Το Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο της Σουηδίας ρωτά το ΔΕΕ αν στη βιντεοεπιτήρηση εφαρμόζεται το άρθρο 13 ή 14 ΓΚΠΔ
Επιμέλεια: Δημήτρης Βέρρας
Συνιστά η λειτουργία μιας κάμερας πράξη επεξεργασίας δεδομένων που συλλέγονται από το υποκείμενο των δεδομένων ή πρόκειται για συλλογή που εμπίπτει στην περίπτωση του άρθρου 14 ΓΚΠΔ;
Το ερώτημα αυτό, όσο και αν μοιάζει παράδοξο δεδομένης της ομοφωνίας όλων σχεδόν των εποπτικών αρχών του ΓΚΠΔ, απασχολεί τη σουηδική δικαιοσύνη εδώ και αρκετά χρόνια, με αφορμή ένα πρόστιμο που επιβλήθηκε στις αστικές συγκοινωνίες της Στοκχόλμης.
Η σουηδική αρχή προστασίας δεδομένων ΙΜΥ πραγματοποίησε έλεγχο στη λειτουργία των φορητών καμερών που έφεραν οι ελεγκτές της εταιρείας και διαπίστωσε σειρά παραβάσεων, επιβάλλοντας και μεγάλο διοικητικό πρόστιμο.
Μια από τις παραβάσεις που διαπιστώθηκαν ήταν η μη τήρηση των απαιτήσεων του άρθρου 13 ΓΚΠΔ ως προς την ενημέρωση των υποκειμένων. Το άρθρο 13 προβλέπει λεπτομερώς πότε πρέπει να παρέχεται ενημέρωση των υποκειμένων, όταν τα δεδομένα συλλέγονται από τα ίδια τα υποκείμενα, καθώς και το περιεχόμενο της ενημέρωσης αυτής.
Κατά πάγια άποψη όλων σχεδόν των αρχών προστασίας δεδομένων της Ένωσης, κατά συνέπεια και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Προστασίας Δεδομένων, η λειτουργία μιας κάμερας και η μέσω αυτής συλλογή προσωπικών δεδομένων θεωρούνται ως συλλογή δεδομένων από το υποκείμενο και εμπίπτουν στις απαιτήσεις του άρθρου 13 ΓΚΠΔ.
Την άποψη αυτή δεν ενστερνίστηκε το δευτεροβάθμιο διοικητικό εφετείο, στο οποίο προσέφυγε η εταιρεία και εν μέρει δικαιώθηκε. Σύμφωνα με την απόφαση του δικαστηρίου, το οποίο ακύρωσε το πρόστιμο της ΙΜΥ κατά το μέρος που αυτό αφορούσε στην παραβίαση της υποχρέωσης ενημέρωσης, οι κάμερες δεν συλλέγουν δεδομένα από τα υποκείμενα, κατά συνέπεια εφαρμογής τυγχάνει το άρθρο 14 ΓΚΠΔ.
Η σουηδική αρχή δεν έμεινε απαθής στην απόφαση αυτή, αλλά προσέφυγε ενώπιον του Ανωτάτου Διοικητικού Δικαστηρίου της χώρας, ζητώντας την οριστική διευθέτηση του ζητήματος μέσω της ερμηνείας των άρθρων 13 και 14 ΓΚΠΔ.
Η ερμηνευτική αμφιβολία του αιτούντος δικαστηρίου
Το δικαστήριο φάνηκε να διχάζεται ανάμεσα στην κατηγορηματική άποψη της αρμόδιας εποπτικής αρχής του ΓΚΠΔ και την αντίθετη κρίση του διοικητικού εφετείου. Από τη μια πλευρά είχε να λάβει υπόψιν του την άποψη του ΕΣΠΔ, που έχει ρητώς εντάξει τις κάμερες στο άρθρο 13 ΓΚΠΔ,[1] από την άλλη πλευρά όμως το προβλημάτιζε η αιτιολογία της προσβαλλόμενης απόφασης, την οποία επικαλέστηκε και η εταιρεία, σύμφωνα με την οποία το ίδιο το ΔΕΕ έχει αναγνωρίσει έμμεσα το προβάδισμα του άρθρου 14 ΓΚΠΔ.[2]
Εν τέλει, το δικαστήριο δεν μπορούσε να μην παρατηρήσει πως το ζήτημα δεν έχει αντιμετωπιστεί από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μολονότι η αιτιολογία της προσβαλλόμενης απόφασης επέτρεπε έναν προβληματισμό μήπως έστω και παρεμπιπτόντως το ζήτημα έχει ήδη κριθεί. Στο πλαίσιο αυτό, και παρά τη σθεναρή διαφωνία της σουηδικής εποπτικής αρχής, αλλά και τη σαφή άποψη του ΕΣΠΔ, το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο έκρινε πως δεν είχε άλλη επιλογή από το να αναστείλει την εκδίκαση και να θέσει το ζήτημα στην κρίση του ΔΕΕ.
Όπως χαρακτηριστικά παρατήρησε στην απόφασή του περί προδικαστικής παραπομπής, το ΕΣΠΔ είναι πράγματι το αρμόδιο όργανο της Ένωσης για τη διασφάλιση της ομοιόμορφης εφαρμογής του Γενικού Κανονισμού μέσω των κατευθυντηρίων γραμμών του, το ΔΕΕ όμως ούτε μια φορά δεν έχει επικαλεστεί τις κατευθυντήριες γραμμές αυτές κατά την ερμηνεία του ΓΚΠΔ.
Με άλλα λόγια, τι σημασία έχει η άποψη του ΕΣΠΔ, αν ένα ζήτημα δεν κριθεί από το ΔΕΕ;
[1] Κατευθυντήριες γραμμές 3/2019 σχετικά με την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα μέσω βιντεοσυσκευών: «110. […] Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές WP260 παρ. 26, εφαρμόζεται το άρθρο 13 του ΓΚΠΔ εάν τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα συλλέγονται «[…] από ένα υποκείμενο των δεδομένων μέσω παρατήρησης (π.χ. χρησιμοποιώντας συσκευές καταγραφής δεδομένων ή λογισμικό καταγραφής δεδομένων όπως κάμερες […]».
[2] Στην απόφαση C-212/13 (Rynes) το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης είχε παρεμπιπτόντως αναφερθεί στην ενημέρωση του υποκειμένου όταν τα δεδομένα δεν συλλέγονται από αυτό, όπως η ενημέρωση αυτή προβλεπόταν στο άρθρο 11 της Οδηγίας 95/46, ήτοι τη διάταξη που αντικαταστάθηκε από το άρθρο 14 ΓΚΠΔ: «34. Συγχρόνως, η εφαρμογή των διατάξεων της οδηγίας αυτής παρέχει, ενδεχομένως, τη δυνατότητα να ληφθούν υπόψη, σύμφωνα ειδικότερα με τα άρθρα 7, στοιχείο η΄, 11, παράγραφος 2, καθώς και 13, παράγραφος 1, στοιχεία δ΄ και ζ΄, της εν λόγω οδηγίας, τα νόμιμα συμφέροντα του υπευθύνου της επεξεργασίας, τα οποία συνίστανται ιδίως, όπως στην υπόθεση της κύριας δίκης, στην προστασία της ιδιοκτησίας, της υγείας και της ζωής του υπευθύνου αυτού και της οικογένειάς του».
