Απόρριψη αίτησης λόγω αοριστίας και αντιφατικότητας
Απορριπτέα κρίθηκε αίτηση κληρονόμου για την αναγνώρισή του ως δικαιούχου αποζημίωσης απαλλοτρίωσης κληρονομιαίου ακινήτου, λόγω αοριστίας και αντιφατικότητας (ΜΠρΠατρ 491/2024).
Το δικαστήριο έκρινε ότι η μη αναφορά στο δικόγραφο ότι η αναγκαστική απαλλοτρίωση, τόσο η αρχική όσο και η συμπληρωματική, είχαν συντελεστεί και ολοκληρωθεί μέχρι τον θάνατο του κληρονομουμένου, καθώς και η αντιφατικότητα ως προς το πρόσωπο του κυρίου της απαλλοτριούμενης έκτασης, καθιστούν την υπό κρίση αίτηση ανεπίδεκτη δικαστικής εκτίμησης.
Πιο αναλυτικά, σύμφωνα με το σκεπτικό του δικαστηρίου, σε περίπτωση κατά την οποία η αίτηση του κληρονόμου, με την οποία επιδιώκεται η αναγνώρισή του ως δικαιούχου της αποζημίωσης για την απαλλοτρίωση κληρονομιαίου ακινήτου, ασκείται μετά την συντέλεση της απαλλοτρίωσης και την οριστική απώλεια της κυριότητας επ’ αυτού, δεν απαιτείται, για τη νομιμοποίηση αυτής, συμβολαιογραφική δήλωση αποδοχής της κληρονομιάς εκ μέρους του κληρονόμου και μεταγραφή της, καθόσον αυτή στερείται πλέον αντικειμένου, αλλά αρκεί η απόδειξη της ρητής ή σιωπηρής αποδοχής της κληρονομίας ή η παρέλευση της προθεσμίας αποποίησης.
Αντίθετα, εάν επιδιώκεται με την αίτηση κληρονόμου η αναγνώριση αυτού ως δικαιούχου της αποζημίωσης για την απαλλοτρίωση κληρονομιαίου ακινήτου και δεν έχει συντελεστεί η απαλλοτρίωση, με τους προαναφερόμενους τρόπους, μέχρι τον θάνατο του κυρίου του υπό απαλλοτρίωση ακινήτου, αυτός δεν απώλεσε όσο ζούσε την κυριότητα επ’ αυτού (ακινήτου), η οποία (κυριότητα) μεταβαίνει στους εκ του νόμου ή εκ διαθήκης κληρονόμους του και επομένως, αντικείμενο της κληρονομίας είναι το υπό απαλλοτρίωση ακίνητο και για τη νομιμοποίηση της αίτησης απαιτείται συμβολαιογραφική δήλωση αποδοχής της κληρονομίας εκ μέρους του κληρονόμου και μεταγραφή της.
Εν προκειμένω, κατά την κρίση του δικαστηρίου, δεδομένου ότι στο δικόγραφο δεν αναφέρεται ότι η αναγκαστική απαλλοτρίωση, τόσο η αρχική όσο και η συμπληρωματική, είχαν συντελεστεί και είχαν ολοκληρωθεί μέχρι τον θάνατο του κληρονομούμενου και εφόσον οι αιτούντες ισχυρίζονται ότι είναι συγκύριοι ως καθολικοί διάδοχοι λόγω εξ αδιαθέτου διαδοχής του φερόμενου αρχικού κυρίου, για το ορισμένο της αίτησής τους θα έπρεπε να εκθέτουν σε αυτήν ότι έχουν προβεί σε συμβολαιογραφική πράξη αποδοχής της επαχθείσας σε αυτούς κληρονομίας και σε μεταγραφή της στο αρμόδιο υποθηκοφυλακείο, ώστε να νομιμοποιούνται να αναγνωριστούν δικαιούχοι της αποζημίωσης για τα επίδικα απαλλοτριούμενα τμήματα.
Περαιτέρω, κρίθηκε πως η αίτηση πάσχει και αντιφατικότητας ως προς το πρόσωπο του κυρίου της απαλλοτριούμενης έκτασης, καθόσον αφενός μεν οι αιτούντες ισχυρίζονται ότι είναι συγκύριοι ως εξ αδιαθέτου κληρονόμοι του αρχικώς κυρίου, αφετέρου δε ισχυρίζονται ότι τόσο η μία εκ των αιτούντων έχει καταστεί πλήρης κυρία με έκτακτη χρησικτησία της απαλλοτριούμενης έκτασης, όσο και έτερος αιτών είναι κύριος με έκτακτη χρησικτησία της απαλλοτριούμενης έκτασης, ανεξάρτητα της νομικής βασιμότητας ή μη του αιτήματός τους περί αναγνώρισης αυτών ως δικαιούχων μόνο επί των επικειμένων.
Κατόπιν των ανωτέρω, το δικαστήριο απέρριψε την αίτηση ως απαράδεκτη στο σύνολό της.
Απόσπασμα απόφασης
Δικαιούχος της αποζημίωσης είναι όχι ο κατά τον χρόνο της κήρυξης της απαλλοτρίωσης κύριος του απαλλοτριωθέντος ακινήτου, αλλά ο κατά τον χρόνο της συντέλεσης κύριος αυτού. Κατά τις διατάξεις του άρθρου 7 § 1 εδ. α’ και εδ. β’ του Ν. 2882/2001, η αναγκαστική απαλλοτρίωση συντελείται είτε με την καταβολή στον δικαστικώς αναγνωρισθέντα ή στον αληθινό δικαιούχο της αποζημίωσης που προσδιορίσθηκε προσωρινά ή οριστικά, είτε με τη δημοσίευση στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης της γνωστοποίησης ότι η αποζημίωση κατατέθηκε στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων κατά τη διάταξη του άρθρου 8 του ίδιου νόμου. Εάν υπόχρεο για την καταβολή της αποζημίωσης είναι το Δημόσιο, η αναγκαστική απαλλοτρίωση συντελείται και με την έκδοση χρηματικού εντάλματος πληρωμής υπέρ του δικαστικώς αναγνωρισθέντος ή του αληθινού δικαιούχου. Περαιτέρω, από το συνδυασμό των άρθρων 1193, 1198, 1199, 1710, 1846 και 1847 του ΑΚ σαφώς συνάγεται ότι α) η ιδιότητα του κληρονόμου αποκτάται αυτοδικαίως, μόλις γίνει η επαγωγή, στον καλούμενο όμως παρέχεται η ευχέρεια να αποποιηθεί την κληρονομιά μέσα σε προθεσμία τεσσάρων μηνών, η οποία αρχίζει από τότε που έμαθε την επαγωγή και τον λόγο της, και β) η ενώπιον συμβολαιογράφου αποδοχή της κληρονομιάς και η μεταγραφή αυτής είναι αναγκαία μόνο προκειμένου ο κληρονόμος να αποκτήσει την κυριότητα των κληρονομιαίων ακινήτων. Εξάλλου, κατά τη διάταξη του άρθρου 9 § 4 του Ν. 2882/2001, μετά τη συντέλεση της αναγκαστικής απαλλοτρίωσης κατά το άρθρο 7 του ως άνω νόμου, με βάση την τιμή που καθορίσθηκε έπειτα από κλήτευση, κάθε εμπράγματο δικαίωμα επί του ακινήτου οποιουδήποτε τρίτου, είτε αυτός έλαβε μέρος είτε όχι, ακόμη και αν δεν κλητεύθηκε στη δίκη για τον καθορισμό της αποζημίωσης, μετατρέπεται σε ενοχική αξίωση επί της αποζημίωσης που παρακατατέθηκε ή κατά εκείνου που εισέπραξε την αποζημίωση ή κατά του υπέρ ου εκδόθηκε το χρηματικό ένταλμα πληρωμής. Από τον συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων σαφώς προκύπτει ότι σε περίπτωση κατά την οποία η αίτηση του κληρονόμου, με την οποία επιδιώκεται η αναγνώρισή του ως δικαιούχου της αποζημίωσης για την απαλλοτρίωση κληρονομιαίου ακινήτου, ασκείται μετά την συντέλεση της απαλλοτρίωσης και την οριστική απώλεια της κυριότητας επ’ αυτού, δεν απαιτείται, για τη νομιμοποίηση αυτής, συμβολαιογραφική δήλωση αποδοχής της κληρονομιάς εκ μέρους του κληρονόμου και μεταγραφή της, καθόσον αυτή στερείται πλέον αντικειμένου, αλλά αρκεί η απόδειξη της ρητής ή σιωπηρής αποδοχής της κληρονομίας ή η παρέλευση της προθεσμίας αποποίησης. Αντίθετα, εάν επιδιώκεται με την αίτηση κληρονόμου η αναγνώριση αυτού ως δικαιούχου της αποζημίωσης για την απαλλοτρίωση κληρονομιαίου ακινήτου και δεν έχει συντελεστεί η απαλλοτρίωση, με τους προαναφερόμενους τρόπους, μέχρι τον θάνατο του κυρίου του υπό απαλλοτρίωση ακινήτου, αυτός δεν απώλεσε όσο ζούσε την κυριότητα επ’ αυτού (ακινήτου), η οποία (κυριότητα) μεταβαίνει στους εκ του νόμου ή εκ διαθήκης κληρονόμους του (άρθρο 1710 του ΑΚ) και επομένως, αντικείμενο της κληρονομίας είναι το υπό απαλλοτρίωση ακίνητο και για τη νομιμοποίηση της αίτησης απαιτείται συμβολαιογραφική δήλωση αποδοχής της κληρονομίας εκ μέρους του κληρονόμου και μεταγραφή της (ΑΠ 225/2000, ΕλλΔνη 2000, σελ. 975 -ΜΕφΛαρ 134/2022, Ισοκράτης ΔΣΑ – ΤρΕφΑιγ 18/2019, ΝΟΜΟΣ – ΜΠρΘεσ 2006/2023, ΝΟΜΟΣ – ΜΠρΠατρ 731/2022, αδημ. – ΜΠρΚαβ 13/2017, ΝΟΜΟΣ – ΜΠρΘεσ 28595/2011, ΔΣΑ Ισοκράτης – ΜΠρΘεσ 17131/2010, ΔΣΑ Ισοκράτης – ΜΠρΘεσ 20330/2010, ΔΣΑ Ισοκράτης).
Δείτε αναλυτικά την απόφαση στο dsanet.gr.
