Ε9: Προθεσμίες και λεπτομέρειες για μείωση ΕΝΦΙΑ

Από το Γιώργο Αλεξάκη

Όσοι και όσες το 2024 είχαν μεταβολές στην ακίνητη περιουσία τους θα πρέπει να υποβάλουν δήλωση Ε9 μέχρι τις 31 Ιανουαρίου 2025, καθώς, φέτος, υπάρχει μια σχετική επίσπευση της διαδικασίας για διορθώσεις στο Ε9, ένεκα του ότι στόχος του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών είναι η πρώτη δόση του ΕΝΦΙΑ να καταβληθεί έως το τέλος Μαρτίου.

Να σημειωθεί ότι η υποβολή του επικαιροποιημένου Ε9 είναι απαραίτητη, ώστε να αποφευχθούν πρόσθετες επιβαρύνσεις, αλλά και να αποτυπωθεί σωστά η ακίνητη περιουσία των υπόχρεων και βέβαια ο ΕΝΦΙΑ. Έτσι οι επικαιροποιήσεις θα πρέπει να γίνουν πριν την έκδοση των εκκαθαριστικών, που φέτος θα γίνει νωρίτερα από ποτέ, περί τα τέλη Φεβρουαρίου, σε περίπου 7 εκατ. ιδιοκτήτες ακινήτων. Υπενθυμίζεται ότι φέτος ο ΕΝΦΙΑ θα πληρωθεί σε 12 μηνιαίες δόσεις με την τελευταία να καταβάλλεται στα τέλη Φεβρουαρίου 2026.

Συγκεκριμένα, όσοι και όσες αγόρασαν ή απέκτησαν με γονική παροχή, δωρεά ή κληρονομιά κάποιο ακίνητο καθώς και όσοι και όσες πούλησαν ή μεταβίβασαν ακίνητα στα παιδιά ή στα εγγόνια τους θα πρέπει φέτος να υποβάλουν νωρίτερα νέες δηλώσεις Ε9. Το ίδιο θα πρέπει να πράξουν, με την υποβολή τροποποιητικής δήλωσης Ε9, όπου θα αποτυπωθούν διορθώσεις, προσθήκες ή διαγραφές,  όσοι και όσες έχουν διαπιστώσει τυχόν λάθη και παραλείψεις στα στοιχεία των ακινήτων.

Ωστόσο, από την υποχρέωση αυτή της υποβολής τροποποιητικής δήλωσης E9 εξαιρούνται, όσοι υπέβαλαν τις δηλώσεις μεταβιβάσεων, δωρεών ή γονικών παροχών κατά τη διάρκεια του 2024 ψηφιακά μέσω της εφαρμογής myProperty και η εικόνα της ακίνητης περιουσίας τους ενημερώθηκε αυτόματα από την ΑΑΔΕ. Σημειώνεται ότι σε περίπτωση εκπρόθεσμης υποβολής αρχικής δήλωσης στοιχείων ακινήτων επιβάλλεται πρόστιμο 100 ευρώ.

Οι κατηγορίες

Αναλυτικά, οι φορολογούμενοι που είχαν μεταβολές στα ακίνητα περιουσιακά στοιχεία τους κατά το τρέχον έτος, και είναι υποχρεωμένοι να υποβάλουν ηλεκτρονικά τις δηλώσεις Ε9 έως τις 31-1-2025 είναι:

1. Όσοι απέκτησαν με αγορά ή δωρεά ή γονική παροχή ακίνητα σε περιοχές εκτός συστήματος αντικειμενικού προσδιορισμού της αξίας των ακινήτων. Αφορά κυρίως κτίσματα, αγροτεμάχια και άλλες εδαφικές εκτάσεις εκτός σχεδίων πόλεων ή οικισμών.
2. Όσοι απέκτησαν ακίνητα σε περιοχές εντός ή εκτός συστήματος αντικειμενικού προσδιορισμού της αξίας των ακινήτων, αλλά για διάφορες αιτίες αναγκάστηκαν να υποβάλουν τις σχετικές δηλώσεις μεταβίβασης, δωρεάς ή γονικής παροχής είτε στις αρμόδιες ΔΟΥ σε έντυπη μορφή είτε ηλεκτρονικά μέσω της εφαρμογής «Τα αίτήματά μου» της ΑΑΔΕ. Στις περιπτώσεις αυτές υπάγονται και οι υποθέσεις μεταβίβασης επικαρπίας, η οποία περιέρχεται στον ψιλό κύριο που έχει ήδη υπαχθεί σε φόρο για την ψιλή κυριότητα και αποκτά και την επικαρπία, για την οποία υπόκειται σε φόρο για τα υπόλοιπα δέκατα της αξίας της πλήρους κυριότητας.
3. Όσοι κληρονόμησαν ακίνητα κατά τη διάρκεια του τρέχοντος έτους.
4. Όσοι είχαν κατά τη διάρκεια του 2024 οποιαδήποτε άλλη μεταβολή στην ακίνητη περιουσία τους, η οποία δεν οφείλεται σε μεταβίβαση, δωρεά ή γονική παροχή ακινήτου. Τέτοιες μεταβολές είναι η μετατροπή ημιυπαίθριων χώρων σε χώρους κύριας χρήσης, η νομιμοποίηση αυθαιρέτου κτίσματος που δεν είχε δηλωθεί προηγουμένως, η ανέγερση κτίσματος σε υφιστάμενο οικόπεδο, ή αποπεράτωση ημιτελούς κτίσματος, η κατεδάφιση κτίσματος, η προσθήκη νέου ορόφου σε ήδη υφιστάμενο οίκημα κ.λπ.

Τα σημεία προσοχής

Στο μεταξύ, ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δείξουν όσοι και όσες καταθέσουν το Ε9, σε συγκεκριμένα σημεία. Αναλυτικά σημαντική είναι:

1. Η σωστή αποτύπωση αποθηκών – πάρκινγκ, καθώς αναγραφή βοηθητικών χώρων ως κύριων έχει σαν αποτέλεσμα να χαθεί η έκπτωση 90% σε σχέση με τον φόρο που αναλογεί σε χώρο κύριας χρήσης.
2. Η σωστή αναγραφή του ορόφου. Συγκεκριμένα, αν δεν συμπληρωθεί ο αριθμός ορόφου ή συμπληρωθεί ο όροφος ακινήτου ως δώμα, λαμβάνεται υπόψη ο υψηλότερος συντελεστής του φόρου που αντιστοιχεί στον 6ο όροφο.
3. Η ορθή αναγραφή του έτους έκδοσης οικοδομικής άδειας και όχι το έτος αποπεράτωσής του, καθώς η παλαιότητα του ακινήτου απομειώνει τη τιμή ζώνης και περιορίζει το ύψος του φόρου.
4. Η σωστή αναγραφή δεδομένων για παλιά κτίρια. Ειδικά για κτίρια που ανεγέρθηκαν προ του 1930 παρέχεται έκπτωση 20% στον ΕΝΦΙΑ ενώ για κτίρια με παλαιότητα άνω των 100 ετών η έκπτωση ανέρχεται στο 40%.
5. Η αποτύπωση των εμπράγματων δικαιωμάτων, καθώς η μη  αναγραφή ή λανθασμένη αναγραφή εμπράγματου δικαιώματος (πλήρης ή ψιλή κυριότητα, επικαρπία) ανεβάζει το φόρο.
6. Η σωστή αναγραφή των ποσοστών συνιδιοκτησίας. Έτσι, αν το ποσοστό συνιδιοκτησίας δεν έχει αναγραφεί ή έχει αναγραφεί λανθασμένο, το ποσοστό υπολογίζεται ότι είναι 100% οπότε θα πρέπει να καταβληθεί ολόκληρο το ποσό του φόρου.
7. Η δήλωση στους σχετικούς κωδικούς στο Ε9 ότι ένα κτίριο είναι κενό ή ημιτελές, καθώς για ημιτελή και μη ηλεκτροδοτούμενα ή ηλεκτροδοτούμενα με εργοταξιακό ρεύμα υπάρχει μείωση κατά 60% του φόρου.
8. Η δήλωση κτισμάτων εντός αγροτεμαχίων. Συγκεκριμένα, εάν ένα γεωργικό κτίσμα ή αποθήκη ή επαγγελματική στέγη  δεν δηλωθεί, τότε θεωρείται ότι είναι κατοικία και ο φόρος του αγροτεμαχίου πενταπλασιάζεται.