ΔιοικΠρωτΑθ 4824/24 : ΔΑΣΙΚΗ ΠΥΡΚΑΓΙΑ – ΘΑΝΑΤΟΣ ΚΑΤΟΙΚΟΥ – ΠΑΡΑΝΟΜΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΛΕΙΨΕΙΣ ΤΩΝ ΑΡΜΟΔΙΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ – ΕΥΘΥΝΗ ΔΗΜΟΣΙΟΥ, ΔΗΜΟΥ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΚΑΤ’ ΑΡ.105 ΕΙΣΝΑΚ. ΨΥΧΙΚΗ ΟΔΥΝΗ ΣΥΓΓΕΝΩΝ.

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

ΤΜΗΜΑ 28ο ΤΡΙΜΕΛΕΣ

Αριθμός απόφασης Α 4824/2024

Σ υ ν ε δ ρ ί α σ ε δημόσια στο ακροατήριό του στις 23 Μαρτίου 2022 με δικαστές τις : Άννα Γεωργίου, Πρόεδρο Πρωτοδικών Δ.Δ., Παναγιώτα Δουβή (εισηγήτρια) και Όλγα Θεοδωρικάκου, Πρωτοδίκες Δ.Δ., και γραμματέα την Ακριβή Σταθοπούλου, δικαστική υπάλληλο,

γ ι α να δικάσει τη με ημερομηνία κατάθεσης 3 Ιανουαρίου 2019 αγωγή

τ ω ν: 1) Β………………., κάτοικου ……………… (οδός …………….), και 7) Κ………………, κάτοικου ………………….. και προσωρινά διαμένοντος στο ………….. …… (οδός ………….), οι οποίοι παρέστησαν με τον δικηγόρο Δημήτριο Σκύφτα, τον οποίο διόρισαν με τα από 23.11.2021, 3.12.2021, 22.11.2021, 19.11.2021, 19.11.2021 και 3.12.2021 ιδιωτικά έγγραφα παροχής πληρεξουσιότητας αντίστοιχα,

κ α τ ά: 1) του Ελληνικού Δημοσίου, που εκπροσωπείται από τον Υπουργό Οικονομικών και παρέστη με τον δικαστικό πληρεξούσιο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους Μιχαήλ Στριγγάρη, 2) του Νομικού Προσώπου Δημόσιου Δικαίου (Ν.Π.Δ.Δ.) με την επωνυμία «Περιφέρεια ………….», που εκπροσωπείται από τον Περιφερειάρχη ……….. και παρέστη με τον πληρεξούσιο δικηγόρο Ευστάθιο Κουκούτση, και 3) του Νομικού Προσώπου Δημόσιου Δικαίου (Ν.Π.Δ.Δ.) με την επωνυμία «Δήμος ………..», που εκπροσωπείται από τον Δήμαρχο ……….. και παρέστη με τον πληρεξούσιο δικηγόρο Απόστολο Νταντάμη.

Κατά τη συζήτηση, οι διάδικοι που παρέστησαν στο ακροατήριο ανέπτυξαν τους ισχυρισμούς τους και ζήτησαν όσα αναφέρονται στα πρακτικά.

Μετά τη δημόσια συνεδρίαση το Δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη.

Αφού μελέτησε τα σχετικά έγγραφα.

Σκέφθηκε κατά το νόμο.

1. Επειδή, με την κρινόμενη αγωγή, το αίτημα της οποίας μετατράπηκε από καταψηφιστικό σε αναγνωριστικό με προφορική δήλωση του πληρεξούσιου δικηγόρου των εναγόντων στο ακροατήριο, οι τελευταίοι, επικαλούμενοι τα άρθρα 105 – 106 του Εισαγωγικού Νόμου του Αστικού Κώδικα σε συνδυασμό με το άρθρο 932 του Αστικού Κώδικα, ζητούν να αναγνωριστεί η αλληλέγγυος και εις ολόκληρον υποχρέωση των εναγόμενων να καταβάλουν, με το νόμιμο τόκο από την επίδοση της αγωγής έως την εξόφληση, σε κάθε μία από τις δύο πρώτες ενάγουσες ποσό 400.000 ευρώ, σε καθέναν από τους τρίτη, τέταρτη, πέμπτο και έκτο από αυτούς ποσό 150.000 ευρώ και στον έβδομο ενάγοντα ποσό 50.000 ευρώ, ως εύλογη χρηματική ικανοποίηση για την ψυχική οδύνη που δοκίμασαν λόγω του θανάτου του Β……………, συζύγου της πρώτης ενάγουσας, πατέρα της δεύτερης ενάγουσας, αδερφού της τρίτης, της τέταρτης, του πέμπτου και του έκτου από τους ενάγοντες και πεθερού του έβδομου ενάγοντος, ο οποίος απανθρακώθηκε πλησίον της οικίας του στο …………… στις 23.7.2018, εξαιτίας παράνομων, κατά τους ισχυρισμούς τους, παραλείψεων, υλικών ενεργειών και παραλείψεων οφειλόμενων υλικών ενεργειών των οργάνων των εναγόμενων στο πλαίσιο της πυρκαγιάς που εκδηλώθηκε εκείνη την ημέρα στην ………………..

2. Επειδή, με το δικόγραφο της αγωγής αυτής αποδίδεται παράνομη συμπεριφορά στα όργανα των εναγόμενων στα στάδια πρόληψης, ετοιμότητας και αντιμετώπισης της προαναφερόμενης πυρκαγιάς. Ειδικότερα, οι ενάγοντες παραπονούνται για τη μη λήψη από τους εναγόμενους Ο.Τ.Α., αλλά και από τη Δασική Υπηρεσία, των αναγκαίων, προληπτικών της εκδήλωσης της πυρκαγιάς μέτρων, όπως καθαρισμού της ξηρής βλάστησης των δημόσιων και κοινόχρηστων χώρων και δημιουργίας αντιπυρικών ζωνών και πυροφυλακίων, την παράλειψη εκπόνησης από την Περιφέρεια ………… πλήρους και ειδικού σχεδίου αντιμετώπισής της, την απουσία πρόβλεψης για τη διάσωση πολιτών από δασικές πυρκαγιές στο ειδικό επιχειρησιακό σχέδιο της Περιφερειακής Πυροσβεστικής Διεύθυνσης ……………. του έτους 2018, την έλλειψη επικοινωνίας, συνεργασίας και συντονισμένης δράσης όλων των αρμόδιων οργάνων των εναγόμενων, την καθυστερημένη σύγκληση του Συντονιστικού Οργάνου Πολιτικής Προστασίας (Σ.Ο.Π.Π.) της Περιφερειακής Ενότητας ……………… και την μη σύγκληση του Συντονιστικού Τοπικού Οργάνου (Σ.Τ.Ο.) του Δήμου …………., την καθυστερημένη επέμβαση των πυροσβεστικών δυνάμεων, με ισχυρά επίγεια και εναέρια μέσα, στο σημείο εκδήλωσης της πυρκαγιάς για την άμεση κατάσβεσή της, την εσφαλμένη μετακίνηση πυροσβεστικών οχημάτων και λοιπών μέσων δασοπυρόσβεσης από την ……………, προκειμένου αυτά να συνδράμουν σε επιχείρηση καταστολής έτερης πυρκαγιάς που μαινόταν την ίδια ημέρα στα …………….., με συνέπεια την αποδυνάμωσή τους, την παράλειψη έγκαιρης ενημέρωσης και οργανωμένης προληπτικής απομάκρυνσης των κατοίκων, την επιλεκτική διάσωση ορισμένων μόνο από όσους βρίσκονταν σε κίνδυνο ζωής και, τέλος, την εσφαλμένη διαχείριση της κυκλοφορίας των οχημάτων και την παροχή λανθασμένων οδηγιών στους οδηγούς από πλευράς Ελληνικής Αστυνομίας, που οδήγησε σε εγκλωβισμό πολλών ανθρώπων. Με τα δεδομένα αυτά, η κρινόμενη αγωγή περιλαμβάνει σαφή έκθεση των πραγματικών περιστατικών και των λόγων που θεμελιώνουν τις ένδικες αξιώσεις. Επιπλέον, εφόσον νομική της βάση είναι οι διατάξεις των άρθρων 105 – 106 του Εισαγωγικού Νόμου του Αστικού Κώδικα σε συνδυασμό με το άρθρο 932 του Αστικού Κώδικα και αίτημά της η αναγνώριση της αλληλέγγυας και εις ολόκληρον υποχρέωσης των εναγόμενων να καταβάλουν στους ενάγοντες τα αναφερόμενα στην προηγούμενη σκέψη ποσά, ως εύλογη χρηματική ικανοποίηση λόγω ψυχικής οδύνης, η αγωγή αυτή είναι αρκούντως ορισμένη, όπως απαιτεί το άρθρο 73 παρ. 1 του κυρωθέντος με το άρθρο πρώτο του ν.2717/1999 (Α΄97) Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας (Κ.Δ.Δ.), απορριπτόμενης, ως αβάσιμης, της ένστασης αοριστίας αυτής που προβάλλει το πρώτο εναγόμενο, Ελληνικό Δημόσιο, με το νομίμως κατατεθέν στις 29.3.2022 υπόμνημά του (βλ. και ΣτΕ 1370/2020, 2526/2017, 324/2015, 3141/2011, 8/2010). Κατόπιν τούτων, πρέπει να γίνει τυπικά δεκτή η αγωγή, εφόσον έχει ασκηθεί εν γένει παραδεκτώς και κατά τα λοιπά, και να εξεταστεί, περαιτέρω, στην ουσία.

3. Επειδή, o Εισαγωγικός Νόμος του Αστικού Κώδικα (ΕισΝΑΚ., π.δ. 456/1984, Α΄ 164) ορίζει, στο άρθρο 105, ότι: «Για παράνομες πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων του δημοσίου κατά την άσκηση της δημόσιας εξουσίας που τους έχει ανατεθεί, το δημόσιο ενέχεται σε αποζημίωση, εκτός αν η πράξη ή η παράλειψη έγινε κατά παράβαση διάταξης που υπάρχει για χάρη του γενικού συμφέροντος (…)» και στο άρθρο 106 ότι: «Οι διατάξεις των δύο προηγούμενων άρθρων, εφαρμόζονται και για την ευθύνη των δήμων, των κοινοτήτων ή των άλλων νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου από πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων που βρίσκονται στην υπηρεσία τους». Κατά την έννοια των ανωτέρω διατάξεων, ευθύνη προς αποζημίωση γεννάται όχι μόνον από την έκδοση μη νόμιμης εκτελεστής διοικητικής πράξης ή από τη μη νόμιμη παράλειψη έκδοσης τέτοιας πράξης, αλλά και από μη νόμιμες υλικές ενέργειες των οργάνων του Δημοσίου ή ν.π.δ.δ. ή από παραλείψεις οφειλόμενων νόμιμων υλικών ενεργειών αυτών, εφόσον οι υλικές αυτές ενέργειες ή παραλείψεις συνάπτονται με την οργάνωση και λειτουργία των δημόσιων υπηρεσιών. Εξάλλου, υπάρχει ευθύνη του Δημοσίου ή ν.π.δ.δ., τηρουμένων και των λοιπών προϋποθέσεων του νόμου, όχι μόνον όταν με πράξη ή παράλειψη οργάνου του παραβιάζεται συγκεκριμένη διάταξη νόμου, αλλά και όταν παραλείπονται τα ιδιαίτερα καθήκοντα και υποχρεώσεις που προσιδιάζουν στη συγκεκριμένη υπηρεσία και προσδιορίζονται από την κείμενη εν γένει νομοθεσία, τα διδάγματα της κοινής πείρας και τις αρχές της καλής πίστης (βλ. ΣτΕ 224/2023, 1370/2018, 2091, 325/2017, 1056/2016 κ.ά.). Απαραίτητη προϋπόθεση, όμως, για την επιδίκαση αποζημίωσης κατά τις ανωτέρω διατάξεις είναι, μεταξύ άλλων, η ύπαρξη αιτιώδους συνδέσμου μεταξύ της παράνομης πράξης ή παράλειψης ή υλικής ενέργειας ή παράλειψης υλικής ενέργειας του οργάνου του Δημοσίου ή του ν.π.δ.δ. και της ζημίας που επήλθε. Αιτιώδης δε σύνδεσμος υπάρχει όταν, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας, η πράξη ή η παράλειψη ή η υλική ενέργεια ή η παράλειψη αυτής εκ μέρους του οργάνου του Δημοσίου (ή ν.π.δ.δ.) είναι επαρκώς ικανή (πρόσφορη) και μπορεί αντικειμενικώς, κατά τη συνήθη και κανονική πορεία των πραγμάτων και χωρίς τη μεσολάβηση άλλου περιστατικού, ενόψει δε και των ειδικών συνθηκών της συγκεκριμένης περίπτωσης, να επιφέρει τη ζημία και την επέφερε στη συγκεκριμένη περίπτωση (βλ. ΣτΕ 1500/2022, 1964 1696/2021, 1774/2020, 2432 – 2433/2018, 3292/2017, 877/2013 7μ., 442/2012, 322/2009 7μ. κ.ά.). Εξάλλου, η διακοπή του αιτιώδους συνδέσμου έχει ως προϋπόθεση την παρεμβολή άλλων, μεταγενέστερων, όλως εξαιρετικών και απρόβλεπτων γεγονότων, ιδίως δε ενέργειες τρίτων προσώπων (βλ. ΣτΕ 484/2018, 4410/2015). Ειδικά, σε περίπτωση αλληλοδιάδοχων ζημιογόνων συμπεριφορών (πράξεων, παραλείψεων ή υλικών ενεργειών), οι οποίες διακρίνονται από συνεκτική ενότητα, κάθε παράνομη και, ακολούθως, ζημιογόνος συμπεριφορά πρέπει να κρίνεται από τα δικαστήρια της ουσίας κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας και λογικής όχι μόνον αυτοτελώς, αλλά και σωρευτικώς σε σχέση με τις λοιπές διαπιστωθείσες από τα δικαστήρια της ουσίας ζημιογόνες συμπεριφορές ως προς την ύπαρξη αιτιώδους συνάφειας μεταξύ αυτών αυτοτελώς ή σωρευτικώς και της επελθούσας ζημίας (βλ. ΣτΕ 2885/2020, 4421/2015 σκ. 6). Εξάλλου, ως διδάγματα της κοινής πείρας νοούνται και οι γενικές αρχές για την επίδραση των φυσικών φαινομένων και την εξέλιξη των βιοτικών σχέσεων που αντλούνται από την εμπειρική πραγματικότητα, καθώς και από τις γενικές τεχνικές ή επιστημονικές γνώσεις του μέσης μόρφωσης ανθρώπου, οι οποίες έχουν γίνει κοινό κτήμα και χρησιμοποιούνται από το δικαστήριο, μεταξύ άλλων, για την εξειδίκευση των αόριστων νομικών εννοιών (βλ. ΣτΕ 1500/2022, 2730/2020, 116/2013, 1282/2011, Α.Π. 109, 57/2020, 828/2018, 87/2013, 208/2011, βλ. και Α.Π. 8/2005 Ολομ., 232-3/2020, 1702/2018, 2080, 809/2017, 1662/2010 κ.ά.). Σε κάθε περίπτωση, όμως, δεν υφίσταται υποχρέωση προς αποζημίωση όταν πρόκειται για περιπτώσεις ασυνήθεις και απρόβλεπτες που υπερβαίνουν τις δυνατότητες των οργάνων και ανάγονται, έτσι, στην έννοια της ανωτέρας βίας (βλ. ΣτΕ 2874 6/2020, πρβλ. ΣτΕ 724/2017, 1048 9/2016, 3693/2005 7μ., 312/2003). Ειδικότερα, στην αόριστη αυτή νομική έννοια της ανωτέρας βίας, που αποτελεί απαλλακτικό λόγο επιφέροντας τη διακοπή του αιτιώδους συνδέσμου και όχι την άρση της παρανομίας, εμπίπτει κάθε γεγονός, το οποίο, στη συγκεκριμένη περίπτωση, ήταν αιφνίδιο και απρόβλεπτο και δεν μπορούσε να αποτραπεί με μέτρα άκρας σύνεσης και επιμέλειας των οργάνων του Δημοσίου ή ν.π.δ.δ. (βλ. ΣτΕ 1778 81/2022, 1964 72/2021 7μ.).

4. Επειδή, περαιτέρω, στο άρθρο 932 του Α.Κ., που εφαρμόζεται αναλόγως και επί ευθύνης του Δημοσίου ή ν.π.δ.δ. κατά τα άρθρα 105 -106 ΕισΝΑΚ (βλ. ΣτΕ 624/2016), ορίζεται ότι: «Σε περίπτωση αδικοπραξίας, ανεξάρτητα από την αποζημίωση για την περιουσιακή ζημία, το δικαστήριο μπορεί να επιδικάσει εύλογη κατά την κρίση του χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης. Αυτό ισχύει ιδίως για εκείνον που έπαθε προσβολή της υγείας, της τιμής ή της αγνείας του ή στερήθηκε την ελευθερία του. Σε περίπτωση θανάτωσης προσώπου η χρηματική αυτή ικανοποίηση μπορεί να επιδικαστεί στην οικογένεια του θύματος λόγω ψυχικής οδύνης». Κατά την έννοια των ανωτέρω διατάξεων, ανεξάρτητα από την αποζημίωση για περιουσιακή ζημία, το Δικαστήριο μπορεί, κατά το άρθρο 932 του Α.Κ., να επιδικάσει εύλογη κατά την κρίση του χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης ή, σε περίπτωση θανάτωσης προσώπου, ψυχικής οδύνης, δηλαδή χρηματική ικανοποίηση ανάλογη με τις περιστάσεις της συγκεκριμένης περίπτωσης (πρβλ. ΣτΕ 1717/2016, 710/2016, 572/2013). Ειδικότερα, με τη διάταξη αυτή, που είναι σύμφωνη κατά το περιεχόμενό της με την αρχή της αναλογικότητας, όπως ρητώς κατοχυρώνεται από το άρθρο 25 παρ. 1 του Συντάγματος (βλ. ΣτΕ 1123/2015, 3411/2014, 1219/2012), παρέχεται στο δικαστήριο της ουσίας η ευχέρεια, αφού εκτιμήσει τους ειδικότερους ισχυρισμούς των διαδίκων και τα πραγματικά περιστατικά της υπόθεσης, και με βάση τους κανόνες της κοινής πείρας και λογικής, να επιδικάσει χρηματική ικανοποίηση και να καθορίσει το εύλογο ποσό αυτής, αν κρίνει ότι επήλθε στον αδικηθέντα ηθική βλάβη ή, σε περίπτωση θανάτωσης προσώπου, ψυχική οδύνη (βλ. ΣτΕ 1951/2021, 842/2019, 877/2013 7μ., 4133/2011 7μ.). Η χρηματική ικανοποίηση λόγω ψυχικής οδύνης αποσκοπεί στην ηθική παρηγορία και την ψυχική ανακούφιση των μελών της οικογένειας του θανόντος, όσο αυτό είναι δυνατό, από τον πόνο που δοκιμάζουν κατά τον χρόνο του θανάτου του (βλ. ΣτΕ 3329/2014, 1405/2013, 3218/2009). Κατά τον προσδιορισμό δε του ποσού της, το Δικαστήριο της ουσίας δεν πρέπει, ούτε να υποβαθμίζει την απαξία της παράνομης πράξης, παράλειψης, υλικής ενέργειας ή παράλειψης οφειλόμενης νόμιμης υλικής ενέργειας με την επιδίκαση ιδιαιτέρως χαμηλού ποσού, ούτε να καταλήγει, με ακραίες εκτιμήσεις, στον υπέρμετρο πλουτισμό του ενός μέρους (βλ. ΣτΕ 1906/2015, 2202/2014). Περαιτέρω, με την ανωτέρω διάταξη δεν καθορίζεται ευθέως ο κύκλος των προσώπων που μπορούν να ζητήσουν χρηματική ικανοποίηση λόγω ψυχικής οδύνης, κατά τη σαφή, όμως, έννοια της διάταξης αυτής, που απορρέει από το σκοπό της θέσπισης της, στην οικογένεια του θύματος περιλαμβάνονται οι εγγύτεροι και στενά συνδεόμενοι με τον θανόντα συγγενείς, που δοκιμάστηκαν ψυχικώς από την απώλειά του και στην ανακούφιση του πόνου των οποίων στοχεύει η εν λόγω διάταξη (πρβλ. ΑΠ 542/2015, βλ. ΣτΕ 2210/2017, 3552/2014, 1405/2013), αδιαφόρως του εάν συγκατοικούσαν ή διέμεναν χωριστά, υπό την αυτονόητη, πάντως, προϋπόθεση, της ύπαρξης, κατά την εκτίμηση του Δικαστηρίου, αισθημάτων αγάπης και στοργής μεταξύ των μελών της οικογένειας και του θανόντος, όταν αυτός ήταν στη ζωή (βλ. ΣτΕ 3329/2014, 1405/2013, 2100/2006). Για τον υπολογισμό, δε, του ύψους της χρηματικής ικανοποίησης, το Δικαστήριο λαμβάνει υπόψη ιδίως τις συνθήκες υπό τις οποίες επήλθε ο θάνατος και τον βαθμό της ψυχικής συγκίνησης που αυτός προκάλεσε στο συγκεκριμένο μέλος της οικογένειας του θανόντος, αναλόγως της ηλικίας, της προσωπικότητας, της κατάστασης της υγείας του κλπ (βλ. ΣτΕ 3329/2014, 1405/2013). Τέλος, κατά την έννοια της ανωτέρω διάταξης, η συγκεκριμένη κάθε φορά περιουσιακή και δημοσιονομική κατάσταση του Δημοσίου δεν μπορεί, καταρχήν, να συνεκτιμηθεί ως μειωτικός ή ως αυξητικός παράγοντας του ύψους της χρηματικής ικανοποίησης, ούτε το περιουσιακό και οικονομικό μέγεθός τους επιδρά στον καθορισμό του ύψους αυτής (βλ. ΣτΕ 2668/2015, 4988/2012). 

5. Επειδή, με τις διατάξεις του ν. 998/1979 «Περί προστασίας των δασών και των δασικών εν γένει εκτάσεων της Χώρας» (Α΄ 289), ορίστηκαν, μεταξύ άλλων, στο άρθρο 30, οι επιβαλλόμενες για την κατάσβεση της πυρκαγιάς ενέργειες, με την κύρια σχετική αρμοδιότητα να ανατίθεται στον Δασάρχη, και στα άρθρα 23 και 25, οι ειδικές επιβαλλόμενες απαγορεύσεις και υποχρεώσεις κατά τη διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου (από 1η Μαΐου μέχρι 31η Οκτωβρίου κάθε έτους), μεταξύ δε αυτών, η έκδοση προεδρικού διατάγματος για τον χαρακτηρισμό περιοχών ως επικίνδυνων, λόγω της φύσης και του είδους της δασικής βλάστησης, σε συνδυασμό και με τις επικρατούσες κλιματολογικές συνθήκες, με συνέπεια την υποχρέωση λήψης περαιτέρω προστατευτικών μέτρων. Συναφώς, εκδόθηκε το π.δ. 575/1980 (Α΄ 157), με το άρθρο μόνο του οποίου χαρακτηρίσθηκε ως επικίνδυνη περιοχή δασών και δασικών εκτάσεων, μεταξύ άλλων και η περιοχή που εμπίπτει στα διοικητικά όρια του Δασαρχείου ……………. Στη συνέχεια, με το ν. 2612/1998 (Α΄ 112) ορίστηκε, στο άρθρο 6, ότι: «Οι αρμοδιότητες, υποχρεώσεις και δικαιώματα του Δασάρχη, που προβλέπονται από τις διατάξεις των άρθρων 23 έως 37, εκτός του άρθρου 35, του ν. 998/1979, καθώς και όποιες άλλες αφορούν θέματα δασοπροστασίας από τις πυρκαγιές, ασκούνται εφεξής αντίστοιχα από το Διοικητή της οικείας Πυροσβεστικής Υπηρεσίας. (…)» και στο άρθρο 7 ότι: « 1. Με κοινή απόφαση του Υπουργού Δημόσιας Τάξης και των κατά περίπτωση συναρμόδιων υπουργών ρυθμίζονται θέματα συνεργασίας του Πυροσβεστικού Σώματος με τις Ένοπλες Δυνάμεις, την Ελληνική Αστυνομία, τη Δασική Υπηρεσία, τους Ο.Τ.Α, τις υγειονομικές υπηρεσίες και άλλους φορείς και πρόσωπα που παρέχουν τις υπηρεσίες τους για την πρόληψη και καταστολή των δασικών πυρκαγιών». Κατ’ εξουσιοδότηση του ως άνω άρθρου 7 παρ. 1 του ν. 2612/1998, εκδόθηκε η υπ’ αριθ. 12030/Φ.109.1/1999 απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, Εθνικής Άμυνας, Οικονομικών, Γεωργίας, Υγείας και Πρόνοιας και Δημόσιας Τάξης (Β΄ 713), με την οποία ορίστηκε, μεταξύ άλλων, στο άρθρο 1 ότι: «1. Την ευθύνη για την οργάνωση του κατασταλτικού μηχανισμού δασοπυρόσβεσης (αναγγελία άμεση επέμβαση κατάσβεση φύλαξη) την έχει το Υπουργείο Δημόσιας Τάξης δια του Πυροσβεστικού Σώματος, συνεπικουρούμενο στο έργο του από τους λοιπούς Κρατικούς Φορείς. 2. (…) 3. Ο συντονισμός όλων των δυνάμεων πυρόσβεσης, των Αρχών ή Φορέων, που παρέχουν τη συνδρομή τους σε μέσα και προσωπικό σε μια πυρκαγιά, ανήκει στον επικεφαλής των πυροσβεστικών δυνάμεων. 4. Ο σχεδιασμός και η υλοποίηση των μέτρων πρόληψης των δασικών πυρκαϊών, αποτελεί ευθύνη των Δασικών Υπηρεσιών, ενώ ο αντίστοιχος σχεδιασμός και υλοποίηση των κατασταλτικών μέτρων, ώστε να εξασφαλίζεται η έγκαιρη επισήμανση, αναγγελία και επέμβαση, αποτελεί ευθύνη των υπηρεσιών του Πυροσβεστικού Σώματος. 5. Για την αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών εκπονούνται σχέδια πρόληψης και επέμβασης, τόσο σε κεντρικό όσο και σε περιφερειακό επίπεδο, τα οποία είναι τυποποιημένα και εντάσσονται στο γενικότερο σχεδιασμό, από άποψη χώρου και αντικειμένου, με την επιφύλαξη των άρθρων 1 και 4 του Π.Δ. 379/1997 [το σχετικό με την οργάνωση της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας, και συγκεκριμένα τα άρθρα για την αποστολή και τις αρμοδιότητές της] (…)». Ακολούθως, στον ν. 3511/2006 «Αναδιοργάνωση του Πυροσβεστικού Σώματος, αναβάθμιση της αποστολής του και άλλες διατάξεις» (Α΄ 258), όπως ίσχυε κατά τον κρίσιμο χρόνο, ήτοι μετά την αντικατάστασή του από τις διατάξεις του ν. 4249/2014 (Α΄ 73), ορίζεται, στο άρθρο 1, ότι: «1. Το Πυροσβεστικό Σώμα (ΠΣ) είναι ιδιαίτερο Σώμα Ασφαλείας, υπάγεται στη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας του Υπουργείου Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη, έχει αρμοδιότητα που εκτείνεται σε όλη την Επικράτεια, εκτός από τους χώρους για τους οποίους ειδικές διατάξεις προβλέπουν αρμοδιότητα άλλων Υπηρεσιών και έχει ως αποστολή: α. Την ασφάλεια και προστασία της ζωής και της περιουσίας των πολιτών και του Κράτους, του φυσικού περιβάλλοντος και, ιδίως, του δασικού πλούτου της Χώρας από τους κινδύνους των πυρκαγιών, θεομηνιών και λοιπών καταστροφών. β. Την ευθύνη και τον επιχειρησιακό σχεδιασμό της καταστολής των πυρκαγιών και την παροχή συνδρομής για τη διάσωση των ατόμων και υλικών αγαθών, που απειλούνται από αυτές. Ως «επιχειρησιακός σχεδιασμός της καταστολής» νοείται η οργάνωση, η διαχείριση και ο συντονισμός όλων των εμπλεκόμενων δυνάμεων πυρόσβεσης και διάσωσης, του εξοπλισμού και των άλλων μέσων. Ο «επιχειρησιακός σχεδιασμός της καταστολής» περιλαμβάνει ενέργειες, που εξασφαλίζουν τον έγκαιρο εντοπισμό, αναγγελία και επέμβαση, ώστε να επιτυγχάνεται η άμεση και αποτελεσματική αντιμετώπιση των πυρκαγιών και των κινδύνων, που απορρέουν από αυτές. γ. Την ευθύνη για τη διεξαγωγή των πυροσβεστικών διασωστικών επιχειρήσεων της Πολιτικής Προστασίας της χώρας, της οποίας συνιστά τον επιχειρησιακό βραχίονα. 2. …», στο άρθρο 2, ότι: «1. Το Πυροσβεστικό Σώμα, για την εκπλήρωση της αποστολής του, είναι αρμόδιο, ιδίως, για: α. Την αντιμετώπιση των συνεπειών από τις φυσικές, (…) και λοιπές καταστροφές, (…) και τη διάσωση ατόμων και υλικών αγαθών, που κινδυνεύουν από αυτές. Για το σκοπό αυτόν αξιοποιεί τα διαθέσιμα επιστημονικά στοιχεία και πληροφορίες, προετοιμάζει, οργανώνει και κινητοποιεί τις πυροσβεστικές δυνάμεις, μέσα και εξοπλισμό και ζητά τη συνδρομή άλλων Αρχών, Υπηρεσιών και Φορέων. (…) ζ. Τον επιχειρησιακό συντονισμό και τη συνεργασία όλων των συναρμόδιων Υπηρεσιών, στο πλαίσιο της εφαρμογής του Εθνικού Σχεδιασμού Πολιτικής Προστασίας της Χώρας σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. (…)», στο άρθρο 4, ότι: «1. Το Πυροσβεστικό Σώμα συγκροτείται από Κεντρικές και Περιφερειακές Υπηρεσίες. 2. Κεντρικές Υπηρεσίες είναι αυτές των οποίων η αρμοδιότητα εκτείνεται σε ολόκληρη την Επικράτεια. Κεντρικές Υπηρεσίες είναι οι εξής: α. Το Αρχηγείο του Πυροσβεστικού Σώματος, το οποίο συγκροτείται από: αα. (…) β. Οι κατωτέρω αυτοτελείς Υπηρεσίες :αα. (…) δδ. Το Ενιαίο Συντονιστικό Κέντρο Επιχειρήσεων (Ε.Σ.Κ.Ε.). εε. Η Υπηρεσία Εναερίων Μέσων Πυροσβεστικού Σώματος (Υ.Ε.Μ.Π.Σ.) (…) […] 3. Περιφερειακές Υπηρεσίες είναι αποκεντρωμένες Υπηρεσίες με τοπική αρμοδιότητα, που εκτείνεται σε συγκεκριμένη εδαφική περιοχή. Περιφερειακές Υπηρεσίες είναι οι εξής: α. Οι Περιφερειακές Πυροσβεστικές Διοικήσεις (ΠΕ.ΠΥ.Δ.). β. Οι Διοικήσεις Πυροσβεστικών Υπηρεσιών Νομών (ΔΙ.Π.Υ.Ν.). γ. Οι Ειδικές Μονάδες Αντιμετώπισης Καταστροφών (Ε.Μ.Α.Κ.). δ. Οι Πυροσβεστικές Υπηρεσίες ή Σταθμοί Πόλεων, Αεροδρομίων και Λιμένων (Π.Υ. ή Π.Σ.). ε. (…)». Εξάλλου, στο π.δ. 210/1992 «Κωδικοποίηση διατάξεων Προεδρικών Διαταγμάτων του Κανονισμού Εσωτερικής Υπηρεσίας του Πυροσβεστικού Σώματος» (Α΄ 99), ορίζεται, στο άρθρο 44, με τίτλο «Καθήκοντα διευθύνοντος το κατασβεστικό έργο», ότι: «1. Ο επικεφαλής των πυροσβεστικών δυνάμεων έχει την ευθύνη της διεύθυνσης και του συντονισμού του κατασβεστικού έργου. 2. Ενεργεί ταχεία αναγνώριση του χώρου, διαιρεί αυτόν σε τομείς, ορίζει σε κάθε τομέα υπεύθυνο αξιωματικό ή υπαξιωματικό και δίδει τις αναγκαίες γενικές οδηγίες αφού ιεραρχήσει τις βασικές ενέργειες κατά προτεραιότητα. 3. Κατανέμει τις πυροσβεστικές δυνάμεις και τα οχήματα στους τομεάρχες, καθορίζει το κατασβεστικό υλικό που θα χρησιμοποιηθεί ανάλογα με τη φύση των υλικών που καίγονται και επιβλέπει ο ίδιος στις ενέργειες διάσωσης. (…) 9. Έχει υποχρέωση να λαμβάνει όλα τα απαραίτητα μέτρα για την αποτροπή επέκτασης της πυρκαγιάς σε γειτονικά κτίρια, μεριμνώντας για την απομάκρυνση των ατόμων απ’ αυτά εάν επιβάλλεται. 10. (…)» και στο άρθρο 45, με τίτλο «Καθήκοντα τομεαρχών στις πυρκαγιές», ότι: «1. Ο αξιωματικός πυρονόμος ή υπαξιωματικός τομεάρχης είναι υπεύθυνος για την καλή εκτέλεση των εργασιών κατάσβεσης που γίνονται απ’ όλους τους άνδρες που εργάζονται στον τομέα ευθύνης του. 2. Καθορίζει τις θέσεις εγκατάστασης των αυλών και δίνει συγκεκριμένες και σαφείς οδηγίες στους αυλοφόρους και τους άλλους άνδρες των ομάδων προσδιορίζοντας τα ακριβή σημεία προσβολής. 3. (…)». Ακολούθως, με το άρθρο 68 του προαναφερόμενου ν. 4249/2014 ιδρύθηκε το Ενιαίο Συντονιστικό Κέντρο Επιχειρήσεων (Ε.Σ.Κ.Ε.), υπαγόμενο απευθείας στον Υπαρχηγό Επιχειρήσεων του Πυροσβεστικού Σώματος, με κύρια αποστολή και αρμοδιότητες το σύνολο των αρμοδιοτήτων του Συντονιστικού Επιχειρησιακού Κέντρου Υπηρεσιών του Πυροσβεστικού Σώματος (Σ.Ε.Κ.Υ.Π.Σ.), του Κέντρου Επιχειρήσεων Πολιτικής Προστασίας (Κ.Ε.Π.Π.) και του Συντονιστικού Κέντρου Δασοπυρόσβεσης (Σ.ΚΕ.Δ.), τα οποία συγχωνεύτηκαν και κατέστησαν επιμέρους Μονάδες του Ε.Σ.Κ.Ε., ειδικότερα δε, ορίστηκε ότι: «1. (…) 4. Το Ενιαίο Συντονιστικό Κέντρο Επιχειρήσεων διαρθρώνεται ως εξής: α. Συντονιστικό Επιχειρησιακό Κέντρο Υπηρεσιών του Πυροσβεστικού Σώματος (199 Σ.Ε.Κ.Υ.Π.Σ.), του οποίου η αποστολή και οι βασικές αρμοδιότητες είναι οι ακόλουθες:Να λαμβάνει, όλο το 24ωρο, τις τηλεφωνικές κλήσεις από το Λεκανοπέδιο …………… για οποιοδήποτε συμβάν που ανάγεται στην αρμοδιότητα του Πυροσβεστικού Σώματος και να κινητοποιεί τις απαιτούμενες πυροσβεστικές δυνάμεις με τα εγκατεστημένα και λειτουργούντα σε αυτό μέσα ασύρματης ή ενσύρματης επικοινωνίας, αλλά και με κάθε πρόσφορο άλλο μέσο. (…) Να διαβιβάζει τις εντολές ή οδηγίες του Επιτελείου Πυροσβεστικού Σώματος στις Υπηρεσίες του Σώματος ή σε άλλες πολιτικές και στρατιωτικές αρχές. (…) Να συντονίζει την κινητοποίηση των πυροσβεστικών δυνάμεων, σύμφωνα με τις εντολές της Ηγεσίας του Πυροσβεστικού Σώματος, για τα συμβάντα μεγάλης έκτασης που εκδηλώνονται και εξελίσσονται σε όλη την Επικράτεια για την αντιμετώπιση των οποίων απαιτείται η συμμετοχή δύο ή περισσότερων Πυροσβεστικών Υπηρεσιών. Να συνεργάζεται άμεσα για την αντιμετώπιση σοβαρών συμβάντων, (…) με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς.(…) β. Συντονιστικό Κέντρο Δασοπυρόσβεσης (Σ.ΚΕ.Δ.), (…) με αποστολή την καθημερινή παρακολούθηση σε πανελλαδικό επίπεδο όλων των εν εξελίξει αγροτοδασικών πυρκαγιών, το συντονισμό, τη διαχείριση και την αποστολή των διατιθεμένων εθνικών και μισθωμένων εναέριων μέσων δασοπυρόσβεσης (αεροσκαφών και ελικοπτέρων), που συντρέχουν στην κατάσβεση τους από κοινού με τις επίγειες δυνάμεις, τον προγραμματισμό των εναέριων επιτηρήσεων, (…) τη διάθεση εναερίων μέσων για την αποστολή μεταφορά πεζοπόρων τμημάτων ή πυροσβεστικών οχημάτων στον τόπο της πυρκαγιάς, όταν τούτο απαιτείται, καθώς και την αποστολή αεροπορικών μέσων για το συντονισμό των από αέρος επιχειρήσεων με αντικείμενο δασικές πυρκαγιές αλλά και άλλα συμβάντα αρμοδιότητας Πυροσβεστικού Σώματος. γ. Κέντρο Επιχειρήσεων Πολιτικής Προστασίας, το οποίο συντονίζει και διαχειρίζεται σε εθνικό επίπεδο τις δράσεις για την αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης σε περιπτώσεις κινητοποίησης πολιτικής προστασίας με στόχο την ελαχιστοποίηση των συνεπειών τους. Για το σκοπό αυτόν λειτουργεί σε εικοσιτετράωρη βάση με το αναγκαίο προσωπικό που αποτελείται από ειδικευμένα στελέχη πολιτικής προστασίας και επιτελικά στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων, της Ελληνικής Αστυνομίας, του Λιμενικού Σώματος-Ελληνικής Ακτοφυλακής και λοιπά και περιλαμβάνει: αα. Τη Μονάδα Αεροπορικών Επιχειρήσεων [που εντάχθηκε στο ΣΚΕΔ δυνάμει του άρθρου 15 της 29310/οικ.Φ.109.1/2014 απόφασης του Υπουργού Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη (Β΄ 1869), που εκδόθηκε κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου 66 του ν. 4249/2014], η οποία ιδίως αποτελεί το σύνδεσμο του Ε.Σ.Κ.Ε., αφενός για τη διαβίβαση εντολών που αφορούν την προσγείωση και την απογείωση των αεροσκαφών δασοπυρόσβεσης και αφετέρου το σύνδεσμο του Ε.Σ.Κ.Ε. με τη μητρική μονάδα και τα κλιμάκια των κάθε είδους εθνικών εναερίων μέσων. Επίσης, αναφέρει καθημερινώς, με το πρώτο φως, την ετοιμότητα των αεροσκαφών, στον Αξιωματικό Επιχειρήσεων, έρχεται σε επαφή με τα εναέρια μέσα που επιχειρούν σε πυρκαγιά με όποιο τρόπο κρίνεται πρόσφορος, προκειμένου να λάβει αναφορά από τους χειριστές για την πορεία της πυρκαγιάς και αμέσως αναφέρει στον Προϊστάμενο του Κ.Ε.Π.Π., επικοινωνεί με όλα τα αεροδρόμια της Χώρας σχετικά με τις πτήσεις όλων των εναερίων μέσων δασοπυρόσβεσης σε αυτά, συμπληρώνει και υποβάλλει στον Αξιωματικό Επιχειρήσεων ειδικό έντυπο ημερήσιας πτητικής δραστηριότητας όλων των αεροσκαφών, (…) ενημερώνεται και εγκρίνει τη μεταστάθμευση των αεροσκαφών για την αποφυγή καθήλωσης των αεροσκαφών σε περίπτωση δυσμενών καιρικών συνθηκών και (…) ββ. Τη Μονάδα Διεθνούς Συνδρομής και Υποστηρικτικών Δυνάμεων Πολιτικής Προστασίας, η οποία, μεταξύ άλλων:(…) Αξιολογεί επιχειρησιακά τις πληροφορίες που δέχεται το Κέντρο Επιχειρήσεων Πολιτικής Προστασίας είτε ως προειδοποίηση για επερχόμενο γεγονός είτε ως απλή ενημέρωση για γεγονός που προκύπτει αιφνίδια και καθ’ όλη τη διάρκεια του 24ώρου.Διαχειρίζεται και ταξινομεί το ημερήσιο δελτίο συμβάντων που δέχεται από το Κέντρο Επιχειρήσεων, τους χάρτες προγνώσεως κινδύνου πυρκαγιάς που επεξεργάζεται η Διεύθυνση Ερευνών και Εφαρμογών της Συντονιστικής Αρχής Πολιτικής Προστασίας, καθώς και δελτία άλλων επικινδύνων φαινομένων.(…) Μεριμνά για τη διασύνδεση του Ε.Σ.Κ.Ε. με τα Κινητά Κέντρα Επιχειρήσεων της Πολιτικής Προστασίας και τα αντίστοιχα Επιχειρησιακά Κέντρα των εθνικών φορέων έκτακτης ανάγκης (ΕΛ.ΑΣ., Ένοπλες Δυνάμεις, Λιμενικό Σώμα-Ελληνική Ακτοφυλακή, Ε.Κ.Α.Β. κλπ.), καθώς και των επιχειρησιακών κέντρων σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. γγ. (…) δδ. Το Γραφείο Τρεχουσών Επιχειρήσεων και Γραμματειακής Υποστήριξης το οποίο, μεταξύ άλλων, εισηγείται, σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Ερευνών και Εφαρμογών της Συντονιστικής Αρχής Πολιτικής Προστασίας, τη λήψη μέτρων ετοιμότητας πολιτικής προστασίας και μέτρων έκτακτης ανάγκης, συντάσσει μνημόνια ενεργειών για την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών που προωθούνται στο Κ.Ε.Π.Π. ή το Ε.Σ.Κ.Ε. και σε δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς, εξασφαλίζει, μέσω της Ε.Μ.Υ. και κατά περίπτωση αρμόδιων επιστημονικών φορέων την επιστημονική στήριξη και τεκμηρίωση όλων των σχεδίων και δράσεων, αξιοποιεί τις προγνώσεις πρόδρομων φαινομένων (καιρικών και άλλων) φυσικών καταστροφών, με σκοπό την έγκαιρη κινητοποίηση του δυναμικού και των μέσων πολιτικής προστασίας για την αντιμετώπιση απειλούμενου κινδύνου καταστροφών, καθώς και για την ενημέρωση και παροχή οδηγιών προς τους πολίτες σε συνεργασία με το Γραφείο Τύπου και Δημοσίων Σχέσεων».

6. Επειδή, περαιτέρω, ο ν. 3013/2002 «Αναβάθμιση της πολιτικής προστασίας και λοιπές διατάξεις» (Α΄ 102), όπως αυτός ίσχυε κατά τον κρίσιμο χρόνο, όριζε, στο άρθρο 1, ότι: «1. Η πολιτική προστασία της Χώρας αποβλέπει στην προστασία της ζωής, υγείας και περιουσίας των πολιτών από φυσικές (…) καταστροφές που προκαλούν καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης, κατά τη διάρκεια ειρηνικής περιόδου. (…) 2. Για την επίτευξη του σκοπού αυτού: α. εκπονούνται σχέδια και προγράμματα πρόληψης, ανά κατηγορία κινδύνου, λαμβάνονται μέτρα ετοιμότητας και αναλαμβάνονται δράσεις πρόληψης, ετοιμότητας, αντιμετώπισης και αποκατάστασης (…)», στο άρθρο 2, ότι: «1. α. Καταστροφή νοείται κάθε ταχείας ή βραδείας εξέλιξης φυσικό φαινόμενο (…) στο χερσαίο, θαλάσσιο και εναέριο χώρο, το οποίο προκαλεί εκτεταμένες δυσμενείς επιπτώσεις στον άνθρωπο, καθώς και στο ανθρωπογενές ή φυσικό περιβάλλον. β. Η ένταση της καταστροφής καθορίζεται από το μέγεθος των απωλειών ή ζημιών που αφορούν στη ζωή, στην υγεία και στην περιουσία των πολιτών, στα αγαθά, στις παραγωγικές πηγές και στις υποδομές. 2. Κίνδυνος νοείται η πιθανότητα εκδήλωσης ενός φυσικού φαινομένου (…) σε συνδυασμό με την ένταση των καταστροφών, που μπορεί να προκληθούν στους πολίτες, στα αγαθά, στις πλουτοπαραγωγικές πηγές και στις υποδομές μιας περιοχής. 3. α. Γενική καταστροφή νοείται η καταστροφή που εκτείνεται σε περισσότερες από τρεις περιφέρειες της χώρας. β. Περιφερειακή καταστροφή μικρής έντασης νοείται αυτή για την αντιμετώπιση της οποίας αρκεί το δυναμικό και τα μέσα πολιτικής προστασίας της περιφέρειας. γ. Περιφερειακή καταστροφή μεγάλης έντασης νοείται αυτή για την αντιμετώπιση της οποίας απαιτείται η διάθεση δυναμικού και μέσων πολιτικής προστασίας και από άλλες περιφέρειες ή και από κεντρικές υπηρεσίες και φορείς. δ. Τοπική καταστροφή μικρής έντασης νοείται αυτή για την αντιμετώπιση της οποίας αρκεί το δυναμικό και τα μέσα πολιτικής προστασίας σε επίπεδο νομού. ε. Τοπική καταστροφή μεγάλης έντασης νοείται αυτή για την αντιμετώπιση της οποίας απαιτείται η διάθεση δυναμικού και μέσων πολιτικής προστασίας και από άλλους νομούς, περιφέρειες ή και από κεντρικές υπηρεσίες και φορείς. 4. Κατάσταση κινητοποίησης πολιτικής προστασίας είναι η ενεργοποίηση και η κλιμάκωση της δράσης του δυναμικού και των μέσων πολιτικής προστασίας σε κεντρικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, για τους σκοπούς της πολιτικής προστασίας και ειδικότερα για την αντιμετώπιση έκτακτων αναγκών από καταστροφές (…). Η κατάσταση κινητοποίησης πολιτικής προστασίας διακρίνεται σε: α. Κατάσταση ετοιμότητας πολιτικής προστασίας, λόγω τεκμηριωμένου κινδύνου, στην οποία περιλαμβάνεται η κλιμάκωση της ετοιμότητας του δυναμικού και των μέσων πολιτικής προστασίας, κατά την εξειδίκευση που γίνεται στο σχεδιασμό ετοιμότητας. β. Κατάσταση έκτακτης ανάγκης πολιτικής προστασίας, στην οποία περιλαμβάνεται η κατάσταση, που σχετίζεται με συγκεκριμένη καταστροφή, για την αντιμετώπιση της οποίας απαιτείται: i. ειδικός συντονισμός από τη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας του δυναμικού και των μέσων των υπηρεσιών και των φορέων, που αναλαμβάνουν δράση σε κεντρικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, και ii. κινητοποίηση δυναμικού και μέσων επιπλέον του διατιθέμενου υπό κανονικές συνθήκες», στο άρθρο 3 παρ. 1, ότι: «Στο δυναμικό και στα μέσα Πολιτικής Προστασίας περιλαμβάνονται: α. Ειδικευμένα στελέχη Πολιτικής Προστασίας σε κεντρικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, στα οποία ανατίθεται η επίβλεψη εκπόνησης και εφαρμογής των σχεδίων, προγραμμάτων και μέτρων πολιτικής προστασίας, καθώς και ο συντονισμός των αναγκαίων ενεργειών. β. Το σύνολο των κρατικών υπηρεσιών, οι υπηρεσίες των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των Οργανισμών Κοινής Ωφέλειας, που είναι υπεύθυνες σε επιχειρησιακό επίπεδο για τις επιμέρους δράσεις Πολιτικής Προστασίας και, κυρίως, για την ετοιμότητα και την αντιμετώπιση των καταστροφών [όπως Πυροσβεστικό Σώμα, Λιμενικό Σώμα Ελληνική Ακτοφυλακή, ΕΛ.ΑΣ., Ε.Κ.Α.Β., Ένοπλες Δυνάμεις, Ο.Α.Σ.Π., υπηρεσίες της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, της Περιφέρειας, των Δήμων (…)] (…) γ. Οι εθελοντικές οργανώσεις πολιτικής προστασίας (…)» και στο άρθρο 5 ότι: «1. Συνιστάται Κεντρικό Συντονιστικό Όργανο Πολιτικής Προστασίας. 2. Στη σύνθεσή του μετέχουν: α. Ο Γενικός Γραμματέας Πολιτικής Προστασίας, ως Πρόεδρος, β. (…) δ. Οι Γενικοί Γραμματείς των Υπουργείων: δ.1. (…) δ.10. Ο Υπαρχηγός Γ.Ε.Ε.Θ.Α., δ.11. Ο Αρχηγός Πυροσβεστικού Σώματος και δ.12. Οι Πρόεδροι Ε.Ν.Π.Ε. και Κ.Ε.Δ.Ε. ε. (…) 3. (…) 4. Το Κεντρικό Συντονιστικό Όργανο έχει τις ακόλουθες αρμοδιότητες: α. (…) γ. Συντονίζει τη διάθεση του απαραίτητου ανθρώπινου δυναμικού, των μέσων, καθώς και το όλο έργο της αντιμετώπισης γενικών, περιφερειακών ή τοπικών μεγάλης έντασης καταστροφών. δ. Ενημερώνει την κοινή γνώμη για απειλούμενους κινδύνους καταστροφών και παρέχει οδηγίες, κατά την εκδήλωση των φαινομένων, προς αντιμετώπιση των καταστροφών, με στόχο την ελαχιστοποίηση των συνεπειών τους. ε. (…) 5. Κατά τη διάρκεια της εξέλιξης των ανωτέρω καταστροφών, το Κεντρικό Συντονιστικό Όργανο Πολιτικής Προστασίας λειτουργεί σε όλη τη διάρκεια του εικοσιτετραώρου». Περαιτέρω, ο ίδιος ως άνω νόμος όριζε, στο άρθρο 6, ότι: «1. Η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας έχει ως αποστολή τη μελέτη, το σχεδιασμό, την οργάνωση και το συντονισμό της δράσης για την εκτίμηση του κινδύνου, την πρόληψη, ετοιμότητα, ενημέρωση και αντιμετώπιση των φυσικών (…) και λοιπών καταστροφών ή καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, το συντονισμό των δράσεων αποκατάστασης, τον έλεγχο της εφαρμογής των ανωτέρω, καθώς και την ενημέρωση του κοινού για τα ζητήματα αυτά. (…) Στο πλαίσιο της ανωτέρω αποστολής στη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας υπάγεται το Πυροσβεστικό Σώμα, το οποίο συνιστά τον επιχειρησιακό της βραχίονα. 2. (…) 5. Η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας είναι αρμόδια για το συντονισμό όλων των δράσεων εκτίμησης του κινδύνου, πρόληψης, προετοιμασίας, κινητοποίησης, ετοιμότητας, αντιμετώπισης και αποκατάστασης των καταστροφών όλων των εμπλεκόμενων υπηρεσιών και φορέων, σύμφωνα με τον υφιστάμενο σχεδιασμό, με κύριο επιχειρησιακό βραχίονα το Πυροσβεστικό Σώμα (…) Στο πλαίσιο αυτό: α. Συντονίζει την προετοιμασία του δυναμικού και των μέσων πολιτικής προστασίας της Χώρας για την αντιμετώπιση πιθανών καταστροφών, στο πλαίσιο του υφιστάμενου σχετικού σχεδιασμού, ανά κατηγορία κινδύνου. β. Αξιοποιεί τα διαθέσιμα επιστημονικά στοιχεία και πληροφορίες για την κινητοποίηση του δυναμικού και των μέσων πολιτικής προστασίας της χώρας, εν όψει απειλούμενου κινδύνου καταστροφών. γ. Οργανώνει και λειτουργεί Εθνικό Σύστημα Έγκαιρης Προειδοποίησης. δ. Συντονίζει το έργο και τις δράσεις αντιμετώπισης των καταστροφών κατά την εκδήλωση των φαινομένων, καθώς και το έργο αποκατάστασης των προκαλούμενων ζημιών. Ο ανωτέρω συντονισμός περιλαμβάνει και τις περιπτώσεις εκδήλωσης δράσης για την αντιμετώπιση των κάθε μορφής καταστροφών κατά την εκδήλωση του φαινομένου από τις κάθε είδους εμπλεκόμενες δυνάμεις πυρόσβεσης και διάσωσης. ε. Μεριμνά, δια του Πυροσβεστικού Σώματος, για την ασφάλεια και προστασία της ζωής και της περιουσίας των πολιτών και του Κράτους, του φυσικού περιβάλλοντος και ιδίως, του δασικού πλούτου της Χώρας από τους κινδύνους των πυρκαγιών, θεομηνιών και λοιπών καταστροφών. στ. Μεριμνά για την οργανωμένη απομάκρυνση των πολιτών από μία περιοχή για λόγους προστασίας της ζωής ή της υγείας τους από εξελισσόμενη ή από επικείμενη καταστροφή. Η λήψη της απόφασης για την οργανωμένη απομάκρυνση των πολιτών αποτελεί ευθύνη των κατά τόπους Δημάρχων, οι οποίοι έχουν το συντονισμό του έργου πολιτικής προστασίας για την αντιμετώπιση της καταστροφής σε τοπικό επίπεδο. Όταν η εξελισσόμενη ή επικείμενη καταστροφή μπορεί να επηρεάσει πάνω από ένα δήμο, η απόφαση λαμβάνεται από τον αρμόδιο Περιφερειάρχη, ο οποίος μπορεί να εξουσιοδοτήσει σχετικώς τον οικείο Αντιπεριφερειάρχη. Στις περιπτώσεις του άρθρου 2 παρ. 3 σε συνδυασμό με το άρθρο 8 παρ. 1 περιπτώσεις β΄, γ΄ και δ΄ του ν. 3013/2002 (Α΄ 102), όπως ισχύει, η ανωτέρω απόφαση λαμβάνεται από τον Γενικό Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας ή από τον Γραμματέα της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης, κατόπιν σχετικής εξουσιοδότησης, και εκτελείται από τους αρμόδιους Περιφερειάρχες και Δημάρχους. Η λήψη της απόφασης βασίζεται στις εισηγήσεις των φορέων που κατά περίπτωση έχουν την ευθύνη περιορισμού των επιπτώσεων από την εξέλιξη της καταστροφής. ζ. Λειτουργεί το Κέντρο Επιχειρήσεων Πολιτικής Προστασίας, σε μόνιμη βάση και για όλη τη διάρκεια του εικοσιτετραώρου, στο Ενιαίο Συντονιστικό Κέντρο Επιχειρήσεων (Ε.Σ.Κ.Ε.) του άρθρου 68 του παρόντος. (…) 6. Καταρτίζει και συντονίζει το έργο της πληροφόρησης και ευαισθητοποίησης των πολιτών στον τομέα της Πολιτικής Προστασίας, τόσο σε επίπεδο γενικής ενημέρωσης όσο και αντίστοιχο παροχής ειδικών οδηγιών, προς αντιμετώπιση συγκεκριμένης καταστροφής ή κατάστασης έκτακτης ανάγκης. (…) 8. Συντονίζει όλους τους φορείς και τις υπηρεσίες με αντικείμενο την κατάρτιση των Γενικών, Περιφερειακών και Τοπικών Σχεδίων Πολιτικής Προστασίας, εγκρίνει τα Σχέδια αυτά και προβαίνει σε έλεγχο και παρακολούθηση της εφαρμογής τους. 9. (…)», στο άρθρο 8, ότι: «1. Ο Γενικός Γραμματέας Πολιτικής Προστασίας, εκτός από τις προβλεπόμενες στο άρθρο 6 του παρόντος νόμου αρμοδιότητες της Γενικής Γραμματείας, ασκεί και τις ακόλουθες αρμοδιότητες: α. Συντονίζει και κατευθύνει το έργο της πολιτικής προστασίας για την πρόληψη, ετοιμότητα, αντιμετώπιση και αποκατάσταση, κάθε μορφής καταστροφών. β. (…) γ. Με απόφασή του προβαίνει στο χαρακτηρισμό των καταστροφών, κατά τις διακρίσεις του άρθρου 2 παρ. 3 β΄, γ΄, δ΄ και ε΄ του παρόντος νόμου. δ. Εκδίδει τις αποφάσεις για την κήρυξη κατάστασης ετοιμότητας πολιτικής προστασίας και κατάστασης ανάγκης πολιτικής προστασίας, στις περιπτώσεις περιφερειακών και τοπικών καταστροφών μεγάλης και μικρής έντασης. Στην περίπτωση τοπικής καταστροφής μικρής έντασης μπορεί να εξουσιοδοτεί το Γενικό Γραμματέα της Περιφέρειας ή τον οικείο Νομάρχη για την έκδοση των σχετικών αποφάσεων. (…)», στο άρθρο 10, ότι: «Πέραν του Γενικού Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας, ο οποίος έχει την ευθύνη του συντονισμού και της επίβλεψης του έργου της πολιτικής προστασίας σε ολόκληρη την επικράτεια, αποκεντρωμένα όργανα σχεδιασμού και εφαρμογής μέτρων πολιτικής προστασίας είναι: α. οι Γενικοί Γραμματείς των Περιφερειών, β. οι Νομάρχες [ήδη μετά το ν. 3852/2010 (Α΄87) οι Περιφερειάρχες] και γ. οι Δήμαρχοι και οι Πρόεδροι των κοινοτήτων», στο άρθρο 12, ότι: «1. Ο Νομάρχης ασκεί τις ακόλουθες αρμοδιότητες: α. Συντονίζει και επιβλέπει το έργο της πολιτικής προστασίας για την πρόληψη, ετοιμότητα, αντιμετώπιση και αποκατάσταση των καταστροφών, εντός των ορίων του νομού. β. Έχει την ευθύνη εφαρμογής του ετήσιου εθνικού σχεδιασμού πολιτικής προστασίας, κατά το σκέλος που τα οικεία περιφερειακά προγράμματα, μέτρα και δράσεις έχουν τοπικό χαρακτήρα, σε επίπεδο νομού. γ. Διατυπώνει εισήγηση για το σχεδιασμό πολιτικής προστασίας του νομού, η οποία υποβάλλεται στο Γενικό Γραμματέα της Περιφέρειας για τη διαμόρφωση σχετικής πρότασης (…) δ. Εισηγείται στο Γενικό Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας την έκδοση της απόφασης για την κήρυξη κατάστασης έκτακτης ανάγκης πολιτικής προστασίας, στις περιπτώσεις τοπικών καταστροφών και εκδίδει αποφάσεις κήρυξης κατάστασης έκτακτης ανάγκης, προκειμένου για τοπικές καταστροφές μικρής έντασης, μετά προηγούμενη εξουσιοδότησή του από το Γενικό Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας. ε. Έχει την ευθύνη της διάθεσης και του συντονισμού δράσης του απαραίτητου δυναμικού και μέσων για την πρόληψη, ετοιμότητα, αντιμετώπιση και αποκατάσταση των καταστροφών του νομού, και στ. Προεδρεύει του Συντονιστικού Νομαρχιακού Οργάνου. 2. α. Στην έδρα κάθε Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης και κάθε Νομαρχιακού Διαμερίσματος συνιστάται, ως οργανική μονάδα, αυτοτελές Γραφείο Πολιτικής Προστασίας, το οποίο υπάγεται απευθείας στο Νομάρχη. β. Το ανωτέρω Γραφείο είναι αρμόδιο για το σχεδιασμό και την οργάνωση, σε θέματα πρόληψης, ενημέρωσης και αντιμετώπισης των καταστροφών ή καταστάσεων έκτακτης ανάγκης και για το συντονισμό όλων των υπηρεσιών της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης και των Νομαρχιακών Διαμερισμάτων, καθώς και του δημόσιου, ιδιωτικού δυναμικού και μέσων, για την εξασφάλιση της ετοιμότητας, την αντιμετώπιση των καταστροφών και την αποκατάσταση των ζημιών. γ. (…) 3. α. Στην έδρα κάθε Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης και κάθε Νομαρχιακού Διαμερίσματος συνιστάται Συντονιστικό Νομαρχιακό Όργανο. β. (…) ε. Κατά τη διάρκεια της εξέλιξης της καταστροφής, καθώς και του έργου αποκατάστασης των ζημιών, το πιο πάνω Όργανο λειτουργεί σε εικοσιτετράωρη βάση με δυνατότητα συνέχισης της συνεδρίασης και με τους οριζόμενους, από τους μετέχοντες, αναπληρωτές τους. (…)», στο άρθρο 13, ότι: «1. Οι Δήμαρχοι και οι Πρόεδροι Κοινοτήτων έχουν τις ακόλουθες αρμοδιότητες: α. Συντονίζουν και επιβλέπουν το έργο της πολιτικής προστασίας για την πρόληψη, ετοιμότητα, αντιμετώπιση και αποκατάσταση των καταστροφών, εφόσον συμβαίνουν εντός των διοικητικών ορίων των αντίστοιχων Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.). β. Έχουν την ευθύνη εφαρμογής του ετήσιου εθνικού σχεδιασμού πολιτικής προστασίας, κατά το σκέλος που τα οικεία περιφερειακά προγράμματα, μέτρα και δράσεις έχουν τοπικό χαρακτήρα αναφορικά με τους αντίστοιχους Ο.Τ.Α. γ. (…) δ. Έχουν την ευθύνη της διάθεσης και του συντονισμού δράσης του απαραίτητου δυναμικού και μέσων για την πρόληψη, ετοιμότητα, αντιμετώπιση και αποκατάσταση των καταστροφών εντός των ορίων του οικείου Ο.Τ.Α. 2. α. Σε όλους τους δήμους, λειτουργεί, στο πλαίσιο της υπάρχουσας οργανικής διάρθρωσης, γραφείο πολιτικής προστασίας, οι αρμοδιότητες του οποίου συναρτώνται με την εξασφάλιση της αναγκαίας οργάνωσης και υποδομής προς λήψη μέτρων πολιτικής προστασίας. 3. α. Στην έδρα κάθε δήμου συνιστάται Συντονιστικό Τοπικό Όργανο. β. Το ανωτέρω Όργανο αποτελείται από τους: i. Δήμαρχο ως Πρόεδρο. ii. Δύο Δημοτικούς Συμβούλους (…) iv. (…) Διοικητή Αστυνομικού Τμήματος της έδρας του δήμου (…) και διοικητή της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας της έδρας του δήμου (…) γ. (…) δ. Κατά τη διάρκεια της εξέλιξης της καταστροφής, καθώς και του έργου αποκατάστασης των ζημιών, το πιο πάνω Όργανο λειτουργεί σε εικοσιτετράωρη βάση, με δυνατότητα συνέχισης της συνεδρίασης και με τους οριζόμενους, από τους μετέχοντες, αναπληρωτές τους», στο άρθρο 15, ότι: «1. (…) 5. Η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας λειτουργεί ως κατωτέρω: α. Το Γραφείο του Γενικού Γραμματέα, (…), τα Τμήματα και τα Γραφεία της Συντονιστικής Αρχής Πολιτικής Προστασίας, με το ωράριο των δημοσίων υπηρεσιών. β. Το Ενιαίο Συντονιστικό Κέντρο Επιχειρήσεων (Ε.Σ.Κ.Ε.) σε εικοσιτετράωρη βάση. γ. Σε περιπτώσεις κινητοποίησης της Πολιτικής Προστασίας, ύστερα από απόφαση του Γενικού Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας, τμηματικά ή ολόκληρη, η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας λειτουργεί σε δέκα-εξάωρη ή εικοσιτετράωρη βάρδια», στο άρθρο 17 παρ. 1, ότι: «Με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, ρυθμίζονται τα σχετικά με την κατάρτιση των σχεδίων πολιτικής προστασίας και τους υπόχρεους, προς τούτο, αρμόδιους κεντρικούς και περιφερειακούς φορείς και οργανισμούς κοινής ωφέλειας. Τα σχέδια αυτά εγκρίνονται από το Γενικό Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας και υλοποιούνται από τους ανωτέρω φορείς» και στο άρθρο 18 ότι: «1. (…) 2. Οι κρατικοί και ιδιωτικοί ραδιοφωνικοί και τηλεοπτικοί σταθμοί υποχρεούνται να μεταδίδουν, δωρεάν, σε περίπτωση γενικής, περιφερειακής ή τοπικής μεγάλης έντασης καταστροφής, τις οδηγίες προς τους πολίτες, που παρέχονται από το Κεντρικό Συντονιστικό Όργανο του άρθρου 5 του παρόντος νόμου ή από τη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας προς αντιμετώπιση των καταστροφών και αποκατάσταση των ζημιών».

7. Επειδή, σε εκτέλεση της εξουσιοδοτικής διάταξης της παρ. 1 του άρθρου 17 του ν.3013/2002 εκδόθηκε η 1299/2003 απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης (Β΄ 423/10.4.2003), με το άρθρο μόνο της οποίας εγκρίθηκε το από 07.4.2003 Γενικό Σχέδιο Πολιτικής Προστασίας με την συνθηματική λέξη «ΞΕΝΟΚΡΑΤΗΣ», μαζί με τα προσαρτημένα σε αυτό παραρτήματα προσθήκες, το οποίο ενσωματώνεται στην εν λόγω υπουργική απόφαση. Το Σχέδιο αυτό ορίζει, στο κεφάλαιο 1, ότι με αυτό επιδιώκεται η διαμόρφωση ενός συστήματος αποτελεσματικής αντιμετώπισης καταστροφικών φαινομένων και προστασίας της ζωής, της υγείας και της περιουσίας των πολιτών και του φυσικού περιβάλλοντος, ότι με αυτό προσδιορίζονται οι εμπλεκόμενες υπηρεσίες και φορείς καθώς και τα όργανα που διευθύνουν και συντονίζουν τις επιχειρησιακές δυνάμεις σε όλα τα επίπεδα και ότι προβλέπεται η δημιουργία συστήματος επικοινωνίας και ροής πληροφοριών μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων υπηρεσιών και παραγόντων στη διαχείριση των κρίσεων. Περαιτέρω, στο κεφάλαιο 3 αυτού προβλέπεται, μεταξύ άλλων, ότι τα Υπουργεία, οι Περιφέρειες και οι Νομαρχίες συντάσσουν, βάσει του γενικού σχεδίου «ΞΕΝΟΚΡΑΤΗΣ», τα επιμέρους ειδικά σχέδια για την αντιμετώπιση των καταστροφικών φαινομένων με συντονιστή στη σχεδίαση τη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας (Γ.Γ.Π.Π.), ότι τα σχέδια αυτά, πριν από την αποστολή τους στη Γ.Γ.Π.Π. για έγκριση, ελέγχονται για την πληρότητά τους από τις προϊστάμενες υπηρεσίες και ότι μετά την έγκριση από τη Γ.Γ.Π.Π. τα εν λόγω σχέδια καθίστανται εκτελεστά και κοινοποιούνται σε όλους τους εμπλεκόμενους υπόχρεους για σχεδίαση φορείς, προκειμένου να εναρμονίσουν τα συντασσόμενα από αυτούς σχέδια. Ακολούθως, στο κεφάλαιο 4 του ίδιου Σχεδίου, με τίτλο «ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ», ορίζεται ότι: «Για την κινητοποίηση του δυναμικού της Πολιτικής Προστασίας απαιτείται η δημιουργία ενός συστήματος ενεργειών σε τέσσερις (4) ΦΑΣΕΙΣ: 1. ΦΑΣΗ 1 Συνήθης ετοιμότητα (κωδικός Σ) 2. ΦΑΣΗ 2 Αυξημένη ετοιμότητα (κωδικός Α) 3. ΦΑΣΗ 3 Άμεση Κινητοποίηση Επέμβαση (Κωδικός Ε) 4. ΦΑΣΗ 4 Αποκατάσταση Αρωγή. ΦΑΣΗ 1Η ΣΥΝΗΘΗΣ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑ (Σ) Η φάση αυτή, περιλαμβάνει μέτρα και ενέργειες του Κρατικού μηχανισμού, που συμβάλλουν στην προετοιμασία του για τα επόμενα στάδια ενεργειών. Ειδικότερα αξιολογούνται τα πρώτα στοιχεία και πληροφορίες που αναφέρονται στην εμφάνιση ή επικείμενο ερχομό καταστροφικών φαινομένων για το σχηματισμό βάσιμης εκτίμησης της καταστροφής. Τίθεται σε εφαρμογή το σύστημα επικοινωνίας και ροής πληροφοριών για την συνεννόηση μεταξύ των εμπλεκομένων και λήψη αποφάσεων. Καταγράφονται τα μέσα πολιτικής προστασίας και ελέγχεται η επάρκεια και καταλληλότητα αυτών. Γίνονται προπαρασκευαστικές πράξεις και προϊδεάζονται επί του θέματος τα κλιμάκια της πολιτικής προστασίας. ΦΑΣΗ 2Η ΑΥΞΗΜΕΝΗ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑ (Α) Εάν από την συναξιολόγηση των πληροφοριών δίδεται σχεδόν η βεβαιότητα, ότι επίκεινται καταστροφικά φαινόμενα, πέραν των ενεργειών της φάσης 1, γίνεται ευρύτερη κινητοποίηση του μηχανισμού πολιτικής προστασίας σε όλα τα επίπεδα. Συνέρχονται τα επιτελικά και επιχειρησιακά όργανα και διατελούν σε πλήρη ετοιμότητα, για την εκτέλεση της αποστολής τους, λαμβανομένων και προληπτικών μέτρων, όπου αυτό κρίνεται σκόπιμο. ΦΑΣΗ 3Η ΑΜΕΣΗ ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ΕΠΕΜΒΑΣΗ (Ε) Συνέχεια των προαναφερόμενων και άλλων μέτρων, στη φάση αυτή γίνεται πλέον κινητοποίηση και δραστηριοποίηση όλου του συστήματος πολιτικής προστασίας προς αντιμετώπιση των καταστροφικών φαινομένων. Οι επιχειρησιακές δυνάμεις συνεργαζόμενες και συντονιζόμενες ευρίσκονται σε πλήρη δράση. Το ανθρώπινο δυναμικό και τα υλικοτεχνικά μέσα αξιοποιούνται κατά τον καλύτερο τρόπο. Όπου κρίνεται σκόπιμο, ενημερώνονται και οι πολίτες για την λήψη μέτρων αυτοπροστασίας, συνδρομής και διευκόλυνσης του έργου του κράτους. Το σύστημα επικοινωνιών, ευρίσκεται σε πλήρη λειτουργία και οι υπηρεσίες διοικητικής μέριμνας είναι σε ετοιμότητα για τη στήριξη του επιχειρησιακού έργου και άμεση επίλυση προβλημάτων των πληγέντων. ΦΑΣΗ 4Η ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΡΩΓΗ Γίνεται εκτίμηση ζημιών, εκτίμηση της καταστάσεως, γενικώς από ειδικούς και αρμοδίους και ακολούθως παρέχεται άμεση αρωγή στους πληγέντες, λαμβάνονται αποφάσεις και μέτρα για την αποκατάσταση των ζημιών και μη επανάληψη φαινομένων δυνάμενων να προληφθούν». Στη συνέχεια, στο κεφάλαιο 5, με τίτλο “ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΚΑΙ ΤΑΚΤΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΩΝ ΦΟΡΕΩΝ”, ορίζεται, μεταξύ άλλων, ότι: «… ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 1. Συντάσσει το γενικό σχέδιο ΞΕΝΟΚΡΑΤΗΣ και εγκρίνει τα ειδικά σχέδια που συντάσσονται από τους αρμόδιους κεντρικούς και περιφερειακούς φορείς και οργανισμούς κοινής ωφέλειας. 2. Σχεδιάζει, οργανώνει και συντονίζει τη δράση για την πρόληψη, ετοιμότητα, ενημέρωση και αντιμετώπιση των φυσικών, τεχνολογικών και λοιπών καταστροφών ή καταστάσεων έκτακτης ανάγκης. 3. Προετοιμάζει το δυναμικό και τα μέσα Πολιτικής Προστασίας της χώρας για την αντιμετώπιση των καταστροφικών φαινομένων στα πλαίσια των σχετικών σχεδίων ανά κατηγορία κινδύνου. 4. … 5. Συντονίζει σε όλες τις φάσεις το έργο αντιμετώπισης των καταστροφών καθώς και την αποκατάσταση των προκαλουμένων ζημιών. 6. … 8. Οργανώνει και λειτουργεί σε 24ωρη βάση κέντρο επιχειρήσεων πολιτικής προστασίας καταλλήλως εξοπλισμένο. 9. Καταρτίζει και συντονίζει, σε συνεργασία με τους αρμόδιους κρατικούς φορείς το έργο της πληροφόρησης και ευαισθητοποίησης των πολιτών στον τομέα της πολιτικής προστασίας, τόσο σε επίπεδο γενικής ενημέρωσης, όσο και σε αντίστοιχο παροχής ειδικών οδηγιών, προς αντιμετώπιση συγκεκριμένης καταστροφής ή κατάστασης έκτακτης ανάγκης. 10. … 15. Προβαίνει με απόφασή της στο χαρακτηρισμό των καταστροφών ως περιφερειακών μικρής ή μεγάλης έντασης και τοπικών μικρής ή μεγάλης έντασης. 16. Εκδίδει τις αποφάσεις για την κήρυξη κατάστασης ετοιμότητας πολιτικής προστασίας και μεριμνά για την καλύτερη αξιοποίησή τους. 17. … 19. Εκδίδει κατά τη διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου ημερήσιο δελτίο πρόγνωσης κινδύνου πυρκαϊάς. 20 (…) Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις 1. Συντάσσουν για την Νομαρχιακή τους Αυτοδιοίκηση σχέδια αντιμετώπισης κινδύνων από φυσικές (…) καταστροφές (…) 2. Μελετούν, αναλύουν και εξειδικεύουν τις βασικές απαιτήσεις και τις οδηγίες σχεδίασης του παρόντος Σχεδίου, των Υπουργείων και της Περιφέρειας κατά το μέρος που τους αφορούν και δίνουν τις αναγκαίες οδηγίες στους Πρωτοβάθμιους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης για την καλύτερη εκπλήρωση των σχετικών υποχρεώσεών τους. 3. (…) 4. Ευθύνονται για την εφαρμογή του ετήσιου εθνικού σχεδιασμού Πολιτικής Προστασίας, κατά το σκέλος που τους αφορά, στην περιοχή ευθύνης τους. 5. Συντονίζουν και επιβλέπουν το έργο της Πολιτικής Προστασίας, για την πρόληψη, ετοιμότητα, αντιμετώπιση και αποκατάσταση των καταστροφών στην ζώνη ευθύνης τους και διαθέτουν για το σκοπό αυτό το απαραίτητο δυναμικό και τα μέσα. 6. (…) 7. Συγκροτούν Συντονιστικό Νομαρχιακό Όργανο. 8. Μεριμνούν για την οργάνωση στη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Κέντρου Επιχειρήσεων, εξοπλισμένο με τα απαραίτητα μέσα. 9. Συνεργάζονται με τις περιφερειακές υπηρεσίες των Ενόπλων Δυνάμεων, των Σωμάτων Ασφαλείας και λοιπών φορέων για την εναρμόνιση των σχεδίων τους και την αποτελεσματική αντιμετώπιση των καταστροφών. 10. (…) 16. Επιβλέπουν για την οργάνωση των υπηρεσιών τους ώστε να είναι ικανές για την αντιμετώπιση των καταστροφικών φαινομένων και να συμβάλλουν στην ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων μιας καταστροφής. 17. (…) 18. Κινητοποιούν τις κρατικές υπηρεσίες και διαθέτουν τα αναγκαία μέσα σε περιπτώσεις τοπικών καταστροφών. Ενημερώνουν σχετικά την Περιφέρεια και ζητούν σε περίπτωση ανάγκης ενισχύσεις. 19. (…) 20. Ενημερώνουν την Περιφέρεια και τη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας σε περιπτώσεις καταστροφικών φαινομένων ή εκτάκτων αναγκών για την έκταση, ένταση και εξέλιξη αυτών καθώς και για τα λαμβανόμενα μέτρα για την αντιμετώπισή τους. 21. Είναι αυτονόητο ότι ενεργούν και οτιδήποτε άλλο σχετικό που υπαγορεύεται από το ρόλο τους και την αποστολή τους. 22. (…) Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης 1. Μεριμνούν για την εξασφάλιση της αναγκαίας οργάνωσης και υποδομής των υπηρεσιών τους, προκειμένου να είναι ικανές για τη λήψη αποτελεσματικών μέτρων πολιτικής προστασίας και συντάσσουν προς τούτο σχετικά μνημόνια ενεργειών. 2. Συντονίζουν και επιβλέπουν τα μέτρα για την πρόληψη, ετοιμότητα, αντιμετώπιση και αποκατάσταση των καταστροφών. 3. Διαθέτουν το απαραίτητο δυναμικό και μέσα για την αντιμετώπιση των καταστροφικών φαινομένων και συντονίζουν τη δράση αυτών. 4. Συνιστούν συντονιστικό τοπικό όργανο στην έδρα τους. 5. (…) 6. Ενεργούν στα πλαίσια της δικαιοδοσίας τους οτιδήποτε συμβάλλει στο έργο της πολιτικής προστασίας και προκύπτει από όλο το πλέγμα της αποστολής τους. (…)». Τέλος, στο κεφάλαιο 6, ορίζεται ότι: «(…) β. Συντονισμός Επιχειρήσεων 1. Ο συντονισμός των εμπλεκόμενων επιχειρησιακών δυνάμεων για την αντιμετώπιση των καταστροφικών φαινομένων, γίνεται, αναλόγως του είδους ή της έντασης της καταστροφής (Γενική, Περιφερειακή, Τοπική), από τον Γενικό Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας, τους οικείους Γενικούς Γραμματείς Περιφερειών και τους Νομάρχες αντίστοιχα. Οι ανωτέρω στο έργο τους συνεπικουρούνται, από τους επικεφαλής των δυνάμεων που ενεργούν στον τομέα ευθύνης των. 2. Το Εθνικό Κέντρο Χειρισμού Κρίσεων (Εθνικό Κέντρο επιχειρήσεων ΓΓΠΠ) πρέπει να έχει σαφή εικόνα της καταστάσεως και συνεχή ενημέρωση με πληροφορίες, εκτιμήσεις και προβλέψεις προκειμένου να συνδράμει κατά τον αποτελεσματικότερο δυνατό τρόπο τις επιχειρησιακές και λοιπές δυνάμεις. γ. Επικοινωνίες 1. Σε όλες τις ΦΑΣΕΙΣ ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣ οι επικοινωνίες μεταξύ των εμπλεκομένων δυνάμεων γίνονται κατά τον πλέον συντονισμένο τρόπο με τα υφιστάμενα δίκτυα του ΟΤΕ, της κινητής και δορυφορικής τηλεφωνίας, καθώς και με τα ειδικά δίκτυα ασυρμάτων επικοινωνιών του Εθνικού Κέντρου Επιχειρήσεων Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας και των άλλων επιχειρησιακών φορέων (Ε.Δ, ΕΛ.ΑΣ, Π.Σ, ΕΚΑΒ, κλπ.), αναλόγως των κατά περίπτωση δυνατοτήτων και των προς αντιμετώπιση φαινομένων. (…)», ενώ στο Παράρτημα Ε του Σχεδίου ορίζεται ότι: «1. Η ορθή και έγκαιρη απόφαση των αρμοδίων να αποφασίσουν, η άμεση κινητοποίηση και αποτελεσματική δραστηριοποίηση των εμπλεκομένων στην αντιμετώπιση των καταστροφικών φαινομένων, η συνεχής επικοινωνία και η εύρυθμη λειτουργία του μηχανισμού πολιτικής προστασίας κατά την αντιμετώπιση των εκτάκτων καταστάσεων έχουν απόλυτη ανάγκη από σαφή, έγκαιρη και επαρκή πληροφόρηση. 2. Η πληροφόρηση των αρμοδίων σε όλα τα επίπεδα του συστήματος πολιτικής προστασίας γίνεται κυρίως με τηλεφωνική και γραπτή επικοινωνία, αναλόγως των δυνατοτήτων και του τι ενδείκνυται από τα πραγματικά περιστατικά. (…)».

8. Επειδή, μεταγενέστερα, με το άρθρο 63 περ. θ΄ του ν.3852/2010, που φέρει τον τίτλο “Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πρόγραμμα Καλλικράτης”, η Εκτελεστική Επιτροπή των Δήμων κατέστη αρμόδια να εισηγείται τα σχέδια αντιμετώπισης εκτάκτων αναγκών και φυσικών καταστροφών, σε εναρμόνιση με τα αντίστοιχα σχέδια της Περιφέρειας και του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, και στο άρθρο 186 αυτού, υπό τον τίτλο “Αρμοδιότητες Περιφερειών”, ορίστηκε ότι: ότι: «Ι. (…) II. Οι Αρμοδιότητες των περιφερειών, αφορούν τους τομείς: Α. (…) Θ. Πολιτικής Προστασίας και Διοικητικής Μέριμνας, στους οποίους περιλαμβάνονται, ιδίως: 1. Ο συντονισμός και η επίβλεψη του έργου της πολιτικής προστασίας για την πρόληψη, ετοιμότητα, αντιμετώπιση και αποκατάσταση των καταστροφών, εντός των ορίων της εδαφικής της περιφέρειας, στο πλαίσιο του ν. 3013/2002 (ΦΕΚ 102 Α΄), όπως ισχύει. 2. Η ευθύνη για την εφαρμογή του ετήσιου εθνικού σχεδιασμού πολιτικής προστασίας, κατά το σκέλος που τα οικεία προγράμματα, μέτρα και δράσεις εφαρμόζονται σε επίπεδο περιφέρειας. 3. Η διατύπωση εισηγήσεων για το σχεδιασμό πολιτικής προστασίας της περιφέρειας, προκειμένου να αποτελέσουν αντικείμενο της εισήγησης για τον ετήσιο εθνικό σχεδιασμό πολιτικής προστασίας από τη Διυπουργική Επιτροπή. 4. Η υποβολή εισήγησης στον Γενικό Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας για την έκδοση απόφασης κήρυξης κατάστασης έκτακτης ανάγκης πολιτικής προστασίας, στις περιπτώσεις τοπικών καταστροφών. 5. [όπως η περ. αυτή είχε αντικατασταθεί με την παρ. 2 άρθρου 110 του ν. 4249/2014 (Α΄ 73)] Η έκδοση αποφάσεων κήρυξης κατάστασης έκτακτης ανάγκης, προκειμένου για τοπικές καταστροφές μικρής έντασης, ύστερα από εξουσιοδότηση του Γενικού Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας σύμφωνα με το άρθρο 8 του ν. 3013/2002. 6. Ο σχεδιασμός και η οργάνωση θεμάτων πρόληψης, ενημέρωσης και αντιμετώπισης των καταστροφών ή καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, καθώς και η διάθεση και ο συντονισμός της δράσης του απαραίτητου δυναμικού και μέσων προς την κατεύθυνση αυτή. 7. Ο συντονισμός όλων των υπηρεσιών της περιφέρειας, καθώς και του δημόσιου και ιδιωτικού δυναμικού και μέσων για την εξασφάλιση της ετοιμότητας, την αντιμετώπιση των καταστροφών και την αποκατάσταση των ζημιών. 8. (…) 9. Η συμμετοχή στην εκπόνηση προγραμμάτων αντιπυρικής προστασίας δασικών εκτάσεων, στο σχεδιασμό και στη μελέτη μεθόδων και μέσων για την πρόληψη και καταστολή τους. 10. Η συνεργασία με τους αρμόδιους φορείς για την καταστολή των δασικών πυρκαγιών. 11. Η συμμετοχή στο συντονισμό και στην αξιοποίηση των εναέριων και επίγειων μέσων, στο πλαίσιο συνεργασίας με τους αρμόδιους φορείς, για τη δασοπυρόσβεση. 12. […] VIII. Όπου στις διατάξεις της σχετικής νομοθεσίας που διέπει την Πολιτική Άμυνα και τον Πολιτικό Σχεδιασμό Έκτακτης Ανάγκης αναφέρεται Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση νοείται, από την έναρξη ισχύος του παρόντος, περιφέρεια. (…)». Περαιτέρω, στο άρθρο 210 του ανωτέρω νόμου με τίτλο «Μητροπολιτική περιφέρεια – Μητροπολιτικές λειτουργίες» ορίζονται τα εξής: «Ι. Η μητροπολιτική περιφέρεια ………………. και η μητροπολιτική ενότητα Θεσσαλονίκης της περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας ασκούν πλέον των αρμοδιοτήτων του άρθρου 186 και Αρμοδιότητες μητροπολιτικού χαρακτήρα, στο πλαίσιο του επιχειρησιακού προγράμματος και του προϋπολογισμού που καταρτίζονται από το περιφερειακό συμβούλιο. Οι λειτουργίες μητροπολιτικού χαρακτήρα αφορούν τους τομείς περιβάλλοντος και ποιότητας ζωής, χωρικού σχεδιασμού και αστικών αναπλάσεων, μεταφορών και συγκοινωνιών, πολιτικής προστασίας και ασφάλειας, που υπερβαίνουν τα διοικητικά όρια δήμου και είναι οι εξής: Α. Τομέας περιβάλλοντος και ποιότητας ζωής, στους οποίους περιλαμβάνονται, ιδίως: 1. (…) 5. Ο ολοκληρωμένος σχεδιασμός διαχείρισης και η εποπτεία των ορεινών όγκων της ………… και ………… με εξαίρεση τους εθνικούς δρυμούς και τα εθνικά πάρκα. (…) Δ. Τομέας πολιτικής προστασίας και ασφάλειας, στους οποίους περιλαμβάνονται, ιδίως: 1. Η εκπόνηση σχεδίων έκτακτης ανάγκης. 2. Η συγκρότηση και λειτουργία συντονιστικού μητροπολιτικού οργάνου για την πρόληψη και αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών 3. Η διαχείριση και εφαρμογή προγραμμάτων πολιτικής προστασίας. 4. (…)». Περαιτέρω, με την 7575/18.10.2016 (Β΄ 3591) απόφαση του Αναπληρωτή Υπουργού Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης ρυθμίστηκε η λειτουργία των Συντονιστικών Οργάνων Πολιτικής Προστασίας (Σ.Ο.Π.Π.) των περιφερειακών ενοτήτων των Περιφερειών της Χώρας, σύμφωνα με το άρθρο 12 του ν.3013/2002 και το άρθρο 160 του ν. 3852/2010. Ειδικότερα, η απόφαση αυτή ορίζει, στο άρθρο 2 παρ. 1, ότι: «Το Συντονιστικό Όργανο Πολιτικής Προστασίας (Σ.Ο.Π.Π.) έχει ως αποστολή την υποβοήθηση του έργου του αρμόδιου άμεσα εκλεγόμενου Αντιπεριφερειάρχη για την διάθεση και το συντονισμό δράσης του απαραίτητου δυναμικού και μέσων για την πρόληψη, ετοιμότητα, αντιμετώπιση και αποκατάσταση καταστροφών στην Περιφερειακή Ενότητά του, κατά το μέρος που τον αφορά και εμπλέκεται, σύμφωνα με τις οδηγίες και τις κατευθύνσεις που του παρέχει ο Περιφερειάρχης (άρθρο 160 παρ. 3 του Ν.3852/2010)», στο άρθρο 3, ότι: «Το Συντονιστικό Όργανο Πολιτικής Προστασίας (Σ.Ο.Π.Π.) για την εκπλήρωση της αποστολής του έχει ως αντικείμενο: 1. (…) 4. Την παροχή στοιχείων από όλους τους αρμόδιους συμμετέχοντες φορείς για την έκταση και ένταση (μέγεθος απωλειών ή ζημιών και επιπτώσεις) εν εξελίξει καταστροφών κατά το μέρος που τους αφορά και εμπλέκονται. 5. Την υποβολή αιτημάτων συνδρομής από τους συμμετέχοντες στο Σ.Ο.Π.Π. φορείς, κατά περίπτωση, προς υποβοήθηση του έργου τους στην υλοποίηση δράσεων αρμοδιότητάς τους. 6. Την παροχή άμεσης συνδρομής κατόπιν σχετικού αιτήματος, όπου αυτό είναι δυνατό, κατά λόγο αρμοδιότητας στο έργο και τις δράσεις άλλων φορέων που μετέχουν στο Σ.Ο.Π.Π. 7. Την καταγραφή των αναγκαίων δράσεων και μέτρων πολιτικής προστασίας και προτάσεων για την υλοποίησή τους. (…)», στο άρθρο 5, ότι: «1. (…) 2. Με την πράξη συγκρότησης του Σ.Ο.Π.Π., ορίζεται ως Πρόεδρος ο άμεσα εκλεγόμενος Αντιπεριφερειάρχης της Περιφερειακής Ενότητας (Χωρικός Αντιπεριφερειάρχης). 3. Σε περίπτωση απουσίας ή κωλύματος του Προέδρου να ασκήσει τα καθήκοντα του, ισχύουν τα προβλεπόμενα στο άρθρο 160 παρ. 5 του Ν. 3852/2010 [σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 160 παρ. 5 του ν.3852/2010: Σε περίπτωση απουσίας ή κωλύματος Αντιπεριφερειάρχη οι αρμοδιότητές του ασκούνται από τον Περιφερειάρχη ή άλλον Αντιπεριφερειάρχη που ορίζει ο Περιφερειάρχης με την πράξη της παραγράφου 2 του άρθρου 160 του ν.3852/2010]» και, τέλος, στο άρθρο 7, ότι: «1. (…) 2. Οι συνεδριάσεις του Σ.Ο.Π.Π. διακρίνονται σε τακτικές και έκτακτες. Οι τακτικές συγκαλούνται κατά κανόνα για την εξέταση θεμάτων πρόληψης και ετοιμότητας των φορέων πολιτικής προστασίας που μετέχουν σ’ αυτό. Έκτακτες συνεδριάσεις του Σ.Ο.Π.Π. συγκαλούνται, εφόσον συντρέχουν λόγοι, σε επαπειλούμενες λόγω τεκμηριωμένου κινδύνου καταστροφές για τη λήψη επιπρόσθετων μέτρων ετοιμότητας ή σε εν εξελίξει καταστροφές για θέματα αντιμετώπισης εκτάκτων αναγκών και διαχείρισης συνεπειών. (…) Κατά τη διάρκεια της εξέλιξης της καταστροφής καθώς και της διαχείρισης των συνεπειών το Σ.Ο.Π.Π. λειτουργεί σε εικοσιτετράωρη βάση με δυνατότητα συνέχισης της συνεδρίασης και με τους οριζόμενους από τους μετέχοντες αναπληρωτές τους. 3. (…) 4. Για τις συνεδριάσεις του Σ.Ο.Π.Π. συντάσσεται πρακτικό, στο οποίο μνημονεύονται, ιδίως, τα ονόματα και η ιδιότητα των παριστάμενων μελών (…)».

9. Επειδή, κατ’ εφαρμογή του Γενικού Σχεδίου «Ξενοκράτης» και του ν.3013/2002, συντάχθηκε από τη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας (Γ.Γ.Π.Π.), σε συνεργασία με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, το Γενικό Σχέδιο Αντιμετωπίσεως Εκτάκτων Αναγκών Εξαιτίας Δασικών Πυρκαγιών, η 3η έκδοση του οποίου, που ήταν σε ισχύ κατά τον κρίσιμο χρόνο, εγκρίθηκε από τον Γενικό Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας στις 26.6.2013. Σύμφωνα με τα οριζόμενα στο εν λόγω Σχέδιο (βλ. Μέρος Ι, παρ. 5), αυτό αποτελεί εν δυνάμει και το Ειδικό Σχέδιο Αντιμετωπίσεως Εκτάκτων Αναγκών Εξαιτίας Δασικών Πυρκαγιών των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, των Περιφερειών και των Δήμων, οι οποίοι οφείλουν, για την εξειδίκευσή του, να επικαιροποιήσουν το Ειδικό Παράρτημα Ι΄ αυτού, που αφορά στο ανθρώπινο δυναμικό και στα μέσα τα οποία θα χρησιμοποιήσουν για την υλοποίηση των οικείων δράσεων και περιλαμβάνει: α) ονομαστική κατάσταση των υπεύθυνων για την υλοποίηση των δράσεων Πολιτικής Προστασίας καθώς και των αναπληρωτών αυτών, με τα στοιχεία επικοινωνίας τους, β) κατάλογο των επιχειρησιακά έτοιμων μέσων (μηχανήματα έργων, οχήματα μεταφοράς προσωπικού κλπ.) που διαθέτει ο Φορέας τους και γ) μνημόνια συνεργασίας με ιδιωτικούς φορείς για την εξασφάλιση επιπλέον πόρων προς ενίσχυση του έργου των εν λόγω Φορέων. Επίσης, το ίδιο Γενικό Σχέδιο (βλ. Μέρος ΙΙ, παρ. 3.2) προβλέπει τη σύνταξη μνημονίων ενεργειών από τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, τις Περιφέρειες και τους Δήμους, στα οποία καταγράφονται οι οφειλόμενες ενέργειες των αρμόδιων οργανικών μονάδων των φορέων αυτών για την υλοποίηση των δράσεών τους σύμφωνα με το εν λόγω Σχέδιο. Ακολούθως, στο πλαίσιο εφαρμογής της διάταξης του άρθρου 6 παρ. 2 της αναφερόμενης στην προηγούμενη σκέψη 12030 Φ.109.1/1999 κοινής υπουργικής απόφασης, του Γενικού Σχεδίου Πολιτικής Προστασίας «Ξενοκράτης» καθώς και του ως άνω Γενικού Σχεδίου Αντιμετωπίσεως Εκτάκτων Αναγκών Εξαιτίας Δασικών Πυρκαγιών (3η έκδοση έτους 2013), εκδόθηκε από την Γ.Γ.Π.Π., 25 ημέρες μετά την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου 2018, το ……………/25.5.2018 «Σχέδιο Δράσεων Πολιτικής Προστασίας για την αντιμετώπιση κινδύνων λόγω δασικών πυρκαγιών» για το έτος 2018. Το σχέδιο αυτό ορίζει, στο «ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ», με τίτλο «ΕΡΓΑ, ΔΡΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ», στο κεφάλαιο «1.4.», με τίτλο «Προληπτικοί καθαρισμοί βλάστησης για τη μείωση του κινδύνου», ότι: «Η εκτέλεση προγραμμάτων μείωσης του κινδύνου με την προληπτική απομάκρυνση μέρους της βλάστησης (εργασίες καθαρισμού) γύρω από περιοχές ιδιαίτερης προστασίας (κτιριακές υποδομές και εγκαταστάσεις, κατασκηνώσεις, αρχαιολογικοί χώροι, άλση, πάρκα κλπ.) και περιοχές που θεωρούνται λόγω της φύσεώς τους υψηλού κινδύνου (σημεία διέλευσης δικτύων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, δεξαμενές καυσίμων, χώροι εναπόθεσης απορριμμάτων κλπ.) αποτελεί ευθύνη των φορέων στους οποίους ανήκει ο χώρος (…). Η εκτέλεση αυτών των προγραμμάτων πρέπει να πραγματοποιείται στην αρχή της αντιπυρικής περιόδου. (…)». Στο ίδιο ως άνω Μέρος προβλέπεται, περαιτέρω, ότι κατά τη διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου εκδίδεται καθημερινά από τη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας Χάρτης Πρόβλεψης Κινδύνου Πυρκαγιών, ο οποίος αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του σχεδιασμού αντιμετώπισης πυρκαγιών, ως αποτελεσματικό μέσο προληπτικής οργάνωσης και συντονισμού για την ετοιμότητα των εμπλεκομένων φορέων, στον οποίο διακρίνονται οι κατηγορίες κινδύνου ως εξής (παρ. 1.9 του Σχεδίου): «Κατηγορία Κινδύνου 1 (Χαμηλή) Ο κίνδυνος είναι χαμηλός. Η πιθανότητα για εκδήλωση πυρκαγιάς δεν είναι ιδιαίτερα υψηλή. Εάν εκδηλωθεί πυρκαγιά, οι συνθήκες (κατάσταση καύσιμης ύλης, μετεωρολογικές συνθήκες) δεν θα ευνοήσουν τη γρήγορη εξέλιξή της. Κατηγορία κινδύνου 2 (Μέση) – Ο κίνδυνος είναι συνήθης για τη θερινή περίοδο. Πυρκαγιές που ενδέχεται να εκδηλωθούν, αναμένεται να είναι μέσης δυσκολίας στην αντιμετώπισή τους. Κατηγορία κινδύνου 3 (Υψηλή) – Ο κίνδυνος είναι υψηλός. Είναι πιθανό να εκδηλωθεί αυξημένος αριθμός πυρκαγιών, αρκετές από τις οποίες θα είναι δύσκολο να αντιμετωπισθούν όταν οι τοπικές συνθήκες είναι ευνοϊκές (μορφολογία εδάφους, τοπικοί άνεμοι κτλ.). Κατηγορία κινδύνου 4 (Πολύ υψηλή)Ο κίνδυνος είναι ιδιαίτερα υψηλός. Ο αριθμός των πυρκαγιών που αναμένεται να εκδηλωθούν, πιθανόν να είναι μεγάλος αλλά, το κυριότερο, κάθε πυρκαγιά μπορεί να λάβει μεγάλες διαστάσεις εφόσον ξεφύγει από την αρχική προσβολή. Κατηγορία κινδύνου 5 (Κατάσταση Συναγερμού) – Ο κίνδυνος είναι ακραίος. Ο αριθμός των πυρκαγιών που αναμένεται να εκδηλωθούν, πιθανόν να είναι πολύ μεγάλος. Όλες οι πυρκαγιές που ενδέχεται να εκδηλωθούν μπορεί να λάβουν γρήγορα μεγάλες διαστάσεις και να αναπτύξουν ακραία συμπεριφορά αμέσως μετά την εκδήλωσή τους (…) Για τις περιοχές που βάσει του Χάρτη Πρόβλεψης Κινδύνου Πυρκαγιάς ο κίνδυνος για το επόμενο 24-ωρο εκτιμάται από πολύ υψηλός (κατηγορία 4) έως κατάσταση συναγερμού (κατηγορία 5), εκδίδεται, επιπλέον, από το Κέντρο Επιχειρήσεων της Πολιτικής Προστασίας (ΚΕΠΠ/ΕΣΚΕ) ιδιαίτερο προειδοποιητικό σήμα προκειμένου να τεθούν οι φορείς σε κατάσταση ετοιμότητας πολιτικής προστασίας σε εφαρμογή του άρθρ. 2 παρ. 4α του Ν.3013/2002 (…)». Ακολούθως, στο «ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ» του εν λόγω Σχεδίου, στο κεφάλαιο «2.3», με τίτλο «Δράσεις Υποστήριξης του Πυροσβεστικού Σώματος στο έργο της καταστολής δασικών πυρκαγιών», προβλέπεται ότι: «Ο έλεγχος και καταστολή των δασικών πυρκαγιών είναι αρμοδιότητα του Πυροσβεστικού Σώματος και ενεργείται σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στον επιχειρησιακό του σχεδιασμό. Το έργο αυτό δύναται να υποστηρίζεται και από άλλους φορείς πολιτικής προστασίας (…) Η συνδρομή των λοιπών επιχειρησιακά εμπλεκομένων φορέων στο έργο του ΠΣ, πραγματοποιείται κατόπιν σχετικού αιτήματος του επικεφαλής Αξιωματικού των επιχειρήσεων καταστολής και επικεντρώνεται κατά κύριο λόγο στις παρακάτω δράσεις: · Διάθεση υδροφόρων οχημάτων, μηχανημάτων έργων κλπ. από ΟΤΑ και λοιπούς φορείς πολιτικής προστασίας για την υποστήριξη του έργου της καταστολής από το Π.Σ. · Λήψη μέτρων τροχαίας κίνησης από την ΕΛ.ΑΣ. για τη διευκόλυνση της κίνησης των πυροσβεστικών οχημάτων και των οχημάτων άλλων φορέων (ασθενοφόρων, οχημάτων Ο.Τ.Α. κλπ.) (…)» και στο κεφάλαιο 2.4, με τίτλο «Δράσεις αντιμετώπισης εκτάκτων αναγκών και διαχείρισης των συνεπειών λόγω δασικών πυρκαγιών», ότι: «Η αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών και η άμεση διαχείριση των συνεπειών λόγω δασικών πυρκαγιών, από τους επιχειρησιακά εμπλεκόμενους φορείς, επικεντρώνεται κατά κύριο λόγο στις παρακάτω δράσεις: Απεγκλωβισμός και διάσωση πολιτών από το ΠΣ που βρίσκονται σε επαφή ή εντός του φλεγόμενου χώρου και η προσωπική τους ασφάλεια διατρέχει άμεσο και διαρκή κίνδυνο (…) – Υλοποίηση του μέτρου της οργανωμένης απομάκρυνσης πολιτών ως μέτρο προληπτικής προστασίας τους, που δρομολογείται εγκαίρως (ενώ η καταστροφή βρίσκεται σε εξέλιξη) και κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις και περιορισμούς, η εκτίμηση των οποίων γίνεται μόνο σε τοπικό επίπεδο. Η δράση αυτή υλοποιείται με ευθύνη των αρμοδίων Οργάνων Πολιτικής Προστασίας (Δήμαρχος, Αντιπεριφερειάρχης, κλπ.) σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο άρθρο 108 του Ν. 4249/2014 και τις κατευθυντήριες οδηγίες της Δ/νσης Σχεδιασμού & Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών της ΓΓΠΠ (…) Λήψη μέτρων τροχαίας από την ΕΛ.ΑΣ. προς αποφυγή κυκλοφοριακής συμφόρησης, τόσο στην πληγείσα περιοχή όσο και ευρύτερα, εκτροπή ροής κυκλοφορίας των λοιπών οχημάτων προς αποφυγή εγκλωβισμού τους στην πυρκαγιά, καθώς και μέτρων διευκόλυνσης των πολιτών που απομακρύνονται από την πληγείσα περιοχή (…) Άμεση παροχή βοήθειας στους πληγέντες (διοικητική μέριμνα) με ευθύνη των αρμοδίων Οργάνων Πολιτικής Προστασίας (Δήμαρχος, Αντιπεριφερειάρχης, κλπ) (…)» . Στο «ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ», στο κεφάλαιο «3.2» με τίτλο «Υπουργείο Εσωτερικών Τομέας Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη», ορίζεται ότι: «[1] Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας. Στο πλαίσιο προετοιμασίας/ετοιμότητας για την αντιμετώπιση κινδύνων λόγω δασικών πυρκαγιών και βάσει της αποστολής και του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου (Ν. 3013/2002, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει), η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας προβαίνει κατά κύριο λόγο στα ακόλουθα: Έκδοση σχεδίου δράσεων πολιτικής προστασίας για την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών και τη διαχείριση των συνεπειών λόγω δασικών πυρκαγιών, καθώς και την υποστήριξη του έργου του Πυροσβεστικού Σώματος για τον έλεγχο και την καταστολή των δασικών πυρκαγιών, στα πλαίσια εφαρμογής του Γενικού Σχεδίου Πολιτικής Προστασίας «Ξενοκράτης» (…) Έκδοση του Χάρτη Πρόβλεψης Κινδύνου Πυρκαγιάς κατά την αντιπυρική περίοδο, με ευθύνη της Διεύθυνσης Σχεδιασμού & Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών της Γ.Γ.Π.Π. Έκδοση κατευθυντήριων οδηγιών για την υλοποίηση του μέτρου της οργανωμένης προληπτικής απομάκρυνσης πολιτών λόγω δασικών πυρκαγιών (…) Κατάρτιση και συντονισμό του έργου της πληροφόρησης και ευαισθητοποίησης των πολιτών στον τομέα της Πολιτικής Προστασίας, τόσο σε επίπεδο γενικής ενημέρωσης όσο και σε αντίστοιχο παροχής ειδικών οδηγιών αυτοπροστασίας, προς αντιμετώπιση συγκεκριμένης καταστροφής ή κατάστασης έκτακτης ανάγκης – (…) Σύγκληση του Κεντρικού Συντονιστικού Οργάνου Πολιτικής Προστασίας (Κ.Σ.Ο.Π.Π.) για την αντιμετώπιση κινδύνων λόγω δασικών πυρκαγιών – (…) Λειτουργία Κέντρου Επιχειρήσεων Πολιτικής Προστασίας (ΚΕΠΠ/Ε.Σ.Κ.Ε.) – (…) Η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας για τις περιοχές που το επόμενο 24ωρο είναι μεγάλη η επικινδυνότητα εκδήλωσης και εξάπλωσης δασικών πυρκαγιών σύμφωνα με το Χάρτη Πρόβλεψης Κινδύνου Πυρκαγιάς που εκδίδεται με ευθύνη της Διεύθυνσης Σχεδιασμού & Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών της Γ.Γ.Π.Π., βάσει του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου (Ν. 3013/2002, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει) είναι κυρίως αρμόδια για: Έκδοση ιδιαίτερου προειδοποιητικού σήματος προκειμένου να τεθούν οι φορείς σε κατάσταση ετοιμότητας πολιτικής προστασίας σε εφαρμογή του άρθρου 2 παρ. 4 α Ν. 3013/2002, για τις περιοχές, που βάσει του Χάρτη Πρόβλεψης Κινδύνου Πυρκαγιάς ο κίνδυνος για το επόμενο 24ωρο εκτιμάται από πολύ υψηλός (κατηγορία 4) έως κατάσταση συναγερμού (κατηγορία 5) Έκδοση προειδοποιητικών ανακοινώσεων με κατάλληλες οδηγίες, για ενημέρωση του κοινού που βρίσκεται σε αυτές τις περιοχές, με στόχο την αποφυγή ενεργειών που μπορεί να προκαλέσουν πυρκαγιά από αμέλεια Έκδοση ιδιαίτερου προειδοποιητικού εγγράφου για τη λήψη επιπλέον πρόσθετων μέτρων πρόληψης και ετοιμότητας σε περιοχές που, βάσει του Χάρτη Πρόβλεψης Κινδύνου Πυρκαγιάς, προβλέπεται πολύ υψηλός κίνδυνος και εκτιμάται ότι οι συνθήκες που αναμένεται να επικρατήσουν τα επόμενα 24ωρα είναι ευνοϊκές για την εκδήλωση πυρκαγιών με ακραία συμπεριφορά. Η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας στην αντιμετώπιση δασικών πυρκαγιών (μετά την εκδήλωση του καταστροφικού φαινομένου), βάσει του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου (Ν. 3013/2002, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει) είναι κυρίως αρμόδια για: Γενικός Γραμματέας Πολιτικής Προστασίας: Συντονισμός δράσεων όλων των εμπλεκομένων φορέων για την αντιμετώπιση κινδύνων και καταστάσεων έκτακτης ανάγκης λόγω δασικών πυρκαγιών (…) Σύγκληση του Κεντρικού Συντονιστικού Οργάνου Πολιτικής Προστασίας – Κ.Σ.Ο.Π.Π. για την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών και τη διαχείριση συνεπειών από την εκδήλωση δασικών πυρκαγιών, όταν τούτο κριθεί αναγκαίο Εντολή στη Διεύθυνση Σχεδιασμού & Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών της Γ.Γ.Π.Π. για την έκδοση ιδιαίτερου προειδοποιητικού εγγράφου για τη λήψη επιπλέον πρόσθετων μέτρων πρόληψης και ετοιμότητας σε περιοχές που, βάσει του Χάρτη Πρόβλεψης Κινδύνου Πυρκαγιάς, προβλέπεται πολύ υψηλός κίνδυνος και εκτιμάται ότι οι συνθήκες που αναμένεται να επικρατήσουν τα επόμενα 24ωρα είναι ευνοϊκές για την εκδήλωση πυρκαγιών με ακραία συμπεριφορά. [2] Αρχηγείο Πυροσβεστικού Σώματος. Στο πλαίσιο προετοιμασίας/ετοιμότητας για την αντιμετώπιση κινδύνων λόγω δασικών πυρκαγιών και βάσει της αποστολής και του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου (Ν. 4249/2014), το Αρχηγείο Πυροσβεστικού Σώματος προβαίνει κατά κύριο λόγο στα ακόλουθα: Επιχειρησιακός σχεδιασμός του Π.Σ. αντιμετώπισης δασικών πυρκαγιών (έγκαιρος εντοπισμός, αναγγελία και επέμβαση) Έκδοση κατευθυντήριων οδηγιών προς τις υφιστάμενες υπηρεσίες για τη λήψη συγκεκριμένων μέτρων και δράσεων με σκοπό την αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών και τη σύνταξη τοπικών επιχειρησιακών σχεδίων για την άμεση αναγγελία (οργάνωση συστήματος αναγγελίας) και την καταστολή των δασικών πυρκαγιών – (…) – Οργάνωση, στελέχωση και λειτουργία σε εικοσιτετράωρη βάση του Ενιαίου Συντονιστικού Κέντρου Επιχειρήσεων Ε.Σ.Κ.Ε., το οποίο αποτελείται από το 199 Σ.Ε.Κ.Υ.Π.Σ., το Κέντρο Επιχειρήσεων Πολιτικής Προστασίας (Κ.Ε.Π.Π.) και το Συντονιστικό Κέντρο Δασοπυρόσβεσης (Σ.ΚΕ.Δ.) Εξασφάλιση εφοδιασμού του Π.Σ. με κάθε είδους υλικό, οχήματα και μηχανήματα που είναι απαραίτητα για τη λειτουργία του και εποπτεία για την καλή λειτουργία και χρήση τους Διασφάλιση του απαιτούμενου εξοπλισμού, για την οργάνωση και την αποτελεσματική λειτουργία των Ειδικών Μονάδων Αντιμετώπισης Καταστροφών (Ε.Μ.Α.Κ.) Συμμετοχή με πυροσβεστικό προσωπικό στη συγκρότηση μικτών εποχούμενων περιπόλων – (…) Συμμετοχή στα Σ.Ο.Π.Π. των Περιφερειακών Ενοτήτων και στα Σ.Τ.Ο. των Δήμων για την ετοιμότητα αντιμετώπισης κινδύνων από την εκδήλωση δασικών πυρκαγιών. Το Αρχηγείο Πυροσβεστικού Σώματος για τις περιοχές που το επόμενο 24ωρο είναι μεγάλη η επικινδυνότητα εκδήλωσης και εξάπλωσης δασικών πυρκαγιών, σύμφωνα με το Χάρτη Πρόβλεψης Κινδύνου Πυρκαγιάς που εκδίδει η Γ.Γ.Π.Π., βάσει του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου (Ν. 4249/2014, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει) είναι κυρίως αρμόδιο για την κατά την κρίση του έκδοση σχετικών διαταγών προς τις υφιστάμενες μονάδες του για την εξασφάλιση μεγίστης ετοιμότητας για τον άμεσο έλεγχο και την καταστολή των δασικών πυρκαγιών από τις κατά τόπους αρμόδιες Πυροσβεστικές Υπηρεσίες, σύμφωνα με τον επιχειρησιακό του σχεδιασμό. Μετά την εκδήλωση δασικής πυρκαγιάς, το Πυροσβεστικό Σώμα και βάσει του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου (Ν. 4249/2014) είναι κυρίως αρμόδιο για: Την αναγγελία και την ενημέρωση όλων των εμπλεκομένων φορέων για την εκδήλωση δασικής πυρκαγιάς (φορέας αρχικής ειδοποίησης) Την ανάπτυξη δυνάμεων για τον έλεγχο και καταστολή δασικών πυρκαγιών Την διάσωση και παροχή συνδρομής σε άτομα των οποίων απειλείται ή εκτίθεται σε κίνδυνο η ζωή και η σωματική τους ακεραιότητα από τις δασικές πυρκαγιές Την εισήγηση προς τα αρμόδια Αποκεντρωμένα Όργανα Πολιτικής Προστασίας (Δήμαρχος, Περιφερειάρχης) για την λήψη του μέτρου της οργανωμένης προληπτικής απομάκρυνσης των πολιτών από την περιοχή που τεκμηριωμένα εκτιμάται ότι απειλείται από εξελισσόμενη ή επικείμενη καταστροφή – (…) [3] Αρχηγείο Ελληνικής Αστυνομίας. Στο πλαίσιο προετοιμασίας/ετοιμότητας για την αντιμετώπιση κινδύνων λόγω δασικών πυρκαγιών και βάσει της αποστολής και του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου (Ν. 4249/2014), το Αρχηγείο Ελληνικής Αστυνομίας προβαίνει κατά κύριο λόγο στα ακόλουθα: Εκπόνηση σχεδίου για τις αρμοδιότητες των εμπλεκομένων Υπηρεσιών της Ελληνικής Αστυνομίας και τη λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση κινδύνων λόγω δασικών πυρκαγιών Έκδοση διαταγών, κανονισμών και οδηγιών προς τις υφιστάμενες μονάδες για την υλοποίηση του σχεδίου – (…) Διασύνδεση και συνεργασία κεντρικά με τα αντίστοιχα Κέντρα Επιχειρήσεων των αρμόδιων Φορέων και Αρχών, σε θέματα Πολιτικής Προστασίας της Χώρας (…) Συμμετοχή με αστυνομικό προσωπικό στη συγκρότηση μικτών εποχούμενων περιπόλων με βάση τις κατευθυντήριες οδηγίες του Αρχηγείου της ΕΛΑΣ (…) Συμμετοχή στα Σ.Ο.Π.Π. των Περιφερειακών Ενοτήτων και στα ΣΤΟ των Δήμων για την ετοιμότητα αντιμετώπισης κινδύνων από την εκδήλωση δασικών πυρκαγιών. Το Αρχηγείο Ελληνικής Αστυνομίας για τις περιοχές που το επόμενο 24ωρο είναι μεγάλη η επικινδυνότητα εκδήλωσης και εξάπλωσης δασικών πυρκαγιών, σύμφωνα με το Χάρτη Πρόβλεψης Κινδύνου Πυρκαγιάς που εκδίδει η Γ.Γ.Π.Π., βάσει του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου (Ν. 4249/2014, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει) είναι κυρίως αρμόδιο για την κατά την κρίση του έκδοση σχετικών διαταγών προς τις υφιστάμενες μονάδες του για την εξασφάλιση μέγιστης ετοιμότητας με στόχο την άμεση κινητοποίηση για την αντιμετώπιση τυχόν συνεπειών από την εκδήλωση πυρκαγιών στις ανωτέρω περιοχές, σύμφωνα με τον επιχειρησιακό του σχεδιασμό. Μετά την εκδήλωση δασικής πυρκαγιάς, η Ελληνική Αστυνομία (ΕΛ.ΑΣ.) βάσει του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου (Ν. 4249/14) είναι κυρίως αρμόδια για: Λήψη μέτρων τροχαίας για τη διευκόλυνση της κίνησης των πυροσβεστικών οχημάτων και των οχημάτων άλλων φορέων (ασθενοφόρων, οχημάτων Ο.Τ.Α. κλπ.) που εμπλέκονται στην καταστολή Λήψη μέτρων τροχαίας προς αποφυγή κυκλοφοριακής συμφόρησης, τόσο στην πληγείσα περιοχή όσο και ευρύτερα, εκτροπής ροής κυκλοφορίας των λοιπών οχημάτων προς αποφυγή εγκλωβισμού τους στην πυρκαγιά, καθώς και μέτρων διευκόλυνσης των πολιτών που απομακρύνονται από την πληγείσα περιοχή – (…) Συμβολή στην υλοποίηση της απόφασης για οργανωμένη απομάκρυνση πολιτών λόγω δασικών πυρκαγιών όταν αυτή ληφθεί από τα αρμόδια Αποκεντρωμένα Όργανα Πολιτικής Προστασίας – (…)», στο «ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ», στο κεφάλαιο «4.1», με τίτλο «Δράσεις των Δήμων για την αντιμετώπιση κινδύνων από την εκδήλωση δασικών πυρκαγιών», ότι: «4.1.1 Προληπτικά προκατασταλτικά έργα των Δήμων που συμβάλλουν στην μείωση του κινδύνου δασικών πυρκαγιών. Τα προληπτικά έργα των Δήμων που συμβάλλουν στην μείωση του κινδύνου εκδήλωσης των δασικών πυρκαγιών καθώς και των συνεπειών τους (…) προσδιορίζονται θεματικά στις παρακάτω ενότητες: Εκτέλεση προγραμμάτων προληπτικού καθαρισμού της βλάστησης για τη μείωση του κινδύνου, σε περιοχές ιδιαίτερης προστασίας (άλση, πάρκα, κατασκηνώσεις κλπ.) αρμοδιότητάς τους Αποψίλωση και απομάκρυνση ξηρής φυτικής βιομάζας από τις φυτεμένες νησίδες και τα πρανή του οδικού δικτύου ευθύνης τους Απομάκρυνση των υπολειμμάτων καθαρισμού της βλάστησης που ενεργείται για τους ίδιους λόγους από ιδιοκτήτες σε περιβάλλοντες χώρους κατοικιών και οικοπεδικές εκτάσεις (…), εντός των διοικητικών τους ορίων Εκτέλεση έργων και εργασιών προληπτικού καθαρισμού της βλάστησης από τους Δήμους καθ’ υπόδειξη και συνεργασία με τις κατά τόπους αρμόδιες Δασικές Υπηρεσίες κυρίως στη ζώνη μίξης δασών πόλεων και οικισμών για λόγους αντιπυρικής προστασίας των πολεοδομικών τους συγκροτημάτων – (…) Λήψη μέτρων πρόληψης για την αποφυγή πρόκλησης πυρκαγιάς στην ύπαιθρο από τη λειτουργία χώρων ανεξέλεγκτης εναπόθεσης αστικών απορριμμάτων. 4.1.3 Προπαρασκευαστική σύγκληση Συντονιστικών Τοπικών Οργάνων των Δήμων (Σ.Τ.Ο.) για την ετοιμότητα αντιμετώπισης κινδύνων από την εκδήλωση δασικών πυρκαγιών. (…) 4.1.5 Δράσεις των Δήμων στην αντιμετώπιση κινδύνων λόγω δασικών πυρκαγιών μετά την εκδήλωσή τους. Οι Δήμαρχοι, ως Αποκεντρωμένα Όργανα Πολιτικής Προστασίας και στο πλαίσιο του θεσμικού τους ρόλου, όταν ενημερωθούν για την εκδήλωση της δασικής πυρκαγιάς από τις αρμόδιες οργανικές μονάδες Πολιτικής Προστασίας των Δήμων και αναλόγως της εξέλιξής της, δρομολογούν δράσεις για την υποστήριξη του έργου του Πυροσβεστικού Σώματος για τον έλεγχο και την καταστολή της και για την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών και την άμεση/βραχεία διαχείριση των συνεπειών, σε συνεργασία με τον οικείο Περιφερειάρχη ή αρμόδιο Αντιπεριφερειάρχη, στα διοικητικά όρια του οποίου εξελίσσεται η πυρκαγιά. Ειδικότερα, οι Δήμαρχοι κινητοποιούν δια των οργανικών μονάδων Πολιτικής Προστασίας των Δήμων, το επιχειρησιακά εμπλεκόμενο δυναμικό και τα μέσα πολιτικής προστασίας του Δήμου, προκειμένου να δρομολογήσουν δράσεις που συνδέονται με: την εξασφάλιση της επικοινωνίας με τους λοιπούς επιχειρησιακά εμπλεκόμενους φορείς (Π.Σ., ΕΛ.ΑΣ. κ.λπ.) την περαιτέρω συλλογή πληροφοριών σχετικά με την εξέλιξη του καταστροφικού φαινομένου και τις επηρεαζόμενες περιοχές εντός των διοικητικών ορίων του Δήμου σε επικοινωνία με τις κατά τόπους υπηρεσίες της ΕΛ.ΑΣ., του Π.Σ. και του Ε.Κ.Α.Β. την υποστήριξη του έργου της καταστολής των δασικών πυρκαγιών που διενεργείται με ευθύνη του Π.Σ., με την διάθεση μέσων που διαθέτει ο Δήμος (υδροφόρα οχήματα, μηχανήματα έργων κλπ.). (…) την λήψη απόφασης για την οργανωμένη προληπτική απομάκρυνση πολιτών, κατόπιν σχετικής εισήγησης από τον εκάστοτε Επικεφαλής Αξιωματικό του Πυροσβεστικού Σώματος, ο οποίος ενεργεί σε τοπικό επίπεδο ως συντονιστής του πυροσβεστικού έργου, καθώς και την κάλυψη των στοιχειωδών αναγκών των πολιτών που έχουν προληπτικά απομακρυνθεί με οργανωμένο τρόπο σε ασφαλή χώρο – (…) την σύγκληση του ΣΤΟ, εφόσον κρίνεται αναγκαίο για την υποβοήθηση του έργου του Δημάρχου (…)» και στο κεφάλαιο «4.2», με τίτλο «Δράσεις των Περιφερειών για την αντιμετώπιση κινδύνων από την εκδήλωση δασικών πυρκαγιών», ότι: «4.2.1 Προληπτικά προκατασταλτικά έργα των Περιφερειών για την μείωση του κινδύνου δασικών πυρκαγιών. Τα προληπτικά έργα των Περιφερειών που συμβάλλουν στην μείωση του κινδύνου εκδήλωσης των δασικών πυρκαγιών καθώς και των συνεπειών τους (…) προσδιορίζονται θεματικά στις παρακάτω ενότητες: Εκτέλεση προγραμμάτων προληπτικού καθαρισμού της βλάστησης για τη μείωση του κινδύνου, σε περιοχές ιδιαίτερης προστασίας (άλση, πάρκα, κλπ.) αρμοδιότητάς τους Αποψίλωση και απομάκρυνση ξηρής φυτικής βιομάζας από τις φυτεμένες νησίδες και τα πρανή του οδικού δικτύου ευθύνης τους. 4.2.3 Προπαρασκευαστική σύγκληση Συντονιστικών Οργάνων Πολιτικής Προστασίας (Σ.Ο.Π.Π.) Περιφερειακών Ενοτήτων για την ετοιμότητα αντιμετώπισης κινδύνων από την εκδήλωση δασικών πυρκαγιών. (…) 4.2.5 Δράσεις των Περιφερειών στην αντιμετώπιση κινδύνων λόγω δασικών πυρκαγιών μετά την εκδήλωσή τους. Οι Περιφερειάρχες ή οι αρμόδιοι Αντιπεριφερειάρχες που ενεργούν σύμφωνα με τις οδηγίες και τις κατευθύνσεις που τους παρέχουν οι Περιφερειάρχες, ως Αποκεντρωμένα Όργανα Πολιτικής Προστασίας και στο πλαίσιο του θεσμικού τους ρόλου, όταν ενημερωθούν για την εκδήλωση της δασικής πυρκαγιάς από τις αρμόδιες Δ/νσεις Πολιτικής Προστασίας και αναλόγως της εξέλιξής της δρομολογούν δράσεις για την υποστήριξη του έργου του Πυροσβεστικού Σώματος, για τον έλεγχο και την καταστολή της και για την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών και την άμεση/βραχεία διαχείριση των συνεπειών, σε συνεργασία με τον αρμόδιο Δήμαρχο ή Δημάρχους, στα διοικητικά όρια του οποίου ή των οποίων εξελίσσεται η πυρκαγιά. Ειδικότερα, οι Περιφερειάρχες ή οι αρμόδιοι Αντιπεριφερειάρχες κινητοποιούν δια των Δ/νσεων Πολιτικής Προστασίας, το επιχειρησιακά εμπλεκόμενο δυναμικό και τα μέσα πολιτικής προστασίας της Περιφέρειας, προκειμένου να δρομολογήσουν δράσεις που συνδέονται με: την περαιτέρω συλλογή πληροφοριών σχετικά με την επικρατούσα κατάσταση και τις επηρεαζόμενες περιοχές εντός των διοικητικών ορίων της Περιφέρειας σε επικοινωνία με τις κατά τόπους υπηρεσίες της ΕΛ.ΑΣ., του Π.Σ. και Ε.Κ.Α.Β. την δρομολόγηση δράσεων για την υποστήριξη του έργου της καταστολής από το Π.Σ., με την διάθεση υδροφόρων οχημάτων, μηχανημάτων έργων, κλπ., εφόσον τούτο απαιτηθεί. (…) την λήψη απόφασης για την οργανωμένη προληπτική απομάκρυνση κατοίκων, όταν η καταστροφή έχει επηρεάσει πάνω από ένα Δήμο (άρθ. 108 Ν. 4249/14), κατόπιν σχετικής εισήγησης από τον εκάστοτε Επικεφαλής Αξιωματικό του Πυροσβεστικού Σώματος, ο οποίος ενεργεί σε τοπικό επίπεδο ως συντονιστής του πυροσβεστικού έργου την σύγκληση των Συντονιστικών Οργάνων Πολιτικής Προστασίας (Σ.Ο.Π.Π.) των Περιφερειακών Ενοτήτων, εφόσον κρίνεται αναγκαίο για την υποβοήθηση του έργου των αρμόδιων Αντιπεριφερειαρχών (…) την ενημέρωση κοινού για δράσεις πολιτικής προστασίας που δρομολογούνται από την Περιφέρεια για την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών και την άμεση/βραχεία διαχείριση των συνεπειών, καθώς και για τη λήψη μέτρων αυτοπροστασίας (…) 4.3 Δράσεις των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων για την αντιμετώπιση κινδύνων από την εκδήλωση δασικών πυρκαγιών. Τα προληπτικά έργα των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, δια των αρμόδιων Δασικών Υπηρεσιών, που συμβάλλουν στην μείωση του κινδύνου εκδήλωσης των δασικών πυρκαγιών καθώς και των συνεπειών τους, (…) προσδιορίζονται θεματικά στις παρακάτω ενότητες: Υλοποίηση έργων και εργασιών αντιπυρικής προστασίας (συντήρηση αντιπυρικών ζωνών, κλπ.) και οδοποιίας (βελτίωση – συντήρηση δασικού οδικού δικτύου, κλπ.) σε δάση και δασικές εκτάσεις που υπάγονται σε αυτές (…) Έχοντας υπόψη τις διατάξεις του Ν.3013/2002, σύμφωνα με τις οποίες ο Συντονιστής Αποκεντρωμένης Διοίκησης ορίζεται ως Αποκεντρωμένο Όργανο Πολιτικής Προστασίας (αρθ. 11 του Ν.3013/2002, άρθ. 283 του Ν.3852/2010), καθώς και τις αρμοδιότητες της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, όπως αυτές αποδίδονται στο άρθρο 280 του Ν.3852/2010, οι Αποκεντρωμένες Διοικήσεις στο πλαίσιο προετοιμασίας/ετοιμότητας για τον κίνδυνο των δασικών πυρκαγιών: συμμετέχουν δια των αρμοδίων οργανικών τους μονάδων στα Συντονιστικά Τοπικά Όργανα των οικείων Δήμων και στα Συντονιστικά Όργανα Πολιτικής Προστασίας των οικείων Περιφερειακών Ενοτήτων, στο πλαίσιο αμοιβαίας ενημέρωσης και συνεργασίας (…) συμβάλλουν στην ενημέρωση του κοινού, με βάση τις οδηγίες και το έντυπο και ηλεκτρονικό υλικό της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας – (…) Οι Συντονιστές των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, ως Αποκεντρωμένα Όργανα Πολιτικής Προστασίας, (…) μετά την ενημέρωσή τους από τους αρμόδιους Περιφερειάρχες και τους αρμόδιους Δημάρχους για την εκδήλωση δασικής πυρκαγιάς εντός των διοικητικών τους ορίων: κινητοποιούν τις Δ/νσεις Πολιτικής Προστασίας προκειμένου να συμβάλουν με το προσωπικό και τα μέσα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης στην αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών και τη άμεση/βραχεία διαχείριση των συνεπειών, καθώς και την υποστήριξη του έργου του Πυροσβεστικού Σώματος για τον έλεγχο και την καταστολή των δασικών πυρκαγιών, εφόσον τούτο κριθεί απαραίτητο, ενημερώνουν τον Γενικό Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας για τις επιπτώσεις από την εξέλιξη του καταστροφικού φαινομένου εντός των διοικητικών τους ορίων. Επίσης, σε περιπτώσεις που συγκληθούν τα ΣΟΠΠ των Περιφερειακών Ενοτήτων και τα ΣΤΟ των Δήμων για την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών και τη διαχείριση των συνεπειών λόγω δασικών πυρκαγιών, η Αποκεντρωμένη Διοίκηση συμμετέχει με τα ορισμένα μέλη σε αυτά. 4.4. (…) Το Σχέδιο Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών εξαιτίας Δασικών Πυρκαγιών [3η έκδοση, έτους 2013] ενεργοποιείται και εφαρμόζεται σε καθημερινή βάση κατά τη διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου (ή όταν αυτό απαιτείται εκτός της αντιπυρικής περιόδου). Κατά συνέπεια, δεν αποτελεί προϋπόθεση ενεργοποίησης και εφαρμογής του ανωτέρω σχεδίου η έκδοση απόφασης κήρυξης της περιοχής σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης ή άλλης σχετικής απόφασης των Αποκεντρωμένων Οργάνων Πολιτικής Προστασίας (Δήμαρχος, Περιφερειάρχης, αρμόδιος Αντιπεριφερειάρχης, κλπ.). Η εξειδίκευση του Γενικού Σχεδίου Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών εξαιτίας Δασικών Πυρκαγιών για τους Δήμους, τις Περιφέρειες και τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις της χώρας αναφέρεται με αναλυτικό τρόπο στο Παράρτημα Ε΄ του σχεδίου και συνίσταται στον προσδιορισμό του ανθρώπινου δυναμικού και των πόρων που θα χρησιμοποιήσουν για την υλοποίηση των δράσεων Πολιτικής Προστασίας στα πλαίσια εφαρμογής του σχεδίου. Με βάση τα ανωτέρω και στις περιπτώσεις που έχουν επέλθει αλλαγές στο ανθρώπινο δυναμικό και τους πόρους των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, των Περιφερειών και των Δήμων που εμπλέκονται στην υλοποίηση των δράσεων πολιτικής προστασίας, επιβάλλεται η επικαιροποίηση του ειδικού Παραρτήματος Ι΄ και η εκ νέου έγκρισή του από τα αρμόδια Αποκεντρωμένα Όργανα Πολιτικής Προστασίας (Συντονιστής Αποκεντρωμένης Διοίκησης, Περιφερειάρχης και Δήμαρχος). Η ανωτέρω επικαιροποίηση θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί πριν την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου. Αντίγραφο του επικαιροποιημένου Παραρτήματος Ι΄, οι Δ/νσεις Πολιτικής Προστασίας των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων και των Περιφερειών καθώς και τα Γραφεία Πολιτικής Προστασίας των Δήμων, θα κοινοποιήσουν άμεσα στις αρμόδιες κατά τόπους Διοικήσεις του Πυροσβεστικού Σώματος και της Ελληνικής Αστυνομίας, για λόγους άμεσης κινητοποίησης και πληρέστερης ενημέρωσής τους. Σε αντίθετη περίπτωση ως την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου θα πρέπει εγγράφως να ενημερώσουν ότι ισχύει το υφιστάμενο. Διευκρινίζεται ότι το ειδικό Παράρτημα Ι΄ αποτελείται από: το μνημόνιο ενεργειών για την άμεση απόκριση των υπηρεσιών των Δήμων, των Περιφερειών και των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, όπως αυτό περιγράφεται στην παράγραφο 4.5. του παρόντος, και τα μνημόνια συνεργασίας με ιδιωτικούς φορείς για την εξασφάλιση επιπλέον πόρων προς ενίσχυση του έργου τους, όπως αυτά αναφέρονται αναλυτικά στην παράγραφο 4.6. του παρόντος. (…) 4.5 Μνημόνια ενεργειών Με ευθύνη των Δ/νσεων Πολιτικής Προστασίας των Περιφερειών και των Γραφείων Πολιτικής Προστασίας των Δήμων, οι Περιφέρειες και οι Δήμοι θα προχωρήσουν στη σύνταξη ή επικαιροποίηση μνημονίου ενεργειών για την άμεση απόκριση και διευκόλυνση του έργου τους, στο πλαίσιο του ειδικού Παραρτήματος Ι΄ του Γενικού Σχεδίου Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών εξαιτίας Δασικών Πυρκαγιών. Το μνημόνιο ενεργειών αποτελεί ένα απλό έγγραφο μη εμπιστευτικού χαρακτήρα στο οποίο δίδονται, σε επίπεδο Δήμου, Περιφερειακής Ενότητας και Περιφέρειας, με σαφήνεια απαντήσεις στα πέντε ερωτήματα (ποιος, τι, πότε, πού, γιατί), που αναφέρονται στην παρ. Β του Παραρτήματος ΣΤ του Σχεδίου Ξενοκράτης (ΦΕΚ 423/Β΄/2003). Στο πλαίσιο αυτό στο μνημόνιο ενεργειών, την ευθύνη σύνταξης του οποίου έχουν οι ανωτέρω, θα περιγράφονται τα ακόλουθα: ονομαστική κατάσταση των υπευθύνων για την υλοποίηση των δράσεων Πολιτικής Προστασίας σε επίπεδο Δήμου (…), Περιφερειακής Ενότητας και Περιφέρειας (…) καθώς και των αναπληρωτών τους, με τα στοιχεία επικοινωνίας τους (ονοματεπώνυμο, τίτλος, θέση, ιδιότητα/ειδικότητα, τηλέφωνα, φαξ), κατάλογος των επιχειρησιακών μέσων που άμεσα διαθέτει ο φορέας (Δήμος, Περιφέρεια) για την υλοποίηση των δράσεων Πολιτικής Προστασίας (μηχανήματα έργων, οχήματα μεταφοράς προσωπικού, κλπ.) (…) 4.6 Μνημόνια συνεργασίας με ιδιωτικούς φορείς – κατάρτιση μητρώου εργοληπτών για την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών Οι Δήμοι και οι Περιφέρειες στο πλαίσιο της εξασφάλισης επιπλέον πόρων από ιδιωτικούς φορείς για την ενίσχυση του έργου τους στην αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών και την άμεση διαχείριση των συνεπειών λόγω δασικών πυρκαγιών, καθώς και την υποστήριξη του έργου του Πυροσβεστικού Σώματος για τον έλεγχο και την καταστολή τους, δύνανται να καταρτίζουν εκ των προτέρων μνημόνια συνεργασίας με την μορφή Μητρώου Εργοληπτών, οι οποίοι αποδέχονται να παρέχουν μέσα, εξοπλισμό ή υπηρεσίες, σύμφωνα με τους όρους που θέτει ο Δήμος ή η Περιφέρεια. (…)». Τέλος, στο «ΜΕΡΟΣ ΠΕΜΠΤΟ» (Συντονιστικές Οδηγίες Υλοποίησης Δράσεων Πολιτικής Προστασίας για την Αντιμετώπιση των Έκτακτων Αναγκών και την Άμεση/Βραχεία Διαχείριση των Συνεπειών από την Εκδήλωση Πυρκαγιών…), ορίζονται, μεταξύ άλλων, τα εξής: «5.1. Αρχική Ειδοποίηση. Ο αρμόδιος φορέας για την έκδοση αρχικής ειδοποίησης – αναγγελίας σχετικά με την έναρξη δασικής πυρκαγιάς ορίζεται εκ του θεσμικού του πλαισίου το Πυροσβεστικό Σώμα. (…) Εφόσον εξακριβωθεί η πληροφορία για έναρξη δασικής πυρκαγιάς από την αρμόδια Πυροσβεστική Υπηρεσία, αυτή ενημερώνει άμεσα το Περιφερειακό Κέντρο Επιχειρήσεων (ΠΕ.Κ.Ε.) της οικείας Περιφερειακή Πυροσβεστικής Διοίκησης (ΠΕ.ΠΥ.Δ.). Εν συνεχεία, το Περιφερειακό Κέντρο Επιχειρήσεων (ΠΕ.Κ.Ε.) (…) ενημερώνει τις εξής εμπλεκόμενες υπηρεσίες/φορείς: Ε.Σ.Κ.Ε. – 199/ΣΕΚΥΠΣ – Διεύθυνση Πολιτικής Προστασίας της οικείας Περιφέρειας – Γραφείο Πολιτικής Προστασίας του οικείου Δήμου ή των Δήμων – Τοπική Αρμόδια Αστυνομική Αρχή – Τοπικό Παράρτημα ΕΚΑΒ – Λοιπούς φορείς που δύνανται να συνδράμουν υποστηρικτικά στο έργο της κατάσβεσης του Π.Σ. (ΔΕΔΔΗΕ κλπ). (…) Νοείται ότι, η Δ/νση Πολιτικής Προστασίας της Περιφέρειας και το Γραφείο Πολιτικής Προστασίας του Δήμου ενημερώνουν άμεσα τον οικείο Περιφερειάρχη και τον αρμόδιο Αντιπεριφερειάρχη και τον οικείο Δήμαρχο αντίστοιχα, προκειμένου να υπάρξει εκ μέρους της Περιφέρειας ή του Δήμου, κινητοποίηση προσωπικού και μέσων για την υποστήριξη του έργου του Π.Σ. καθώς και για την αντιμετώπιση των εκτάκτων αναγκών και την άμεση/βραχεία διαχείριση των συνεπειών (…) 5.3.1 Οι κατά τόπους Πυροσβεστικές Υπηρεσίες, μετά την εκδήλωση δασικής πυρκαγιάς κινητοποιούνται για τον έλεγχο και καταστολή του φαινομένου, σύμφωνα με τον επιχειρησιακό σχεδιασμό του Π.Σ. Ενημερώνονται για άλλα συμβάντα αρμοδιότητάς τους από τις υπηρεσίες της ΕΛ.ΑΣ. ή και από άλλους φορείς και ιδιώτες και κινητοποιούνται σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στα επιχειρησιακά τους σχέδια για τον απεγκλωβισμό και διάσωση πολιτών που βρίσκονται σε επαφή ή εντός του φλεγόμενου χώρου και η προσωπική τους ασφάλεια διατρέχει άμεσο και διαρκή κίνδυνο που απαιτεί την παροχή βοήθειας. Προβαίνουν σε αξιολόγηση και εκτίμηση των πληροφοριών από τον τόπο της καταστροφής, κλιμακώνουν τις δράσεις τους και αναλόγως της φύσης και της έκτασης των συμβάντων αρμοδιότητάς τους και αιτούνται μέσω του Ε.Σ.Κ.Ε. την ενίσχυση των δυνάμεών τους με προσωπικό και μέσα του Π.Σ., καθώς και την υποστήριξη για την υλοποίηση των ανωτέρω δράσεων από άλλους φορείς (ΕΛ.ΑΣ., Ε.Κ.Α.Β., Ο.Τ.Α. κλπ.). Εν συνεχεία, αναλόγως της πορείας εξέλιξης του καταστροφικού φαινομένου, ενημερώνουν και συνεργάζονται με τα αρμόδια κατά τόπους Αποκεντρωμένα Όργανα Πολιτικής Προστασίας (Περιφερειάρχης, Αντιπεριφερειάρχης, Δήμαρχος) και τους υπεύθυνους λειτουργίας εγκαταστάσεων και υποδομών και εισηγούνται την δρομολόγηση δράσεων από τους ανωτέρω που αφορούν την προστασία της ζωής και της περιουσίας των πολιτών από τον κίνδυνο των δασικών πυρκαγιών στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους, όπως υλοποίηση του μέτρου της οργανωμένης προληπτικής απομάκρυνσης πολιτών, εκκένωση κατασκηνώσεων κλπ. Οι κατά τόπους Αστυνομικές Αρχές, μετά την ενημέρωσή τους από το οικείο Περιφερειακό Κέντρο Επιχειρήσεων (ΠΕ.Κ.Ε.) του Π.Σ. για την εκδήλωση δασικής πυρκαγιάς σε περιοχή ευθύνης τους και σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο σχεδιασμό τους, κινητοποιούν τους διαθέσιμους πόρους τους για τη λήψη μέτρων τροχαίας κίνησης προς αποφυγή κυκλοφοριακής συμφόρησης, τόσο στην πληγείσα περιοχή όσο και ευρύτερα, εκτροπή ροής κυκλοφορίας των λοιπών οχημάτων προς αποφυγή εγκλωβισμού τους στην πυρκαγιά, καθώς και μέτρων διευκόλυνσης των πολιτών που απομακρύνονται από την πληγείσα περιοχή. (…) Οι Δήμαρχοι, μετά την ενημέρωσή τους από το οικείο γραφείο Πολιτικής Προστασίας για την εκδήλωση δασικής πυρκαγιάς στην περιοχή ευθύνης τους, κινητοποιούν δια των Γραφείων Πολιτικής Προστασίας των Δήμων, το επιχειρησιακά εμπλεκόμενο δυναμικό και τα μέσα πολιτικής προστασίας του Δήμου, προκειμένου να δρομολογήσουν δράσεις όπως αυτές αναφέρονται στην παράγραφο 4.1.5 του παρόντος. Οι Περιφερειάρχες ή οι αρμόδιοι Αντιπεριφερειάρχες που ενεργούν σύμφωνα με τις οδηγίες και τις κατευθύνσεις που τους παρέχουν οι Περιφερειάρχες, μετά την ενημέρωσή τους από την οικεία Διεύθυνση Πολιτικής Προστασίας για την εκδήλωση δασικής πυρκαγιάς στην περιοχή ευθύνης τους, κινητοποιούν δια των Δ/νσεων Πολιτικής Προστασίας, το επιχειρησιακά εμπλεκόμενο δυναμικό και τα μέσα πολιτικής προστασίας της Περιφέρειας, προκειμένου να δρομολογήσουν δράσεις όπως αυτές αναφέρονται στην παράγραφο 4.2.5 του παρόντος. (…) 5.3.2 Ο Γενικός Γραμματέας Πολιτικής Προστασίας ενημερώνεται από την φυσική ηγεσία του Πυροσβεστικού Σώματος ή το Κ.Ε.Π.Π./Ε.Σ.Κ.Ε. σχετικά με τις δασικές πυρκαγιές που εκδηλώνονται και την πορεία εξέλιξής τους, επικοινωνεί με τους κατά τόπους αρμόδιους Δημάρχους και τον αρμόδιο Περιφερειάρχη σχετικά με τις επιπτώσεις της δασικής πυρκαγιάς και τις δράσεις πολιτικής προστασίας που υλοποιούνται σε τοπικό επίπεδο και ενημερώνει τον Αναπληρωτή Υπουργό Εσωτερικών. Εν συνεχεία, ο Γενικός Γραμματέας Πολιτικής Προστασίας, αναλόγως της πορείας εξέλιξης του καταστροφικού φαινομένου, συνεργάζεται με τα αρμόδια κατά τόπους Αποκεντρωμένα Όργανα Πολιτικής Προστασίας (Περιφερειάρχης, Αντιπεριφερειάρχης, Δήμαρχος) προκειμένου να εξασφαλιστεί ο συντονισμός και η διαλειτουργικότητα μεταξύ των φορέων της κεντρικής διοίκησης και των φορέων που εμπλέκονται σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο σε δράσεις αντιμετώπισης εκτάκτων αναγκών και άμεσης/βραχείας διαχείρισης των συνεπειών, καθώς και παροχής συνδρομής στο έργο του Πυροσβεστικού Σώματος για τον έλεγχο και την καταστολή των δασικών πυρκαγιών. Στον ανωτέρω συντονισμό μεταξύ των φορέων της κεντρικής διοίκησης και των φορέων που εμπλέκονται σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, κεντρικό ρόλο έχουν τα Κέντρα Επιχειρήσεων των εμπλεκομένων φορέων σε κεντρικό επίπεδο (ΕΛ.ΑΣ./ΕΣΚΕΔΙΚ, 199 ΣΕΚΥΠΣ/ΕΣΚΕ, ΚΕΠΠ/ΕΣΚΕ, ΓΕΕΘΑ/ΕΘΚΕΠΙΧ κλπ.), τα οποία λειτουργούν σε 24ωρη βάση και αποτελούν τον σύνδεσμο μεταξύ των κατά τόπους επιχειρησιακά εμπλεκομένων υπηρεσιών τους και της φυσικής και πολιτικής τους ηγεσίας του φορέα τους. Τα ανωτέρω Κέντρα Επιχειρήσεων παρακολουθούν την εφαρμογή δράσεων από τις κατά τόπους επιχειρησιακά εμπλεκόμενες υπηρεσίες τους, ενημερώνουν άμεσα την φυσική και πολιτική τους ηγεσία και με εντολή τους δρομολογούν και συντονίζουν την κινητοποίηση των υπηρεσιών του φορέα τους. Ειδικότερα, το ΚΕΠΠ/ΕΣΚΕ βρίσκεται σε επικοινωνία με τα λοιπά Κέντρα Επιχειρήσεων των εμπλεκομένων φορέων σε κεντρικό επίπεδο, καθώς και με τις αρμόδιες οργανικές μονάδες Πολιτικής Προστασίας των Δήμων και των Περιφερειών στις περιοχές όπου εξελίσσεται το καταστροφικό φαινόμενο και υποστηρίζει το έργο των Δημάρχων, των Περιφερειαρχών και των Αρμόδιων Αντιπεριφερειαρχών, που ενεργούν σύμφωνα με τις οδηγίες και τις κατευθύνσεις που τους παρέχουν οι οικείοι Περιφερειάρχες, για την υποστήριξη του έργου της καταστολής των δασικών πυρκαγιών, την κύρια ευθύνη του οποίου έχει το Πυροσβεστικό Σώμα, καθώς και για την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών και την άμεση/βραχεία διαχείριση των συνεπειών από την εκδήλωση δασικών πυρκαγιών, με τη διάθεση μέσων από άλλους φορείς ή υπηρεσίες σε κεντρικό επίπεδο κατόπιν σχετικού αιτήματος. […] 5.4 Επικοινωνίες: Οι επικοινωνίες μεταξύ των Φορέων για δράσεις υποστήριξης του έργου του ΠΣ στην καταστολή δασικών πυρκαγιών και στην αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών λόγω δασικών πυρκαγιών και διαχείριση των συνεπειών γίνονται κατά κανόνα με τη χρήση των δικτύων σταθερής και κινητής τηλεφωνίας σε όλα τα στάδια επιχειρήσεων. Για τις ενδοεπικοινωνίες τους οι εμπλεκόμενοι φορείς δύναται να χρησιμοποιούν και δίκτυα ασύρματων επικοινωνιών, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στον επιχειρησιακό σχεδιασμό τους. Η ανταλλαγή πληροφοριών, η αποστολή αιτημάτων, κλπ. που πραγματοποιούνται μέσω τηλεφωνικών επικοινωνιών, δύναται να ακολουθείται με την αποστολή τηλεομοιοτυπίας (FAX) όταν αυτό απαιτείται και είναι εφικτό. Η αναγγελία των Δασικών Πυρκαγιών αποτελεί ευθύνη των υπηρεσιών του Πυροσβεστικού Σώματος το οποίο και εξασφαλίζει σε 24ωρη βάση επικοινωνία με τους Φορείς που εμπλέκονται υποστηρικτικά στο έργο της κατάσβεσης των Δασικών Πυρκαγιών (…) 5.5 Μετά την εκδήλωση δασικής πυρκαγιάς, με βάση την ενημέρωση για την αναμενόμενη πορεία εξέλιξης του καταστροφικού φαινομένου από τον εκάστοτε Επικεφαλής Αξιωματικό του Πυροσβεστικού Σώματος, ο οποίος ενεργεί σε τοπικό επίπεδο ως συντονιστής του πυροσβεστικού έργου, οι αρμόδιοι Αντιπεριφερειάρχες, που ενεργούν σύμφωνα με τις οδηγίες και τις κατευθύνσεις που τους παρέχουν οι οικείοι Περιφερειάρχες, δύνανται προς υποβοήθηση του έργου τους να συγκαλούν τα Συντονιστικά Όργανα Πολιτικής Προστασίας (Σ.Ο.Π.Π.) των οικείων Περιφερειακών Ενοτήτων με σκοπό τον καλύτερο συντονισμό των φορέων που εμπλέκονται σε επίπεδο Περιφερειακής Ενότητας σε δράσεις υποστήριξης του έργου του Πυροσβεστικού Σώματος για τον έλεγχο και την καταστολή των δασικών πυρκαγιών (…). Ειδικότερα, στα ανωτέρω Σ.Ο.Π.Π. των Περιφερειακών Ενοτήτων κρίνεται σκόπιμο να εξετάζονται κατά κύριο λόγο θέματα σχετικά: με την παροχή στοιχείων από όλους τους αρμόδιους συμμετέχοντες φορείς για την πορεία εξέλιξης του καταστροφικού φαινομένου καθώς για τις συνέπειές του, κατά το μέρος που τους αφορά και εμπλέκονται με την αμοιβαία ενημέρωση για την διαθεσιμότητα δυναμικού και μέσων των φορέων που εκπροσωπούνται σ’ αυτό για την υλοποίηση των δράσεων και μέτρων πολιτικής προστασίας για την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών και την άμεση/βραχεία διαχείριση των συνεπειών, καθώς και για την υποστήριξη του έργου του Πυροσβεστικού Σώματος για τον έλεγχο και την καταστολή των δασικών πυρκαγιών – (…) με τη συνδρομή των συμμετεχόντων φορέων στο Σ.Ο.Π.Π., εφόσον αποφασιστεί από τον Περιφερειάρχη ή τον αρμόδιο Αντιπεριφερειάρχη η εφαρμογή του μέτρου της οργανωμένης προληπτικής απομάκρυνσης πολιτών από εξελισσόμενη ή επικείμενη καταστροφή εξ αιτίας δασικών πυρκαγιών, σύμφωνα με τα αναφερόμενα στην παράγραφο 5.13 του παρόντος (…)», στο κεφάλαιο «5.6», με τίτλο «Σύγκληση Συντονιστικών Τοπικών Οργάνων των Δήμων (Σ.Τ.Ο.) μετά την εκδήλωση δασικής πυρκαγιάς, για την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών και την άμεση/βραχεία διαχείριση των συνεπειών», ότι: «Μετά την εκδήλωση δασικής πυρκαγιάς, με βάση την ενημέρωση για την αναμενόμενη πορεία εξέλιξης του καταστροφικού φαινομένου από τον εκάστοτε Επικεφαλής Αξιωματικό του Πυροσβεστικού Σώματος, ο οποίος ενεργεί σε τοπικό επίπεδο ως συντονιστής του πυροσβεστικού έργου, οι Δήμαρχοι δύνανται προς υποβοήθηση του έργου τους να συγκαλούν τα Συντονιστικά Τοπικά Όργανα (Σ.Τ.Ο.) με σκοπό τον καλύτερο συντονισμό των φορέων που εμπλέκονται σε επίπεδο Δήμου σε δράσεις υποστήριξης του έργου του Πυροσβεστικού Σώματος για τον έλεγχο και την καταστολή των δασικών πυρκαγιών (…). Ειδικότερα, στα ανωτέρω Σ.Τ.Ο. των Δήμων κρίνεται σκόπιμο να εξετάζονται πρωτίστως θέματα σχετικά: με την παροχή στοιχείων από όλους τους αρμόδιους συμμετέχοντες φορείς για την πορεία εξέλιξης του καταστροφικού φαινομένου καθώς για τις συνέπειές του, κατά το μέρος που τους αφορά και εμπλέκονται (…) με τη συνδρομή των συμμετεχόντων φορέων στο Σ.Τ.Ο., εφόσον αποφασιστεί από τον Δήμαρχο η εφαρμογή του μέτρου της οργανωμένης προληπτικής απομάκρυνσης πολιτών από εξελισσόμενη ή επικείμενη καταστροφή εξ αιτίας δασικών πυρκαγιών, σύμφωνα με τα αναφερόμενα στην παράγραφο 5.13 του παρόντος (…)», στο κεφάλαιο «5.7», με τίτλο «Επιχειρήσεις Έρευνας, Διάσωσης», ότι: «Οι επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης δρομολογούνται άμεσα μόλις οι σχετικές πληροφορίες που αφορούν απεγκλωβισμό και διάσωση πολιτών που βρίσκονται σε επαφή ή εντός του φλεγόμενου χώρου και η προσωπική τους ασφάλεια διατρέχει άμεσο και διαρκή κίνδυνο που απαιτεί την παροχή βοήθειας, διαβιβαστούν στις κατά τόπους αρμόδιες Πυροσβεστικές Υπηρεσίες. (…) Ο επικεφαλής της κατά τόπο αρμόδιας Πυροσβεστικής Υπηρεσίας αξιολογεί τις σχετικές με έρευνα και διάσωση πληροφορίες και κινητοποιεί τους διαθέσιμους πόρους του για την άμεση μετάβασή τους στα σημεία των συμβάντων. (…)», στο κεφάλαιο «5.13», με τίτλο «Οργανωμένη προληπτική απομάκρυνση πολιτών λόγω δασικών πυρκαγιών», ότι: «5.13. (…) Η οργανωμένη προληπτική απομάκρυνση πολιτών εξετάζεται ως μέτρο προληπτικής προστασίας τους, που πρέπει να δρομολογείται εγκαίρως (ενώ η καταστροφή βρίσκεται σε εξέλιξη) και κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις και περιορισμούς, η εκτίμηση των οποίων μπορεί να γίνει μόνο σε τοπικό επίπεδο. Δηλαδή το μέτρο αυτό εφαρμόζεται σε περιπτώσεις που στις περιοχές που αναμένεται να πληγούν λόγω της εξέλιξης του καταστροφικού φαινομένου, ο κίνδυνος παραμονής των πολιτών σε οικισμούς, τμήματα πολεοδομικών συγκροτημάτων κλπ., είναι μεγαλύτερος σε σχέση με τον κίνδυνο μετακίνησης, στον οποίο δύναται να εκτεθούν κατευθυνόμενοι προς ασφαλή χώρο Η δράση της οργανωμένης προληπτικής απομάκρυνσης ως μέτρο που δρομολογείται για την προληπτική προστασία των πολιτών, έχει χαρακτήρα μη υποχρεωτικό, βασιζόμενη στην ενημέρωσή τους για τον κίνδυνο και τις πιθανές συνέπειες που έχει η παραμονή τους στο χώρο για τον οποίο έχει ληφθεί η απόφαση της απομάκρυνσης Αρμόδιος για την εισήγηση του μέτρου της οργανωμένης προληπτικής απομάκρυνσης των πολιτών είναι ο εκάστοτε Επικεφαλής Αξιωματικός του Πυροσβεστικού Σώματος, ο οποίος ενεργεί σε τοπικό επίπεδο ως συντονιστής του πυροσβεστικού έργου. Στα πλαίσια αυτά και με βάση την αναμενόμενη συμπεριφορά της πυρκαγιάς, προτείνει εγκαίρως και επακριβώς στο αρμόδιο όργανο (Δήμαρχος κλπ.) τα όρια της περιοχής που θα χρειαστεί να υλοποιηθεί η δράση Η δράση της οργανωμένης προληπτικής απομάκρυνσης πραγματοποιείται μόνον όταν εξασφαλίζεται εγκαίρως η καλή οργάνωση για την ασφαλή υλοποίησή της. Σε αντίθετη περίπτωση η δράση αυτή εύκολα μπορεί να προκαλέσει μεγαλύτερες συνέπειες απώλειες και να μετατραπεί σε επιχείρηση διάσωσης, την ευθύνη της οποίας στο χερσαίο χώρο, έχει το Πυροσβεστικό Σώμα (…) Η διάταξη του άρθρου 108 Ν. 4249/2014 για την υλοποίηση της δράσης της προληπτικής οργανωμένης απομάκρυνσης πολιτών δεν έχει εφαρμογή όταν η ασφάλεια και η κατάσταση της υγείας των ατόμων που ευρίσκονται εντός υποδομών ή εγκαταστάσεων φορέων, τελεί υπό την εποπτεία ή διέπεται από ειδικότερες νομοθεσίες (Νοσηλευτικά Ιδρύματα, Παιδικές Εξοχές Κατασκηνώσεις, Ιερές Μονές, αρχαιολογικοί χώροι, ξενοδοχειακές μονάδες, εγκαταστάσεις Ενόπλων Δυνάμεων και Σωμάτων Ασφάλειας, κλπ.). Στην περίπτωση αυτή, η λήψη της απόφασης αποτελεί αρμοδιότητα των υπευθύνων λειτουργίας τους και λαμβάνεται μετά από σχετική ενημέρωση των αρμόδιων οργάνων του Π.Σ. σε τοπικό επίπεδο για την αναμενόμενη πορεία εξέλιξης του καταστροφικού φαινομένου και σύμφωνα με τα σχέδια πυροπροστασίας και εκκένωσής τους σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης (…) 5.13.2 Σχέδιο δράσης. Οι δράσεις που προοδευτικά υλοποιούνται σε μια οργανωμένη προληπτική απομάκρυνση πολιτών περιγράφονται ως εξής: 1. Εκτίμηση της κατάστασης και σχετική εισήγηση από τον εκάστοτε Επικεφαλής Αξιωματικό του Πυροσβεστικού Σώματος, ο οποίος ενεργεί σε τοπικό επίπεδο ως συντονιστής του πυροσβεστικού έργου, προς τον αρμόδιο Δήμαρχο. 2. Άμεσος καθορισμός από το Δήμαρχο σημείου συγκέντρωσης φορέων που κύρια εμπλέκονται (ΕΛ.ΑΣ., Π.Σ., Ε.Κ.Α.Β. κλπ.). Επισημαίνεται ότι η ενέργεια αυτή δεν αποκλείει την επιτόπου σύγκληση από το Δήμαρχο, εφόσον η εξέλιξη του φαινόμενου το επιτρέπει, του Συντονιστικού Τοπικού Οργάνου (ΣΤΟ). 3. Λήψη απόφασης για την οργανωμένη προληπτική απομάκρυνση ή μη απομάκρυνση από τον αρμόδιο Δήμαρχο, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 6, παρ. 5 στ΄ Ν. 3013/2002 (όπως αυτό ισχύει, βάσει της παρ. 2 του άρθ. 18 Ν. 3613/2007 (ΦΕΚ 263 Α’/2007) και του άρθ. 108 Ν. 4249/2014) και τις κατευθυντήριες οδηγίες που αναφέρονται παραπάνω (Μέρος Δεύτερο, παράγραφος 2.1 του παρόντος). 4. Ενημέρωση κοινού, όταν έχει ληφθεί απόφαση για την απομάκρυνσή του. Η δημόσια ανακοίνωση της απόφασης προς ενημέρωση του κοινού πρέπει να συντάσσεται με ευθύνη του Δημάρχου που έλαβε την απόφαση (…) Το παρόν σχέδιο, όπως και οι προηγούμενες εκδόσεις του, αποτελεί εν δυνάμει και το Ειδικό Σχέδιο Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, των Περιφερειών και των Δήμων και η εξειδίκευσή του συνίσταται στον προσδιορισμό του ανθρώπινου δυναμικού και των πόρων, που θα χρησιμοποιήσουν για την υλοποίηση των δράσεων Πολιτικής Προστασίας στα πλαίσια εφαρμογής του παρόντος σχεδίου. Συνεπώς, για την εξειδίκευση του παρόντος σχεδίου οι Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, οι Περιφέρειες καθώς και οι Δήμοι, επιβάλλεται να επικαιροποιήσουν το ειδικό Παράρτημα Ι’ το οποίο αφορά το ανθρώπινο δυναμικό και μέσα, που θα χρησιμοποιήσουν για την υλοποίηση των δράσεων Πολιτικής Προστασίας στα πλαίσια εφαρμογής του. (…) 6. Οδηγίες για την ενεργοποίηση και εφαρμογή του Σχεδίου. Η ενεργοποίηση του Γενικού Σχεδίου Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών εξαιτίας Δασικών Πυρκαγιών, γίνεται όταν ο μηχανισμός Πολιτικής Προστασίας σε επίπεδο Δήμου, Περιφέρειας και Αποκεντρωμένης Διοίκησης βρίσκεται στο στάδιο επιχειρήσεων: «Ανάπτυξη Δυνάμεων Επέμβαση (ΦΑΣΗ 3)», οπότε τα Όργανα Ελέγχου και Συντονισμού Επιχειρήσεων του Στρατηγικού επιπέδου τίθενται σε «Αυξημένη ετοιμότητα». Η γνωστοποίηση της αυξημένης ετοιμότητας για την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών και τη διαχείριση των συνεπειών λόγω εκδήλωσης δασικής πυρκαγιάς στα Κεντρικά Όργανα Διοίκησης Ελέγχου και Συντονισμού επιχειρήσεων γίνεται μέσω του ΚΕΠΠ της Γ.Γ.Π.Π.. Ειδικότερα, κατά τη διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου το Γενικό Σχέδιο Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών εξαιτίας Δασικών Πυρκαγιών καθώς και τα Ειδικά Σχέδια Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών εξαιτίας Δασικών Πυρκαγιών των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, των Περιφερειών και των Δήμων, ενεργοποιούνται και εφαρμόζονται σε καθημερινή βάση στο στάδιο επιχειρήσεων «Αυξημένη Ετοιμότητα (ΦΑΣΗ 2)», λαμβάνοντας υπόψη το Χάρτη Πρόβλεψης Κινδύνου Πυρκαγιάς που εκδίδεται καθημερινά από τη Γ.Γ.Π.Π. Τα επίπεδα ετοιμότητας, οι συγκεκριμένες ενέργειες του κάθε επιχειρησιακά εμπλεκόμενου Φορέα σε κάθε επίπεδο διοίκησης, καθώς και η λήψη πρόσθετων μέτρων ετοιμότητας καθορίζονται με βάση τη γενικότερη εκτίμηση κινδύνου, καθώς και τον ημερήσιο δείκτη επικινδυνότητας του Χάρτη Πρόβλεψης Κινδύνου Πυρκαγιάς για κάθε περιοχή. Κατά συνέπεια, δεν αποτελεί προϋπόθεση ενεργοποίησης και εφαρμογής του παρόντος σχεδίου η έκδοση σχετικής απόφασης κήρυξης της περιοχής σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης ή άλλης σχετικής απόφασης των Αποκεντρωμένων Οργάνων Πολιτικής Προστασίας μετά από εισήγηση των Συντονιστικών Οργάνων Πολιτικής Προστασίας (Σ.Τ.Ο., Σ.Ο.Π.Π. κλπ.). Το παρόν σχέδιο ενεργοποιείται και εφαρμόζεται σε καθημερινή βάση κατά τη διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου (ή όταν αυτό απαιτείται εκτός της αντιπυρικής περιόδου) με κριτήρια κλιμάκωσης, όπως αυτά περιγράφονται στην παρ. 4.3.1 του παρόντος. 7. (…)».

10. Επειδή, τέλος, ο Κ.Δ.Δ. ορίζει, στο άρθρο 145 παρ. 1, ότι: «Κάθε διάδικος υποχρεούται να αποδείξει τα πραγματικά γεγονότα που επικαλείται για να στηρίξει τους ισχυρισμούς του, εκτός αν ο νόμος που διέπει τη σχέση ορίζει διαφορετικά. Οι άλλοι διάδικοι έχουν το δικαίωμα να ανταποδείξουν», στο άρθρο 146, ότι: «Η απόδειξη στηρίζεται στα στοιχεία του, κατά το άρθρο 149, διοικητικού φακέλου, καθώς και σε εκείνα που προέκυψαν από την ενώπιον του δικαστηρίου διαδικασία», στο άρθρο 147, ότι: «1. Αποδεικτικά μέσα είναι: α) (…) β) η πραγματογνωμοσύνη, γ) τα έγγραφα (…) στ) οι μάρτυρες (…)» και στο άρθρο 148 ότι: «Το δικαστήριο χρησιμοποιεί τα αποδεικτικά μέσα κατά την κρίση του και τα εκτιμά ελευθέρως, αυτοτελώς ή σε συνδυασμό μεταξύ τους, εκτός αν ειδική διάταξη νόμου ορίζει διαφορετικά». Περαιτέρω, ο ίδιος Κώδικας προβλέπει, αναφορικά με τα έγγραφα, στο άρθρο 169, ότι: «1. Δημόσια είναι τα έγγραφα τα οποία έχουν συνταχθεί από Δημόσιο όργανο. 2. Ιδιωτικά είναι όλα τα έγγραφα τα οποία δεν είναι δημόσια. Τα ιδιωτικά έγγραφα πρέπει πάντως να φέρουν την υπογραφή του συντάκτη ή, αν δηλώνεται αδυναμία υπογραφής, άλλο σημείο το οποίο τίθεται από το συντάκτη. (…)», στο άρθρο 171, ότι: «1. Τα δημόσια έγγραφα που έχουν συνταχθεί από το αρμόδιο όργανο και κατά τους νόμιμους τύπους αποτελούν πλήρη απόδειξη για όσα βεβαιώνεται σε αυτά, είτε ότι ενήργησε ο συντάκτης τους είτε ότι έγιναν ενώπιόν του, ως προς τα οποία είναι δυνατή η ανταπόδειξη μόνο εφόσον τα έγγραφα αυτά προσβληθούν ως πλαστά. 2. (…) 3. Κατά τα λοιπά το περιεχόμενο των δημόσιων εγγράφων, καθώς και όλο το περιεχόμενο των ιδιωτικών, εκτιμάται σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 148. 4. (…)» και στο άρθρο 173 ότι: «1. Το αντίγραφο του εγγράφου έχει την αποδεικτική δύναμη του πρωτοτύπου, αν η ακρίβειά του βεβαιώνεται από αρμόδιο προς τούτο υπάλληλο. (…) 2. Το μη κυρωμένο κατά την προηγούμενη παράγραφο αντίγραφο εγγράφου δεν λαμβάνεται υπόψη, εκτός αν το δικαστήριο, από άλλα στοιχεία, πείθεται για την ακρίβειά του. 3. (…)». Εξάλλου, ο αυτός Κώδικας ορίζει, στο άρθρο 149 παρ. 1, ότι: «Ο διοικητικός φάκελος, τον οποίο και υποχρεούται η Διοίκηση να διαβιβάζει, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 129, στο δικαστήριο αποτελείται από τα, σχετικά με την ένδικη υπόθεση, στοιχεία», στο άρθρο 159 παρ. 1, ότι: «Το δικαστήριο, αν κρίνει ότι ανακύπτουν ζητήματα για τη διάγνωση των οποίων απαιτούνται ειδικές γνώσεις επιστήμης ή τέχνης, διατάζει πραγματογνωμοσύνη και διορίζει, για τη διεξαγωγή της, έναν ή περισσότερους πραγματογνώμονες (…)», στο άρθρο 160 παρ. 1, ότι: «Οι λόγοι οι οποίοι ισχύουν για τον αποκλεισμό και την εξαίρεση των δικαστών ισχύουν αναλόγως και για τους πραγματογνώμονες», στο άρθρο 161, ότι: «1. Οι πραγματογνώμονες γνωμοδοτούν για τα θέματα που τους τίθενται από το δικαστήριο. 2. Η άσκηση των καθηκόντων του πραγματογνώμονα είναι υποχρεωτική. 3. Οι πραγματογνώμονες οφείλουν, πέρα από τα κύρια καθήκοντά τους, όταν καλούνται από το δικαστήριο, να παρευρίσκονται κατά τη διενέργεια άλλων διαδικαστικών πράξεων, καθώς και κατά τη μετά την απόδειξη συζήτηση της υπόθεσης, για την παροχή επεξηγήσεων ή πληροφοριών», στο άρθρο 162, ότι: «Οι πραγματογνώμονες ορκίζονται ενώπιον του δικαστηρίου που τους διόρισε ή του εισηγητή δικαστή (…)», στο άρθρο 163, ότι: «1. (…) 2. Οι πραγματογνώμονες μπορούν: α) να λαμβάνουν γνώση των στοιχείων της δικογραφίας (…) β) να ζητούν πληροφορίες από τους διαδίκους (…) 3. (…) 4. Οι διάδικοι μπορούν να υποβάλλουν προς τους πραγματογνώμονες υπομνήματα με τις απόψεις τους για το αντικείμενο της πραγματογνωμοσύνης, καθώς και κάθε άλλο συναφές με αυτό στοιχείο και να παρευρίσκονται κατά την εξέταση ή τη θεώρηση του αντικειμένου της», στο άρθρο 164, ότι: «1. Για τη διεξαγωγή και το συμπέρασμα της πραγματογνωμοσύνης οι πραγματογνώμονες συντάσσουν έκθεση (…)», στο άρθρο 167, ότι: «1. Αν το δικαστήριο αποφασίσει το διορισμό πραγματογνώμονα, κάθε διάδικος μπορεί να ορίσει, με δαπάνη του, έναν τεχνικό σύμβουλο, ο οποίος πρέπει να είναι πρόσωπο που έχει την ικανότητα να διοριστεί πραγματογνώμονας. Ο ορισμός γίνεται με έγγραφη δήλωση του διαδίκου, η οποία κατατίθεται στη γραμματεία ή και προφορικώς στο δικαστήριο ή στον εισηγητή – δικαστή (…) Για τον ορισμό, αναλόγως με την περίπτωση, συντάσσεται έκθεση ή πρακτικό, αντίστοιχα. 3. Οι τεχνικοί σύμβουλοι βοηθούν τους διαδίκους με τις τεχνικές γνώσεις τους, μπορούν δε να παρευρίσκονται σε όλες τις διαδικαστικές πράξεις, στις οποίες είναι δυνατόν να παρευρίσκονται και οι πραγματογνώμονες (…) 4. Οι τεχνικοί σύμβουλοι μπορούν να υποβάλλουν εγγράφως ή να διατυπώσουν προφορικώς στο ακροατήριο, τις παρατηρήσεις τους για την έκθεση της πραγματογνωμοσύνης (…)» και στο άρθρο 168 ότι: «Γνωμοδοτήσεις προσώπων τα οποία έχουν ειδικές γνώσεις επιστήμης ή τέχνης για ζητήματα που αφορούν εκκρεμή δίκη, τα οποία δεν αποτέλεσαν αντικείμενο της πραγματογνωμοσύνης, λαμβάνονται υπόψη από το δικαστήριο, εφόσον ειδική διάταξη νόμου δεν ορίζει διαφορετικά». Τέλος, στα άρθρα 182 έως 185 του προαναφερόμενου Κώδικα περιέχονται διατάξεις που αφορούν στη διεξαγωγή της μαρτυρικής απόδειξης, οι οποίες ορίζουν ότι η απόδειξη αυτή ενεργείται ενώπιον του δικαστηρίου που δικάζει την υπόθεση ή του εισηγητή δικαστή, κατά δε την προδικασία ενώπιον ειρηνοδίκη ή συμβολαιογράφου της έδρας του δικαστηρίου ή της κατοικίας του μάρτυρα, μετά από την τήρηση συγκεκριμένων διαδικαστικών διατυπώσεων και εγγυήσεων που ορίζονται στις διατάξεις αυτές. Από όλες τις ανωτέρω διατάξεις συνάγεται ότι οι προσκομιζόμενες από τους διαδίκους εξώδικες δηλώσεις, επιστολές ή βεβαιώσεις τρίτων προσώπων που έχουν ειδικές γνώσεις ή εμπειρία επί ορισμένου αντικειμένου δεν είναι νόμιμα αποδεικτικά μέσα και δεν επιτρέπεται να ληφθούν νομίμως υπόψη, γιατί αποτελούν είτε μαρτυρίες (βλ. ΣτΕ 2152/2017, 1327/2012 κ.ά.) είτε εκθέσεις πραγματογνωμοσύνης (βλ. ΣτΕ 1580/2018, 1019/2014 κ.ά.), για τις οποίες δεν τηρήθηκαν οι απαιτούμενες από τον Κ.Δ.Δ. διατυπώσεις για την εγκυρότητά τους (βλ. ΣτΕ 2447/2021, 1580/2018, 1019/2014, 1327/2012 κ.ά.). Αποτελούν, όμως, οι εν λόγω δηλώσεις ή βεβαιώσεις νόμιμα αποδεικτικά μέσα, αν είναι προγενέστερες της προσφυγής ή της αγωγής (βλ. ΣτΕ 1580/2018) και δεν έχουν συνταχθεί ενόψει ή επ’ ευκαιρία της διοικητικής δίκης ή με σκοπό να χρησιμοποιηθούν στο πλαίσιο της δίκης αυτής, αλλά είναι άσχετες προς αυτήν (βλ. ΣτΕ 3592/2009) ή αν έχουν τεθεί υπόψη της Διοίκησης, κατά τη διαδικασία ενώπιόν της, ώστε να καταστούν στοιχεία του φακέλου της υπόθεσης (βλ. ΣτΕ 2447/2021, 618/2019, 1580/2018, 2152/2017, 1327/2012, 1349/2011, 3592/2009 κ.ά.). Εξάλλου, έκθεση πραγματογνωμοσύνης ληφθείσα στο πλαίσιο της ποινικής προδικασίας ή της κύριας διαδικασίας ενώπιον του ποινικού δικαστηρίου, λαμβάνεται παραδεκτώς υπόψη από το διοικητικό δικαστήριο, εφόσον αυτή δεν παρίσταται ατελής ή ασαφής (βλ. ΣτΕ 622/2022 σκ. 7, 2115/2019 σκ. 8 και 10, 3792/2014 σκ. 3 κ.ά.).

11. Επειδή, στην προκείμενη περίπτωση, από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτουν τα ακόλουθα: Στις 23.7.2018 και περί ώρα 16:41 εκδηλώθηκε πυρκαγιά σε δασικής μορφής έκταση στο …………., βορειοδυτικά του οικισμού «………..», επί της οδού …….., έναντι του αριθμού ………., σημείο το οποίο απέχει τέσσερα (4) περίπου χιλιόμετρα από τη ………….., από την οποία πραγματοποιείται η πρόσβαση στην περιοχή αυτή. Εξαιτίας, δε, των καιρικών συνθηκών που επικρατούσαν την ώρα εκείνη και, συγκεκριμένα, του ισχυρού δυτικού άνεμου, έντασης 6 μποφόρ, και των σχεδόν θυελλωδών έως και πολύ θυελλωδών ριπών, με ένταση 7 και 9 μποφόρ αντίστοιχα, η πυρκαγιά, αφού διασπάστηκε σε δύο μέτωπα, εξαπλώθηκε ανεξέλεγκτα και ταχύτατα προς τους οικισμούς που εκτείνονται ανατολικότερα του οικισμού ………., δηλαδή τον …………, το ………… και το ……………., μέσω των οποίων κατέληξε τελικά στη θάλασσα, όπου και αυτοκατασβέστηκε. Από την πυρκαγιά αυτή βρήκαν τραγικό θάνατο 102 άνθρωποι, μεταξύ των οποίων ο Β……………, γεννηθείς στις 31.3.1948, σύζυγος της πρώτης ενάγουσας, πατέρας της δεύτερης ενάγουσας, αδερφός της τρίτης, της τέταρτης, του πέμπτου και του έκτου από τους ενάγοντες και πεθερός του έβδομου ενάγοντος (βλ. το …………./3.8.2018 πιστοποιητικό εγγυτέρων συγγενών του Δήμου …………… και τα από 7.8.2018 και 19.11.2021 πιστοποιητικά οικογενειακής κατάστασης του Δήμου …………… και του Δήμου …………… αντίστοιχα), ο οποίος στις 24.7.2018 βρέθηκε απανθρακωμένος πλησίον της οικίας του (οδός ……………) στο ………….. (βλ. την ………./31.7.2018 ληξιαρχική πράξη θανάτου αυτού).

12. Επειδή, με την κρινόμενη αγωγή, όπως αναπτύσσεται παραδεκτώς με το κατατεθέν στις 29.3.2022 υπόμνημα, ιστορείται ότι λίγες ημέρες πριν από την εκδήλωση της πυρκαγιάς είχαν παντρευτεί η δεύτερη ενάγουσα και ο έβδομος ενάγων και ότι την ημέρα που εκδηλώθηκε η πυρκαγιά ο αποβιώσας Β………….. βρισκόταν στο σπίτι του στον ……………. μαζί με την σύζυγό του, Β…………, δηλαδή την πρώτη ενάγουσα, μία τριμελή οικογένεια από την ………. που φιλοξενούσαν λόγω του γάμου και τη μισθώτρια του ισογείου του σπιτιού, Μ…………… Ειδικότερα, η πρώτη ενάγουσα αναφέρει ότι αρχικά παρατήρησαν πολλούς καπνούς γύρω από το σπίτι, οι οποίοι αυξάνονταν με την πάροδο της ώρας, ότι, όταν η ορατότητά τους μειώθηκε, κατελήφθησαν από φόβο και ανησυχία και ότι, υπό τις συνθήκες αυτές, αποφάσισαν να εγκαταλείψουν την οικία τους και να κατευθυνθούν σε ασφαλέστερο σημείο, προς την παραλία στο ……….. Περαιτέρω, εκθέτει ότι, ελλείψει ενημέρωσης από τους εναγόμενους για τον ενδεδειγμένο τρόπο ενέργειας και τον δρόμο που θα έπρεπε να ακολουθήσουν, προκειμένου να διαφύγουν, έδρασαν, μέσα στον πανικό τους, αυτοβούλως και, έτσι, στις 18:00 περίπου, η ίδια, μαζί με την οικογένεια των φιλοξενούμενων, επιβιβάστηκε στο αυτοκίνητό της και ακολούθησε τυχαία τη Β΄ έξοδο του …………, που οδηγεί στο …………, ο δε σύζυγός της, Β……………, παρέμεινε στο σπίτι μαζί με την προαναφερόμενη μισθώτρια, με σκοπό να φύγει μαζί της με άλλο αυτοκίνητο, που ήταν σταθμευμένο στο γκαράζ. Ωστόσο, αυτό δεν κατέστη εφικτό, κατά τους αγωγικούς ισχυρισμούς, επειδή η πόρτα του γκαράζ δεν μπορούσε να ανοίξει, λόγω διακοπής του ρεύματος, γεγονός για το οποίο ο ίδιος ο Β…………… ενημέρωσε τηλεφωνικά τη σύζυγό του λίγο μετά την αναχώρησή της. Ακολούθως, ιστορείται ότι η πρώτη ενάγουσα, αφού άφησε ασφαλείς τους φιλοξενούμενους στην παραλία στο ……….., προσπάθησε να επιστρέψει στο σπίτι της, για να βρει και να βοηθήσει τον εγκλωβισμένο σύζυγό της, ότι κατά την επιστροφή της μέσω της …………… όργανα της Τροχαίας την ενημέρωσαν ότι ο δρόμος ήταν κλειστός λόγω της φωτιάς και της υπέδειξαν να εισέλθει στο …………….. μέσω της Α΄ εισόδου αυτού, δηλαδή δια μέσου της οδού …………….., ότι, όταν επιχείρησε να διέλθει μέσω της εν λόγω οδού, διαπίστωσε ότι ήταν αδύνατο να φτάσει στο σπίτι της, επειδή όλοι οι δρόμοι ήταν κλειστοί, ότι, κατόπιν τούτων, κατευθύνθηκε προς ………….., από όπου μάταια επιχείρησε εκ νέου να προσεγγίσει την οικία της, ότι, τελικά, βρέθηκε σε πλήρες αδιέξοδο και αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το αμάξι της και ότι στο σημείο εκείνο την εντόπισε εθελοντής, ο οποίος την μετέφερε με το δικό του αυτοκίνητο στο σπίτι της, όπου διαπίστωσε ότι ο σύζυγός της είχε φύγει, μαζί με τη Μ…………., με το αμάξι της τελευταίας. Στη συνέχεια, αναφέρεται ότι, μετά την τηλεφωνική επικοινωνία του Β…………. με τη σύζυγό του περί ώρα 18:00, κανείς δεν είχε άλλα νέα του, διότι από τις 18:10 μ.μ. τα τηλέφωνα δεν λειτουργούσαν, και ότι, τελικά, τόσο αυτός, όσο και η Μ…………….. βρέθηκαν απανθρακωμένοι σε απόσταση 300 – 400 μέτρων από το σπίτι τους στον …………… και, συγκεκριμένα, επί της οδού ………… στον αριθμό …………, με πιθανή ώρα θανάτου μεταξύ 18:00 και 18:20. Σύμφωνα, δε, με τους αγωγικούς ισχυρισμούς, ο θάνατος του Β………….οφείλεται σε παράνομες παραλείψεις, υλικές ενέργειες και παραλείψεις οφειλόμενων υλικών ενεργειών των οργάνων και των τριών εναγόμενων, τόσο σε επίπεδο πρόληψης, όσο και σε επίπεδο ετοιμότητας και αντιμετώπισης της πυρκαγιάς. Ειδικότερα, η ανωτέρω παράνομη συμπεριφορά συνίσταται, κατά τους ενάγοντες: α) στην παράλειψη από τους εναγόμενους Ο.Τ.Α. έγκαιρου καθαρισμού, πριν ή, πάντως, με την έναρξη της θερινής περιόδου, δρόμων, πλατειών, ακάλυπτων οικοπέδων κλπ. από ξερά δέντρα, φύλλα και φυτά, β) στην παράλειψη δημιουργίας αντιπυρικών ζωνών και πυροφυλακίων, γ) στην παράλειψη από την εναγόμενη Περιφέρεια ………… εκπόνησης πλήρους και ειδικού σχεδίου αντιμετώπισης της πυρκαγιάς και στην απουσία πρόβλεψης για τη διάσωση πολιτών από δασικές πυρκαγιές στο ειδικό επιχειρησιακό σχέδιο της Περιφερειακής Πυροσβεστικής Διεύθυνσης ………… του έτους 2018, δ) στην παράλειψη σχεδιασμού και εφαρμογής ενός επιχειρησιακού, αποτελεσματικού σχεδίου άμεσης επέμβασης και διαχείρισης της ένδικης πυρκαγιάς, παρά την πρόβλεψη, από την προηγούμενη ημέρα, βάσει δελτίου πρόγνωσης καιρού, πολύ υψηλού κινδύνου εκδήλωσης πυρκαγιάς (κατηγορία κινδύνου 4), ε) στην έλλειψη επικοινωνίας, συνεργασίας και συντονισμένης δράσης όλων των αρμόδιων οργάνων των εναγόμενων, στην καθυστερημένη σύγκληση του Σ.Ο.Ο.Π. Περιφερειακής Ενότητας …………….και στη μη σύγκληση του Σ.Τ.Ο. του Δήμου …………., στ) στην αποτυχία της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας να επέμβει άμεσα, με ισχυρά επίγεια και εναέρια μέσα, στο σημείο εκδήλωσης της πυρκαγιάς και να την κατασβέσει προτού αυτή εξαπλωθεί, ζ) στην εσφαλμένη και απερίσκεπτη απομάκρυνση πυροσβεστικών οχημάτων και άλλων μέσων δασοπυρόσβεσης από την περιοχή της ……………, αντί από περιοχές της Πελοποννήσου με χαμηλότερο δείκτη επικινδυνότητας, προκειμένου αυτά να διατεθούν για την κατάσβεση έτερης πυρκαγιάς που μαινόταν την ίδια ημέρα στην ……….., με συνέπεια την αποδυνάμωση των μέσων αυτών, η) στη μη έγκαιρη ενημέρωση των κατοίκων, τόσο για τον ασυνήθιστα μεγάλο κίνδυνο πυρκαγιάς, από την προηγούμενη ημέρα, όσο και για τον ενδεικνυόμενο τρόπο αντίδρασής τους, κατά τη διάρκεια αυτής, θ) στην παράλειψη λήψης απόφασης, κατόπιν σχετικής εισήγησης της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, για οργανωμένη προληπτική απομάκρυνση των κατοίκων από την περιοχή του ………………., όταν η πυρκαγιά πλησίασε επικίνδυνα, ι) στην παράλειψη διάσωσης από την αρμόδια προς τούτο Πυροσβεστική Υπηρεσία των κατοίκων που βρέθηκαν σε κίνδυνο ζωής, παρά το γεγονός ότι είχε δοθεί εντολή εκκένωσης – διάσωσης όσων βρίσκονταν στις κατασκηνώσεις του ……………. και του ……………, και ια) στην παροχή στους διερχόμενους οδηγούς εσφαλμένων οδηγιών ως προς τον τρόπο διαφυγής τους και στην εν γένει εσφαλμένη διαχείριση της κυκλοφορίας από τα όργανα της Ελληνικής Αστυνομίας, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί κυκλοφοριακό αδιέξοδο και να εγκλωβιστούν άνθρωποι. Για την απόδειξη, δε, των ισχυρισμών τους οι ενάγοντες προσκόμισαν προαποδεικτικά, μεταξύ άλλων, τα εξής: 1) τις ………………./7.1.2019, …………../7.1.2019 και ……………../8.1.2019 εκθέσεις του δικαστικού επιμελητή του Εφετείου Αθηνών με έδρα το Πρωτοδικείο Αθηνών Γ………… για την επίδοση αντιγράφου της κρινόμενης αγωγής στο Ελληνικό Δημόσιο, στην Περιφέρεια ……………. και στον Δήμο ……………… αντίστοιχα, 2) απλό φωτοαντίγραφο της ……………./2021 πρότασης του Εισαγγελέα Πρωτοδικών Αθηνών προς το Συμβούλιο Πλημμελειοδικών Αθηνών, με την οποία προτείνεται, μεταξύ άλλων, η παραπομπή διάφορων προσώπων οργάνων των εναγόμενων στο ακροατήριο του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Αθηνών για ανθρωποκτονία από αμέλεια, οφειλόμενη σε πράξεις και παραλείψεις τους στο πλαίσιο της επίμαχης πυρκαγιάς, 3) απλό φωτοαντίγραφο του …………./23.7.2018 δελτίου τύπου του Γραφείου Τύπου του Πυροσβεστικού Σώματος, το οποίο εκδόθηκε στις 21.45 μ.μ. της 23ης.7.2018, φέρει τον τίτλο «Ενημέρωση για τις δασικές πυρκαγιές της 23/7/2018» και αναφέρει, μεταξύ άλλων, τα εξής: «(…) α. Η πυρκαγιά που εκδηλώθηκε στις 12:03 σε δασική έκταση στην περιοχή Αέρας στα …………….. Στο συμβάν επιχειρούν 68 οχήματα, 160 πυροσβέστες και 60 άτομα πεζοπόρο. Επιπλέον, την επιχείρηση κατάσβεσης συνδράμουν 4 εθελοντικά οχήματα, 20 υδροφόρες και 6 μηχανήματα έργου από την Περιφέρεια …………., τους δήμους …………., …………, …………… και από τις ένοπλες δυνάμεις τρία μηχανήματα έργου. Τις επίγειες δυναμεις συνέδραμαν από αέρος διαδοχικά, για να υπάρχουν πάντα εναέρια μέσα πάνω από την πυρκαγιά από την έναρξή της, …………… και 5 Ε/Π. Οργανωμένα απομακρύνθηκαν οι κάτοικοι των οικισμών …………, ……….. και ……….. β. Η πυρκαγιά που εκδηλώθηκε στις 16.57 σε δασική έκταση στην περιοχή ………. του Δήμου ………………. Στην κατάσβεση λαμβάνουν μέρος 60 πυροσβέστες με 24 οχήματα, 15 εθελοντικά πυροσβεστικά οχήματα, 2 ομάδες πεζοπόρο τμήμα, ενώ από αέρος επιχείρησαν ………….. και 1 Ε/Π. Έγινε οργανωμένη απομάκρυνση ατόμων από το ……………, καθώς και όλων των κατασκηνώσεων της ευρύτερης περιοχής. Σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής στοιχεία από το Εθνικό Κέντρο Επιχειρήσεων Υγείας υπάρχουν 6 εγκαυματίες. (…) Λόγω της μεγάλης έκτασης και έντασης των πυρκαγιών και της επικινδυνότητάς τους η χώρα μας υπέβαλε αίτημα, μέσω του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας, για διεθνή συνδρομή με εναέρια και επίγεια μέσα. Έχει συγκληθεί το Κεντρικό Συντονιστικό Όργανο Πολιτικής Προστασίας για την εκτίμηση της παρούσας κατάστασης και τον συντονισμό των επόμενων ενεργειών. (…)», 4) απλό φωτοαντίγραφο του «Χάρτη Πρόβλεψης Κινδύνου Πυρκαγιάς που ισχύει για Δευτέρα 23/07/18», ο οποίος εκδόθηκε στις 22.7.2018 και ώρα 12:30 από τη Γ.Γ.Π.Π., αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα της και κατατάσσει την περιοχή της …………… στην κατηγορία κινδύνου 4, «πολύ υψηλή», 5) απλό φωτοαντίγραφο της ……………/24.7.2018 απόφασης της Εντεταλμένης Συμβούλου Πολιτικής Προστασίας της Περιφέρειας …………. για την κήρυξη, μεταξύ άλλων, όλων των Δήμων της Περιφερειακής Ενότητας ……………. σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης πολιτικής προστασίας, προς άμεση διαχείριση των συνεπειών από τις καταστροφικές δασικές πυρκαγιές της προηγούμενης ημέρας, 6) απλό φωτοαντίγραφο της έκθεσης διοικητικού ελέγχου που διενεργήθηκε τον Ιούλιο του 2020 από Επιθεωρητές Ελεγκτές της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας για την «εξέταση της τήρησης της νομιμότητας και των προβλεπόμενων διαδικασιών αναφορικά με τις ενέργειες και τυχόν παραλείψεις των εμπλεκόμενων φορέων» σχετικά με την επίμαχη πυρκαγιά, η οποία στην Ενότητα Ε, με τίτλο «Συμπεράσματα», αναφέρει, μεταξύ άλλων, τα εξής: « Ε.1 Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας 1. (…) 6. Στην έκτακτη συνεδρίαση του Κεντρικού Συντονιστικού Οργάνου Πολιτικής Προστασίας (ΚΣΟΠΠ) της 23ης-07-2018, που με καθυστέρηση συγκλήθηκε στις 20:00 και συνεδρίασε στις 21:30, το ΚΣΟΠΠ προχώρησε στην έκδοση γενικών κατευθύνσεων, χωρίς να αναφερθεί στις συγκεκριμένες ανάγκες που έπρεπε να αντιμετωπιστούν, στις απαιτούμενες προς κάλυψη αυτών δράσεις που έπρεπε να αναληφθούν, καθώς και στους συγκεκριμένους φορείς που θα τις αναλάμβαναν. (…) Σύμφωνα όμως με τις σχετικές διατάξεις (άρθρο 5 παρ. 4 – γ του Ν.3013/2002), το ΚΣΟΠΠ συγκαλείται, μεταξύ άλλων, και για να συντονίσει τη διάθεση του απαραίτητου ανθρώπινου δυναμικού, των μέσων, καθώς και όλο το έργο της αντιμετώπισης γενικών, περιφερειακών ή τοπικών μεγάλης έκτασης καταστροφών. 7. (…) 9. Ο συντονισμός της διάθεσης του απαραίτητου δυναμικού και μέσων της υπό διερεύνηση δασικής πυρκαγιάς αποτελούσε αρμοδιότητα του Γενικού Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας και του Κ.Σ.Ο.Π.Π., καθώς: α) όσο η εν λόγω δασική πυρκαγιά έκαιγε στην περιοχή του Δήμου ……………. της ΠΕ Βορείου Τομέα ……….. και για την κατάσβεση της οποίας δεν αρκούσαν το δυναμικό και τα μέσα στο επίπεδο της εν λόγω ΠΕ, εντός της οποίας εμπίπτει (καθώς είχε ζητηθεί από το ΕΣΚΕ η συνδρομή δυναμικού και μέσων του ΠΣ επιπλέον των διαθέσιμων της ως άνω ΠΕ, μεταξύ των οποίων και εναέριων), με βάση τις διατάξεις του άρθρου 2 παρ. 3 του Ν.3013/2002 και του Γενικού Σχεδίου 2013, φαίνεται να είχε προσλάβει χαρακτηριστικά τοπικής καταστροφής μεγάλης έντασης και β) μετά την επέκτασή της στην όμορη ΠΕ ………..…………, η ίδια πυρκαγιά φαίνεται να προσέλαβε τελικώς χαρακτηριστικά περιφερειακής καταστροφής μεγάλης έντασης, κατά τα οριζόμενα στις διατάξεις του άρθρου 2 παρ. 3 του Ν.3013/2002. (…) Ε2. Πυροσβεστικό Σώμα (…) 1. (…) 4. Για τη λήψη του μέτρου της προληπτικής απομάκρυνσης πολιτών δεν υποβλήθηκε σχετική εισήγηση, καθώς το ΠΣ, στο συμπληρωματικό απαντητικό έγγραφό του ανέφερε ότι ‘δεν κατέστη δυνατό να εντοπιστεί διοικητικό έγγραφο που να αποδεικνύει ότι υπήρχε εισήγηση (…) για το μέτρο της οργανωμένης απομάκρυνσης πολιτών’. (…) Επισημαίνεται ότι (…) η εισήγηση για τη λήψη του μέτρου της οργανωμένης προληπτικής απομάκρυνσης πολιτών υποβάλλεται από τον εκάστοτε επί τόπου επικεφαλής Αξιωματικό του Πυροσβεστικού Σώματος, ο οποίος ενεργεί σε τοπικό επίπεδο ως συντονιστής του πυροσβεστικού έργου. (…) Ε. 3 (…) Ε.4 Περιφέρεια ………… 1. (…) 4. Η Αυτοτελής Διεύθυνση Πολιτικής Προστασίας, μετά την ενημέρωση που έλαβε για την εκδήλωση της υπό διερεύνηση δασικής πυρκαγιάς, δεν επικοινώνησε με το Γραφείο Πολιτικής Προστασίας του Δήμου …………., εντός του οποίου εκδηλώθηκε η πυρκαγιά, ούτε με τη Διεύθυνση Πολιτικής Προστασίας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης …………, για ανταλλαγή πληροφοριών σχετικών με το συμβάν, παρά τα αναφερόμενα στο Γενικό Σχέδιο 2013 (…). 5. Η Αυτοτελής Διεύθυνση Πολιτικής Προστασίας κατά την εξέλιξη του φαινομένου δεν είχε επικοινωνία με τα Γραφεία Πολιτικής Προστασίας των Δήμων ………… και …………., καθώς και με τη Διεύθυνση Πολιτικής Προστασίας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης ………………. για την αμοιβαία ενημέρωσή τους, παρά τα αναφερόμενα στο Γενικό Σχέδιο 2013 (…) 6. (…) 10. Το Σ.Ο.Π.Π. ………….., κατά την έκτακτη συνεδρίασή του στις 23-07-2018 (ώρα 20:30), δεν ανταποκρίθηκε στις υποχρεώσεις του για την αντιμετώπιση έκτακτων αναγκών μετά την εκδήλωση δασικής πυρκαγιάς, όπως αυτές ορίζονται στην ΥΑ 7575/2016 (…), πρωτίστως λόγω απουσίας της πλειοψηφίας των μελών του και ιδιαίτερα αυτών που εκπροσωπούν το ΠΣ, με συνέπεια την ελλιπή ενημέρωση για την εξέλιξη του συμβάντος. (…) Ε.7 Δήμος ……….. 1. (…) 9. Ο Δήμος ………… δεν προέβη σε άλλες δράσεις αυξημένης ετοιμότητας, όπως αυτές ορίζονται στις με α.π. ………../2018 εγκύκλιες οδηγίες, πέραν της ανάρτησης του Χάρτη Πρόβλεψης Κινδύνου Πυρκαγιάς για τις 23-07-2018 και του σχετικού Ιδιαίτερου Προειδοποιητικού Σήματος. (…)» (βλ. σελ. 301 – 312 της εν λόγω έκθεσης), 7) απλό φωτοαντίγραφο της από 24.9.2018 «έκθεσης προκαταρκτικής πραγματογνωμοσύνης» που κατέθεσε στον Εισαγγελέα Εφετών Αθηνών την ίδια ημέρα, δηλαδή στις 24.9.2018 (βλ. την ενυπόγραφη πράξη κατάθεσης στο τέλος της έκθεσης αυτής), ο συντάξας την εν λόγω έκθεση Δ…………, Αξιωματικός του Πυροσβεστικού Σώματος, ο οποίος διορίστηκε, δυνάμει της ……………/1287 εισαγγελικής παραγγελίας, πραγματογνώμονας, προκειμένου να διενεργήσει πραγματογνωμοσύνη και να υποβάλει πόρισμα, στο πλαίσιο διενεργούμενης προκαταρκτικής εξέτασης, για τα αίτια της πυρκαγιάς και τις τυχόν παράνομες πράξεις ή παραλείψεις αρμόδιων φορέων που είχαν ως αποτέλεσμα ανθρωποκτονίες και σωματικές βλάβες. Στην έκθεση αυτήν αναφέρονται, μεταξύ άλλων, τα εξής: « (…) Σύμφωνα με την τηλεματική μέσω GPS από το ΠΣ ………… προκύπτει ότι πρώτη κινητοποίηση και ειδοποίηση προς το Κέντρο για το συμβάν σημειώνεται στις 16:41 (βλ. σελ. 10) (…) Υπό τις δεδομένες συνθήκες υπήρξε φυσιολογική σχετική καθυστέρηση στην αρχική προσβολή των πυροσβεστικών δυνάμεων λόγω απόστασης, περί των 15 λεπτών περίπου, παρά την άμεση αρχική εκκίνηση των δυνάμεων, λόγω απουσίας των πλησιέστερων περιπολικών και συγκεκριμένα το ΠΣ ………. (…), με σημείο στάθμευσης πλησίον γηπέδου ………….., απόσταση περίπου 4,5 χλμ. από το σημείο έναρξης, και το όχημα με κωδικό κλήσης ……….., με σημείο στάθμευσης στην είσοδο του οικισμού …………. σε απόσταση 4 χλμ. περίπου, ήτοι 5 και 4 λεπτά αντίστοιχα για την αρχική προσβολή της φωτιάς, τα οποία επιχειρούσαν σε ετέρα μεγάλη πυρκαγιά στην ……….. και δυνάμεις της ……………… είχαν μεταφερθεί προς ενίσχυση για την κατάσβεση της εκεί πυρκαγιάς. Από τα πρώτα συνολικά επτά οχήματα που κατέφθασαν στο σημείο έναρξης (…) από τις 16:55 ώρα έως τις 17:06 μόνο τα τρία εξ αυτών είχαν κατασβεστική ικανότητα. (…) Το υπ’ αριθμ. ……… της 13 Αυγούστου 2018 απαντητικό έγγραφο του Ε.Σ.Κ.Ε. (…) αναφέρει ότι: Τα περιπολικά της Περιφέρειας της …………… τα οποία βρίσκονταν πριν από την αποχώρησή τους για ενίσχυση στη …………… (…) ήταν δεκαεπτά (17) περιπολικά πυρόσβεσης και επτά (7) οχήματα (για αστικά συμβάντα) (…). Μετά την εντολή για μετακίνηση πέντε οχημάτων η ……………… έμεινε με δώδεκα (12) περιπολικά πυρόσβεσης και επτά (7) οχήματα. Επίσης αναφέρει ότι για τα περιπολικά πυρόσβεσης τα οποία έφυγαν καλύφθηκαν από έτερα οχήματα εθελοντικών ομάδων. (…) Στη συνέχεια η απάντηση στο κατατεθέν ερώτημα (…) από ποιον δόθηκε εντολή για οργανωμένη εκκένωση των Κατασκηνώσεων αναφέρει ότι: Η εντολή για ενημέρωση των υπευθύνων των Κατασκηνώσεων για την υλοποίηση του Σχεδίου Έκτακτης Ανάγκης δόθηκε από τον Διοικητή Ε.Σ.Κ.Ε. στο Διευθυντή ΚΕΠΠ και διαβιβάστηκε από το προσωπικό του ΚΕΠΠ σε όσους υπεύθυνους των Κατασκηνώσεων ανευρέθηκαν στα τηλέφωνα (…) Τέλος, στο ερώτημα εάν εδόθη παρόμοια εντολή για εκκένωση των γειτνιαζουσών με την περιοχή των κατασκηνώσεων του ……………… πληγεισών περιοχών, αν ναι, από ποιον, ποια ώρα και σε ποιον φορέα: Μέχρι και σήμερα δεν έχω λάβει απάντηση για το συγκεκριμένο ερώτημα (βλ. σελ. 19 – 21 της έκθεσης) (…) Η συνδρομή των εναέριων κατασβεστικών μέσων λόγω των έντονων καιρικών φαινομένων που επικρατούσαν στην περιοχή ήταν περιορισμένη (…) ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ ΠΟΡΕΙΑΣ ΑΕΡΟΣΚΑΦΩΝ – ΚΑΙ ΕΛΙΚΟΠΤΕΡΩΝ ΤΟΥ ΠΣ (…) ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΠΥΡΚΑΓΙΑ ΣΤΟ………………. ΑΠΟ ΤΟ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΑΕΡΟΣΚΑΦΩΝ (…) – Ω/16:50 Εντολή εκτροπής Αρχηγού ΠΣ και Διοικητή ΕΣΚΕ να μεταβεί το Ε……….. από την πυρκαγιά στα ……….. στην περιοχή …………….. –Ω/16:50 Εντολή Αρχηγού ΠΣ και Διοικητή ΕΣΚΕ να Α/Γ ………………… για την πυρκαγιά στην ………….., διαβιβάστηκε στο σύνδεσμο και μας γνώρισε ότι αδυνατεί να Α/Γ λόγω αέρα. Ω/17:10 Ο σύνδεσμος του Ε………………. μας γνώρισε ότι η πυρκαγιά στο ……………… είναι γύρω από σπίτια, σε περίβολο σπιτιών. – Ω/17:15 Ο ΕΕΚ μας γνώρισε ότι το Α/Δ ΤΑΝ είναι ΕΚ/ΕΝ λόγω ανέμου, τα Α/ΦΗ CL – 215 από το Α/Δ SAM θα επιχειρήσουν στην πυρκαγιά όπου υπάρχει ανάγκη και θα επιστρέψουν στις βάσεις τους (…) Ω/17:20 Εντολή Αρχηγού ΠΣ και Διοικητή ΕΣΚΕ να Α/Γ τα Α/ΦΗ CL – …………… και …………. από το Α/Δ ΤΑΝ για την πυρκαγιά στο ………….. – Ω/17:27 ο ΕΕΚ μας γνώρισε ότι τα Α/ΦΗ από το Α/Δ SAM δεν μπορούν να Α/Γ λόγω ανέμου και χρόνου. – Ω/17:30 Ο Σύνδεσμος του Ε/Π S-64 N154 ACTAT μας ανέφερε ότι η πυρκαγιά στο …………….. είναι κοντά σπίτια, κινείται ανατολικά και θα απειλήσει σπίτια. – Ω/17:37 Εντολή Αρχηγού ΠΣ και Διοικητή ΕΣΚΕ να Α/Γ το S-64 N194 ACADR από το Α/Δ ELF για την πυρκαγιά στο ……………., διαβιβάστηκε η εντολή στο σύνδεσμο ΕΠ – Ω/17:38 Ο Σύνδεσμος του ΕΠ S-64 N194 ACADR από το Α/Δ ELF ΕΝΑ και μας γνώρισε ότι αδυνατεί να Α/Γ από Α/Δ ELF λόγω αέρα. (…) – Ω/17:40 ΕΚ/ΕΝ ΤΟ Α/ΦΟΣ CL – 215 (1039) ELF, στο Α/Δ ELF, λόγω βλάβης στο Α/Δ στα FLAPS. (…) Σύμφωνα με τα παραπάνω στην κρίσιμη αρχική προσβολή της πυρκαγιάς και καθ’ όλη την εξέλιξή της, επιχειρούσε από αέρος ένα Ε/Π βαρέως τύπου S – 64 (ERICSON), προσπαθώντας να συνδράμει στις προσπάθειες καταστολής των επίγειων δυνάμεων παρά τις άσχημες καιρικές συνθήκες που επικρατούσαν. Εδόθη εντολή να συνδράμουν και άλλα αεροσκάφη (βλ. χρονολόγιο αεροσκαφών), χωρίς όμως να μπορούν να συνδράμουν καταλυτικά στην έκβαση της πυρκαγιάς, διότι λόγω άσχημων καιρικών φαινομένων και διαφόρων τεχνικών προβλημάτων αδυνατούσαν να προβούν σε ρίψεις νερού, όπως αναφέρεται παραπάνω (βλ. χρονολόγιο αεροσκαφών). (…) Σημειωτέον δε ότι από τη στιγμή που το μέτωπο της πυρκαγιάς είχε φτάσει στη ……………. ήταν δύσκολο να ελεχθεί και να κατασβεστεί σε οικιστικό ιστό και μάλιστα πυκνοδομημένο με ιδιαίτερο πολεοδομικό σχεδιασμό, ο οποίος ενέργησε ως «Αποτεφρωτήριο Ψυχών» για τον πληθυσμό που προσπάθησε να εκκενώσει αυτοβούλως την περιοχή. (…) Επιχειρησιακά αποφεύγεται από τα εναέρια μέσα να επιχειρήσουν κατάσβεση σε κατοικημένες και πυκνοδομημένες περιοχές για προστασία ανθρώπινων ζωών (…) για αυτό και αποκτά σημασία το χρονικό σημείο στο οποίο να έχει αποφασιστεί η εκκένωση της εν λόγω οικιστικής περιοχής, από τους αρμόδιους φορείς. Σοβαρή ένδειξη για το χρονικό σημείο λήψης μιας τέτοιας απόφασης συνιστά το προπαρατεθέν χειρόγραφο ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΑΕΡΟΣΚΑΦΩΝ (…) όπου την ώρα 17:30 ο σύνδεσμος του Ε/Π S – 64 ανέφερε ότι ‘η πυρκαγιά στο …………… είναι κοντά σε σπίτια, κινείται ανατολικά και θα απειλήσει σπίτια’. Η πρόγνωση ότι η φωτιά θα απειλήσει σπίτια κρίνεται ιδιαιτέρως σοβαρή, όχι μόνον λόγω της επικείμενης έκθεσης σε κίνδυνο να καούν άνθρωποι και σπίτια, αλλά και λόγω της άμεσης και επικείμενης έκθεσης στον κίνδυνο αιτιώδους πρόκλησης ασφυξίας από τον πυκνό καπνό που είχε καλύψει ήδη την ευρύτερη περιοχή. Κατά συνέπεια, δίνοντας εντολή εκκένωσης της ανωτέρω περιοχής, αμέσως μετά την ειδοποίηση του ανωτέρω Ε/Π S64 για την επαπειλούμενη καταστροφή, είναι πιθανόν ότι δεν θα είχαμε θρηνήσει τόσες ανθρώπινες ζωές. (…) (βλ. σελ. 33 39 της έκθεσης). Αξίζει να σημειωθεί ότι την ημέρα εκείνη έπνεαν θυελλώδεις άνεμοι, χαρακτηριζόμενοι ως «καταβάτες», οι οποίοι (…) χαρακτηρίζονται από μεγάλη ταχύτητα κοντά στην επιφάνεια, οδηγώντας σε σημαντική αύξηση της θερμοκρασίας και σε ξήρανση της ατμόσφαιρας. (…) Επισημαίνεται ακόμα ότι οι ριπές ανέμου που καταγράφηκαν στις 23/7 ήταν οι μεγαλύτερες που έχουν καταγραφεί σε καλοκαιρινούς μήνες κατά την τελευταία οκταετία. Από τη στιγμή της έναρξης κατάβασης της πυρκαγιάς και σε συνδυασμό με τους καταβάτες ανέμους και την καύσιμη ύλη (πεύκα) ήταν δύσκολο να ελεγχθεί και να κατασβεστεί. Με βάση την εκτίμηση της κατάστασης από ελικόπτερο που επιχειρούσε στην περιοχή, το οποίο ανέφερε εικόνα για την εξέλιξη της πυρκαγιάς ότι θα απειλήσει σπίτια (…), διότι η φορά του ανέμου δεν είχε σημαντικές αλλαγές κατά τη διάρκεια της ημέρας και σε συνδυασμό με το χρόνο που μεσολάβησε από το Μοναστήρι …………… μέχρι τη ……………….., (…), με άμεση ενημέρωση απομάκρυνσης του πληθυσμού θα είχε αποφευχθεί αυτή η ιστορική τραγωδία με τους μέχρι σήμερα 99 νεκρούς και περίπου 30 τραυματίες (βλ. σελ. 45 της έκθεσης) (…) ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ (…) Προκύπτει ότι εάν τα οχήματα [δηλ. το ΠΣ 3527, με σημείο στάθμευσης πλησίον γηπέδου …………., απόσταση περίπου 4,5 χλμ. από το σημείο έναρξης, και το όχημα με κωδικό κλήσης ………………., με σημείο στάθμευσης στην είσοδο του οικισμού ………………. σε απόσταση 4 χλμ. περίπου], ήταν στην αρχική τους θέση η απόκριση στο συμβάν θα ήταν ταχύτερη (4 5 λεπτά χρόνος άφιξης) με τον επαγγελματισμό που διακατέχει τους Έλληνες πυροσβέστες. Όχημα κινούμενο για περιστατικό διανύει ένα (1) χιλιόμετρο/λεπτό περίπου (…) Τα προαναφερθέντα οχήματα αν ήταν στην αρχική προκαθορισμένη τους θέση θα χρειάζονταν περίπου 5 με 6 λεπτά, συμπεριλαμβανομένης και της ορεινής φύσης της διαδρομής, για να φτάσουν στο σημείο της πυρκαγιάς. (…) Επίσης προκύπτει ότι τα περιπολικά πυρόσβεσης τα οποία έφυγαν καλύφθηκαν από έτερα οχήματα εθελοντικών ομάδων. (…) Προκύπτει ότι με την έναρξη της πυρκαγιάς στην περιοχή ……………… από Ω/16:41 πλέον, υπήρχε ήδη άλλο μεγάλο μέτωπο ταυτόχρονα από ώρα Ω/12:03 μ.μ., σε εξέλιξη στα ………………., η οποία είχε πάρει μεγάλες διαστάσεις επηρεάζοντας τον επιχειρησιακό σχεδιασμό, διότι μεταφέρθηκαν δυνάμεις από την ……………………., προκαλώντας σχετική καθυστέρηση λόγω απόστασης στην άφιξη των πρώτων κατασβεστικών οχημάτων, κατά την αρχική επέμβαση. (…) Όπως προκύπτει από τα στοιχεία της ΔΕΔΔΗΕ (…) στις 18:05 σημειώθηκε πτώση Γ/Μ 20 ΚV – ……………. που τροφοδοτεί μεταξύ άλλων την περιοχή Ν. …………. (…) Προκύπτει ότι η διαχείριση της κυκλοφορίας αρμοδιότητας ΕΛΑΣ οδήγησε σε μεγάλο όγκο αυτοκινήτων στο κεντρικό παραλιακό δρόμο του ………….., αλλά και στις φραγμένες από αυτοκίνητα κάθετες διόδους, προκαλώντας κυκλοφοριακή συμφόρηση λόγω πανικού των παρευρισκόμενων στην περιοχή. (…) Γενικά εκτιμώ ότι ο κρατικός μηχανισμός αιφνιδιάστηκε από τη γρήγορη εξέλιξη της πυρκαγιάς με αποτέλεσμα να προκληθούν δυσλειτουργίες στο επιχειρησιακό σκέλος καθώς και έλλειψη επαρκούς επικοινωνίας των εμπλεκόμενων φορέων κατά τη διαχείριση της κρίσης. Η μη έγκαιρη εντολή για οργανωμένη απομάκρυνση του πληθυσμού στέρησε τη δυνατότητα ασφαλούς διαφυγής των μόνιμων κατοίκων και επισκεπτών της περιοχής. Με μέσο όρο άνετου βαδίσματος τα 80 m/min, η απόσταση που καλούνταν να καλύψουν (από τη ……………… έως και την ακτογραμμή) για την ασφαλή διαφυγή τους είναι περίπου 1 χλμ., δηλαδή 15 με 20 λεπτά άνετου βαδίσματος. (βλ. σελ. 56 – 66 της έκθεσης) (…)». Εξάλλου, στο παράρτημα 5.2 της εν λόγω έκθεσης, που αφορά στην αλληλογραφία του ως άνω πραγματογνώμονα με την Περιφέρεια …………., αναφέρονται, μεταξύ άλλων, τα εξής: «Στο πλαίσιο της διενεργούμενης προκαταρκτικής εξέτασης υπέβαλα προς την Περιφέρεια ……….. τα κάτωθι ερωτήματα: Να μου γνωρίσετε εάν έχουν συνταχθεί σχέδια φυσικών καταστροφών και ειδικότερα σχέδια Δασικών Πυρκαγιών σε επίπεδο ΝΑ (Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης) σύμφωνα με την εγκύκλιο Πολιτικής Προστασίας υπ’ αριθμ. …………… – Να μου γνωρίσετε: α) ποιος ασκούσε καθήκοντα Περιφερειάρχη – Συντονιστή και έχων το γενικό πρόσταγμα της Περιφέρειας ………… (…) β) (…) Ποια οχήματα και μηχανήματα κινητοποιήθηκαν προς ενίσχυση των πυρκαγιών (……………….) (…) γ) Εάν έγινε Σ.Ο.Π.Π. την 23-07-2018 στην …………… (…) Τέλος να μου γνωρίσετε αν υπήρξε εισήγηση εκκένωσης στις ανωτέρω περιοχές από τους αρμοδίους του Πυροσβεστικού Σώματος και, αν υπήρξε, ποιος εισηγήθηκε, σε ποιον, και την ακριβή ώρα (βλ. σελ. 92 της έκθεσης) (…) Απάντηση της Περιφέρειας …………… (…) Α) (…) Τα Υπουργεία, οι Περιφέρειες (νυν Αποκεντρωμένες Διοικήσεις) και οι Νομαρχίες (νυν Περιφέρειες) συντάσσουν, βάσει του Γενικού Σχεδίου Ξενοκράτης, τα επιμέρους ειδικά σχέδια για την αντιμετώπιση καταστροφικών φαινομένων (…) η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας εξέδωσε η ίδια τον Ιούλιο του 2013 την 3η έκδοση του Γενικού Σχεδίου Αντιμετώπισης Έκτακτων Αναγκών Εξαιτίας Δασικών Πυρκαγιών (…) για την εξειδίκευση του σχεδίου οι Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, οι Περιφέρειες καθώς και οι Δήμοι επιβάλλεται να επικαιροποιήσουν το ειδικό Παράρτημα Ι΄ (…) Η πιο πρόσφατη επικαιροποίηση του ειδικού Παραρτήματος Ι΄ για την Περιφέρεια …………… (…) έγινε με την από 22-5-2017 εισήγηση της Εκτελεστικής Επιτροπής (…) με βάση την οποία εκδόθηκε η αριθ. …………./8-6-2017 απόφαση της Περιφερειάρχη ……………., με την οποία εγκρίνεται το επικαιροποιημένο Παράρτημα Ι΄ (…) στο Παράρτημα Ι΄ περιγράφονται τα κάτωθι: Ονομαστική κατάσταση των υπεύθυνων για την υλοποίηση των δράσεων Πολιτικής Προστασίας (…) – Κατάλογος των επιχειρησιακά έτοιμων μέσων που διαθέτει ο φορέας (…) – Μνημόνια συνεργασίας με ιδιωτικούς φορείς για την εξασφάλιση επιπλέον πόρων προς ενίσχυση του έργου της Περιφέρειας. Μέχρι σήμερα δεν έχει επέλθει οποιαδήποτε ουσιώδης αλλαγή για την ανάγκη τροποποίησής του (…) Με την αριθ. …………/25-5-2018 (…) εγκύκλιο της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας ζητήθηκε η διαμόρφωση του τελικού Περιφερειακού Σχεδιασμού για πρόληψη και ετοιμότητα για την αντιμετώπιση κινδύνων που προέρχονται από την εκδήλωση δασικών πυρκαγιών. Η Περιφέρεια ………….. συνέταξε σχετικό τεύχος με τίτλο «ΔΑΣΙΚΕΣ ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ 2018 – Σχεδιασμός για την πρόληψη και ετοιμότητα για την αντιμετώπιση κινδύνων που προέρχονται από την εκδήλωση δασικών πυρκαγιών» και το διαβίβασε (…) Για την εφαρμογή του μέτρου της οργανωμένης Προληπτικής Απομάκρυνσης Πολιτών έχει συνταχθεί από την Περιφέρεια ……….. «Μνημόνιο Ενεργειών Οργανωμένης Απομάκρυνσης Πολιτών Λόγω Δασικών Πυρκαγιών» (…) Β) Στο ερώτημά σας για την «εντολή εκκένωσης» (…) επισημαίνουμε τα εξής: 1.1. (…) 1.3 Μόνος αρμόδιος για την εισήγηση του μέτρου της οργανωμένης προληπτικής απομάκρυνσης πολιτών είναι ο εκάστοτε Επικεφαλής Αξιωματικός του Πυροσβεστικού Σώματος (…), ο οποίος ενεργεί σε τοπικό επίπεδο ως συντονιστής του πυροσβεστικού έργου. Στο πλαίσιο αυτό και με βάση την αναμενόμενη συμπεριφορά της πυρκαγιάς, προτείνει εγκαίρως και επακριβώς στο αρμόδιο όργανο (Δήμαρχος κλπ.) τα όρια της περιοχής που θα χρειαστεί να υλοποιηθεί η δράση. 1.4 Η δράση της οργανωμένης προληπτικής απομάκρυνσης πραγματοποιείται μόνον, εφόσον εξασφαλίζεται εγκαίρως η καλή οργάνωση για την ασφαλή υλοποίησή της. Σε αντίθετη περίπτωση η δράση αυτή εύκολα μπορεί να προκαλέσει μεγαλύτερες συνέπειες – απώλειες και να μετατραπεί σε επιχείρηση διάσωσης, την ευθύνη της οποίας, σε χερσαίο χώρο, έχει το Πυροσβεστικό Σώμα. (…) 1.6 Η ειδοποιός διαφορά μεταξύ οργανωμένης προληπτικής απομάκρυνσης πολιτών και επιχειρήσεων απεγκλωβισμού και διάσωσης βασίζεται στο γεγονός ότι, στη μεν πρώτη περίπτωση οι πολίτες βρίσκονται σε κίνδυνο εξ αιτίας της παραμονής τους πλησίον της περιοχής που εξελίσσεται μια δασική πυρκαγιά ή σε κάποια απόσταση από την πορεία της εξέλιξής της. Ενώ στη δεύτερη περίπτωση οι πολίτες βρίσκονται σε άμεσο και διαρκή κίνδυνο που απαιτεί την παροχή βοήθειας, το ταχύτερο δυνατόν, ώστε να μην υπάρξουν απώλειες. (…) 1.7 Δεδομένου ότι δεν δόθηκε εισήγηση οργανωμένης προληπτικής απομάκρυνσης, διενεργήθηκε προφανώς «Επιχείρηση Διάσωσης», την ευθύνη της οποίας στον χερσαίο χώρο έχει το Πυροσβεστικό Σώμα. (…) 1.9 Σας γνωρίζουμε με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο ότι, ουδέποτε και με κανέναν τρόπο, περιήλθε στα όργανα Πολιτικής Προστασίας της Περιφέρειας ……………. ή στην Περιφερειάρχη ……………… απευθείας ή στους Αντιπεριφερειάρχες ή στην Εντεταλμένη Περιφερειακή Σύμβουλο Πολιτικής Προστασίας, εισήγηση από τον επικεφαλής αξιωματικό του Πυροσβεστικού Σώματος, για την εφαρμογή του μέτρου της Οργανωμένης Προληπτικής Απομάκρυνσης Πολιτών από την εντοπισμένη ή την μείζονα ή την ευρύτερη περιοχή της πυρκαγιάς, σύμφωνα με τα ανωτέρω. Τέτοια εισήγηση για οργανωμένη προληπτική απομάκρυνση, γραπτή, προφορική, με SMS, με φαξ, με μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (e – mail), δεν έγινε ποτέ σε καμία υπηρεσία της Περιφέρειας …………… (…) Αναφορικά με τα υπόλοιπα ερωτήματά σας σας γνωρίζουμε τα ακόλουθα: (…) Σύμφωνα με το άρθρο 160 παρ. 3 εδ. ε΄ στ΄ του ν.3852/2010 (…) οι άμεσα εκλεγόμενοι Αντιπεριφερειάρχες (χωρικοί) (…) ε) έχουν την ευθύνη της διάθεσης και του συντονισμού δράσης του απαραίτητου δυναμικού και μέσων για την πρόληψη, την ετοιμότητα, αντιμετώπιση και αποκατάσταση των φυσικών και άλλων καταστροφών στην Περιφερειακή Ενότητά τους (…) στ) προεδρεύουν του Συντονιστικού Οργάνου Πολιτικής Προστασίας της Περιφερειακής Ενότητας (…) Με την αριθ. οικ. …………../6-11-2014 (…) απόφασή της (…) η Περιφερειάρχης ……………… (…) μεταβίβασε στους άνω Αντιπεριφερειάρχες την αρμοδιότητα συγκρότησης των Συντονιστικών Οργάνων Πολιτικής Προστασίας (ΣΟΠΠ) των Περιφερειακών τους Ενοτήτων. (…) 2.5 Με την αριθ. οικ. ……………/2-7-2018 (…) απόφασή της (…) η Περιφερειάρχης ………. μεταβίβασε σε όλους τους ανωτέρω χωρικούς Αντιπεριφερειάρχες την αρμοδιότητα της λήψης απόφασης για την οργανωμένη απομάκρυνση των πολιτών (…) Με την ίδια ως άνω απόφαση (…) μεταβίβασε στην Περιφερειακή Σύμβουλο Ι……………… την άσκηση των αρμοδιοτήτων της Αυτοτελούς Διεύθυνσης Πολιτικής Προστασίας (…) Οι αρμοδιότητές της, όπως αυτές απορρέουν από τον Οργανισμό της Περιφέρειας …………….. (…), μεταξύ άλλων αφορούν στα ακόλουθα: (…) – Ο συντονισμός του έργου της πολιτικής προστασίας για την ετοιμότητα, την πρόληψη και την αντιμετώπιση των καταστροφών – (…) – Ο συντονισμός όλων των υπηρεσιών της Περιφέρειας καθώς και του δημόσιου και ιδιωτικού δυναμικού και των μέσων για την εξασφάλιση της ετοιμότητας και αποτελεσματικότητας αντιμετώπισης των καταστροφών – (…) Η συνεργασία με τους αρμόδιους φορείς για την καταστολή των δασικών πυρκαγιών (…) Σχετικά με τις καταστροφικές πυρκαγιές της 23ης Ιουλίου 2018 (…) σας γνωρίζουμε τα ακόλουθα: 3.1. Την Κυριακή, 22 Ιουλίου 2018, είχε εκδοθεί Χάρτης Επικινδυνότητας με δείκτη 4, δηλαδή πολύ υψηλός κίνδυνος για όλη την ……………. (…) Η Υπηρεσία ενημέρωσε άμεσα την ίδια ημέρα από 13:00 – 15:00 περίπου για την πολύ υψηλή επικινδυνότητα εκδήλωσης πυρκαγιάς που θα επικρατούσε τη Δευτέρα 23-07-2018, μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (…) και μέσω μηνυμάτων κινητής τηλεφωνίας (…) τους αρμόδιους Αντιπεριφερειάρχες σε κάθε Περιφερειακή Ενότητα (…) καθώς και διάφορες υπηρεσίες της Περιφέρειας για την ετοιμότητά τους. Επίσης, το ίδιο χρονικό διάστημα απεστάλησαν αντίστοιχες ενημερώσεις (…) και στους υπεύθυνους πολιτικής προστασίας όλων των Δήμων της …………… (…) Στο πλαίσιο ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού αναρτήθηκε την ίδια ημέρα σχετική ανακοίνωση με οδηγίες αυτοπροστασίας στην ιστοσελίδα της Περιφέρειας, η οποία (…) αναδημοσιεύτηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης της Περιφέρειας (…) Την ίδια ημέρα ενεργοποιήθηκαν οι πινακίδες μεταβλητών μηνυμάτων που υπάρχουν σε οδούς αρμοδιότητας της Περιφέρειας για την ενημέρωση των οδηγών (…) Παράλληλα εξεδόθησαν και δημοσιοποιήθηκαν σχετικές αποφάσεις των Αντιπεριφερειαρχών για την απαγόρευση της κυκλοφορίας στους Εθνικούς Δρυμούς (…) Και έγινε ενημέρωση και εκδόθηκαν ανακοινώσεις απευθυνόμενες προς αγρότες (…) για αποφυγή ενεργειών πρόκλησης πυρκαγιάς από αμέλεια οφειλόμενη σε εργασίες στην ύπαιθρο (…) Την επόμενη ημέρα το πρωί η ενημέρωση διαβιβάστηκε εκ νέου (…) 3.3 Ενώ ήταν σε εξέλιξη η φωτιά στην ………….., πληροφορήθηκε η Υπηρεσία Πολιτικής Προστασίας της Περιφέρειας …………. (…), από εθελοντή, (…) λίγα λεπτά πριν τις 17:00 ότι εκδηλώθηκε φωτιά στην περιοχή της ………………). Στις 17:10 ενημερώθηκε η Υπηρεσία τηλεφωνικά από το ΚΕΠΠ/ΓΓΠΠ για την ύπαρξη της φωτιάς, προκειμένου να καλέσει τους γύρω Δήμους για συνδρομή με μέσα πυρόσβεσης (…) Στις 18:03 και 18:07 απεστάλησαν στην Υπηρεσία μας τα αριθ. ……… και …………../23-7-2018 έγγραφα (…) του ΚΕΠΠ/ΓΓΠΠ για τη συνδρομή της Περιφέρειας με μέσα (…) για την αντιμετώπιση της πυρκαγιάς που μαίνεται στην ευρύτερη περιοχή της …………. (………….. προς …………..) (…) Στο σημείο αυτό τονίζεται με έμφαση, όπως άλλωστε προκύπτει από τα ως άνω έγγραφα, ότι δεν γίνεται καμία αναφορά σε αυτά για περιοχή ………… και ……….., στις οποίες, κατά το χρόνο αποστολής (18:07), εξελίχθηκε η πυρκαγιά, ούτε γίνεται εισήγηση περί λήψεως του προληπτικού μέτρου της Οργανωμένης Απομάκρυνσης Πολιτών. (…)» (βλ. σελ. 92 – 104 της έκθεσης). Εξάλλου, στην ίδια έκθεση επισυνάπτεται, ως σχετικό αυτής, η ……../15.9.2018 επιστολή της Περιφερειάρχη ………… προς τον πραγματογνώμονα Δ……………., στην οποία αναφέρονται, μεταξύ άλλων, τα εξής: «(…) 2.2. Και ενώ η φωτιά στην περιοχή της ………… ήταν σε εξέλιξη (…) ενημερωθήκαμε στις 16:50 για εκδήλωση πυρκαγιάς στην περιοχή ………. του Δήμου ………. (…) Αμέσως η Περιφερειάρχης απέστειλε τον αρμόδιο Αντιπεριφερειάρχη (…………… …………..), Γ…………… (…) Ταυτόχρονα (…) η Περιφερειάρχης ………… ήταν σε συνεχή επικοινωνία με τους οικείους Δημάρχους (…) 2.4 Περίπου στις 17:20 η Περιφερειάρχης ενημερώθηκε για φωτιά στην ……………. που ανήκει στα διοικητικά όρια του Δήμου ………….. και στην Περιφερειακή Ενότητα ……………… Η Περιφερειάρχης αναζήτησε τον αρμόδιο χωρικό Αντιπεριφερειάρχη Περιφερειακής Ενότητας …………….., Π…………….. Τον αναζήτησε τηλεφωνικά, χωρίς ανταπόκριση, οπότε στις 17:23 έστειλε την εντεταλμένη σύμβουλο Πολιτικής Προστασίας Ι……………….. στην περιοχή (…) Σημειώνεται ότι στις 18:12 η Περιφερειάρχης ………….. έλαβε μήνυμα από τον Αντιπεριφερειάρχη Π…………… ότι αυτός βρίσκεται εκτός Ελλάδας. (…) Η εντεταλμένη σύμβουλος Πολιτικής Προστασίας Ι……………. λίγο μετά τις 18:00, με τον Προϊστάμενο του Τμήματος Διαχείρισης Έκτακτων Καταστάσεων, Α………….., (…), κινήθηκαν με εντολή της Περιφερειάρχη, με υπηρεσιακό όχημα της Περιφέρειας ………….., προς την περιοχή της ………. προς ………… του Δήμου ……………. (…) Πλησιάζοντας στην περιοχή και ακολουθώντας τον καπνό γιατί προφανώς η φωτιά μετακινείται (…) η Ι…………….. με τον Α………….. και υπαλλήλους της Πολιτικής Προστασίας, έφτασαν στην περιοχή ………….., όπου συνάντησαν, περίπου στις 18:25, τον Δήμαρχο …………..και τον Διοικητή Πυροσβεστικών Υπηρεσιών ………… κ. Χ……….. Σύμφωνα με αυτά που μετέφερε η Ι……………… στην Περιφερειάρχη αργότερα, κατά τη συνάντηση, ο αξιωματικός της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας προέτρεψε τον Δήμαρχο …………… «να φύγει ο κόσμος από εδώ» (διαφυγή και απεγκλωβισμός). Η εν λόγω προτροπή επ’ ουδενί δεν θα μπορούσε να θεωρηθεί ως εισήγηση Οργανωμένης Προληπτικής Απομάκρυνσης, αφού η φωτιά έκαιγε στον οικιστικό ιστό σε μεγάλη έκταση και είχε ήδη φτάσει στη θάλασσα (…) Εξάλλου, μια τέτοια προτροπή δεν έχει το ελάχιστο απαραίτητο περιεχόμενο, τα χαρακτηριστικά και τις προϋποθέσεις για να υπηρετήσει τουλάχιστον έστω μια ασφαλή απομάκρυνση κατοίκων, σύμφωνα με τα όσα προβλέπονται για τη λήψη της στο Σχέδιο Δράσης της ΓΓΠΠ (αριθ. ……………./25.5.2018). Επιπλέον, είναι γεγονός ότι οι πολίτες απομακρύνονταν ήδη με πανικό από τη φλεγόμενη περιοχή για να διασωθούν και οι δρόμοι που δεν είχαν επηρεαστεί ακόμη από τη φωτιά είχαν μποτιλιάρει. Η Ι…………….. ενημέρωσε την Περιφερειάρχη μετά από λίγο στις 18:44 ότι έφυγε από το ………….. και φθάνοντας στη ……….. διαπίστωσε ότι ήταν αδύνατο να πλησιάσει κανείς στη φλεγόμενη περιοχή, κάτω δηλαδή από τη …………. (…) Όπως η ίδια η εντεταλμένη Περιφερειακή Σύμβουλος επισήμανε, ήταν κάτι παραπάνω από αυτονόητο ότι εκείνη την ώρα δεν θα μπορούσε να εφαρμοστεί κανένα προληπτικό μέτρο πολιτικής προστασίας, αφού ήταν αδύνατο να γίνει ακόμα και διάσωση – διαφυγή χωρίς να γίνεται ταυτόχρονα και πυρόσβεση. (…)» (βλ. σελ. 123 – 125 της ως άνω έκθεσης), 8) απλό φωτοαντίγραφο της από 17.8.2018 «τεχνικής έκθεσης (προκαταρκτικής)» του Α………………., Αντιστράτηγου – Υπαρχηγού του Π.Σ. εν αποστρατεία, τον οποίο η Β…………….. και η Γ…………., σύζυγος και θυγατέρα του θανόντος Β…………… αντίστοιχα, διόρισαν, μέσω του πληρεξουσίου τους, τεχνικό σύμβουλό τους, προκειμένου να διερευνήσει τα αίτια και τις συνθήκες της πυρκαγιάς και να υποστηρίξει, με τον τρόπο αυτόν, την Α…………… από 01.8.2018 έγκληση που υπέβαλαν για τον θάνατό του (βλ. σχετικά σελ. 17 της ………………../2021 πρότασης του Εισαγγελέα Πρωτοδικών Αθηνών). Στην έκθεση αυτή αναφέρονται, μεταξύ άλλων, τα εξής: « (…) Β. ΧΡΟΝΙΚΟ – ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΥΜΒΑΝΤΟΣ ΠΥΡΚΑΓΙΑΣ 1. Γενικά i) Πυρκαγιά ………….. (…) τη Δευτέρα 23 Ιουλίου 2018 και περί ώρα Ω/12:03 μ.μ. εκδηλώθηκε πυρκαγιά στην περιοχή ‘Αέρας’ στα …………….. (……….) (…) στην εν λόγω πυρκαγιά εφαρμόστηκε από τα αρμόδια κατά νόμο όργανα επιτυχώς οργανωμένη απομάκρυνση κατοίκων διάφορων οικισμών της ευρύτερης περιοχής της ………….., και συγκεκριμένα των οικισμών …………., ………… και …………, λόγω του επαπειλούμενου ή εξελισσόμενου κινδύνου εκ της ως άνω πυρκαγιάς. (…) ii) Πυρκαγιά ………….. – ………. – Ν……………..(…) την ώρα Ω/16:49 της ίδιας ημέρας εκδηλώνεται πυρκαγιά στην περιοχή …………… (βλ. σελ. 3 – 4 της έκθεσης) (…) 3.3. Αρχική κινητοποίηση πυροσβεστικών δυνάμεων Η ως άνω πυρκαγιά αναγγέλθηκε στο ΕΣΚΕ/ΣΕΚΥΠΣ – 199 την Ω/16:49:27 μμ. ώρα (…), πλην όμως η κινητοποίηση των πρώτων πυροσβεστικών δυνάμεων από το ΕΣΚΕ έγινε καθυστερημένα περίπου κατά 10΄ λεπτά. Πιο συγκεκριμένα (…), το πρώτο όχημα με αρ. κυκλοφορίας ΠΣ 1475 (υδροφόρο 2,5 τόννων) (…) που αναφέρεται στο έγγραφο του ΕΣΚΕ με στοιχεία περιστατικού Α/Α: 571943 ενημερώθηκε την Ω/16:57:57. (…) Συνεπώς, με δεδομένο ότι η πυρκαγιά ξεκίνησε περί ώρα Ω/16:25 μμ. με Ω/16:30 μμ., οι πυροσβεστικές δυνάμεις κινητοποιήθηκαν μετά από 30 λεπτά της ώρας από την έναρξη της πυρκαγιάς και (…) δεδομένου ότι επικρατούσαν κατά την έναρξη αλλά και στη συνέχεια ισχυροί έως και θυελλώδεις άνεμοι εντάσεως περίπου 7 μποφόρ με ριπές μεγαλύτερης έντασης, ήδη με την άφιξη των πρώτων πυροσβεστικών δυνάμεων το μέτωπο εκτιμώ ότι είχε αρχίσει να εξαπλώνεται απειλητικά για τις κατοικίες της ευρύτερης οικιστικής περιοχής του …………. και να λαμβάνει ικανές αλλά και απειλητικές διαστάσεις. (βλ. σελ. 13 της έκθεσης) (…) Εξάλλου, από αέρος μόνον ένα Ε/Π βαρέως τύπου S – 64 (ERICSON) αξιοποιήθηκε επιχειρησιακά και επιχείρησε με ρίψη νερού (…) συνδράμοντας τις προσπάθειες καταστολής των επίγειων δυνάμεων. Το ως άνω Ε/Π S – 64 (…) δεν μπορεί από μόνο του να συμβάλει καθοριστικά και αποτελεσματικά στην επιτυχή έκβαση και αντιμετώπιση της πυρκαγιάς. Βέβαια δόθηκε εντολή να συνδράμουν και άλλα Α/Φ CL – 415, πλην όμως αυτό πέραν του ότι ήταν αργά, έγινε περίπου την ώρα Ω/18:15 και βέβαια αυτά δεν προσέφεραν στις επιχειρήσεις κατάσβεσης, γιατί δεν μπόρεσαν να επιχειρήσουν (να πάρουν δηλαδή νερό από τη θάλασσα) λόγω κυματισμού από τους ισχυρούς ανέμους που έπνεαν στην περιοχή. Εξάλλου, το δεύτερο πτητικό μέσο που πέταξε πάνω από την πυρκαγιά αυτή στο …………., ένα Ε/Π τύπου ………….. του ΠΣ με κάδο, το οποίο πήρε εντολή από το ΕΣΚΕ και την Ηγεσία ΠΣ και απογειώθηκε από την ……………. περί ώρα Ω/18:45 μμ., δηλαδή όταν ήταν σε πλήρη εξέλιξη η καταστροφή, και επιχείρησε έως την ώρα Ω/20:50 μ.μ., που ήταν πλέον επιχειρησιακά πολύ αργά. (βλ. σελ. 15 της έκθεσης) Ε) ΑΙΤΙΑ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗΣ – ΠΑΡΑΛΕΙΨΕΙΣ ΟΡΓΑΝΩΝ (…) 1. Το γεγονός ότι με την έναρξη της θανατηφόρου πυρκαγιάς στην περιοχή ……………….. την ώρα Ω/16:47 υπήρχε ήδη ταυτόχρονα από Ω/12:30 μμ. σε εξέλιξη άλλο μεγάλο μέτωπο πυρκαγιάς στην περιοχή αρμοδιότητας της ΠΕ.ΠΥ.Δ. ……………. και συγκεκριμένα στην περιοχή Αέρα στα ……………. (περιοχή …………) σαφώς και επηρέασε σημαντικά την επιχειρησιακή ικανότητα και αποτελεσματικότητα του μηχανισμού δασοπυρόσβεσης, δημιουργώντας ένα επιχειρησιακό κενό κατά την αντιμετώπιση της ως άνω πυρκαγιάς στο …………… Το ‘κενό’ αυτό δημιουργήθηκε προφανώς με την κινητοποίηση και αποστολή ισχυρών πυροσβεστικών δυνάμεων στο αρχικό μέτωπο της ………… (…) παρόλο που οι αξιωματικοί – μετεωρολόγοι του ΕΣΚΕ γνώριζαν ή όφειλαν να γνωρίζουν ότι η ταχύτητα των ανέμων στην ευρύτερη αυτή περιοχή ενισχύονταν σημαντικά και βέβαια η Κατηγορία Κινδύνου Πυρκαγιάς ήταν 4. (…) 3. Υπήρξε μεγάλο χρονικό διάστημα και συγκεκριμένα περίπου 30΄ λεπτά της ώρας από την εκκίνηση της πυρκαγιάς μέχρι και την κινητοποίηση των πρώτων πυροσβεστικών δυνάμεων. Πιο αναλυτικά οι χρόνοι αυτοί αναλύονται ως ακολούθως: Εκτιμώμενος χρόνος έναρξης της πυρκαγιάς από ώρα Ω/16:25 μ.μ. έως Ω/16:30. – Χρόνος που έγινε αντιληπτή (ορατή) η πυρκαγιά από τον πρώτο αυτόπτη μάρτυρα καθώς και από κάμερα ασφαλείας οικίας της περιοχής Ω/16:35 μ.μ. – Χρόνος αναγγελίας του περιστατικού από ιδιώτη στο ΕΣΚΕ/ΣΕΚΥΠΣ «199» Ω/16:49 μ.μ. – Χρόνος ειδοποίησης (κινητοποίησης) των πρώτων πυροσβεστικών δυνάμεων από το ΕΣΚΕ/ΣΕΚΥΠΣ «199» Ω/16:58 μ.μ. – Άγνωστος μέχρι στιγμής ωστόσο παραμένει ο χρόνος άφιξης των πρώτων πυροσβεστικών οχημάτων στο περιστατικό. Με δεδομένο τον ως άνω παρεμβαλόντα ‘κενό’ μεγάλο χρόνο μεταξύ της εκκίνησης της συγκεκριμένης πυρκαγιάς και των πρώτων πυροσβεστικών δυνάμεων (…), αλλά και του γεγονότος ότι κατά το διάστημα αυτό έπνεαν στην περιοχή αυτή ισχυροί έως θυελλώδεις άνεμοι τουλάχιστον 6 έως 7 μποφόρ, δεν υπήρξε από την ηγεσία του ΠΣ και το ΕΣΚΕ (…) μέριμνα να κινητοποιηθούν άμεσα ισχυρές πυροσβεστικές δυνάμεις (επίγειες και εναέριες) για την καταστολή της. Ειδικότερα κατά το κρίσιμο για τον περιορισμό και έλεγχο της πυρκαγιάς χρονικό διάστημα, στο στάδιο δηλαδή της ανάπτυξης αυτής, όπου έπρεπε να γίνει από τις επίγειες και εναέριες δυνάμεις η αρχική προσβολή της και πιο συγκεκριμένα από ώρα Ω/17:00 μ.μ. έως 17:30 μ.μ. (…) από το συνολικό αριθμό εναερίων μέσων (κρατικών και μισθωμένων), που κατά τον επιχειρησιακό σχεδιασμό είναι σε ανάπτυξη στην ……….. και βρίσκονται σε ετοιμότητα ή είναι διαθέσιμα για αποστολές αεροπυρόσβεσης, μόνον ένα Ε/Π βαρέως τύπου S – 64 (ERICSON) αξιοποιήθηκε επιχειρησιακά και επιχείρησε με τη ρίψη νερού (…) συνδράμοντας τις προσπάθειες καταστολής των επίγειων δυνάμεων. Το δεύτερο πτητικό μέσο που επιχείρησε στην πυρκαγιά αυτή στο ……………, ένα Ε/Π τύπου ……………. του ΠΣ, το οποίο πήρε εντολή από το ΕΣΚΕ και την ηγεσία ΠΣ απογειώθηκε από την Πάχη Μεγάρων περί ώρα Ω/18:45 μ.μ., όταν δηλαδή ήταν σε πλήρη εξέλιξη η καταστροφή και επιχείρησε έως την ώρα Ω/20:50 μ.μ., που ήταν πλέον επιχειρησιακά πολύ αργά. (…) Υπό τις συγκεκριμένες καιρικές συνθήκες, με δείκτη επικινδυνότητας πυρκαγιάς Κατηγορία Κινδύνου 4 (…) η συνδρομή ενός μόνο πτητικού μέσου στις πυροσβεστικές δυνάμεις μιας τόσο επικίνδυνης πυρκαγιάς κρίνεται επιχειρησιακά ανεπαρκής (βλ. σελ. 59 62 της έκθεσης) (…) Δεν εφαρμόστηκε λοιπόν ή τουλάχιστον δεν εφαρμόστηκε έγκαιρα ή έστω, στην καλύτερη περίπτωση, υπήρξε δυσλειτουργία στη διαδικασία εφαρμογής του προληπτικού μέτρου πολιτικής προστασίας της οργανωμένης απομάκρυνσης κατοίκων με αποτέλεσμα τον θάνατο 96 ανθρώπων. Ειδικότερα, η προβλεπόμενη έγκαιρη εισήγηση του αρμοδίου κατά νόμο (άρθρο 108 Ν.4249/2014) οργάνου του Πυροσβεστικού Σώματος, είτε του επικεφαλής Αξιωματικού που συντόνιζε τις πυροσβεστικές δυνάμεις στο πεδίο της μάχης προς την Περιφερειάρχη …………… ή τον εξουσιοδοτημένο από αυτήν Αντιπεριφερειάρχη, επειδή η καταστροφή ήταν σε άνω του ενός δήμου, ή της φυσικής Ηγεσίας του ΠΣ προς τον Γενικό Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας στις προβλεπόμενες από το νόμο περιπτώσεις (άρθρο 2 παρ. 3 του Ν.3013/2002, σε συνδυασμό με το άρθρο 8 παρ. 1 (β) (γ) και (δ) του Ν.4249/2014), λόγω αρμοδιότητας και η λήψη της απόφασης από αυτούς, κατά περίπτωση, εκτιμώ ότι έπρεπε να ληφθεί έγκαιρα, γεγονός που αυτό δεν συνέβη. Ο χρόνος αυτός εκτιμώ ότι συντρέχει από τη στιγμή που οι πυροσβεστικές δυνάμεις δεν μπορούσαν πλέον να ελέγξουν την πυρκαγιά στο ………….. και συγκεκριμένα όταν το μέτωπο αυτής ξέφυγε από την περιοχή που είναι το Μοναστήρι ……………. και κατευθύνθηκε ανατολικά προς …………. και …………….. Και αυτό συμβαίνει, σύμφωνα με τη συνημμένη Έκθεση του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, περίπου την ώρα Ω/17:30, ώρα που η πυρκαγιά αποκτά δυναμική και κατευθύνεται προς οικιστικούς ιστούς. Υπάρχει, όπως γνωρίζω από συλλεγείσες πληροφορίες, ενημέρωση από τον πιλότο του ……….., κωδικό ‘…………., περίπου την ώρα Ω/17:15 μ.μ. προς το ΕΣΚΕ και τη φυσική Ηγεσία του ΠΣ για την επικινδυνότητα της κατάστασης (οι φλόγες είχαν ήδη μπει στις αυλές των σπιτιών στο …………….). Σημειώνεται δε (…) ότι υπήρξε έγκαιρη και αποτελεσματικά οργανωμένη απομάκρυνση των ενοίκων του ………… στο …………. καθώς και κατασκηνώσεων, όπως της κατασκήνωσης του Δήμου Αθηναίων στον …………, δηλαδή δίπλα στο ………… (βλ. σελ. 68 της έκθεσης) (…) Όπως ήδη αναφέρθηκε, στο Κέντρο Επιχειρήσεων Πολιτικής Προστασίας (ΕΣΚΕ/ΚΕΠΠ) και υπό την ευθύνη του λειτουργεί η Μονάδα Ευρωπαϊκού Αριθμού Έκτακτης Ανάγκης «112». Στο πλαίσιο αυτό δεν λειτούργησε (…) το προβλεπόμενο από τη σχετική σύμβαση σύστημα (mass alert), δηλαδή η ομαδική αποστολή μηνυμάτων sms alert για ενημέρωση των κατοίκων για εκκένωση της περιοχής λόγω εξελισσόμενου ή επικείμενου κινδύνου από δασική πυρκαγιά. (…) Υπήρξε κυκλοφοριακή συμφόρηση λόγω του πανικού των κατοίκων και επισκεπτών και [τ]η[ς] συγκέντρωση[ς] μεγάλου αριθμού πληθυσμού σε περιοχή που πολλοί δεν την γνώριζαν. Πιο συγκεκριμένα λάθη σε ενέργειες και παραλείψεις από την Αστυνομία στα τροχονομικής – αστυνομικής φύσεως μέτρα αποσυμφόρησης των βασικών οδικών αρτηριών, από τα κινούμενα επ’ αυτής οχήματα από την πληγείσα περιοχή με κατεύθυνση είτε προς τη ……………. – ……………. είτε προς ………….., με την μη εκτροπή τους προς ασφαλή διαφυγή από την περιοχή όπου εξελισσόταν ο κίνδυνος και η απειλή της πυρκαγιάς, όπως π.χ. στην οδό ………… όπου η εκτροπή έπρεπε να γίνει με επιστροφή προς την ……………., για τα οχήματα που έρχονταν από αυτή, είτε με επιστροφή προς τη …………, για τα οχήματα που έρχονταν από αυτή, αλλά και στην πλατεία στο …………….. (οδός ………..), που εσφαλμένα τα οχήματα εκτρέπονταν στον παραλιακό δρόμο προς το …………, είχαν ως αποτέλεσμα τον εγκλωβισμό μεγάλου αριθμού οδηγών (…) Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με σχετική ανάρτηση την 23 Ιουλίου 2018 στο Facebook της Αστυνομίας αναφέρονται οι εξής τρεις εκτροπές: Στη ………., από ύψος οδού ……….. ρεύμα προς …………… – Στη ……….. και Χρυσοστόμου …………… προς ………………. από το ύψος ………….. ρεύμα προς ……………… Και στην περίπτωση αυτή έπρεπε να υπάρχει από αέρος Ε/Π της Αστυνομίας για την μεταφορά πληρέστερης εικόνας της κατάστασης του οδικού δικτύου της ευρύτερης περιοχής προς τον επικεφαλής Αξιωματικό της ΕΛΑΣ τον επιφορτισμένο με το έργο της ασφαλούς απομάκρυνσης των μεταφορικών μέσων από τις περιοχές που εξελισσόταν ο κίνδυνος της πυρκαγιάς (βλ. σελ. 70 71 της έκθεσης) (…) 18. Πέραν της προαναφερόμενης ιδιαίτερα σοβαρής παράλειψης λήψης απόφασης για την οργανωμένη προληπτική απομάκρυνση κατοίκων από τις πληγείσες περιοχές, τη στιγμή που η καταστροφή επηρέασε πάνω από ένα Δήμο, αρμοδιότητα που έχει σε κάθε περίπτωση η Περιφέρεια …………. δια των αρμοδίων οργάνων της, σύμφωνα με το άρθρο 108 του Ν. 4249/2014, δεν συγκλήθηκε εκτάκτως και έγκαιρα το Συντονιστικό Όργανο Πολιτικής Προστασίας (ΣΟΠΠ) για την Περιφέρεια ………….., σύμφωνα με την Απόφαση Αν. Υπουργού Προστασίας του Πολίτη (…) ΥΑ7575/18-10-2016 (ΦΕΚ Β΄3591/τ. Β΄/4-11-2016) (…) Πιο συγκεκριμένα, η σύγκληση και λειτουργία του ΣΟΠΠ, όπως για τη διαχείριση της συγκεκριμένης καταστροφής λόγω της δασικής πυρκαγιάς από την Περιφερειάρχη ……………. (…) προβλέπεται να γίνεται με τη συμμετοχή όλων των αρμοδίων, π.χ. εκπροσώπους Πυροσβεστικής, Αστυνομίας, Λιμενικού Σώματος κλπ. (…) ενώ εξελίσσεται το καταστροφικό φαινόμενο ή η κρίση και όχι με τη λήξη της καταστροφής, όπως συνέβη στην προαναφερόμενη πυρκαγιά. Ειδικότερα, σύμφωνα με το άρθρο 7 παρ. 2 της ως άνω απόφασης, οι συνεδριάσεις του Σ.Ο.Π.Π. διακρίνονται σε τακτικές και έκτακτες, ενώ έκτακτη συνεδρίαση προβλέπεται, εφόσον συντρέχουν λόγοι, σε επαπειλούμενες λόγω τεκμηριωμένου κινδύνου καταστροφές για τη λήψη επιπρόσθετων μέτρων ετοιμότητας ή σε εν εξελίξει καταστροφή για θέματα αντιμετώπισης έκτακτων μέτρων και διαχείρισης συνεπειών, όπως στην πυρκαγιά στο ……….. – ……………. (βλ. σελ. 73 της έκθεσης) (…)», 9) την από 24.7.2020 «έκθεση τεχνική» του Α……………… (στο πρωτότυπο), η οποία είναι συμπληρωματική της προαναφερόμενης έκθεσης του ίδιου, 10) απλό φωτοαντίγραφο εγγράφου με τίτλο «Εμπάργκο 20.00 Περίληψη από τα συμπεράσματα της μελέτης για την εθνική τραγωδία στην …………… και την αναμόρφωση της πολιτικής προστασίας», το οποίο φέρεται να έχει συνταχθεί από τον κ……………… και άλλα πέντε πρόσωπα, χωρίς, όμως, να φέρει την υπογραφή τους, ούτε ημερομηνία σύνταξης, 11) διάφορα δημοσιεύματα και άρθρα στον Τύπο, σε απλά φωτοαντίγραφα, και 12) διάφορες δικαστικές αποφάσεις, σε απλά φωτοαντίγραφα, σχετικές με τις πυρκαγιές που έλαβαν χώρα στο Νομό Ηλείας το έτος 2007, μεταξύ των οποίων οι 2434 και 2435/2018 αποφάσεις του Α΄ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας και οι 514/2015 και 940/2015 αποφάσεις του Αρείου Πάγου.

14. Επειδή, τα περισσότερα από τα προσκομισθέντα από τους ενάγοντες έγγραφα, ιδιωτικά αλλά και δημόσια, έχουν προσκομιστεί σε απλό και όχι κυρωμένο αντίγραφο. Ωστόσο, ενόψει του ότι, αφενός πολλά από τα έγγραφα αυτά έχουν προσκομιστεί, επίσης σε απλό φωτοαντίγραφο, και από τους εναγόμενους, ως στοιχεία του διοικητικού τους φακέλου, αφετέρου οι τελευταίοι δεν αμφισβητούν την ακρίβειά τους, το Δικαστήριο πείθεται, σύμφωνα με το άρθρο 173 παρ. 2 του Κ.Δ.Δ., για την ακρίβεια των εγγράφων αυτών και τα λαμβάνει υπόψη, από την άποψη αυτή, ως νόμιμα αποδεικτικά μέσα, που έχουν, σύμφωνα με τη διάταξη της παρ. 1 του ως άνω άρθρου, την αποδεικτική δύναμη του οικείου πρωτότυπου δημόσιου ή ιδιωτικού εγγράφου. Όμως, το ιδιωτικό έγγραφο με τίτλο «Εμπάργκο 20.00 Περίληψη από τα συμπεράσματα της μελέτης για την εθνική τραγωδία στην …………. και την αναμόρφωση της πολιτικής προστασίας» δεν συνιστά νόμιμο αποδεικτικό μέσο, λόγω του ότι δεν φέρει υπογραφή από τους φερόμενους ως συντάκτες του, ήτοι τον κ………….. και άλλα πέντε πρόσωπα. Επίσης, ενόψει των διατάξεων που εκτέθηκαν και ερμηνεύτηκαν στην δέκατη σκέψη, δεν αποτελεί νόμιμο αποδεικτικό μέσο και δεν λαμβάνεται υπόψη η από 24.7.2020 «έκθεση τεχνική» του Α………………., δεδομένου ότι είναι μεταγενέστερη της κρινόμενης αγωγής και συντάχθηκε με προφανή σκοπό να χρησιμοποιηθεί προς υποστήριξή της, όπως βάσιμα προβάλλει και το εναγόμενο Ελληνικό Δημόσιο με το κατατεθέν στις 29.3.2022 υπόμνημά του. Ωστόσο, η από 17.8.2018 έκθεση του ως άνω τεχνικού συμβούλου συνιστά νόμιμο αποδεικτικό μέσο. Τούτο, διότι, συντάχθηκε σε χρόνο πολύ προγενέστερο της άσκησης της αγωγής αυτής και, μάλιστα, πολύ κοντινό στην ένδικη πυρκαγιά (23.7.2018), προς υποστήριξη της Α.Β.Μ. Α………….. από 01.8.2018 έγκλησης που υπέβαλαν η πρώτη και η δεύτερη ενάγουσα, ήτοι η Β…………… και η Γ……………. αντίστοιχα. Με τα δεδομένα αυτά, δεν δύναται να συναχθεί το συμπέρασμα ότι, κατά το χρόνο εκείνο, ήτοι σε χρονικό διάστημα συντομότερο του μηνός από την απώλεια του προσφιλούς τους προσώπου, οι ενάγοντες είχαν ήδη αποφασίσει να ασκήσουν την παρούσα και να χρησιμοποιήσουν για την ευδοκίμησή της την ως άνω έκθεση. Επομένως, ο ισχυρισμός του πρώτου εναγόμενου, Ελληνικού Δημοσίου, ότι η εν λόγω έκθεση δεν είναι ληπτέα υπόψη, ως μη νόμιμο αποδεικτικό μέσο, είναι απορριπτέος, ως αβάσιμος.

15. Επειδή, εξάλλου, οι εναγόμενοι αρνούνται την αγωγή και ζητούν την απόρριψή της, ως αβάσιμης. Ειδικότερα, το πρώτο εναγόμενο, Ελληνικό Δημόσιο, με τις από 28.6.2021, 29.9.2021 και 21.3.2022 εκθέσεις απόψεων του Αρχηγείου της Ελληνικής Αστυνομίας, του Αρχηγείου του Πυροσβεστικού Σώματος και της Διεύθυνσης Σχεδιασμού και Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών της Γ.Γ.Π.Π. του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας αντίστοιχα και το νομίμως κατατεθέν στις 29.3.2022 υπόμνημά του, ισχυρίζεται ότι ο κρατικός μηχανισμός εν γένει και, ιδίως, το Πυροσβεστικό Σώμα ήταν σε πλήρη ετοιμότητα να διαχειριστεί την πυρκαγιά, ότι, σε επίπεδο πρόληψης, στελεχώθηκαν επιπλέον 39 πυροφυλάκια και εκτελέστηκαν επιπλέον περιπολίες, ότι, σε επίπεδο αντιμετώπισης της πυρκαγιάς, οι πυροσβεστικές δυνάμεις της περιοχής ενισχύθηκαν, ότι η 1η Ε.Μ.Α.Κ. μετεγκαταστάθηκε από τις εγκαταστάσεις της Μαγούλας στην Παλλήνη, ότι 21 επιχειρησιακοί αξιωματικοί διατέθηκαν για περιπολίες, ότι επανδρώθηκαν επιπλέον πυροσβεστικά οχήματα στην …………. και, συγκεκριμένα, 73 οχήματα, 2 μοτοσυκλέτες και 39 υδροφόρα οχήματα, ότι τέθηκαν σε ετοιμότητα 25 πυροσβεστικά αεροσκάφη και 20 ελικόπτερα και ότι τόσο πριν, όσο και κατά τη διάρκεια της πυρκαγιάς εφαρμόστηκε το οργανωμένο «Σχέδιο Δράσεων Πολιτικής Προστασίας για την αντιμετώπιση κινδύνων δασικών πυρκαγιών έτους 2018». Περαιτέρω, επικαλούμενο τον «Χάρτη Πρόβλεψης Κινδύνου Πυρκαγιάς που ισχύει για Δευτέρα 23/07/18», ο οποίος, όπως ήδη εκτέθηκε, εκδόθηκε την προηγουμένη της πυρκαγιάς, δηλαδή στις 22.7.2018 και ώρα 12:30, και κατέτασσε την περιοχή της …………….. στην κατηγορία κινδύνου 4, «πολύ υψηλή», υποστηρίζει ότι οι πολίτες ενημερώθηκαν εγκαίρως για τον κίνδυνο πρόκλησης πυρκαγιάς, όφειλαν, δε, για το λόγο αυτό, να επισκεφθούν την ιστοσελίδα της Γ.Γ.Π.Π., ούτως ώστε να λάβουν τις απαραίτητες οδηγίες για την προστασία της ζωής τους, τη διαφυγή τους κλπ. Εξάλλου, αναφέρει ότι η κινητοποίηση για την καταστολή της πυρκαγιάς ήταν άμεση, δεδομένου ότι η πρώτη κλήση στο 199 κατεγράφη στις 16:49 και εντός 10 λεπτών, δηλαδή έως τις 17:00, κινητοποιήθηκαν συνολικά εννέα (9) οχήματα πυρόσβεσης, εκ των οποίων δύο εθελοντικά οχήματα, και ο Διοικητής του 12ου Πυροσβεστικού Σταθμού Αθηνών, ενώ στη συνέχεια οι πυροσβεστικές δυνάμεις ενισχύθηκαν (βλ. σελ. 11 της από 21.3.2022 έκθεσης απόψεων του Αρχηγείου του Πυροσβεστικού Σώματος). Ειδικότερα, εκθέτει ότι η μετακίνηση των πλησιέστερων στο σημείο έναρξης της πυρκαγιάς πυροσβεστικών περιπολικών προς την έτερη μεγάλη πυρκαγιά της ………. ουδόλως επηρέασε το χρόνο επέμβασης των πυροσβεστικών δυνάμεων στην ένδικη πυρκαγιά, όταν ξέσπασε, διότι, αφενός το ……….. όχημα, που στάθμευε σε απόσταση 4,5 χλμ. από το σημείο έναρξης της πυρκαγιάς, αντικαταστάθηκε άμεσα από άλλα υδροφόρα οχήματα (το ‘……….. και το ‘………), αφετέρου το πυροσβεστικό περιπολικό με την κωδική ονομασία «…………..» αντικαταστάθηκε από το όχημα ‘………..’, ότι από τις 17:00 έως τις 17:55 κινητοποιήθηκαν συνολικά επιπλέον 31 πυροσβεστικά οχήματα και άλλοι 5 Αξιωματικοί του Πυροσβεστικού Σώματος, ότι περί ώρα 18:12 τα πυροσβεστικά οχήματα ανέρχονταν σε 42 και ότι από 18:12 έως 23:43 κινητοποιήθηκαν άλλα 15 πυροσβεστικά οχήματα. Συναφώς, αρνείται, γενικότερα, ότι τα όργανα του Π.Σ. έκαναν κακή χρήση της διακριτικής τους ευχέρειας επιλέγοντας, στο πλαίσιο άσκησης των καθηκόντων τους, να μετακινήσουν οχήματα από την …………… προς ενίσχυση των δυνάμεων που επιχειρούσαν στην …………., διότι, όπως υποστηρίζει, σύμφωνα με τον Χάρτη Πρόβλεψης Κινδύνου Πυρκαγιάς που ίσχυε για την 23η.7.2018, εκτός από το Νομό ………., με δείκτη 4, «πολύ υψηλή επικινδυνότητα», είχαν χαρακτηριστεί, μεταξύ άλλων, ο νομός ……………, όλοι οι όμοροι της ………… νομοί, δηλαδή οι νομοί …………, …………., αλλά και οι νομοί …………, ………., ………., ……….. και ………., οι πλησιέστεροι δε στην ………… νομοί που είχαν χαρακτηριστεί με δείκτη 2 ήταν οι νομοί ……….. και …………, οι Πυροσβεστικές Υπηρεσίες των οποίων απείχαν 200 χλμ. και άνω από την πυρκαγιά της ………….., και με δείκτη 1 οι νομοί ………. και …………., οι Πυροσβεστικές Υπηρεσίες των οποίων απείχαν πάνω από 500 χλμ. από την ……….. Ειδικότερα, ως προς το νομό …………., σημειώνει ότι αυτός επλήγη επίσης από πυρκαγιές την ίδια ημέρα. Με τα δεδομένα αυτά, σε συνδυασμό με το γεγονός της ραγδαίας εξάπλωσης της πυρκαγιάς στην ……………., που δεν ανακόπηκε ούτε από την Ολυμπία Οδό και εισχώρησε στον οικιστικό ιστό καίγοντας κατοικίες, το πρώτο εναγόμενο, Ελληνικό Δημόσιο, υποστηρίζει ότι η αντιμετώπιση της πυρκαγιάς αυτής απαιτούσε άμεσες λύσεις, που δεν θα μπορούσαν να στηρίζονται στην αναμονή δυνάμεων ενίσχυσης από τις προαναφερόμενες μακρινές Πυροσβεστικές Υπηρεσίες, και ότι, για το λόγο αυτό, η από μέρους του Π.Σ. διαχείριση και κατανομή των οχημάτων πυρόσβεσης ήταν καθ’ όλα νόμιμη, σύμφωνα και με τα προβλεπόμενα στο άρθρο 52 του π.δ/τος 210/1992. Περαιτέρω, σχετικά με τα εναέρια μέσα κατάσβεσης, συνομολογεί ότι πράγματι υπήρξε αδυναμία επιχειρησιακής αξιοποίησης των διαθέσιμων εκείνη την ημέρα εναέριων μέσων, η οποία, όμως, δεν οφείλεται σε αβελτηρία των οργάνων του Πυροσβεστικού Σώματος ή των χειριστών, αλλά σε ανυπέρβλητες αντικειμενικές δυσκολίες, όπως τεχνικές βλάβες, αδυναμία υδροληψίας λόγω έντονου κυματισμού, ισχυρούς ανέμους που εμπόδιζαν την απογείωση κλπ., γεγονότα, που, όπως επισημαίνει, αναφέρουν και οι ίδιοι οι εναγόμενοι στην αγωγή τους (βλ. ιδίως σελ. 106 της αγωγής). Εξάλλου, όσον αφορά στην αιτίαση των εναγόντων ότι κακώς δεν ελήφθη απόφαση για οργανωμένη προληπτική απομάκρυνση των πολιτών, το εναγόμενο Ελληνικό Δημόσιο διατείνεται ότι η λύση αυτή δεν ήταν εφαρμόσιμη στη συγκεκριμένη περίπτωση, επειδή δεν υπήρχε επαρκής χρόνος εκκένωσης των οικισμών και ασφαλούς απομάκρυνσης των πολιτών. Τούτο, διότι, όπως ισχυρίζεται, από την έναρξη της προσπάθειας κατάσβεσης της πυρκαγιάς στο σημείο εκδήλωσής της στο ……………. περί ώρα 17:00 έως την είσοδό της στον οικισμό του ………………. μεσολάβησε ελάχιστο χρονικό διάστημα, λιγότερο της ώρας, κατά οποίο ήταν πρακτικά αδύνατο να επιχειρηθεί οργανωμένη εκκένωση του πληθυσμού σε όλη την ένδικη έκταση των 13.620 στρεμμάτων. Ειδικότερα, υποστηρίζει ότι, εάν τυχόν είχε επιχειρηθεί τέτοια μαζική εκκένωση, ήταν πιθανό η φωτιά να προλάβαινε το σύνολο των κατοίκων στους δρόμους, είτε πεζούς, είτε μέσα σε ακινητοποιημένα οχήματα, με ακόμα πιο τραγικές συνέπειες, ότι δεν είχε ακόμα υλοποιηθεί το σύστημα ειδοποίησης του 112, ότι οι οδοί εντός και πέριξ των οικισμών είναι μικροί και δαιδαλώδεις, χωρίς ρυμοτομία και με αδιέξοδα, ότι η πυρκαγιά εξαπλωνόταν με μεγάλη ταχύτητα και από μεγάλο ύψος μέσω καυτρών και ότι δεν υπήρχε ασφαλές καταφύγιο για τον πληθυσμό, εκτός από τις οικίες και τα κτίσματα από τα οποία θα εκκενώνονταν, με δεδομένο ότι δεν θα ήταν δυνατόν όλος ο πληθυσμός να χωρέσει στις ακτές. Περαιτέρω, το πρώτο εναγόμενο προβάλλει ότι και ο συναφής ισχυρισμός των εναγόντων ότι δεν έγινε διάσωση ανθρώπων σε κίνδυνο ζωής είναι απορριπτέος, ως αβάσιμος, δεδομένου ότι το Πυροσβεστικό Σώμα απεγκλώβισε και διέσωσε τουλάχιστον 40 άτομα, των οποίων τα στοιχεία, ωστόσο, δεν καταγράφηκαν, εξαιτίας των αντίξοων και επικίνδυνων συνθηκών που επικρατούσαν. Εξάλλου, ως προς τις ενέργειες της ΕΛ.ΑΣ., αναφέρει ότι, ενόψει του από 22.7.2018 Χάρτη Πρόβλεψης Κινδύνου Πυρκαγιάς για τις 23.7.2018, ελήφθη απόφαση για εφαρμογή του 2ου Σταδίου Επιχειρησιακής Ετοιμότητας, στα πλαίσια του οποίου δόθηκαν εντολές για την κινητοποίηση του συνόλου των διατιθέμενων περιπολιών, για τον έγκαιρο εντοπισμό εστιών πυρκαγιάς και τυχόν εμπρηστικών μηχανισμών κλπ. Επιπλέον, εκθέτει ότι, με την έναρξη της πυρκαγιάς και κατά τη διάρκειά της, κινητοποιήθηκαν άμεσα αστυνομικές δυνάμεις και μέσα, προκειμένου να διατηρηθούν ελεύθερες από κυκλοφοριακή συμφόρηση οι οδοί προσπέλασης προς τις πληγείσες περιοχές, με σκοπό τη διευκόλυνση της κίνησης των πυροσβεστικών οχημάτων, των οχημάτων άλλων φορέων και υπηρεσιών που εμπλέκονται στην κατάσβεση και των οχημάτων βοήθειας. Επίσης, διατείνεται ότι δεν υπάρχει αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ του ένδικου ζημιογόνου αποτελέσματος, δηλαδή του θανάτου του Β……………, και των παρανομιών που αποδίδονται στα όργανά του και, ιδίως, στο Πυροσβεστικό Σώμα. Ειδικότερα, αναφέρει, ως προς την προβαλλόμενη μη ενημέρωση των πολιτών για την πυρκαγιά και ως προς την παράλειψη διάσωσής τους, ότι, σε κάθε περίπτωση, δεν αποδεικνύεται ότι ο θανών επικοινώνησε με την Πυροσβεστική, καλώντας το 199, για να λάβει πληροφορίες και οδηγίες ή για να ζητήσει βοήθεια. Εξάλλου, οι αποδιδόμενες στο Πυροσβεστικό Σώμα παραλείψεις που συνίστανται στη μη έγκαιρη ανταπόκριση για την άμεση καταστολή της πυρκαγιάς και στη μη αξιοποίηση επαρκών μέσων πυρόσβεσης επίσης δεν συνδέονται, κατά το Ελληνικό Δημόσιο, αιτιωδώς με το ανωτέρω ζημιογόνο αποτέλεσμα, επειδή η πυρκαγιά ήταν αντικειμενικά αδύνατο να ανακοπεί, ακόμα και αν οι επίγειες, εναέριες και θαλάσσιες δυνάμεις ήταν πολλαπλάσιες. Τούτο, διότι, όπως υποστηρίζει, εν προκειμένω συνέτρεξαν γεγονότα που δεν θα μπορούσαν να προβλεφθούν ούτε με μέτρα άκρας επιμέλειας και σύνεσης και ισοδυναμούν με ανωτέρα βία, η οποία αποκλείει την ευθύνη του: η ταυτόχρονη εκδήλωση μεγάλου αριθμού πυρκαγιών την ίδια ημέρα (συνολικά 14 πυρκαγιές σε όλη την επικράτεια), η αστραπιαία εξέλιξη της πυρκαγιάς εξαιτίας της απότομης αύξησης των ανέμων στην περιοχή (η πρόβλεψη της Ε.Μ.Υ. ήταν για 4 – 6 μποφόρ, αλλά μετά τις 16:45 οι περισσότεροι μετεωρολογικοί σταθμοί κατέγραψαν ανέμους 7 μποφόρ και άνω), που εκμηδένισε την επιχειρησιακή αποτελεσματικότητα τόσο των επίγειων όσο και των εναέριων δυνάμεων, σε συνδυασμό με την άναρχη ρυμοτομία της περιοχής και τη μη υλοποίηση μέτρων αντιπυρικής προστασίας από τους ιδιώτες (πχ. αντιπυρικών ζωνών γύρω από κάθε οικία). Τέλος, το Ελληνικό Δημόσιο, με τις εκθέσεις απόψεων του Αρχηγείου του Πυροσβεστικού Σώματος και της Γ.Γ.Π.Π., προβάλλει ένσταση συντρέχοντος πταίσματος του θανόντος Β……………. σε ποσοστό 95%, λόγω του ότι αυτός δεν ακολούθησε τη σαφή και ρητή οδηγία που υπήρχε στην ιστοσελίδα της Γ.Γ.Π.Π.: «Αν η πυρκαγιά έχει φτάσει στο σπίτι σας: μην εγκαταλείπετε το κτίριο εκτός αν η διαφυγή σας είναι πλήρως εξασφαλισμένη». Συναφώς, υποστηρίζει ότι ήδη από την προηγούμενη ημέρα (22.7.2018) είχε δημοσιευτεί από τη Γ.Γ.Π.Π. δελτίο τύπου με τίτλο «Πολύ υψηλός κίνδυνος πυρκαγιάς (κατηγορία κινδύνου 4) για αύριο Δευτέρα 23 Ιουλίου 2018», στο οποίο γινόταν παραπομπή για περαιτέρω οδηγίες και πληροφορίες στην ανωτέρω ιστοσελίδα, ότι, εφόσον δεν είχε διαταχθεί η εκκένωση της περιοχής αρμοδίως, ο Β……………. έπρεπε να κλείσει όλες τις πόρτες και τα παράθυρα της οικίας του και να παραμείνει σε αυτήν και ότι, εάν είχε πράξει με αυτόν τον τρόπο, θα είχε σωθεί, δεδομένου ότι, όπως ομολογείται και στην αγωγή, η οικία του δεν υπέστη ζημίες. Για την απόδειξη, δε, των προαναφερόμενων ισχυρισμών του, το Ελληνικό Δημόσιο προσκομίζει και επικαλείται, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα: 1) το …………./6.5.2015 έγγραφο του Γενικού Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας με τις κατευθυντήριες οδηγίες ως προς την οργανωμένη απομάκρυνση πολιτών, για λόγους προστασίας από εξελισσόμενη ή επικείμενη καταστροφή εξαιτίας δασικών πυρκαγιών, 2) το ………../25.5.2018 «Σχέδιο δράσεων Πολιτικής Προστασίας για την αντιμετώπιση κινδύνων λόγω δασικών πυρκαγιών», το οποίο η Γ.Γ.Π.Π. ανάρτησε στην ιστοσελίδα της, 3) το ………../22.7.2018 έγγραφο του Διοικητή του Ενιαίου Συντονιστικού Κέντρου Επιχειρήσεων (ΕΣΚΕ) της Γ.Γ.Π.Π., με το οποίο κοινοποιείται, προς διάφορους αποδέκτες, μεταξύ των οποίων το Π.Σ., η ΕΛ.ΑΣ., οι αυτοτελείς διευθύνσεις πολιτικής προστασίας των Περιφερειών και οι Δήμοι, ο Χάρτης Πρόβλεψης Κινδύνου Πυρκαγιάς που είχε εκδοθεί στις 22.7.2018 και ίσχυε για τις 23.7.2018, με εκτίμηση κινδύνου «Πολύ υψηλή (κατηγορία κινδύνου 4)», και στο οποίο αναφέρεται, μεταξύ άλλων, ότι: «Απαιτείται απόλυτη ετοιμότητα και συνιστούμε να λάβετε, σε ό,τι σας αφορά, τα αυξημένα μέτρα που προβλέπονται στα αντιπυρικά σχέδια της περιοχής ευθύνης σας και να προβείτε σε άμεση ενημέρωση όλων των αρμόδιων φορέων Τοπικής Αυτοδιοίκησης καθώς και όλων των εμπλεκόμενων Υπηρεσιών. (…) το παρόν αποτελεί (…) ιδιαίτερο προειδοποιητικό σήμα, προκειμένου να τεθούν σε κατάσταση ετοιμότητας πολιτικής προστασίας οι φορείς, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 2 παρ. 4 α του ν.3013/2002 (…)», 4) τον ως άνω Χάρτη, 5) έγγραφα για την ανάρτηση του Χάρτη αυτού στην ιστοσελίδα της Γ.Γ.Π.Π. και στους λογαριασμούς της στο Twitter και στο Facebook, 5) στοιχεία για την πυρκαγιά που είχε εκδηλωθεί την ίδια ημέρα στην ………….., 6) ενημερωτικές οδηγίες προς τους πολίτες για περιπτώσεις πυρκαγιάς από τον ιστότοπο της Γ.Γ.Π.Π., με την εξής σύσταση για την περίπτωση που η πυρκαγιά φτάσει στο σπίτι τους: «Μην εγκαταλείπετε το κτίριο εκτός αν η διαφυγή σας είναι πλήρως εξασφαλισμένη», 7) έγγραφα ως προς τη μετάδοση σχετικών τηλεοπτικών μηνυμάτων και 8) το …………../22.7.2018 έγγραφο του Τμήματος Γενικής Αστυνόμευσης και Πολιτικής Σχεδίασης Έκτακτης Ανάγκης της Γενικής Αστυνομικής Διεύθυνσης ………….. (Γ.Α.Δ.Α.), με το οποίο οι αποδέκτες αυτού (κατά τόπους Αστυνομικές Διευθύνσεις και Υποδιευθύνσεις στην περιοχή της ……………) καλούνται να εφαρμόσουν το 2ο Στάδιο Επιχειρησιακής Ετοιμότητας από 07:30 ώρα της 23ης.7.2018.

16. Επειδή, περαιτέρω, η δεύτερη εναγόμενη, δηλαδή η Περιφέρεια ……….., με την από 21.9.2020 έκθεση απόψεων και το νομίμως κατατεθέν στις 29.3.2022 υπόμνημά της, αμφισβητεί τις παρανομίες που της αποδίδονται με την κρινόμενη αγωγή και ζητεί την απόρριψή της, ως αβάσιμης. Ειδικότερα, ως προς τα προληπτικά μέτρα που έλαβε, εκθέτει ότι από το Μάιο του 2018 λειτουργεί σε αυτήν η Αυτοτελής Διεύθυνση Πολιτικής Προστασίας, ότι η εν λόγω Διεύθυνση έχει συντάξει, για την εφαρμογή του μέτρου της οργανωμένης προληπτικής απομάκρυνσης πολιτών, «Μνημόνιο Ενεργειών Οργανωμένης Προληπτικής Απομάκρυνσης Πολιτών Λόγω Δασικών Πυρκαγιών», ότι το Σ.Ο.Π.Π. της Περιφερειακής Ενότητας ………….. συγκλήθηκε στις 26.4.2018 με σκοπό τον σχεδιασμό των δράσεων της Πολιτικής Προστασίας για την αντιμετώπιση των πυρκαγιών θερινής περιόδου 2018, ότι η Οικονομική Επιτροπή αυτής είχε αποφασίσει την παράταση ισχύος του υφιστάμενου μητρώου εργοληπτών για την αντιμετώπιση φυσικών τεχνολογικών καταστροφών έως 31.12.2018, ότι εκτέλεσε προγράμματα μείωσης του κινδύνου πρόκλησης πυρκαγιάς, με την προληπτική απομάκρυνση μέρους της ξηρής βλάστησης (εργασίες καθαρισμού), ιδίως κατά μήκος του οδικού δικτύου αρμοδιότητάς της, όπως της ……………, ότι ανήρτησε στην ιστοσελίδα της οδηγίες αυτοπροστασίας των πολιτών από κίνδυνο δασικών πυρκαγιών, ότι μερίμνησε για την προβολή σχετικών τηλεοπτικών μηνυμάτων και ότι διένειμε συναφές έντυπο ενημερωτικό υλικό. Περαιτέρω, προβάλλει ότι το πρωί της 23ης.7.2018 ενημέρωσε εγγράφως όλους τους Δήμους της ………… για τον ιδιαίτερα υψηλό κίνδυνο εκδήλωσης πυρκαγιάς, ότι, κατόπιν σχετικών αιτημάτων της Γ.Γ.Π.Π., παρέσχε συνδρομή (με τρεις προωθητές γαιών και πέντε υδροφόρα οχήματα) για την αντιμετώπιση της πυρκαγιάς που είχε εκδηλωθεί νωρίτερα την ίδια ημέρα, περίπου στις 12:00, στην ……………., ότι, όταν ενημερώθηκε για την πυρκαγιά στο ……………….. και στην ……………, άμεσα μετέβησαν στα σημεία αυτά όργανά της (ο Αντιπεριφερειάρχης Βόρειου Τομέα στο ………………….. και η Εντεταλμένη Περιφερειακή Σύμβουλος Πολιτικής Προστασίας στην ……………..), ότι στην καταστολή της ένδικης πυρκαγιάς συνέδραμε με δέκα (10) υδροφόρα οχήματα και πέντε (5) μηχανήματα έργων και ότι η Περιφερειάρχης ……………….. αποφάσισε να συγκαλέσει σε έκτακτη συνεδρίαση το Σ.Ο.Π.Π. Περιφερειακής Ενότητας …………………, το οποίο συνεδρίασε στις 20:30 της ίδιας ημέρας (23.7.2018), και απηύθυνε στον Γενικό Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας τα …………../23.7.2018 και …………/23.7.2018 έγγραφα για σύγκληση του Κεντρικού Συντονιστικού Οργάνου Πολιτικής Προστασίας (Κ.Σ.Ο.Π.Π.) και για κήρυξη των Περιφερειακών Ενοτήτων ……….. και ……………… σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης πολιτικής προστασίας αντίστοιχα. Ειδικά, ως προς το ζήτημα της οργανωμένης προληπτικής απομάκρυνσης κατοίκων, η Περιφέρεια ……………, στην ως άνω έκθεση απόψεών της, αναφέρει τα εξής: «Εκτίθεται και κατά τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο ότι ουδέποτε περιήλθε στην Περιφερειάρχη …………….. ή/και σε όργανα της Περιφέρειας ………….. εισήγηση από τον επικεφαλής αξιωματικό του Πυροσβεστικού Σώματος για την εφαρμογή του μέτρου της Οργανωμένης Προληπτικής Απομάκρυνσης Πολιτών από την εντοπισμένη ή την μείζονα ή την ευρύτερη περιοχή της πυρκαγιάς (…) Ο όρος «εντολή εκκένωσης» δεν συναντάται ως όρος δράσης (…) Ο όψιμος ισχυρισμός ότι, δήθεν, δόθηκε «εντολή εκκένωσης» και για τον οποίο απαιτείται σύμπραξη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης (α΄ ή β΄ βαθμού) προβάλλεται από την Πυροσβεστική Υπηρεσία προσχηματικά και εκ των υστέρων, για λόγους μετάθεσης ευθυνών και μόνο. Ο όρος «εντολή εκκένωσης» αναφέρθηκε την 26η Ιουλίου 2018, δηλ. 3 ημέρες μετά την καταστροφική πυρκαγιά της 23.7.2018, σε Συνέντευξη Τύπου, από τον παραιτηθέντα Αρχηγό του Πυροσβεστικού Σώματος, κατά την οποία αυτός ανέφερε ότι: «δόθηκε εντολή εκκένωσης από την Πυροσβεστική η οποία είναι δουλειά της Τοπικής Αυτοδιοίκησης». (…)». Τέλος, ενόψει όλων των ανωτέρω, η Περιφέρεια ………….. αρνείται την συνδρομή αιτιώδους συνδέσμου μεταξύ των αποδιδόμενων σε βάρος της παρανομιών και του επελθόντος ζημιογόνου αποτελέσματος, προβάλλοντας ότι έπραξε τα δέοντα, βάσει της κείμενης νομοθεσίας, και ότι ειδικά η αιτίαση περί καθυστερημένης σύγκλησης του Σ.Ο.Π.Π. είναι απορριπτέα, διότι, στη συγκεκριμένη περίπτωση, δεδομένης της έκτασης της μαινόμενης καταστροφής, αρμόδιο συντονιστικό όργανο ήταν το Κ.Σ.Ο.Π.Π. Για την απόδειξη, δε, των ως άνω ισχυρισμών της, προσκομίζει και επικαλείται, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα έγγραφα, σε απλό φωτοαντίγραφο: 1) τα πρακτικά της από 26.4.2018 συνεδρίασης του Σ.Ο.Π.Π. της Περιφερειακής Ενότητας ………………., με θέμα, μεταξύ άλλων, τον σχεδιασμό και τις δράσεις πολιτικής προστασίας για την αντιμετώπιση κινδύνων λόγω δασικών πυρκαγιών για το έτος 2018, 2) συμβάσεις ανάθεσης εργασιών αποψίλωσης ξερής και χλωρής φυτικής βλάστησης, καθαρισμού ερεισμάτων και συντήρησης πρασίνου των χώρων αρμοδιότητάς της για το έτος 2018, 3) απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής αυτής περί παράτασης του υφιστάμενου Μητρώου Εργοληπτών (εταιρειών – φυσικών προσώπων) για την αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών μέχρι 31.12.2018 και περί συμπλήρωσης του ίδιου Μητρώου με ένταξη σε αυτό νέων εργοληπτών για τα έτη 2017 – 2018, 4) εκτυπώσεις από τον διαδικτυακό της τόπο με τις οποίες παρέχεται ενημέρωση για τις δασικές πυρκαγιές, 5) το Μνημόνιο Ενεργειών Οργανωμένης Απομάκρυνσης Πολιτών λόγω δασικών πυρκαγιών που συνέταξε για το έτος 2018, στο οποίο αναφέρεται, μεταξύ άλλων, ότι το όργανο που αποφασίζει τη λήψη του μέτρου της οργανωμένης προληπτικής απομάκρυνσης πολιτών μεριμνά και για τον τρόπο εντοπισμού και ενημέρωσής τους (πόρτα – πόρτα, ανακοινώσεις σε ΜΜΕ κλπ.), 6) την πρώτη σελίδα του Σχεδίου Αντιμετώπισης Δασικών Πυρκαγιών έτους 2018 που συνέταξε η Περιφερειακή Πυροσβεστική Διοίκηση ……………., η οποία (σελίδα) περιλαμβάνει τα περιεχόμενα του εν λόγω Σχεδίου έως τη σελ. 147, καθώς επίσης και τις σελ. 159 – 161 και 205 του ίδιου Σχεδίου, που περιλαμβάνουν τα στοιχεία ταυτότητας και επικοινωνίας (ονοματεπώνυμο και τηλέφωνα) διάφορων οργάνων της Περιφέρειας ………….. και των Δήμων αυτής και τα ονόματα εθελοντών πυροσβεστών αντίστοιχα, 7) το …………/8.6.2017 έγγραφο της Περιφερειάρχη ………….. που αφορά στην έγκριση του επικαιροποιημένου ειδικού Παραρτήματος Ι του Γενικού Σχεδίου Αντιμετώπισης έκτακτων αναγκών εξαιτίας δασικών πυρκαγιών, 6) το τεύχος «Δασικές Πυρκαγιές 2018 – Σχεδιασμός για την πρόληψη και ετοιμότητα για την αντιμετώπιση κινδύνων που προέρχονται από την εκδήλωση δασικών πυρκαγιών» που συνέταξε σε εκτέλεση του ………/25.5.2018 Σχεδίου έτους 2018 της Γ.Γ.Π.Π., 8) το οικ……………../23.7.2018 έγγραφο του Αντιπεριφερειάρχη ………….. με αποδέκτες, μεταξύ άλλων, τους Δήμους της Περιφερειακής Ενότητας ……………., την Αυτοτελή Διεύθυνση Πολιτικής Προστασίας της Περιφέρειας ……………, τη Διεύθυνση Δασών …………….. και διάφορες Αστυνομικές Διευθύνσεις, με το οποίο, σε εκτέλεση του …………../22.7.2018 εγγράφου της Γ.Γ.Π.Π., αποφασίστηκε η ενεργοποίηση της ……………/5.7.2018 απόφασης του εν λόγω Αντιπεριφερειάρχη περί απαγόρευσης κυκλοφορίας οχημάτων και παραμονής εκδρομέων σε εθνικούς δρυμούς, δάση και ευπαθείς περιοχές σε συγκεκριμένους οδούς, για τις ημέρες που ο «Χάρτης Πρόβλεψης Κινδύνου Πυρκαγιάς» της Γ.Γ.Π.Π. αναφέρει πρόβλεψη κατηγορίας κινδύνου 4: πολύ υψηλή & 5, και 9) τα πρακτικά συνεδρίασης του Σ.Ο.Π.Π. της Περιφερειακής Ενότητας …………….. στις 23.7.2018 και ώρα 20:30, από τα οποία προκύπτει ότι κατά την εν λόγω συνεδρίαση απουσίαζε η πλειοψηφία των μελών του και δεν μετείχαν καθόλου εκπρόσωποι του Πυροσβεστικού Σώματος και της Ελληνικής Αστυνομίας. Ειδικότερα, από τα πρακτικά αυτά συνάγεται ότι κατά την ανωτέρω συνεδρίαση έγινε κατά βάση ενημέρωση, μόνο, των μελών του Σ.Ο.Π.Π., κυρίως από την ασκούσα καθήκοντα Προέδρου αυτού εντεταλμένη σύμβουλο Πολιτικής Προστασίας Ι……………, η οποία ανέφερε, μεταξύ άλλων, ότι: «το Συντονιστικό δεν έχει σαφή εικόνα για τα ακριβή όρια της περιοχής που θα χρειαστεί να υλοποιηθεί δράση οργανωμένης απομάκρυνσης πολιτών που βρίσκονται σε κίνδυνο ούτε έχει υπάρξει οποιαδήποτε οδηγία από την Πυροσβεστική και λόγω απουσίας εκπροσώπου του ίδιου οργάνου δεν μπορεί να εκτιμήσει την κατάσταση» και σημείωσε ότι μέχρι εκείνη τη στιγμή «δεν υπήρξε ενημέρωση από τη Γενική Γραμματεία Πολιτικής προστασίας για την αξιολόγηση της κατάστασης και τον χαρακτηρισμό της καταστροφής». Εξάλλου, κατά την ίδια συνεδρίαση, η Π………., μέλος του Σ.Ο.Π.Π. και Γενική Γραμματέας του Δήμου …………., σημείωσε, μεταξύ άλλων, ότι «λόγω της απουσίας εκπροσώπου της Πυροσβεστικής υπάρχει έλλειψη τεκμηριωμένης εκτίμησης των περιοχών που απειλούνται από την εξελισσόμενη πυρκαγιά και μη ενημέρωση για την ασφαλή μετακίνηση πολιτών και το σημείο που πρέπει να οδηγηθούν».

17. Επειδή, τέλος, ο τρίτος εναγόμενος, Δήμος ……….., με την από 5.10.2021 έκθεση απόψεων και το νομίμως κατατεθέν στις 29.3.2022 υπόμνημά του, αρνείται την αγωγή και ζητεί την απόρριψή της. Ειδικότερα, προβάλλει ότι, σε επίπεδο πρόληψης, προέβη σε εντατικές εργασίες καθαρισμού, αποψίλωσης και απομάκρυνσης της ξηρής βλάστησης και σε ενημέρωση του κοινού με αναρτήσεις στα δημοτικά καταστήματα σχετικά με την ορθή διαχείριση υπολειμμάτων καλλιεργειών, τον καθαρισμό της βλάστησης και των αδόμητων οικοπέδων από τους επικαρπωτές ή ιδιοκτήτες τους, την απαγόρευση καύσης αγροτικών εκτάσεων και τα μέτρα προστασίας από δασική πυρκαγιά και ότι, κατά την εξέλιξη της πυρκαγιάς, δεν διατυπώθηκε εισήγηση σε οποιοδήποτε όργανό του για οργανωμένη προληπτική απομάκρυνση των πολιτών και ότι, για το λόγο αυτό, δεν δύναται να στοιχειοθετηθεί παράλειψή του να λάβει σχετική απόφαση. Εξάλλου, υποστηρίζει ότι, σε κάθε περίπτωση, συντρέχει περίπτωση ανωτέρας βίας, λόγω του ότι η πυρκαγιά δύσκολα μπορούσε να τεθεί υπό έλεγχο από τα πρώτα 15 λεπτά μετά την έναρξή της, εξαιτίας των θυελλωδών ανέμων που έπνεαν στην περιοχή, της ισχυρής θερμικής της έντασης, του μεγάλου μήκους της φλόγας και της ταχύτητας εξάπλωσής της. Τέλος, για την απόδειξη των ισχυρισμών του, προσκομίζει και επικαλείται, μεταξύ άλλων, τα εξής: 1) το από 2.5.2018 αποδεικτικό ανάρτησης στον πίνακα ανακοινώσεων του δημοτικού του καταστήματος ανακοινώσεων σχετικών με: α) την αντιπυρική περίοδο 2018 (καθαρισμός ξηρής βλάστησης και αδόμητων οικοπέδων από τους επικαρπωτές ιδιοκτήτες τους για την πρόληψη και επέκταση πυρκαγιών), β) τη μη ορθή διαχείριση υπολειμμάτων καλλιεργειών και γ) την απαγόρευση καύσης αγροτικών εκτάσεων, 2) την ………./8.6.2018 τεχνική μελέτη της Διεύθυνσης Καθαριότητας, Ανακύκλωσης, Περιβάλλοντος και Πρασίνου, με την οποία διαπιστώνεται η αδυναμία του να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά το πρόβλημα αποκομιδής κλαδιών, λόγω της αυθαίρετης ρίψης μεγάλων ποσοτήτων κλαδευτικών υπολοίπων στους κοινόχρηστους χώρους, και αποφασίζεται, για το λόγο αυτό, η ανάθεση της εν λόγω εργασίας σε ανάδοχο, και 3) διάφορα έγγραφα στοιχεία της Διεύθυνσης Καθαριότητας για ενέργειες καθαρισμού χώρων αρμοδιότητάς του, κλαδέματα δένδρων, αποψίλωση οικοπέδων, προμήθεια πυροσβεστικού εξοπλισμού κλπ.

18. Επειδή, από τα προσκομιζόμενα από τους ενάγοντες στοιχεία δεν αποδεικνύεται ότι οι εναγόμενοι Ο.Τ.Α. παρέλειψαν να προβούν εγκαίρως, πριν ή, πάντως, με την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου του έτους 2018, στις απαραίτητες εργασίες καθαρισμού ξηρής βλάστησης και αποψίλωσης των κοινόχρηστων και λοιπών χώρων αρμοδιότητάς τους. Αντιθέτως, οι εν λόγω Ο.Τ.Α. προσκόμισαν στοιχεία από τα οποία προκύπτει ότι τέτοιες εργασίες έλαβαν χώρα. Επομένως, δεν στοιχειοθετείται παράλειψη λήψης των ως άνω προληπτικών μέτρων. Περαιτέρω, από κανένα στοιχείο του φακέλου δεν προκύπτει ότι δεν είχαν δημιουργηθεί από τις αρμόδιες υπηρεσίες οι απαραίτητες αντιπυρικές ζώνες, ούτε ότι δεν είχαν προβλεφθεί ειδικές θέσεις πυροφυλακίων. Συνεπώς, τα περί αντιθέτου προβαλλόμενα είναι απορριπτέα, ως αναπόδεικτα. Ο ισχυρισμός, όμως, των εναγόντων περί παράλειψης εκπόνησης πλήρους και ειδικού σχεδίου αντιμετώπισης της πυρκαγιάς από την Περιφέρεια …………… είναι βάσιμος. Τούτο, διότι, πριν από την εκδήλωση της ένδικης πυρκαγιάς η Περιφέρεια …………….. δεν είχε προβεί, ως όφειλε σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στη μείζονα σκέψη (σκ. 9), σε επικαιροποίηση, για το έτος 2018, του Παραρτήματος Ι΄ του Γενικού Σχεδίου Αντιμετώπισης Έκτακτων Αναγκών Εξαιτίας Δασικών Πυρκαγιών της Γ.Γ.Π.Π. (3η έκδοση έτους 2013), το οποίο τελευταία φορά επικαιροποίησε τον Ιούνιο του 2017 (βλ. σχετικά την προσκομιζόμενη ……………./8.6.2017 εγκριτική απόφαση της Περιφερειάρχη …………..). Και ναι μεν η αναγκαία, κατά τα ανωτέρω, επικαιροποίηση δεν θα μπορούσε εξ αντικειμένου να ολοκληρωθεί σύμφωνα με τις κατευθύνσεις του ……………../25.5.2018 Σχεδίου Δράσεων Πολιτικής Προστασίας για την αντιμετώπιση κινδύνων λόγω δασικών πυρκαγιών του έτους 2018 πριν από την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου του ίδιους έτους, δεδομένου ότι το Σχέδιο αυτό συντάχθηκε 25 ημέρες μετά την έναρξη της περιόδου αυτής, όφειλε όμως και μπορούσε να λάβει χώρα εγκαίρως, πριν από την έναρξη της εν λόγω περιόδου, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο Γενικό Σχέδιο Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών Εξαιτίας Δασικών Πυρκαγιών της Γ.Γ.Π.Π. (3η έκδοση έτους 2013). Εξάλλου, όπως εκτέθηκε στη μείζονα σκέψη της παρούσας, το ως άνω Παράρτημα Ι΄ περιλαμβάνει ονομαστική κατάσταση των υπεύθυνων για την υλοποίηση των δράσεων Πολιτικής Προστασίας και των αναπληρωτών τους, με τα στοιχεία επικοινωνίας τους, κατάλογο των επιχειρησιακά έτοιμων μέσων που διαθέτει ο εκάστοτε φορέας (εν προκειμένω η Περιφέρεια ……………) και μνημόνια συνεργασίας με ιδιωτικούς φορείς για την εξασφάλιση επιπλέον πόρων προς ενίσχυση του έργου του εν λόγω φορέα. Με το δεδομένο αυτό, το τεύχος «ΔΑΣΙΚΕΣ ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ 2018 – Σχεδιασμός για την πρόληψη και ετοιμότητα για την αντιμετώπιση κινδύνων που προέρχονται από την εκδήλωση δασικών πυρκαγιών» και το «Μνημόνιο Ενεργειών Οργανωμένης Απομάκρυνσης Πολιτών Λόγω Δασικών Πυρκαγιών έτους 2018», που η Περιφέρεια ……………. συνέταξε, επικαλείται και προσκομίζει, δεν αρκούν από μόνα τους, ελλείψει επικαιροποίησης του Παραρτήματος Ι΄ του Γενικού Σχεδίου Αντιμετώπισης Έκτακτων Αναγκών Εξαιτίας Δασικών Πυρκαγιών της Γ.Γ.Π.Π. (3η έκδοση έτους 2013), προς απόδειξη της από μέρους της εκπλήρωσης της υποχρέωσής της για σύνταξη ειδικού και, κυρίως, πλήρους σχεδίου αντιμετώπισης της πυρκαγιάς. Άλλωστε, ακόμα και αν ήθελε υποτεθεί ότι δεν υπήρχε ανάγκη τροποποίησης του Παραρτήματος Ι΄, όπως ισχυρίστηκε η Περιφέρεια ………………. στα πλαίσια της προκαταρκτικής εξέτασης κατά την ποινική διαδικασία (βλ. την απάντησή της σε σχετική ερώτηση του πραγματογνώμονα Δ…………. που περιλαμβάνεται στο παρατεθέν στην δέκατη τρίτη σκέψη παράρτημα 5.2 της από 24.9.2018 έκθεσης προκαταρκτικής πραγματογνωμοσύνης αυτού), το γεγονός αυτό δεν θα ήταν ικανό να την απαλλάξει από την προαναφερόμενη υποχρέωσή της, λαμβανομένου υπόψη ότι, και στην περίπτωση αυτή, η ανωτέρω εναγόμενη είχε ιδιαίτερο καθήκον, απορρέον από την κείμενη εν γένει νομοθεσία, τα διδάγματα της κοινής πείρας και τις αρχές της καλής πίστης, να ενημερώσει εγγράφως τις αρμόδιες κατά τόπους Διοικήσεις του Πυροσβεστικού Σώματος και της Ελληνικής Αστυνομίας, αλλά και τους λοιπούς εμπλεκόμενους φορείς, ότι το υφιστάμενο Παράρτημα Ι΄ του 2017 δεν έχει υποστεί αλλαγές και, συνεπώς, εξακολουθεί να ισχύει (βλ. σχετικά και τα οριζόμενα στο κεφάλαιο 4.4 του ……………/25.5.2018 Σχεδίου Δράσεων Πολιτικής Προστασίας για την αντιμετώπιση κινδύνων λόγω δασικών πυρκαγιών του έτους 2018). Ο συναφής, όμως, με τον προαναφερόμενο αγωγικός ισχυρισμός περί μη πρόβλεψης στο ειδικό επιχειρησιακό σχέδιο της Περιφερειακής Πυροσβεστικής Διεύθυνσης ……………. του έτους 2018 ρυθμίσεων για τη διάσωση πολιτών από δασικές πυρκαγιές είναι απορριπτέος, ως αναπόδεικτος. Τούτο, διότι, οι ενάγοντες δεν προσκόμισαν αντίγραφο του Σχεδίου Αντιμετώπισης Δασικών Πυρκαγιών έτους 2018 που συνέταξε η Περιφερειακή Πυροσβεστική Διοίκηση ………………., ενώ από τις προσκομιζόμενες από την Περιφέρεια ……………. σελίδες του εν λόγω Σχεδίου δεν είναι δυνατό να συναχθεί το συμπέρασμα ότι αυτό πράγματι δεν περιλαμβάνει τέτοιες ρυθμίσεις. Επομένως, η σχετική παράλειψη που αποδίδεται στο πρώτο εναγόμενο, Ελληνικό Δημόσιο, δεν στοιχειοθετείται. Ακολούθως, ως προς τις αιτιάσεις των εναγόντων περί έλλειψης επικοινωνίας, συνεργασίας και συντονισμένης δράσης όλων των αρμόδιων οργάνων των εναγόμενων, σημειώνεται, κατ’ αρχάς, ότι κατά τη συνεδρίαση του Σ.Ο.Π.Π. της Περιφερειακής Ενότητας ………………….. της 23ης.7.2018 απουσίαζε η πλειοψηφία των μελών του και, ιδίως, οι εκπρόσωποι του Πυροσβεστικού Σώματος και της Ελληνικής Αστυνομίας, οι οποίοι όφειλαν να παρευρίσκονται σε αυτό, προκειμένου να ενημερώσουν τα λοιπά μέλη του Σ.Ο.Π.Π. για την εξέλιξη της πυρκαγιάς και να συνεργαστούν με αυτά για την καταστολή της. Περαιτέρω, από τα Πρακτικά της ίδιας συνεδρίασης και, συγκεκριμένα, από τις σχετικές αναφορές της ασκούσας καθήκοντα Προέδρου του Σ.Ο.Π.Π. Ι…………….. καθώς επίσης και του μέλους του Σ.Ο.Π.Π. Π………………, που παρατέθηκαν αυτούσιες ανωτέρω, προκύπτει η έλλειψη ενημέρωσης των μελών του Σ.Ο.Π.Π., τόσο από την Πυροσβεστική Υπηρεσία, όσο και από τη Γ.Γ.Π.Π., για την εν γένει κατάσταση και εξέλιξη της πυρκαγιάς και, ειδικότερα, για τα ακριβή όρια της περιοχής που θα χρειαζόταν να υλοποιηθεί η δράση της οργανωμένης απομάκρυνσης των πολιτών. Επιπλέον, από την απάντηση της Περιφέρειας …………….. στις ερωτήσεις του πραγματογνώμονα Δ…………… (βλ. το παράρτημα 5.2 της προαναφερόμενης από 24.9.2018 έκθεσης) και την ………../15.9.2018 επιστολή της Περιφερειάρχη …………. προς τον ίδιο πραγματογνώμονα (επισυναπτόμενη στην εν λόγω έκθεση), αποσπάσματα των οποίων παρατέθηκαν αυτούσια ανωτέρω, καθίσταται σαφές ότι, κατά παράβαση των προβλεπόμενων στο σχέδιο «ΞΕΝΟΚΡΑΤΗΣ», το σύστημα επικοινωνίας και ροής πληροφοριών μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων φορέων, δηλαδή των οργάνων των εναγόμενων, δεν λειτούργησε σωστά, γεγονός που εμπόδισε και τον συντονισμό των δράσεών τους. Συγκεκριμένα, όπως χαρακτηριστικά σημειώνεται στην απάντηση της Περιφέρειας …….., σε κανένα από τα έγγραφα που το ΚΕΠΠ/ΓΓΠΠ απέστειλε σε αυτήν, προκειμένου να ζητήσει τη συνδρομή της με μέσα πυρόσβεσης «για την αντιμετώπιση της πυρκαγιάς που μαίνεται στην ευρύτερη περιοχή της ………. (…….. προς ……….)», δεν γίνεται αναφορά στην περιοχή του ……….. και του ……….. Συναφώς, στην επιστολή της Περιφερειάρχη ……. αναφέρεται ότι η αρχική ενημέρωση που η Περιφέρεια …… είχε από εθελοντή, περί ώρα 16:50, ήταν ότι η πυρκαγιά είχε εκδηλωθεί στο …………, ενώ μετά από μισή ώρα, περί ώρα 17:20 δηλαδή, ενημερώθηκε ότι η πυρκαγιά αφορούσε και στον οικισμό της ……….. Επομένως, από τα ανωτέρω συνάγεται ότι η Περιφέρεια ……… ενημερώθηκε καθυστερημένα για την εξέλιξη επέκταση της πυρκαγιάς εν γένει και στην περιοχή του ………., ειδικότερα. Εξάλλου, όπως προκύπτει από την ίδια ως άνω επιστολή, ο Δήμαρχος ……….. ή, πάντως, ο αρμόδιος εκπρόσωπος του Δήμου αυτού απουσίαζε από τη συνάντηση της προαναφερόμενης εντεταλμένης συμβούλου Πολιτικής Προστασίας της Περιφέρειας ………… Ι…………… με τον Διοικητή των Πυροσβεστικών Υπηρεσιών ………… και τον Δήμαρχο ………. στην περιοχή του …………., ενώ κατά τη συνάντηση αυτή δεν συζητήθηκε το ενδεχόμενο λήψης του μέτρου της οργανωμένης προληπτικής απομάκρυνσης των πολιτών ή άλλων μέτρων προστασίας της ζωής τους. Ειδικότερα, από τα εκτιθέμενα στην εν λόγω επιστολή προκύπτει ότι, αν και ο Διοικητής των Πυροσβεστικών Υπηρεσιών ………. πρότεινε στον Δήμαρχο ……… να «φύγει ο κόσμος», ούτε ο τελευταίος, ούτε η ως άνω εντεταλμένη σύμβουλος ζήτησαν σχετικές διευκρινήσεις – οδηγίες ή την υποβολή συγκεκριμένης εισήγησης για τη λήψη του μέτρου αυτού. Ενόψει τούτων, διαπιστώνεται ότι υπήρχε επικοινωνιακό κενό και έλλειψη συνεργασίας μεταξύ των προαναφερόμενων οργάνων, γεγονός που επισημαίνεται και στην έκθεση ελέγχου της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας, σύμφωνα με την οποία η Αυτοτελής Διεύθυνση Πολιτικής Προστασίας, μετά την ενημέρωσή της για την εκδήλωση της πυρκαγιάς, δεν επικοινώνησε ούτε με το Γραφείο Πολιτικής Προστασίας του Δήμου …………., ούτε με τη Διεύθυνση Πολιτικής Προστασίας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης …………, ενώ κατά την εξέλιξή της δεν είχε επικοινωνία ούτε με τα Γραφεία Πολιτικής Προστασίας του Δήμου …………. και του εναγόμενου Δήμου ……………., ούτε με τη Διεύθυνση Πολιτικής Προστασίας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης ……………. Πέραν τούτων, δε, σε κάθε περίπτωση, ενόψει της επέκτασης της πυρκαγιάς σε δύο Περιφερειακές Ενότητες της Περιφέρειας ……….. (Βόρειου Τομέα και Ανατολικής) και της αδυναμίας κατάσβεσής της με το δυναμικό και τα μέσα των εν λόγω Περιφερειακών Ενοτήτων, στοιχεία που συνηγορούν στο ότι η εν λόγω πυρκαγιά είχε τον χαρακτήρα περιφερειακής ή, πάντως, τοπικής καταστροφής μεγάλης έντασης, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 2 παρ. 3 του ν.3013/2002, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι την ίδια ημέρα μαινόταν άλλη μεγάλη πυρκαγιά στην ίδια Περιφέρεια και, συγκεκριμένα, στην ……………., αρμόδιο όργανο για τον συντονισμό της διάθεσης του απαραίτητου δυναμικού και των μέσων πυρόσβεσης ήταν, σύμφωνα με το άρθρο 5 παρ. 4 του ίδιου ως άνω νόμου, το Κ.Σ.Ο.Π.Π., το οποίο, όμως, συνεδρίασε καθυστερημένα, στις 21:30 της 23ης.07.2018 (βλ. σχετικά και την έκθεση ελέγχου της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας). Συνεπώς, ενόψει όλων των ανωτέρω, δεν καταλείπεται αμφιβολία ότι, παρά τα προβλεπόμενα στο ν.3013/2002, στο σχέδιο «ΞΕΝΟΚΡΑΤΗΣ» και στο Γενικό Σχέδιο Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών Εξαιτίας Δασικών Πυρκαγιών της Γ.Γ.Π.Π. (3η έκδοση έτους 2013), δεν υπήρξε επικοινωνία και συνεργασία μεταξύ των οργάνων των εναγόμενων, ούτε σωστός συντονισμός τους, όπως βάσιμα προβάλλουν οι ενάγοντες. Στο ίδιο πλαίσιο επισημαίνεται, αφενός ότι το Σ.Ο.Π.Π. Περιφερειακής Ενότητας ……………… συγκλήθηκε και συνεδρίασε επίσης καθυστερημένα, στις 20:30 της 23ης.7.2018, αφετέρου το Σ.Τ.Ο. του Δήμου ………….. ουδέποτε συγκλήθηκε και συνεδρίασε, κατά παράβαση των διατάξεων των άρθρων 12 και 13 του ν.3013/2002, που προβλέπουν εικοσιτετράωρη λειτουργία των εν λόγω συλλογικών οργάνων σε περίπτωση εκδήλωσης πυρκαγιάς και καθ’ όλη την εξέλιξή της. Επομένως, οι προβαλλόμενες από τους ενάγοντες παρανομίες που σχετίζονται με τη σύγκληση και συνεδρίαση των ως άνω οργάνων στοιχειοθετούνται. Ακολούθως, ως προς τους αγωγικούς ισχυρισμούς περί αποτυχίας της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας να επέμβει άμεσα, με ισχυρά επίγεια και εναέρια μέσα, στο σημείο εκδήλωσης της πυρκαγιάς και να την κατασβέσει προτού αυτή εξαπλωθεί, σημειώνεται, κατ’ αρχάς, με βάση την από 24.9.2018 έκθεση προκαταρκτικής πραγματογνωμοσύνης του Δ………………, ότι η πρώτη κινητοποίηση και ειδοποίηση προς το Κέντρο για την πυρκαγιά έλαβε χώρα στις 16:41, σύμφωνα με την τηλεματική GPS από το ……………, ότι υπήρξε καθυστέρηση περίπου 15 λεπτών στην αρχική προσβολή της φωτιάς, λόγω απουσίας των πλησιέστερων οχημάτων, τα οποία είχαν μετακινηθεί για να συνδράμουν στην κατάσβεση της πυρκαγιάς της ……………., ότι από τα πρώτα συνολικά επτά (7) οχήματα που έφτασαν στο σημείο εκδήλωσης της πυρκαγιάς μεταξύ 16:55 και 17:06 μόνο τα τρία (3) είχαν κατασβεστική ικανότητα και ότι, εάν τα ως άνω πλησιέστερα οχήματα είχαν παραμείνει στις αρχικές, προκαθορισμένες θέσεις τους θα χρειάζονταν περίπου 5 6 λεπτά μόνο για να φτάσουν στο σημείο εκδήλωσης της πυρκαγιάς. Εξάλλου, καθυστέρηση στην αρχική προσβολή της φωτιάς με επαρκή επίγεια μέσα επισημαίνει και ο Α…………….. στην από 17.8.2018 τεχνική έκθεσή του, καθυστέρηση την οποία υπολογίζει περίπου στα 30 λεπτά, λαμβάνοντας υπόψη ως χρόνο εκδήλωσης της πυρκαγιάς την 16:25 – 16:30, ως χρόνο αναγγελίας της στο ……….. την 16:49 και ως χρόνο ειδοποίησης του πρώτου οχήματος του Π.Σ. (με αρ. κυκλοφορίας …………..) την 16:57. Ενόψει τούτων και δεδομένου ότι από κανένα στοιχείο του φακέλου δεν προκύπτει ο ακριβής χρόνος άφιξης του πρώτου πυροσβεστικού οχήματος με κατασβεστική ικανότητα στο σημείο εκδήλωσης της πυρκαγιάς, διαπιστώνεται καθυστέρηση προσβολής της φωτιάς με επαρκή επίγεια μέσα του Π.Σ. στο κρίσιμο χρονικό σημείο έναρξής της, προτού αυτή επεκταθεί περαιτέρω, όπως βάσιμα υποστηρίζουν οι ενάγοντες, ο δε αντίθετος ισχυρισμός του πρώτου εναγόμενου, Ελληνικού Δημοσίου, ότι η μετακίνηση των πλησιέστερων στο σημείο έναρξης της πυρκαγιάς πυροσβεστικών περιπολικών προς την πυρκαγιά της ………….. ουδόλως επηρέασε το χρόνο επέμβασης των πυροσβεστικών δυνάμεων στην ένδικη πυρκαγιά, λόγω της αντικατάστασης των οχημάτων αυτών με άλλα οχήματα, είναι απορριπτέος, ως αβάσιμος. Τούτο, διότι, κατ’ αρχάς, η εν λόγω αντικατάσταση, η οποία δεν αμφισβητείται, έγινε από οχήματα εθελοντικών ομάδων, το πλήρωμα των οποίων, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας και λογικής, στερείται της ειδικής εκπαίδευσης και εμπειρίας των επαγγελματιών πυροσβεστών και, συνεπώς, υστερεί, σε σχέση με αυτούς, σε επιχειρησιακή ικανότητα. Άλλωστε, δεν προβάλλεται από το Ελληνικό Δημόσιο, ούτε αποδεικνύεται από κάποιο στοιχείο του φακέλου ότι τα προαναφερόμενα οχήματα αντικατάστασης βρίσκονταν, κατά το χρόνο ειδοποίησής τους για κινητοποίηση, στην ίδια απόσταση από το σημείο εκδήλωσης της πυρκαγιάς με τα αρχικά οχήματα που μετακινήθηκαν. Περαιτέρω, από το απόσπασμα του χειρόγραφου ημερολογίου αεροσκαφών του Π.Σ., τμήμα του οποίου παρατίθεται αυτούσιο σε προηγούμενη σκέψη, προκύπτει ότι ναι μεν η πρώτη εντολή για απογείωση αεροσκαφών και ελικοπτέρων δόθηκε στις 16:50, δηλαδή άμεσα, λαμβανομένου υπόψη του χρόνου αναγγελίας του συμβάντος (16:41), πλην όμως, αυτή είχε ως αποδέκτες μόνο δύο (2) αεροσκάφη, εκ των οποίων μόνο το ένα κατάφερε να απογειωθεί, ενώ η επόμενη χρονικά εντολή για απογείωση δόθηκε στις 17:20, σαράντα περίπου λεπτά μετά την αναγγελία του συμβάντος, ήτοι σε χρόνο που πλέον η άμεση κατάσβεση της φωτιάς στο σημείο εκδήλωσής της ήταν αδύνατη, εξαιτίας της, εν τω μεταξύ, εξάπλωσής της. Ενόψει τούτων και λαμβανομένου, επιπλέον, υπόψη ότι τις επίγειες δυνάμεις κατάσβεσης της πυρκαγιάς που εκδηλώθηκε στην ………. «συνέδραμαν από αέρος διαδοχικά, για να υπάρχουν πάντα εναέρια μέσα πάνω από την πυρκαγιά από την έναρξή της, 5 …………… και 5 Ε/Π», όπως αναφέρεται στο …………./23.7.2018 δελτίο τύπου του Γραφείου Τύπου του Π.Σ., στοιχειοθετείται και η αποδιδόμενη στα όργανα του Π.Σ. παράλειψη άμεσης επέμβασης, με επαρκή εναέρια μέσα, στο σημείο εκδήλωσης της πυρκαγιάς. Περαιτέρω, από τα προσκομιζόμενα από το εναγόμενο Ελληνικό Δημόσιο έγγραφα που αφορούν στην ανάρτηση στην ιστοσελίδα της Γ.Γ.Π.Π. τόσο του Χάρτη Πρόβλεψης Κινδύνου Πυρκαγιάς για τις 23.7.2018 όσο και διάφορων οδηγιών, μεταξύ των οποίων αυτή περί μη εγκατάλειψης από τους κατοίκους της οικίας τους, εκτός αν η διαφυγή τους είναι πλήρως εξασφαλισμένη, προκύπτει ότι οι πολίτες είχαν ενημερωθεί, πριν από την πυρκαγιά, και για τον κίνδυνο εκδήλωσής της και για τα μέτρα προστασίας που έπρεπε να λάβουν. Από κανένα στοιχείο του φακέλου, όμως, δεν αποδεικνύεται ότι μετά την εκδήλωση της πυρκαγιάς και έως την έκδοση του …………/23.7.2018 δελτίου τύπου του Γραφείου Τύπου του Π.Σ. το βράδυ της 23ης.7.2018 οι κάτοικοι ενημερώθηκαν αρμοδίως και, με πρόσφορο τρόπο, εγκαίρως για την εξέλιξή της και για τον ενδεδειγμένο τρόπο αντίδρασής τους (παραμονή στο σπίτι ή απομάκρυνση), όπως βάσιμα υποστηρίζουν οι ενάγοντες. Εξάλλου, από τα πρακτικά της συνεδρίασης του Σ.Ο.Π.Π. της Περιφερειακής Ενότητας Ανατολικής …………. της 23ης.7.2018 και ώρα 20:30, στα οποία, όπως ήδη εκτέθηκε, γίνεται ειδική αναφορά περί ανυπαρξίας σαφούς εικόνας για τα ακριβή όρια της περιοχής που θα χρειαστεί να υλοποιηθεί δράση οργανωμένης απομάκρυνσης πολιτών, περί αδυναμίας εκτίμησης της κατάστασης και περί απουσίας οποιασδήποτε οδηγίας από την Πυροσβεστική Υπηρεσία, από τις εκθέσεις απόψεων της Περιφέρειας ………… και του Δήμου ………….., με τις οποίες κατηγορηματικά δηλώνεται ότι ουδέποτε περιήλθε στα όργανά τους εισήγηση από τον επικεφαλής αξιωματικό του Πυροσβεστικού Σώματος για την εφαρμογή του μέτρου της οργανωμένης προληπτικής απομάκρυνσης πολιτών, και από την απάντηση του ίδιου του Πυροσβεστικού Σώματος που ενσωματώνεται στην έκθεση ελέγχου της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας και παρατίθεται αυτούσια σε προηγούμενη σκέψη ότι «δεν κατέστη δυνατό να εντοπιστεί διοικητικό έγγραφο που να αποδεικνύει ότι υπήρχε εισήγηση για το μέτρο της οργανωμένης απομάκρυνσης πολιτών», προκύπτει ότι ουδέποτε υποβλήθηκε στην Περιφέρεια ……….. ή στο Δήμο ………….. εισήγηση από τον επικεφαλής αξιωματικό του Πυροσβεστικού Σώματος που είχε την ευθύνη για τον συντονισμό της πυρκαγιάς για την οργανωμένη προληπτική απομάκρυνση των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής εν γένει και του ………., ειδικότερα. Άλλωστε, η μη υποβολή τέτοιας εισήγησης δεν αμφισβητείται από το πρώτο εναγόμενο, Ελληνικό Δημόσιο. Με τα δεδομένα αυτά και λαμβανομένου υπόψη ότι έλαβε χώρα επιτυχώς οργανωμένη απομάκρυνση ατόμων από το …………. και τις κατασκηνώσεις της περιοχής (βλ. σχετικά το ως άνω ………./23.7.2018 δελτίο τύπου), συνάγεται ότι υπήρχε επαρκής χρόνος και για την απομάκρυνση των κατοίκων του …………….. συμπέρασμα στο οποίο καταλήγουν και οι από 24.9.2018 και 17.8.2018 εκθέσεις των Δ………. και Α……………. αντίστοιχα. Ειδικότερα, σύμφωνα με τις εκθέσεις αυτές, εάν στις 17:30 μ.μ. περίπου, χρονικό σημείο κατά το οποίο ο σύνδεσμος του Ε/Π S – 64 ανέφερε ότι «η πυρκαγιά στο …………. είναι κοντά σε σπίτια, κινείται ανατολικά και θα απειλήσει σπίτια», δινόταν εντολή απομάκρυνσης των κατοίκων της περιοχής, θα είχαν προλάβει να διαφύγουν περισσότεροι και, επομένως, δεν θα υπήρχαν τόσα θύματα. Συναφώς, σημειώνεται ότι, σύμφωνα με το χειρόγραφο χρονολόγιο πορείας αεροσκαφών και ελικοπτέρων του Π.Σ., ήδη από τις 17:10 υπήρχε αναφορά του ανωτέρω συνδέσμου ότι η πυρκαγιά στο ……………. ήταν γύρω από σπίτια, σε περίβολο σπιτιών. Ενόψει τούτων, η παράλειψη του επικεφαλής αξιωματικού του Πυροσβεστικού Σώματος να υποβάλει προς το αρμόδιο όργανο, εν προκειμένω την Περιφερειάρχη …………., εφόσον η πυρκαγιά επηρέασε τους όμορους Δήμους ………. και ……………, εισήγηση για οργανωμένη προληπτική απομάκρυνση των πολιτών κείται εκτός των άκρων ορίων της σχετικής διακριτικής ευχέρειάς του και είναι, συνεπώς, παράνομη. Την παρανομία, άλλωστε, αυτήν δεν δύναται να κλονίσει ο ειδικότερος ισχυρισμός του πρώτου εναγόμενου ότι, κατά τον κρίσιμο χρόνο, δεν είχε ακόμα τεθεί σε εφαρμογή η υπηρεσία της αποστολής μαζικών μηνυμάτων μέσω του αριθμού 112, λαμβανομένου υπόψη ότι, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας, η υλοποίηση του μέτρου της οργανωμένης προληπτικής απομάκρυνσης διευκολύνεται μεν με την αποστολή τέτοιων μηνυμάτων, πλην όμως δεν πραγματοποιείται αποκλειστικά και μόνο μέσω αυτής, αλλά με κάθε τρόπο, εφόσον αυτός συνιστά πρακτική σε αντίστοιχες περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης (βλ. και το προσκομιζόμενο από την Περιφέρεια …………… Μνημόνιο Ενεργειών Οργανωμένης Απομάκρυνσης Πολιτών λόγω δασικών πυρκαγιών για το έτος 2018, το οποίο αναφέρει την δυνατότητα ενημέρωσης των πολιτών πόρτα – πόρτα για το μέτρο αυτό). Τούτο αποδεικνύεται, εξάλλου, και από το ότι η απομάκρυνση των κατοίκων των οικισμών …………., …………. και …………, που κινδύνευαν από την πυρκαγιά της ……………….., έλαβε χώρα επιτυχώς την ίδια ημέρα, παρότι η προαναφερόμενη υπηρεσία δεν είχε τεθεί σε εφαρμογή. Επιπλέον, από την απάντηση της Περιφέρειας …………… σε σχετική ερώτηση του πραγματογνώμονα Δ………… (βλ. παράρτημα 5.2. της από 24.9.2018 έκθεσης αυτού) προκύπτει ότι, ελλείψει εισήγησης για οργανωμένη προληπτική απομάκρυνση των κατοίκων, διενεργήθηκε από το Πυροσβεστικό Σώμα «Επιχείρηση Διάσωσης». Το γεγονός, άλλωστε, αυτό συνομολογεί και το πρώτο εναγόμενο, Ελληνικό Δημόσιο, το οποίο με το υπόμνημά του ισχυρίζεται ότι το Πυροσβεστικό Σώμα διέσωσε, υπό αντίξοες συνθήκες, πάνω από 40 άτομα, των οποίων, ωστόσο, τα στοιχεία δεν καταγράφηκαν. Όμως, λαμβανομένου υπόψη του συνολικού αριθμού των θυμάτων της καταστροφικής πυρκαγιάς της 23ης.7.2018 (102), μεταξύ των οποίων και ο Β…………….., η διενεργηθείσα από το αρμόδιο Πυροσβεστικό Σώμα επιχείρηση διάσωσης αυτών παρίσταται, εκ του αποτελέσματος και σύμφωνα με τα διδάγματα της κοινής πείρας, αναποτελεσματική, δεδομένου ότι η διάσωση αυτή θα μπορούσε να λάβει χώρα και με την παροχή επί τόπου οδηγιών από τα πυροσβεστικά όργανα για παραμονή των κατοίκων στα σπίτια τους (π.χ. με ενημέρωση πόρτα – πόρτα), όταν πια η διαφυγή τους κατέστη δυσχερής και, συνεπώς, επικίνδυνη. Επομένως, τα όργανα του Πυροσβεστικού Σώματος άσκησαν πλημμελώς τα ιδιαίτερα καθήκοντα και τις υποχρεώσεις που προσιδιάζουν στην υπηρεσία τους και απορρέουν από την κείμενη νομοθεσία, τα διδάγματα της κοινής πείρας, την αρχή της καλής πίστης και την επιστημονική και επαγγελματική εκπαίδευση και εμπειρία τους και αφορούν στη διάσωση ατόμων σε κίνδυνο ζωής, όπως βάσιμα προβάλλουν οι ενάγοντες. Τέλος, ειδικά οι παρανομίες που οι ενάγοντες αποδίδουν στην Ελληνική Αστυνομία και άπτονται της διαχείρισης της κυκλοφορίας των οχημάτων και των οδηγιών προς τους οδηγούς δεν ελέγχονται ως προς τη βασιμότητά τους, λόγω του ότι εν προκειμένω είναι προφανές ότι δεν συνδέονται αιτιωδώς με τον θάνατο του Β…………….. Τούτο, διότι, αυτός απανθρακώθηκε πλησίον της οικίας του (μόλις 300 μέτρα από αυτήν, κατά τους αγωγικούς ισχυρισμούς), πριν προλάβει δηλαδή να επιχειρήσει έξοδο από το …………….

19. Επειδή, οι αλληλοδιάδοχες παράνομες πράξεις και παραλείψεις που διαπιστώθηκαν στην προηγούμενη σκέψη (παράλειψη εκπόνησης πλήρους και ειδικού σχεδίου αντιμετώπισης της πυρκαγιάς από την Περιφέρεια ……………. λόγω μη επικαιροποίησης του Παραρτήματος Ι΄ του Γενικού Σχεδίου Αντιμετώπισης Έκτακτων Αναγκών Εξαιτίας Δασικών Πυρκαγιών της Γ.Γ.Π.Π., έλλειψη επικοινωνίας, συνεργασίας και συντονισμένης δράσης των αρμόδιων οργάνων όλων των εναγόμενων, καθυστερημένη σύγκληση του Σ.Ο.Π.Π. Περιφερειακής Ενότητας …………….. και μη σύγκληση του Σ.Τ.Ο. του Δήμου ……………, παράλειψη άμεσης επέμβασης του Π.Σ. με επαρκή επίγεια και εναέρια μέσα στο σημείο εκδήλωσης της πυρκαγιάς, μη ενημέρωση των κατοίκων, κατά την εξέλιξη της πυρκαγιάς, για τον ενδεδειγμένο τρόπο συμπεριφοράς τους, παράλειψη υποβολής εισήγησης από τον επικεφαλής αξιωματικό του Π.Σ. και λήψης απόφασης από την Περιφέρεια ……………… για οργανωμένη προληπτική απομάκρυνση των πολιτών και παράλειψη διάσωσης από το Π.Σ. των κατοίκων του …………….. που βρέθηκαν σε κίνδυνο ζωής), σωρευτικά εκτιμώμενες, ως αποτελούσες ένα ενιαίο σύνολο, ήταν ικανές και πρόσφορες, αντικειμενικά εξεταζόμενες και κατά την συνήθη πορεία των πραγμάτων και χωρίς τη μεσολάβηση άλλων περιστατικών, να επιφέρουν το ένδικο ζημιογόνο αποτέλεσμα, δηλαδή τον θάνατο του Β………….., τον οποίο, άλλωστε, πράγματι επέφεραν στη συγκεκριμένη περίπτωση. Εξάλλου, τόσο η παράλειψη υποβολής εισήγησης και λήψης απόφασης για οργανωμένη προληπτική απομάκρυνση των κατοίκων του ……………….., όσο και η πλημμελής επιχείρηση διάσωσής τους, όταν πια η φωτιά είχε κατευθυνθεί προς τον οικισμό αυτόν, ήταν επαρκώς ικανές και μπορούσαν αντικειμενικά, κατά τη συνήθη πορεία των πραγμάτων και χωρίς τη μεσολάβηση άλλων περιστατικών, με βάση και τα διδάγματα της κοινής πείρας για την εξέλιξη των πυρκαγιών, να επιφέρουν το ως άνω ζημιογόνο αποτέλεσμα από μόνες τους, αυτοτελώς, και το επέφεραν, δεδομένου ότι ο θάνατος του ανωτέρω προσώπου, οφειλόμενος σε απανθράκωση, έλαβε χώρα πλησίον της οικίας του, κατά την προσπάθειά του να σωθεί από την πυρκαγιά. Όλοι δε οι αντίθετοι ισχυρισμοί των εναγόμενων περί έλλειψης ή διακοπής του αιτιώδους συνδέσμου μεταξύ των προαναφερόμενων παρανομιών και του ένδικου ζημιογόνου αποτελέσματος είναι απορριπτέοι, ως αβάσιμοι. Ειδικότερα, ο ισχυρισμός ότι συνέτρεξαν λόγοι ανωτέρας βίας, όπως ιδίως οι ισχυροί άνεμοι και η ταχύτητα εξάπλωσης πυρκαγιάς, που διέκοψαν τον ως άνω αιτιώδη σύνδεσμο δεν ευσταθεί, διότι, αφενός η πυρκαγιά δεν συνιστά, κατ’ αρχήν, περίπτωση ανωτέρας βίας (βλ. ΣτΕ 1715/2007, 3688 3692/2005 7μ.), αφετέρου οι καιρικές συνθήκες ήταν γνωστές σε όλους τους εναγόμενους, δεδομένου ότι αυτοί είχαν ενημερωθεί ήδη από 22.7.2018 για τον ιδιαίτερα μεγάλο κίνδυνο εκδήλωσης πυρκαγιάς με το ………../22.7.2018 έγγραφο του Διοικητή του Ενιαίου Συντονιστικού Κέντρου Επιχειρήσεων (ΕΣΚΕ) της Γ.Γ.Π.Π. και τον συνημμένο σε αυτό Χάρτη Πρόβλεψης Κινδύνου Πυρκαγιάς για τις 23.7.2018, με εκτίμηση κινδύνου «Πολύ υψηλή (κατηγορία κινδύνου 4)», άρα δεν τίθεται ζήτημα αιφνιδιασμού τους, περαιτέρω δε είχαν στη διάθεσή τους όλα τα αναγκαία επιχειρησιακά εργαλεία για την οργάνωση ενός αποτελεσματικού σχεδίου άμεσης επέμβασης των δυνάμεων πυρόσβεσης, αλλά και την εν γένει αποτελεσματική κινητοποίηση του μηχανισμού πολιτικής προστασίας, τελώντας σε γνώση των ως άνω ειδικότερων χαρακτηριστικών και δεδομένων της ένδικης περιοχής, τα οποία και όφειλαν να λάβουν υπόψη και να συνεκτιμήσουν, κλιμακώνοντας αναλόγως τη δράση τους, τόσο σε επίπεδο πρόληψης, όσο και σε επίπεδο καταστολής. Εξάλλου, ο αιτιώδης σύνδεσμος δεν διακόπηκε ούτε από την ενέργεια του ίδιου του θανόντος να επιβιβαστεί, μαζί με τη Μ., στο αυτοκίνητο της τελευταίας, και να επιχειρήσει να απομακρυνθεί από την οικία του, για να διαφύγει. Τούτο, διότι, ενόψει του κινδύνου ζωής που διέτρεχε λόγω της μαινόμενης πυρκαγιάς, η απόφασή του να επιχειρήσει να φύγει για να σωθεί αντί να παραμείνει εντός της οικίας του, με κλειστά τα παράθυρα και τις πόρτες, όπως όφειλε, κατά το Ελληνικό Δημόσιο, να πράξει, παρίσταται αναμενόμενη, υπό τις εξαιρετικά πιεστικές, χρονικά και ψυχολογικά, συνθήκες που ελήφθη (πρβλ. ΣτΕ 3839/2012 7μ. σκ. 12). Για τον ίδιο λόγο, απορριπτέα τυγχάνει και η ένσταση συντρέχοντος πταίσματος του θανόντος σε ποσοστό 95% που προβάλλει το εναγόμενο Ελληνικό Δημόσιο. Επομένως, ενόψει όλων των ανωτέρω στοιχειοθετείται, σύμφωνα με τα άρθρα 105 106 του ΕισΝΑΚ και 932 του ΑΚ, αδικοπρακτική ευθύνη των εναγόμενων για την ψυχική οδύνη που προκλήθηκε στους ενάγοντες από τον θάνατο του Β…………….

20. Επειδή, τέλος, το Δικαστήριο, λαμβάνοντας υπόψη: α) τη βαρύτητα της παράνομης συμπεριφοράς των οργάνων των εναγόμενων, β) τις πολυάριθμες επιμέρους παρανομίες στις οποίες η εν λόγω συμπεριφορά αναλύεται, γ) το αποτέλεσμα που αυτές επέφεραν, δηλαδή τον θάνατο του συγγενούς των εναγόντων, Β……………, δ) τις τραγικές συνθήκες υπό τις οποίες ο θάνατος αυτός έλαβε χώρα, ε) τον δεσμό και τον βαθμό συγγένειας των εναγόντων με τον θανόντα (σύζυγος της πρώτης ενάγουσας, πρώτου βαθμού συγγενής εξ αίματος σε ευθεία γραμμή με τη δεύτερη ενάγουσα, δευτέρου βαθμού συγγενής εξ αίματος σε πλάγια γραμμή με την τρίτη, την τέταρτη, τον πέμπτο και τον έκτο από τους ενάγοντες και πρώτου βαθμού συγγενής εξ αγχιστείας σε ευθεία γραμμή με τον έβδομο ενάγοντα) και στ) την ηλικία του θανόντος (70 ετών κατά τον χρόνο θανάτου), αναγνωρίζει την αλληλέγγυο και εις ολόκληρον υποχρέωση των εναγόμενων να καταβάλουν, στην πρώτη ενάγουσα ποσό 120.000 ευρώ, στην δεύτερη ενάγουσα ποσό 100.000 ευρώ, σε καθέναν από τους τρίτη, τέταρτη, πέμπτο και έκτο από τους ενάγοντες ποσό 50.000 ευρώ και στον έβδομο ενάγοντα ποσό 10.000 ευρώ, ως εύλογη χρηματική ικανοποίηση για την ψυχική οδύνη που δοκίμασαν λόγω του θανάτου του ανωτέρω προσώπου. Τα ποσά αυτά, δε, είναι καταβλητέα με το νόμιμο τόκο, υπολογιζόμενο ως εξής: α) για το πρώτο εναγόμενο, Ελληνικό Δημόσιο, από την επομένη της επίδοσης της αγωγής σε αυτό, σύμφωνα με το άρθρο 75 παρ. 2 του Κ.Δ.Δ., δηλαδή από 8.1.2019 (βλ. σχετικά την …………./7.1.2019 έκθεση επίδοσης), έως 30.04.2019 με επιτόκιο 6% ετησίως, κατ’ άρθρο 21 του Κώδικα των Νόμων περί δικών του Δημοσίου (κ.δ. 26.6/10.7.1944, Α΄ 139), και από 1.5.2019 έως την εξόφληση με το επιτόκιο του άρθρου 45 παρ. 1 του ν. 4607/2019 (Α΄ 65), ενόψει του χρόνου άσκησης της αγωγής (βλ. την παρ. 3 του άρθρου 45 του ν.4607/2019) και β) για τα λοιπά δύο εναγόμενα ν.π.δ.δ. από την επομένη της επίδοσης της αγωγής σε αυτά, σύμφωνα με το άρθρο 75 παρ. 2 του Κ.Δ.Δ., δηλαδή από 8.1.2019 για το δεύτερο εναγόμενο και από 9.1.2019 για το τρίτο εναγόμενο (βλ. σχετικά τις ……………./7.1.2019 και …………../8.1.2019 εκθέσεις επίδοσης στην Περιφέρεια …………. και στον Δήμο …………….. αντίστοιχα), έως την εξόφληση, με το επιτόκιο του άρθρου 21 του Κώδικα των Νόμων περί Δικών του Δημοσίου, το οποίο εφαρμόζεται σε αυτά δυνάμει του άρθρου 7 παρ. 2 του ν.δ/τος 496/1974 (Α΄ 204), δηλαδή με επιτόκιο 6% ετησίως (βλ. ΔΕΑ 1152/2022).

21. Επειδή, κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, πρέπει να γίνει εν μέρει δεκτή η αγωγή και να αναγνωριστεί η αλληλέγγυος και εις ολόκληρον υποχρέωση των εναγόμενων να καταβάλουν στην πρώτη ενάγουσα ποσό 120.000 ευρώ, στην δεύτερη ενάγουσα ποσό 100.000 ευρώ, σε καθέναν από τους τρίτη, τέταρτη, πέμπτο και έκτο ενάγοντες ποσό 50.000 ευρώ και στον έβδομο ενάγοντα ποσό 10.000 ευρώ, με το νόμιμο τόκο, υπολογιζόμενο για μεν το πρώτο εναγόμενο από την επομένη της επίδοσης της αγωγής σε αυτό, δηλαδή από 8.1.2019, έως 30.04.2019 με το επιτόκιο του άρθρου 21 του Κώδικα των Νόμων περί Δικών του Δημοσίου και από 1.5.2019 έως την εξόφληση με το επιτόκιο του άρθρου 45 παρ. 1 του ν. 4607/2019, για δε τα λοιπά δύο εναγόμενα από την επομένη της επίδοσης της αγωγής σε αυτά, δηλαδή από 8.1.2019 για το δεύτερο εναγόμενο και από 9.1.2019 για το τρίτο εναγόμενο, έως την εξόφληση με το επιτόκιο του άρθρου 21 του Κώδικα των Νόμων περί Δικών του Δημοσίου. Τέλος, ενόψει της μερικής νίκης και ήττας των διαδίκων, πρέπει να συμψηφιστούν τα δικαστικά έξοδα μεταξύ αυτών, σύμφωνα με το άρθρο 275 παρ. 1 εδ. γ΄ Κ.Δ.Δ.

ΔΙΑ ΤΑΥΤΑ

Δέχεται εν μέρει την αγωγή.

Αναγνωρίζει την αλληλέγγυο και εις ολόκληρον υποχρέωση των εναγόμενων να καταβάλουν στην πρώτη ενάγουσα ποσό 120.000 ευρώ, στην δεύτερη ενάγουσα ποσό 100.000 ευρώ, σε καθέναν από τους τρίτη, τέταρτη, πέμπτο και έκτο από τους ενάγοντες ποσό 50.000 ευρώ και στον έβδομο ενάγοντα ποσό 10.000 ευρώ, με το νόμιμο τόκο, υπολογιζόμενο, για μεν το πρώτο εναγόμενο από την επομένη της επίδοσης της αγωγής σε αυτό, δηλαδή από 8.1.2019, έως 30.04.2019 με το επιτόκιο του άρθρου 21 του Κώδικα των Νόμων περί Δικών του Δημοσίου (6% ετησίως) και από 1.5.2019 έως την εξόφληση με το επιτόκιο του άρθρου 45 παρ. 1 του ν. 4607/2019, για δε τα λοιπά δύο εναγόμενα ν.π.δ.δ. από την επομένη της επίδοσης της αγωγής σε αυτά, δηλαδή από 8.1.2019 για το δεύτερο εναγόμενο και από 9.1.2019 για το τρίτο εναγόμενο, έως την εξόφληση με το επιτόκιο του άρθρου 21 του Κώδικα των Νόμων περί Δικών του Δημοσίου (6% ετησίως).

Συμψηφίζει τα δικαστικά έξοδα μεταξύ των διαδίκων.

Η διάσκεψη του Δικαστηρίου έγινε στην Αθήνα στις 17 Ιουνίου 2022, στις 28 Φεβρουαρίου 2023, στις 13 Μαρτίου 2023 και στις 4 Απριλίου 2023 με τη σύνθεση που αναγράφεται στο προοίμιο της παρούσας και το πρωτότυπο της απόφασης υπογράφεται μόνο από την Πρόεδρο Πρωτοδικών Δ.Δ. της σύνθεσης, Άννα Γεωργίου, καθώς η υπογραφή της Εισηγήτριας Παναγιώτας Δουβή παραλείπεται, λόγω προαγωγής της σε Πρόεδρο Πρωτοδικών Δ.Δ. και τοποθέτησής της στο Διοικητικό Πρωτοδικείο Σύρου. 

Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ

ΑΝΝΑ ΓΕΩΡΓΙΟΥ

Η απόφαση δημοσιεύτηκε στον ίδιο τόπο, στις 12 Απριλίου 2024, σε έκτακτη δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριο του Δικαστηρίου, με τη συμμετοχή στη σύνθεση της Αθανασίας – Χρυσής Παπαγιάννη, Πρωτοδίκη Δ.Δ., λόγω της ως άνω υπηρεσιακής μεταβολής, και της γραμματέα Ιωάννας Κατσούλα, λόγω συνταξιοδότησης της Ακριβής Σταθοπούλου.

Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ

ΑΝΝΑ ΓΕΩΡΓΙΟΥ

Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

ΙΩΑΝΝΑ ΚΑΤΣΟΥΛΑ

Ακριβές αντίγραφο,

Αθήνα, ……………….

Η Προϊσταμένη του 28ου τμήματος