ΑΠΟΦΑΣΗ
L.B. κατά Σλοβακίας 12.09.2024 (αρ. προσφ. 5541/22)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Η πρώην σύζυγος του προσφεύγοντος υπέβαλε αίτηση για ρύθμιση της άσκησης γονικών δικαιωμάτων και υποχρεώσεων όσον αφορά τον γιο τους. Το περιφερειακό δικαστήριο του Nové Mesto nad Váhom εξέδωσε διάφορες προσωρινές διαταγές που επέτρεψαν αρχικά στον προσφεύγοντα να έχει τακτική επικοινωνία με τον γιο του. Η εφαρμογή των εν λόγω διαταγών ήταν γεμάτη με καθυστερήσεις και επιπλοκές, οι οποίες επιδεινώθηκαν ιδιαίτερα από την πανδημία COVID-19, η οποία οδήγησε στο κλείσιμο του κέντρου όπου επρόκειτο να πραγματοποιούταν η επικοινωνία.
Στη συνέχεια εκδόθηκαν διάφορες δικαστικές αποφάσεις για τη διευκόλυνση της επικοινωνίας μεταξύ του προσφεύγοντος και του γιου του, αλλά η συμμόρφωση ήταν ελλιπής. Οι αναφορές από το Κέντρο υπέδειξαν ότι οι προγραμματισμένες επικοινωνίες συχνά δεν πραγματοποιούνταν, κυρίως λόγω των ενεργειών της μητέρας, γεγονός που ώθησε τον προσφεύγοντα να καταγγείλει την αδυναμία εκτέλεσης των εν λόγω αποφάσεων. Παρά τις επανειλημμένες προσπάθειες του προσφεύγοντος για να εκτελεστούν οι αποφάσεις, τα δικαστήρια δεν έλαβαν σημαντικά μέτρα για να διασφαλίσουν τη συμμόρφωση, με αποτέλεσμα να υπάρχουν παρατεταμένες περίοδοι κατά τις οποίες ο προσφεύγων δεν μπορούσε να έχει ουσιαστική επαφή με τον γιο του.
Το Συνταγματικό Δικαστήριο της Σλοβακίας απέρριψε τις προσφυγές του προσφεύγοντος σχετικά με τις καθυστερήσεις στις δικαστικές διαδικασίες και την εκτέλεση των δικαστικών αποφάσεων, καθιστώντας αναποτελεσματικές τις προσπάθειες του προσφεύγοντος.
Το ΕΔΔΑ έκρινε ότι οι σλοβακικές αρχές δεν εκπλήρωσαν την υποχρέωσή τους να διασφαλίσουν την αποτελεσματική άσκηση των γονικών δικαιωμάτων του προσφεύγοντος βάσει του άρθρου 8 της ΕΣΔΑ. Το Δικαστήριο υπογράμμισε την ανάγκη για εξαιρετική επιμέλεια σε υποθέσεις που αφορούν παιδιά, ιδίως όταν οι παρατεταμένες καθυστερήσεις θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε de facto κατάργηση του δικαιώματος της επικοινωνίας.
Το ΕΔΔΑ διαπίστωσε παραβίαση του άρθρου 8 ΕΣΔΑ και επιδίκασε 9.000 ευρώ για ικανοποίηση ηθικής βλάβης.
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Ο προσφεύγων L.B., Σλοβάκος υπήκοος που γεννήθηκε το 1980 και κατοικεί στο Nové Mesto nad Váhom, υπέβαλε καταγγελία σχετικά με την άσκηση του δικαιώματός του για επικοινωνία με τον ανήλικο γιο του, την εκτέλεση προσωρινών διαταγών και τη μακρά διάρκεια των διαδικασιών επιμέλειας.
Την 1η Φεβρουαρίου 2019, η μητέρα του γιου του L.B. κατέθεσε αίτηση στο περιφερειακό δικαστήριο του Nové Mesto nad Váhom, ζητώντας ρυθμίσεις σχετικά με την άσκηση των γονικών δικαιωμάτων και υποχρεώσεων για το παιδί τους, το οποίο γεννήθηκε το 2013. Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, εκδόθηκαν διάφορες προσωρινές δικαστικές αποφάσεις με σκοπό τη διευκόλυνση της τακτικής επικοινωνίας μεταξύ του L.B. και του γιου του. Οι διαταγές που εκδόθηκαν τον Μάρτιο και τον Ιούλιο του 2019 επέτρεψαν στον L.B. να διατηρήσει τακτική επικοινωνία, η οποία λειτούργησε ομαλά μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου 2019.
Η κατάσταση άλλαξε δραματικά στις αρχές του 2020 λόγω εξωτερικών παραγόντων, συμπεριλαμβανομένης της πανδημίας Covid-19. Στις 6 Μαρτίου 2020, το δικαστήριο εξέδωσε προσωρινή διαταγή για επικοινωνία που είχε προγραμματιστεί από τον Μάρτιο έως τον Ιούνιο του 2020, αλλά το κλείσιμο του Κέντρου για παιδιά και οικογένειες, όπου επρόκειτο να πραγματοποιούταν η επικοινωνία, καθυστέρησε την πρώτη τους συνάντηση έως τις 4 Ιουνίου 2020. Στη συνέχεια έγιναν προσαρμογές, συμπεριλαμβανομένης μιας τροποποίησης από το περιφερειακό δικαστήριο Trenčín στις 3 Ιουνίου 2020, η οποία όριζε συγκεκριμένες ώρες για επικοινωνία στο Κέντρο.
Παρά τις προσπάθειες αυτές, η συμμόρφωση με τις προσωρινές διαταγές ήταν ασυνεπής. Στις 6 Οκτωβρίου 2020, το Περιφερειακό Δικαστήριο αναγνώρισε ότι η προγραμματισμένη επαφή δεν είχε πραγματοποιηθεί και διέταξε την εκτέλεση της προσωρινής διαταγής. Τον Ιανουάριο του 2021, το δικαστήριο διέταξε όλα τα μέρη να παρακολουθήσουν τακτικά συνεδρίες κοινωνικής συμβουλευτικής, γεγονός που περιέπλεξε περαιτέρω την κατάσταση. Οι εκθέσεις του Κέντρου ανέφεραν ότι η επικοινωνία μεταξύ του προσφεύγοντος και του γιου του δεν είχε αποκατασταθεί, γεγονός που οδήγησε σε σύσταση για τροποποίηση της διαταγής ώστε να επικοινωνεί με το παιδί ατομικά, χωρίς την παρουσία της μητέρας.
Η δικαστική διαδικασία συνέχισε να παρατείνεται και να είναι αναποτελεσματική τα επόμενα χρόνια, με το Περιφερειακό Δικαστήριο να μην λαμβάνει αποφασιστικά μέτρα ως απάντηση στη μη συμμόρφωση της μητέρας με τις διαταγές. Στις 22 Αυγούστου 2021, το δικαστήριο ανέστειλε την εκτέλεση της προσωρινής διαταγής από τον Μάρτιο του 2020, επικαλούμενο τη μη εκτελεστότητας της λόγω μεταγενέστερων διαταγών. Επιπλέον, ενώ η μητέρα τιμωρήθηκε με πρόστιμο για μη συμμόρφωση τον Απρίλιο του 2022, τα μέτρα που ελήφθησαν κρίθηκαν ανεπαρκή για να εξασφαλίσουν μια ουσιαστική σχέση μεταξύ του προσφεύγοντος. και του γιου του.
Η κορύφωση αυτών των διαδικασιών οδήγησε σε απόφαση στις 10 Φεβρουαρίου 2022, με την οποία το Επαρχιακό Δικαστήριο διέταξε το παιδί να διαμένει με τη μητέρα και όρισε ότι ο προσφεύγων. θα μπορούσε να έχει επαφή με τον γιο του μόνο μετά την ολοκλήρωση τρίμηνης ψυχολογικής συμβουλευτικής. Η απόφαση αυτή περιόρισε περαιτέρω την πρόσβαση του πατέρα, καθώς η μητέρα ανέλαβε να διευκολύνει την επικοινωνία, η οποία είχε γίνει όλο και πιο δύσκολη.
Ο προσφεύγων εξέφρασε ανησυχίες βάσει του άρθρου 8 σχετικά με τα δικαιώματά του στην οικογενειακή ζωή και τον αντίκτυπο των καθυστερημένων αποφάσεων του δικαστηρίου στην ικανότητά του να διατηρεί την επικοινωνία με τον γιο του.
ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
Άρθρο 8
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Το Δικαστήριο ξεκίνησε την αξιολόγησή του αναγνωρίζοντας ότι τα δικαιώματα του προσφεύγοντος, ιδίως το δικαίωμά του στην οικογενειακή ζωή, είχαν επηρεαστεί σημαντικά από τον χειρισμό της διαδικασίας από τα εθνικά δικαστήρια. Παρά την έκδοση διαφόρων προσωρινών διαταγών για τη διευκόλυνση της επικοινωνίας μεταξύ προσφεύγοντος και υιού του, η εκτέλεση αυτών των διαταγών γινόταν με μεγάλες καθυστερήσεις, κυρίως λόγω της παρεμποδιστικής συμπεριφοράς της μητέρας.
Tο Δικαστήριο διαπίστωσε μια ανησυχητική τάση. Τα εθνικά δικαστήρια δεν έλαβαν επαρκή μέτρα για να διασφαλίσουν τη συμμόρφωση με τις προσωρινές διαταγές και να αποκαταστήσουν την ουσιαστική επαφή μεταξύ του προσφεύγοντος και του παιδιού του. Tο Περιφερειακό Δικαστήριο είχε επιβάλει μόνο μία φορά προσωρινή διαταγή κατά τη διάρκεια της τετραετούς διαδικασίας και των προστίμων που επιβλήθηκαν στη μητέρα για μη συμμόρφωση, τα οποία αποδείχθηκαν ανεπαρκή για την αποκατάσταση της κατάστασης. Το Κέντρο για τα παιδιά και την οικογένεια, αρμόδιο για τη διευκόλυνση της επικοινωνίας, ανέφερε σημαντικές διαταραχές και αποτυχίες στην καθιέρωση τακτικών συναντήσεων, υπογραμμίζοντας την αναποτελεσματικότητα των μέτρων που έλαβαν τα δικαστήρια για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης στις αποφάσεις.
Το Δικαστήριο υπογράμμισε ότι οι δικαστικές αρχές είναι επιφορτισμένες να επιδεικνύουν εξαιρετική επιμέλεια σε υποθέσεις που αφορούν την επιμέλεια και επικοινωνία παιδιών και γονέων. Διαπίστωσε ότι οι σλοβακικές αρχές δεν είχαν λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα για να διευκολύνουν την επαφή του προσφεύγοντος με τον γιο του, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι η έλλειψη αποτελεσματικής δράσης ως απάντηση στην παρεμποδιστική συμπεριφορά της μητέρας συνιστούσε παραβίαση των δικαιωμάτων του προσφεύγοντος δυνάμει του άρθρου 8 της ΕΣΔΑ.
Το ΕΔΔΑ διαπίστωσε παραβίαση του δικαιώματος σεβασμού της οικογενειακής ζωής του προσφεύγοντος πατέρα (άρθρο 8), τονίζοντας την ανάγκη το σλοβακικό δικαστικό σύστημα να σέβεται και να υποστηρίζει ενεργά τα γονικά δικαιώματα σε υποθέσεις που αφορούν παιδιά. Επιδίκασε στον προσφεύγοντα 9.000 ευρώ για ηθική βλάβη, αλλά απέρριψε το αίτημά του για έξοδα και δαπάνες λόγω ανεπαρκούς τεκμηρίωσης.
