηγόρος δεν γίνεται φορέας των ισχυρισμώνΑΠ Ποιν. 1362/2000. Ο δικηγόρος δεν έχει ευθύνη για παραβάσεις συκοφαντικής δυσφήμησης που τελεί με τη σύνταξη αγωγών, προτάσεων, μηνύσεων κλπ., που συντάσσονται με εντολή του πελάτη του και βρίσκονται μέσα στα πλαίσια της εντολής του, αν μάλιστα δεν γνωρίζει την αναλήθεια αυτών που εκθέτει και αυτά ήταν αναγκαία για την υπεράσπιση του εντολέα τουΑΠ Ποιν. Συμβούλιο 755/1997ΑΠ Ποιν. Συμβούλιο 761/1988. Αν όμως ο δικηγόρος δεν ενήργησε απλά ως νομικός παραστάτης του πελάτη του, αλλά χειρίστηκε την υπόθεση σαν δική του, (πχ. λόγω συγγένειας με τον πελάτη και προσωπικής ανάμειξης στην υπόθεση του πελάτη τουΑΠ Ποιν. 241/2015), το δικαστήριο δύναται να δεχθεί ότι ο δικηγόρος ευθύνεται και ως ηθικός αυτουργός για τις πράξεις του πελάτη τουΑΠ Ποιν. 241/2015. Αν η συκοφαντική δυσφήμηση τελέστηκε με εξώδικο που επιδόθηκε, και ο δικαστικός επιμελητής έλαβε γνώση του περιεχομένου του εξωδίκου, τρίτος είναι και ο δικαστικός επιμελητής που επέδωσε το εξώδικο και έλαβε γνώση του περιεχομένου τουΑΠ Ποιν. 611/2015.
Γεγονός πρόσφορο να βλάψει την τιμή ή την υπόληψη του άλλου
Ως τιμή νοείται το αγαθό όνομα, η εκτίμηση που απολαμβάνει το άτομο στην κοινωνία με βάση την ηθική αξία που έχει συνεπεία εκπληρώσεως απ’ αυτό των ηθικών και νομικών κανόνωνΑΠ Ποιν. 171/2015. Ως υπόληψη νοείται το αγαθό όνομα, η εκτίμηση που απολαμβάνει το άτομο στην κοινωνία με βάση την κοινωνική αξία του συνεπεία των ιδιοτήτων και ικανοτήτων που έχει για την εκπλήρωση των ιδιαίτερων κοινωνικών του έργων ή του επαγγέλματός τουΑΠ Ποιν. 171/2015. Ως γεγονός πρόσφορο να βλάψει την τιμή ή την υπόληψη του άλλου θεωρείται κάθε συγκεκριμένο περιστατικό του εξωτερικού κόσμου, το οποίο ανάγεται στο παρελθόν ή το παρόνΑΠ Ποιν. 611/2015ΑΠ Ποιν. 2515/2009, το οποίο υποπίπτει στις αισθήσεις και μπορεί να αποδειχθεί, το οποίο αντίκειται στον νόμο, την ηθική και την ευπρέπεια, το οποίο προσάπτεται σε ορισμένο πρόσωπο με συνέπεια να επέρχεται εμφανής υποτίμηση της τιμής και της υπόληψής τουΑΠ Ποιν. 611/2015. Ως γεγονός πρόσφορο να βλάψει την τιμή ή την υπόληψη του άλλου θεωρείται και κάθε συγκεκριμένη συμπεριφορά ή σχέση προσώπου, αναφερόμενη στο παρελθόν ή το παρόνΑΠ Ποιν. 611/2015ΑΠ Ποιν. 2515/2009, αν συνάπτεται άμεσα με κάτι που έχει συμβείΑΠ Ποιν. 964/2010, η οποία προσάπτεται σε ορισμένο πρόσωπο με συνέπεια να επέρχεται εμφανής υποτίμηση της τιμής και της υπόληψής τουΑΠ Ποιν. 611/2015. Στην έννοια του γεγονότος είναι δυνατόν να υπαχθούν και η έκφραση γνώμης ή αξιολογικής κρίσης και χαρακτηρισμοί, όταν συνδέονται και σχετίζονται με συγκεκριμένα περιστατικά που συνιστούν γεγονός κατά τέτοιο τρόπο, ώστε ουσιαστικώς να προσδιορίζουν την ποσοτική και ποιοτική του βαρύτητα, και στη συγκεκριμένη περίπτωση να συνιστούν προσβολή της προσωπικότητας του θιγόμενουΑΠ Ποιν. 964/2010. Απλές κρίσεις, γνώμες ή χαρακτηρισμοί που ενέχουν αμφισβήτηση, κατά την κοινή αντίληψη της κοινωνικής ή ηθικής αξίας του παθόντος ή εκδήλωση καταφρόνησης ή ονειδισμού αυτού, χωρίς να συνδέονται με συγκεκριμένο γεγονός, είναι δυνατόν να θεμελιώσουν το έγκλημα της εξύβρισηςΑΠ Ποιν. 964/2010. Ψευδείς ισχυρισμοί που εμφανίζουν δικηγόρο ότι παρανομεί εις βάρος των πελατών του, για προσωπικό του όφελος, μπορούν να στοιχειοθετήσουν συκοφαντική δυσφήμησηΑΠ Ποιν. 611/2015. Ψευδείς ισχυρισμοί που αφήνουν να εννοηθεί ότι δικηγόρος απειλεί τη ζωή και τη σωματική ακεραιότητα πελάτη του μπορούν να στοιχειοθετήσουν συκοφαντική δυσφήμησηΑΠ Ποιν. 611/2015.
Ψευδές γεγονός
Αν το γεγονός που μπορεί να βλάψει την τιμή ή την υπόληψη αποδεικνύεται αληθές, δεν στοιχειοθετείται το αδίκημα της συκοφαντικής δυσφήμησηςΑΠ Ποιν. 964/2010άρ. 366 παρ. 1 εδ. 1 ΠΚάρ. 363 εδ. 1 ΠΚάρ. 362 ΠΚ. Αν το γεγονός που μπορεί να βλάψει την τιμή ή την υπόληψη αποδεικνύεται αληθές, δεν στοιχειοθετείται το αδίκημα της απλής δυσφήμησηςΑΠ Ποιν. 964/2010άρ. 366 παρ. 1 εδ. 1 ΠΚάρ. 362 ΠΚ. Αν το γεγονός που μπορεί να βλάψει την τιμή ή την υπόληψη δεν αποδεικνύεται ότι είναι ψευδές, και υπάρχουν αμφιβολίες για την αλήθεια ή αναλήθεια αυτού, δεν στοιχειοθετείται το αδίκημα της συκοφαντικής δυσφήμησηςΑΠ Ποιν. 1228/2009άρ. 363 εδ. 1 ΠΚάρ. 362 ΠΚ. Αν υπάρχουν αμφιβολίες για την αλήθεια του γεγονότος που μπορεί να βλάψει την τιμή ή την υπόληψη, στοιχειοθετείται, συντρεχόντων και των λοιπών όρων, το αδίκημα της απλής δυσφήμησηςΑΠ Ποιν. 964/2010.
Απόδειξη της αλήθειας του γεγονότος με μάρτυρες από 01-07-2019 και μετά
Ο κατηγορούμενος δεν έχει υποχρέωση να γνωστοποιήσει στον εισαγγελέα και στους διαδίκους τους μάρτυρες που κλητεύειάρ. 326 παρ. 3 ΚΠοινΔάρ. πρώτο ν. 4620/2019άρ. 585 ΚΠοινΔάρ. πρώτο ν. 4620/2019άρ. δεύτερο ν. 4620/2019.
Απόδειξη της αλήθειας του γεγονότος με μάρτυρες έως και 30-06-2019
Αν επιτρέπεται η απόδειξη της αλήθειας του γεγονότος που μπορεί να βλάψει την τιμή ή την υπόληψη, και ο κατηγορούμενος δεν δηλώσει εγγράφως στον εγκαλούντα και στον εισαγγελέα ότι θέλει να αποδείξει την αλήθεια του γεγονότος με μάρτυρες και τα ονόματα των μαρτύρων, και προτείνει τον αυτοτελή ισχυρισμό ότι το γεγονός είναι αληθές, ο αυτοτελής ισχυρισμός προτείνεται απαράδεκταΑΠ Ποιν. 1228/2009άρ. 363 ΠΚάρ. 366 παρ. 1 ΠΚάρ. 326 παρ. 3 ΚΠοινΔάρ. 361 ΚΠοινΔ. Στην ίδια περίπτωση, αν ο κατηγορούμενος προτείνει την εξέταση μάρτυρα για την απόδειξη της αλήθειας του γεγονότος, το αίτημα εξέτασης του μάρτυρα είναι απαράδεκτοΑΠ Ποιν. 1228/2009άρ. 363 ΠΚάρ. 366 παρ. 1 ΠΚάρ. 326 παρ. 3 ΚΠοινΔάρ. 361 ΚΠοινΔ. Η επίδοση της έγγραφης δήλωσης αυτής πρέπει να γίνεται τουλάχιστον 3 ημέρες πριν τη δίκη, με εξαίρεση την προσβολή της τιμής μάρτυρα ενώπιον του δικαστηρίουΑΠ Ποιν. 1228/2009άρ. 326 παρ. 3 ΚΠοινΔάρ. 361 ΚΠοινΔ.
Γνώση του ψεύδους του γεγονότος
Αν ο κατηγορούμενος θεωρεί ότι ο ισχυρισμός είναι αληθής, δεν στοιχειοθετείται συκοφαντική δυσφήμησηΑΠ Ποιν. 964/2010ΑΠ Ποιν. 513/2013. Αν ο κατηγορούμενος δεν γνώριζε ότι το γεγονός είναι ψευδές, δεν στοιχειοθετείται συκοφαντική δυσφήμησηΑΠ Πολ. 1007/2010. Αν ο κατηγορούμενος είχε αμφιβολίες για το ψεύδος του γεγονότος, δεν στοιχειοθετείται συκοφαντική δυσφήμησηΑΠ Πολ. 1007/2010. Αν ο κατηγορούμενος θεωρεί ότι ο ισχυρισμός είναι αληθής, δύναται να στοιχειοθετηθεί απλή δυσφήμησηΑΠ Ποιν. 964/2010. Αν ο κατηγορούμενος δεν γνώριζε ότι το γεγονός είναι ψευδές, δύναται να στοιχειοθετηθεί απλή δυσφήμησηΑΠ Πολ. 1007/2010. Αν ο κατηγορούμενος έχει αμφιβολίες για το ψεύδος του γεγονότος, δύναται να στοιχειοθετηθεί απλή δυσφήμησηΑΠ Πολ. 1007/2010. Η πεποίθηση του κατηγορουμένου ότι το γεγονός που ισχυρίζεται ή διαδίδει είναι αληθές δεν αποκλείει τον δόλο περί απλής δυσφήμησης, αν γνώριζε ότι τα όσα έλεγε ήταν ικανά να βλάψουν την τιμή και την υπόληψη του προσώπου στο οποίο αφορούνΑΠ Ποιν. 239/2010.
Αυτοτελής ισχυρισμός πράξης προς διαφύλαξη δικαιώματος ή από δικαιολογημένο ενδιαφέρον
Ο άδικος χαρακτήρας της απλής δυσφήμησης ή εξύβρισης αίρεται και όταν η εκδήλωση που προσβάλλει την τιμή ή την υπόληψη του άλλου γίνεται για τη διαφύλαξη δικαιώματος του δράστη ή από άλλο δικαιολογημένο ενδιαφέρον, αν η εκδήλωση αυτή αποτελεί, στη συγκεκριμένη περίπτωση, το επιβαλλόμενο και αντικειμενικά αναγκαίο μέτρο για τη διαφύλαξη του δικαιώματος ή την ικανοποίηση του δικαιολογημένου ενδιαφέροντος, χωρίς τη χρήση του οποίου δεν θα ήταν δυνατή η προστασία τους με άλλον τρόπο, και ο δράστης κινήθηκε στη προσβλητική εκδήλωση αποκλειστικά προς τον σκοπό αυτόΑΠ Ποιν. 964/2010. Η συκοφαντική δυσφήμηση δεν δικαιολογείται από το δικαίωμα ενάσκησης κριτικής ή εκτέλεσης νομίμου καθήκοντοςΑΠ Ποιν. 1568/1997. Ο ισχυρισμός του κατηγορουμένου ότι η απλή δυσφήμηση ή η εξύβριση στην οποία προέβη έγιναν για τη διαφύλαξη δικαιώματος ή από άλλο δικαιολογημένο ενδιαφέρον, και για τον λόγο αυτό δεν είναι άδικες πράξεις, αποτελεί αυτοτελή ισχυρισμόΑΠ Ποιν. 1859/2009ΑΠ Ποιν. 1707/2009άρ. 367 παρ. 1 ΠΚάρ. 367 παρ. 2 ΠΚάρ. 362 ΠΚάρ. 361 παρ. 1 ΠΚ. Αν ο κατηγορούμενος προβάλλει ισχυρισμό ότι προέβη σε απλή δυσφήμηση ή εξύβριση για τη διαφύλαξη δικαιώματος ή από άλλο δικαιολογημένο ενδιαφέρον, και από τις σχετικές πράξεις του κατηγορουμένου στοιχειοθετείται συκοφαντική δυσφήμηση (με διάδοση ή ισχυρισμό ενώπιον τρίτου ψευδούς ισχυρισμού, εν γνώσει του ψεύδους), ο ισχυρισμός του κατηγορούμενου δεν είναι νόμιμοςΑΠ Ποιν. 1859/2009ΑΠ Ποιν. 1707/2009άρ. 367 παρ. 1 ΠΚάρ. 367 παρ. 2 ΠΚάρ. 363 ΠΚάρ. 362 ΠΚάρ. 361 παρ. 1 ΠΚ. Αν ο ισχυρισμός που προβάλλει ο κατηγορούμενος δεν είναι νόμιμος, το δικαστήριο δεν έχει υποχρέωση να προβεί σε ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία για την απόρριψή τουΑΠ Ποιν. 1859/2009ΑΠ Ποιν. 1707/2009.
Αναβολή των ενεργειών της ποινικής προδικασίας
Αν ασκήθηκε έγκληση για συκοφαντική δυσφήμηση, και για το γεγονός, το οποίο ισχυρίστηκε ή διέδωσε ο φερόμενος ως υπαίτιος της συκοφαντικής δυσφήμησης, ασκήθηκε ποινική δίωξη ή διενεργείται προκαταρκτική εξέταση ή έχει ασκηθεί αγωγή ή αίτηση ενώπιον πολιτικού δικαστηρίου, και ο εισαγγελέας Πλημμελειοδικών διαπιστώσει τα παραπάνω, αναβάλλει με πράξη του, που περιέχει συνοπτική αιτιολογία, κάθε περαιτέρω ενέργεια έως το τέλος της ποινικής δίωξης ή της πολιτικής δίκης. Και αυτό, αν οι παραπάνω προϋποθέσεις για την αναβολή πληρούνται
- από 01-05-2024 και μετάάρ. 59 παρ. 2 ΚΠοινΔάρ. 72 ν. 5090/2024άρ. 138 παρ. 1 ν. 5090/2024(ΦΕΚ Α 30/23-02-2024).
Αν ασκήθηκε έγκληση για συκοφαντική δυσφήμηση, και για το γεγονός, το οποίο ισχυρίστηκε ή διέδωσε ο φερόμενος ως υπαίτιος της συκοφαντικής δυσφήμησης, ασκήθηκε ποινική δίωξη ή διενεργήθηκε και ολοκληρώθηκε προκαταρκτική εξέταση, ο εισαγγελέας Πλημμελειοδικών αναβάλλει με πράξη του κάθε περαιτέρω ενέργεια έως το τέλος της ποινικής δίωξης, κατόπιν σύμφωνης γνώμης του εισαγγελέα εφετών. Και αυτό, αν οι παραπάνω προϋποθέσεις για την αναβολή πληρούνται
- από 12-11-2021 έως και 30-04-2024άρ. 59 παρ. 2 ΚΠοινΔάρ. 105 ν. 4855/2021άρ. 203 ν. 4855/2021(ΦΕΚ Α 215/12-11-2021)άρ. 138 παρ. 1 ν. 5090/2024(ΦΕΚ Α 30/23-02-2024), ή
- από 01-07-2019 έως και 11-11-2021άρ. 59 παρ. 2 ΚΠοινΔάρ. πρώτο ν. 4620/2019άρ. 585 ΚΠοινΔάρ. πρώτο ν. 4620/2019άρ. δεύτερο ν. 4620/2019άρ. 203 ν. 4855/2021(ΦΕΚ Α 215/12-11-2021), ή
- από 24-12-2015 έως και 30-06-2019άρ. 59 παρ. 2 ΚΠοινΔάρ. 30 ν. 4356/2015άρ. 69 ν. 4356/2015άρ. 585 ΚΠοινΔάρ. πρώτο ν. 4620/2019άρ. δεύτερο ν. 4620/2019, ή
- από 17-06-2005 έως και 23-12-2015ΑΠ Ποιν. 666/2014άρ. 59 παρ. 2 ΚΠοινΔάρ. 6 ν. 3346/2005άρ. 35 ν. 3346/2005άρ. 69 ν. 4356/2015(ΦΕΚ Α 181/24-12-2015).
Η σύμφωνη γνώμη του εισαγγελέα εφετών έπεται, δεν προηγείται, της πράξης αναβολής του εισαγγελέα πρωτοδικώνΑΠ Ποιν. 666/2014. Κατά τη διάρκεια της αναβολής αναστέλλεται η παραγραφή των εγκλημάτων στα οποία αφορά η προκαταρκτική εξέτασηΑΠ Ποιν. 666/2014άρ. 113 παρ. 3 εδ. 2 ΠΚάρ. 59 παρ. 2 ΚΠοινΔ. Η αναστολή της προθεσμίας παραγραφής αρχίζει από τον χρόνο έκδοσης της διάταξης περί αναβολής από τον αρμόδιο εισαγγελέα πρωτοδικώνΑΠ Ποιν. 666/2014άρ. 113 παρ. 3 εδ. 2 ΠΚάρ. 59 παρ. 2 ΚΠοινΔ.
Σύμφωνη γνώμη του εισαγγελέα εφετών
Αν ο νόμος προβλέπει την έγκριση ή την έκφραση σύμφωνης γνώμης του εισαγγελέα εφετών σε πράξη του εισαγγελέα πλημμελειοδικών, ο εισαγγελέας εφετών δεν εκφέρει πρωτογενή δικαιοδοτική κρίση, αλλά ελέγχει τη νομιμότητα, και μάλιστα τον εξωτερικό τύπο των συγκεκριμένων ενεργειών του εισαγγελέα πλημμελειοδικώνΑΠ Ποιν. 666/2014. Τέτοια σύμφωνη γνώμη προβλέπεται και για την αναβολή κάθε περαιτέρω ενέργειας έως το τέλος της ποινικής δίωξης άλλουΑΠ Ποιν. 666/2014άρ. 59 παρ. 2 ΚΠοινΔ.
Αναστολή της ποινικής δίκης μέχρι το πέρας σχετικής ποινικής δίωξης
Αν το γεγονός, το οποίο ισχυρίστηκε ή διέδωσε ο φερόμενος ως υπαίτιος της συκοφαντικής δυσφήμησης, είναι αξιόποινη πράξη του άλλου, και για την αξιόποινη αυτή πράξη του άλλου ασκήθηκε ποινική δίωξη, η ποινική δίκη για τη συκοφαντική δυσφήμηση αναστέλλεται έως το τέλος αυτής της ποινικής δίωξης. Και αυτό, αν οι παραπάνω προϋποθέσεις για την αναστολή της ποινικής δίκης πληρούνται
- από 01-05-2024 και μετάάρ. 366 παρ. 2 εδ. 1 ΠΚάρ. 56 ν. 5090/2024άρ. 138 παρ. 1 ν. 5090/2024(ΦΕΚ Α 30/23-02-2024), ή
- από 01-07-2019 έως και 30-04-2024άρ. 366 παρ. 2 εδ. 1 ΠΚάρ. πρώτο ν. 4619/2019άρ. 460 ΠΚάρ. πρώτο ν. 4619/2019άρ. δεύτερο ν. 4619/2019άρ. 138 παρ. 1 ν. 5090/2024(ΦΕΚ Α 30/23-02-2024), ή
- από 26-02-2019 έως και 30-06-2019άρ. 366 παρ. 2 εδ. 1 ΠΚάρ. 8 παρ. 2 ν. 4596/2019άρ. 48 ν. 4596/2019(ΦΕΚ Α 32/26-02-2009)άρ. 460 ΠΚάρ. πρώτο ν. 4619/2019άρ. δεύτερο ν. 4619/2019, ή
- έως και 25-02-2019ΑΠ Ποιν. 210/2010άρ. 366 παρ. 2 εδ. 1 υποεδ. 1 ΠΚάρ. 48 ν. 4596/2019(ΦΕΚ Α 32/26-02-2009).
Τεκμήριο κατά το τέλος σχετικής ποινικής δίωξης
Αν ο κατηγορούμενος για αξιόποινη πράξη άσκησε έγκληση για εις βάρος του συκοφαντική δυσφήμηση από ισχυρισμό ή διάδοση που αφορά την αξιόποινη πράξη, και καταδικάστηκε αμετάκλητα για την αξιόποινη πράξη, το γεγονός στο οποίο αφορά η συκοφαντική δυσφήμηση θεωρείται αποδεδειγμένο ότι είναι αληθινό. Και αυτό, αν η αλήθεια του γεγονότος στο οποίο αφορά η συκοφαντική δυσφήμηση εξετάζεται
- από 01-05-2024 και μετάάρ. 366 παρ. 2 εδ. 2 ΠΚάρ. 56 ν. 5090/2024άρ. 138 παρ. 1 ν. 5090/2024(ΦΕΚ Α 30/23-02-2024), ή
- από 01-07-2019 έως και 30-04-2024άρ. 366 παρ. 2 εδ. 2 ΠΚάρ. πρώτο ν. 4619/2019άρ. 460 ΠΚάρ. πρώτο ν. 4619/2019άρ. δεύτερο ν. 4619/2019άρ. 138 παρ. 1 ν. 5090/2024(ΦΕΚ Α 30/23-02-2024), ή
- από 26-02-2019 έως και 30-06-2019άρ. 366 παρ. 2 εδ. 2 ΠΚάρ. 8 παρ. 2 ν. 4596/2019άρ. 48 ν. 4596/2019(ΦΕΚ Α 32/26-02-2009)άρ. 460 ΠΚάρ. πρώτο ν. 4619/2019άρ. δεύτερο ν. 4619/2019, ή
- έως και 25-02-2019άρ. 366 παρ. 2 εδ. 1 υποεδ. 2 ΠΚάρ. 48 ν. 4596/2019(ΦΕΚ Α 32/26-02-2009).
Αν ο κατηγορούμενος για αξιόποινη πράξη άσκησε έγκληση για εις βάρος του συκοφαντική δυσφήμηση από ισχυρισμό ή διάδοση που αφορά την αξιόποινη πράξη, και αθωώθηκε αμετάκλητα για την αξιόποινη πράξη, και η αθωωτική απόφαση ή το απαλλακτικό βούλευμα στηρίζεται στο ότι δεν αποδείχθηκε ότι τέλεσε την αξιόποινη πράξη, το γεγονός στο οποίο αφορά η συκοφαντική δυσφήμηση θεωρείται αποδεδειγμένο ότι είναι ψευδές. Και αυτό, αν η αλήθεια του γεγονότος στο οποίο αφορά η συκοφαντική δυσφήμηση εξετάζεται
- από 26-02-2019 έως και 30-06-2019άρ. 366 παρ. 2 εδ. 2 ΠΚάρ. 8 παρ. 2 ν. 4596/2019άρ. 48 ν. 4596/2019(ΦΕΚ Α 32/26-02-2009)άρ. 460 ΠΚάρ. πρώτο ν. 4619/2019άρ. δεύτερο ν. 4619/2019, ή
- έως και 25-02-2019ΑΠ Ποιν. 210/2010άρ. 366 παρ. 2 εδ. 1 υποεδ. 2 ΠΚάρ. 48 ν. 4596/2019(ΦΕΚ Α 32/26-02-2009).
Tο νόμιμο τεκμήριο αυτό είναι αμάχητο, αν η αλήθεια του γεγονότος στο οποίο αφορά η συκοφαντική δυσφήμηση εξετάζεται
- από 01-05-2024 και μετάάρ. 366 παρ. 2 εδ. 2 ΠΚάρ. 56 ν. 5090/2024άρ. 138 παρ. 1 ν. 5090/2024(ΦΕΚ Α 30/23-02-2024), ή
- από 01-07-2019 έως και 30-04-2024άρ. 366 παρ. 2 εδ. 2 ΠΚάρ. πρώτο ν. 4619/2019άρ. 460 ΠΚάρ. πρώτο ν. 4619/2019άρ. δεύτερο ν. 4619/2019άρ. 138 παρ. 1 ν. 5090/2024(ΦΕΚ Α 30/23-02-2024), ή
- έως και 25-02-2019ΑΠ Ποιν. 210/2010άρ. 366 παρ. 2 εδ. 1 υποεδ. 2 ΠΚάρ. 48 ν. 4596/2019(ΦΕΚ Α 32/26-02-2009).
Το νόμιμο τεκμήριο αυτό δεν είναι αμάχητο, και επιτρέπεται ανταπόδειξη, αν η αλήθεια του γεγονότος στο οποίο αφορά η συκοφαντική δυσφήμηση εξετάζεται
- από 26-02-2019 έως και 30-06-2019άρ. 366 παρ. 2 εδ. 3 ΠΚάρ. 8 παρ. 2 ν. 4596/2019άρ. 48 ν. 4596/2019(ΦΕΚ Α 32/26-02-2009)άρ. 460 ΠΚάρ. πρώτο ν. 4619/2019άρ. δεύτερο ν. 4619/2019.
Το νόμιμο αμάχητο τεκμήριο έχει την έννοια ότι δεν είναι επιτρεπτή η επάνοδος και εκ νέου έρευνα της ουσιαστικής βασιμότητας των ίδιων γεγονότων, τα οποία συνιστούν το περιεχόμενο της πράξης στην οποία αναφέρεται η συκοφαντική δυσφήμησηΑΠ Ποιν. 210/2010. Το τεκμήριο αυτό δεν μπορεί να τύχει εφαρμογής αν το δικαστήριο εξετάζει την ενοχή για άλλα εγκλήματα, πέραν της συκοφαντικής δυσφήμησης, όπως αυτό
- της ψευδούς καταμήνυσης για το ψευδές της καταμηνυθείσας πράξηςΑΠ Ποιν. 210/2010, ή
- της ψευδορκίας μάρτυρα για το ψευδές των κατατεθέντων περιστατικώνΑΠ Ποιν. 210/2010, ή
- της ψευδούς ανώμοτης κατάθεσης για το ψευδές των κατατεθέντων περιστατικώνΑΠ Ποιν. 210/2010.
Συρροή ή κατ’ εξακολούθηση έγκλημα
“Έγκλημα κατ’ εξακολούθηση” είναι το έγκλημα που τελείται από το ίδιο πρόσωπο και απαρτίζεται από περισσότερες ομοειδείς πράξεις που απέχουν χρονικά μεταξύ τους και κάθε μια από αυτές προσβάλλει το ίδιο έννομο αγαθό και περιέχουν πλήρη τα στοιχεία ενός και του αυτού εγκλήματος, συνδέονται δε μεταξύ τους με την ίδια απόφαση για την εκτέλεσή τουςΑΠ Ποιν. 506/2015. Το αν περισσότερες πράξεις του ίδιου ατόμου θεωρούνται ως ένα κατ’ εξακολούθηση έγκλημα ή αν πρόκειται για πραγματική συρροή καταλείπεται στην κρίση του δικαστηρίου της ουσίαςΑΠ Ποιν. 308/2016.
Ηθική αυτουργία
Περισσότερα για την ηθική αυτουργία.
Περιεχόμενο κλητηρίου θεσπίσματος
Αν στο κλητήριο θέσπισμα δεν περιέχεται ο ακριβής καθορισμός της πράξης για την οποία κατηγορείται ο κατηγορούμενος, το κλητήριο θέσπισμα είναι άκυροΑΠ Ποιν. 1678/2008άρ. 321 παρ. 1 στοιχ. δ ΚΠοινΔάρ. 321 παρ. 4 ΚΠοινΔ. Δηλαδή, στο κλητήριο θέσπισμα πρέπει να καθορίζονται επακριβώς τα πραγματικά περιστατικά τα οποία πληρούν την αντικειμενική και υποκειμενική υπόσταση του εγκλήματος, όπως αυτό τυποποιείται στον νόμοΑΠ Ποιν. 1678/2008άρ. 321 παρ. 1 στοιχ. δ ΚΠοινΔ. Και αυτό για να είναι σε θέση ο κατηγορούμενος να λάβει γνώση της αποδιδόμενης σ’ αυτόν κατηγορίας, και να προετοιμάσει ανάλογα την υπεράσπισή τουΑΠ Ποιν. 1678/2008άρ. 321 παρ. 1 στοιχ. δ ΚΠοινΔάρ. 6 παρ. 3 περ. α ΕΣΔΑάρ. 6 παρ. 3 περ. β ΕΣΔΑ. Η ακυρότητα αυτή του κλητηρίου θεσπίσματος είναι σχετικήΑΠ Ποιν. 1678/2008άρ. 321 παρ. 1 στοιχ. δ ΚΠοινΔάρ. 321 παρ. 4 ΚΠοινΔ. Αν στο κλητήριο θέσπισμα περιλαμβάνεται το φερόμενο ως ψευδές και συκοφαντικό γεγονός, και δεν περιλαμβάνεται το αληθές γεγονός, υπάρχει ακριβής καθορισμός της πράξης για την οποία κατηγορείται ο κατηγορούμενος ως προς το γεγονός, και το κλητήριο θέσπισμα δεν είναι άκυρο από μόνο τον λόγο αυτόΑΠ Ποιν. 1264/2016ΑΠ Ποιν. 918/2014. Και αυτό γιατί το ψευδές ή αληθές του γεγονότος είναι ζήτημα που άπτεται της αποδεικτικής διαδικασίαςΑΠ Ποιν. 918/2014.
Αιτιολογία ποινικής απόφασης περί συκοφαντικής δυσφήμησης
Άμεσος δόλος υπάρχει όταν ο δράστης τελεί την πράξη εν γνώσει ορισμένου περιστατικούΑΠ Ποιν. 1183/2017 σκέψ. III. Υπερχειλής δόλος υπάρχει όταν ο δράστης τελεί την πράξη με σκοπό επέλευσης συγκεκριμένου εγκληματικού αποτελέσματοςΑΠ Ποιν. 1183/2017 σκέψ. III. Η ύπαρξη άμεσου δόλου, όπου αυτός απαιτείται από τον νόμο για τη στοιχειοθέτηση της υποκειμενικής υπόστασης εγκλήματος, πρέπει να αιτιολογείται ειδικώς στην απόφαση με παράθεση περιστατικών που δικαιολογούν τη γνώση αυτή, αλλιώς υπάρχει έλλειψη αιτιολογίας ως προς την ύπαρξη του στοιχείου αυτού και ιδρύεται λόγος αναίρεσηςΑΠ Ποιν. 512/2013. Η αιτιολογία αυτή ενυπάρχει στην απόφαση, αν κατά τις παραδοχές της απόφασης, ο σχετικός με το ψευδές γεγονός ισχυρισμός του δράστη θεμελιώνεται σε προσωπική πεποίθηση ή αντίληψη του ιδίου ή σε δική του πράξη ή παράλειψη, οπότε είναι αυτονόητη η σχετική γνώση του χωρίς να απαιτείται παράθεση άλλων, σχετικών με τη γνώση, περιστατικώνΑΠ Ποιν. 512/2013. Η ύπαρξη υπερχειλούς δόλου, όπου αυτός απαιτείται από τον νόμο για την στοιχειοθέτηση της υποκειμενικής υπόστασης εγκλήματος, πρέπει να αιτιολογείται ειδικώς στην απόφαση με παράθεση περιστατικών που δικαιολογούν τον σκοπό επέλευσης του εγκληματικού αποτελέσματος, αλλιώς υπάρχει έλλειψη αιτιολογίας ως προς την ύπαρξη του στοιχείου αυτού και ιδρύεται λόγος αναίρεσηςΑΠ Ποιν. 512/2013. Η αιτιολογία αυτή ενυπάρχει στην απόφαση, αν κατά τις παραδοχές της απόφασης, ο σχετικός με το ψευδές γεγονός ισχυρισμός του δράστη θεμελιώνεται σε προσωπική πεποίθηση ή αντίληψη του ιδίου ή σε δική του πράξη ή παράλειψη, οπότε είναι αυτονόητη η σχετική γνώση του χωρίς να απαιτείται παράθεση άλλων, σχετικών με τη γνώση, περιστατικώνΑΠ Ποιν. 512/2013. Αν γεγονότα διαλαμβάνονταν σε εξώδικο που επιδόθηκε, και η απόφαση κάνει δεκτό ότι με τα αναγραφόμενα στο εξώδικο τελέστηκε συκοφαντική δυσφήμηση, και ο συντάκτης του εξωδίκου είχε προσωπική αντίληψη για τα γεγονότα αυτά, η απόφαση δεν είναι απαραίτητο να περιλαμβάνει ειδική αιτιολογία για το πώς προκύπτει η γνώση του ψεύδους των περιστατικών από τον δράστηΑΠ Ποιν. 611/2015.
Παραγραφή
Παραγραφή ποινικού αδικήματος
Αν παρέλθει η προθεσμία παραγραφής της αξιόποινης πράξης, το αξιόποινο της πράξης εξαλείφεταιΑΠ Ποιν. 1457/2010άρ. 111 ΠΚάρ. 112 ΠΚ. Η προθεσμία παραγραφής των πλημμελημάτων είναι πενταετής, και αρχίζει από την ημέρα που τελέστηκε η αξιόποινη πράξηΑΠ Ποιν. 1457/2010. Η προθεσμία παραγραφής της αξιόποινης πράξης αναστέλλεται για όσο χρόνο διαρκεί η κύρια διαδικασία, και μέχρι να καταστεί αμετάκλητη η καταδικαστική απόφαση, όχι όμως πέραν των 3 ετώνΑΠ Ποιν. 1457/2010άρ. 113 ΠΚ. Η παραγραφή εξετάζεται αυτεπαγγέλτως από το δικαστήριο σε κάθε στάδιο της ποινικής διαδικασίας, ακόμα και από τον Άρειο ΠάγοΑΠ Ποιν. 1457/2010άρ. 111 ΠΚάρ. 112 ΠΚάρ. 113 ΠΚάρ. 310 παρ. 1 εδ. 2 ΚΠοινΔάρ. 370 περ. β ΚΠοινΔάρ. 511 ΚΠοινΔάρ. 514 ΚΠοινΔ.
Παραγραφή αστικής απαίτησης
Περισσότερα για την παραγραφή της αστικής απαίτησης από την αδικοπραξία συκοφαντικής δυσφήμησης.
Διαχρονικό ποινικό δίκαιο
Από 01-07-2019, αν από την τέλεση της πράξης μέχρι την αμετάκλητη εκδίκασή της ίσχυσαν περισσότερες διατάξεις νόμων, εφαρμόζεται αυτή που στη συγκεκριμένη περίπτωση οδηγεί στην ευμενέστερη μεταχείριση του κατηγορουμένουάρ. 2 παρ. 1 ΠΚάρ. πρώτο ν. 4619/2019άρ. 460 ΠΚάρ. πρώτο ν. 4619/2019άρ. δεύτερο ν. 4619/2019. Αν από την τέλεση της πράξης μέχρι την αμετάκλητη εκδίκαση της υπόθεσης ίσχυσαν για το ίδιο έγκλημα περισσότεροι νόμοι, και ο ένας νόμος είναι ευνοϊκότερος του άλλου, εφαρμόζεται ο πιο ευνοϊκός για τον κατηγορούμενο νόμοςΠλ.Ολομ. ΑΠ Ποιν. 5/2008άρ. 2 ΠΚ. Αν ο ένας νόμος απαιτεί περισσότερα στοιχεία για τη στοιχειοθέτηση της αντικειμενικής υπόστασης του εγκλήματος από ότι προηγούμενος νόμος, ο νέος νόμος είναι επιεικέστερος, ασχέτως του αν επισύρει βαρύτερη ποινήΠλ.Ολομ. ΑΠ Ποιν. 5/2008άρ. 2 ΠΚ. Για έγκλημα που τελέστηκε υπό την ισχύ προηγούμενου νόμου, το δικαστήριο θα εφαρμόσει είτε τον προηγούμενο είτε τον νεότερο νόμο, και όχι συνδυασμό των διατάξεωνΠλ.Ολομ. ΑΠ Ποιν. 5/2008άρ. 2 ΠΚ. Αν το δικαστήριο διέσπαζε τις διατάξεις και εφάρμοζε κάθε διάταξη μόνο κατά το μέρος που ευνοεί τον κατηγορούμενο, το δικαστήριο θα κατήρτιζε ιδιαίτερο νόμο κατά παράβαση των συνταγματικών διατάξεων περί διάκρισης των λειτουργιώνΑΠ Ποιν. 506/2015άρ. 26 Συντάγματοςάρ. 73 Συντάγματοςάρ. 2 ΠΚ.
Διαχρονικό ποινικό δικονομικό δίκαιο
Κατά μια άποψη, οι νεότερες διατάξεις του ποινικού δικονομικού δικαίου, ακόμη και αν θεσπίζουν δυσμενέστερες για τον υπαίτιο προϋποθέσεις για τη δίωξη του εγκλήματος, έχουν αναδρομική ισχύ και ρυθμίζουν τις εκκρεμείς δίκες κατά το ατέλεστο, κατά τον χρόνο έκδοσης αυτών, μέρος, εκτός αν ορίζουν διαφορετικάΠλ.Ολομ. ΑΠ Ποιν. Συμβούλιο 1/2014. Αν νόμος τροποποιήσει δικονομικές διατάξεις, η ισχύς τους είναι αναδρομική και ο εισαγγελέας μπορεί να ασκήσει ποινική δίωξη, βάσει των νεότερων διατάξεων, για εγκλήματα που τελέστηκαν πριν την έναρξη ισχύος του τροποποιητικού νόμουΠλ.Ολομ. ΑΠ Ποιν. Συμβούλιο 1/2014. Κατ’ άλλη άποψη, οι τροποποιήσεις του ποινικού δικονομικού δικαίου δεν έχουν αναδρομική ισχύ, αν θίγονται ουσιώδη δικαιώματα του κατηγορουμένου2/2013 γν.Εισ.ΑΠ. Αν με τροποποιήσεις του ποινικού δικονομικού δικαίου εισάγονται ευμενέστερες διατάξεις για τον κατηγορούμενο, οι διατάξεις αυτές εφαρμόζονται αναδρομικά, ανεξάρτητα από τον χρόνο τέλεσης του εγκλήματος2/2013 γν.Εισ.ΑΠ. Οι τροποποιήσεις του ποινικού δικονομικού δικαίου εφαρμόζονται αναδρομικά, εκτός αν ο δικονομικός νόμος περιέχει ρύθμιση διαφορετική σε σχέση με την ισχύ του, χωρίς να τίθεται ζήτημα παραβίασης της αρχής nullum crimen, nulla poena sine lege7/2013 διατ.Εισ.Εφ.Δυτικής Στερεάς Ελλάδας. Οι τροποποιήσεις του ποινικού δικονομικού δικαίου, αν δεν υπάρχει αντίθετη διάταξη1/1982 αναφ.Εισ.Εφ.Θεσσαλονίκης, εφαρμόζονται από τη στιγμή της έναρξης της ισχύς τους στην εκκρεμή ποινική δίκη κατά το ατέλεστο μέρος της7/2013 διατ.Εισ.Εφ.Δυτικής Στερεάς Ελλάδας1/1982 αναφ.Εισ.Εφ.Θεσσαλονίκης. Δικονομικό νόμο αποτελεί και ο νόμος που ορίζει την αρμοδιότητα των δικαστηρίων7/2013 διατ.Εισ.Εφ.Δυτικής Στερεάς Ελλάδας. Η μετατροπή του δικονομικού αυτού νόμου έχει αναδρομική ισχύ, εκτός αν έχει ήδη εκδοθεί απόφαση σε πρώτο βαθμό7/2013 διατ.Εισ.Εφ.Δυτικής Στερεάς Ελλάδας.
Αγωγή χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης από συκοφαντική δυσφήμηση
Αν υπάρχει ηθική βλάβη του ενάγοντος, και υπάρχει υπαιτιότητα του εναγομένου σε αυτή, είτε από δόλο είτε από αμέλεια, γεννάται υποχρέωση χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβηςΠλ.Ολομ. ΑΠ 2/2008. Αν κάποιος, από πρόθεση ή από αμέλεια, διαπράττει συκοφαντική δυσφήμηση, είτε γνωρίζοντας είτε υπαιτίως αγνοώντας την αναλήθεια των γεγονότων, έχει υποχρέωση να αποζημιώσει τον άλλοΑΠ 1577/2013. Ως αστικό αδίκημα, η δυσφήμηση θεμελιώνεται υποκειμενικώς και σε απλή αμέλεια του δράστηΑΠ 1577/2013. Επί περισσότερων συκοφαντικών ισχυρισμών δύναται να επιδικαστεί ένα κονδύλιο χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβηςΑΠ 1509/2014. Αν η δυσφημιστική ή εξυβριστική συμπεριφορά και γενικώς η προσβολή της προσωπικότητας συγκροτείται από ένα σύνολο εκδηλώσεων, οι οποίες συνιστούν λογικώς ενιαίο βιοτικό συμβάν, και ο ενάγων αιτείται με την αγωγή του μια ενιαία σχετική αξίωση για την αποκατάσταση της περιουσιακής του ζημίας ή την ικανοποίηση της ηθικής του βλάβης από την προσβολή, αποτιμώντας την αξίωση σε ένα μόνο συγκεκριμένο χρηματικό ποσό, η αγωγή δεν είναι αόριστη από μόνο το ότι ο ενάγων δεν προσδιορίζει στο δικόγραφο της αγωγής το ποσό που απαιτούνταν ως αποζημίωση ή χρηματική ικανοποίηση της ηθικής του βλάβης από κάθε επιμέρους προσβολή της προσωπικότητάς τουΑΠ 14/2007. Αν η δυσφημιστική ή εξυβριστική συμπεριφορά και γενικώς η προσβολή της προσωπικότητας συγκροτείται από ένα σύνολο εκδηλώσεων, οι οποίες συνιστούν λογικώς ενιαίο βιοτικό συμβάν, και κάποιες εκδηλώσεις έγιναν δια του τύπου ή με ραδιοφωνικές ή τηλεοπτικές εκπομπές, γεννώντας διαφορά που εκδικάζεται κατά την ειδική διαδικασία του άρ. 681 Δ ΚΠολΔ, και άλλες εκδηλώσεις έγιναν με οποιοδήποτε άλλο μέσο, γεννώντας διαφορά που εκδικάζεται κατά την τακτική διαδικασία όπως ίσχυε χωρίς τον ν. 2915/2001, και το δικαστήριο ενώπιον του οποίου εκδικάζεται η υπόθεση είναι καθ’ ύλην αρμόδιο και για τα δύο είδη διαφορών, δεν προκαλείται ακυρότητα ή απαράδεκτο από την εισαγωγή όλης της υπόθεσης κατά την τακτική διαδικασίαΑΠ 14/2007. Κατά μια άποψη, αν η συκοφαντική δυσφήμηση γίνεται δια εισαγωγικού της δίκης δικογράφου ή προτάσεων σε δίκη, και η αγωγή περί συκοφαντικής δυσφήμησης δεν αναφέρει τις πολιτικές δίκες στις οποίες οι εναγόμενοι υποστήριξαν τα φερόμενα ως συκοφαντικά περιστατικά, και δεν αναφέρεται η ιδιότητα των εναγομένων στις δίκες εκείνες, και δεν αναφέρεται κάθε ένα χωριστά από τα έγγραφα που περιελάμβαναν τους ισχυρισμούς, το δικόγραφο περί συκοφαντικής δυσφήμησης είναι αόριστο27/2007 Εφ.Δωδεκανήσου. Κατά μια άποψη, αν η αγωγή αφορά σε χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης, και δεν γίνεται επίκληση υπαιτιότητας του εναγομένου, η αγωγή είναι αόριστη61/2016 Πολ.Πρωτ.Αθηνών (προσβ. δημοσιευμάτων). Κατά μια άποψη, αν η αγωγή αφορά σε χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης, ο ενάγων φέρει το βάρος απόδειξης της υπαιτιότητας του εναγομένου61/2016 Πολ.Πρωτ.Αθηνών (προσβ. δημοσιευμάτων). Η διάταξη του άρ. 367 ΠΚ εφαρμόζεται αναλογικά, για την ενότητα της έννομης τάξης, και στον χώρο του ιδιωτικού δικαίου, όπως αυτός οριοθετείται από τις διατάξεις των άρ. 57 ΑΚ, άρ. 58 ΑΚ, άρ. 59 ΑΚ και άρ. 914 επ. ΑΚΑΠ 109/2012άρ. 367 ΠΚάρ. 57 ΑΚάρ. 58 ΑΚάρ. 59 ΑΚάρ. 914 ΑΚ. Αν ασκηθεί αγωγή προς επιδίκαση χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης από παράνομη προσβολή της προσωπικότητάς του ενάγοντα με δυσφημιστικό σε βάρος του ισχυρισμό, και ο εναγόμενος προβάλει ισχυρισμό ότι συντρέχει περίπτωση διαφύλαξης δικαιώματος ή δικαιολογημένου ενδιαφέροντός του, που αίρει τον άδικο χαρακτήρα του δυσφημιστικού ισχυρισμού του για τον ενάγοντα, ο ισχυρισμός αυτός αποτελεί ένσταση καταλυτική της αγωγήςΑΠ 450/2019άρ. 367 παρ. 1 ΠΚ. Στην περίπτωση αυτή, αν ο ενάγων προβάλει ισχυρισμό ότι ο άδικος χαρακτήρας της δυσφήμησής του από τον εναγόμενο δεν αίρεται τελικώς, επειδή αυτός ενήργησε με ειδικό σκοπό εξύβρισής του, ο ισχυρισμός αυτός αποτελεί αντένστασηΑΠ 450/2019άρ. 367 παρ. 2 ΠΚ.
Περισσότερα για την άσκηση αγωγής απο αδικοπραξία.
Δυσφημιστικές διαδόσεις
Περισσότερα για την υποστήριξη ή διάδοση αναληθών ειδήσεων.
