ΑΠΟΦΑΣΗ
Ferrero Quintana κατά Ισπανίας της 26.11.2024 (προσφυγή αριθ. 2669/19)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Σε δημόσιο διαγωνισμό για την πλήρωση διαφόρων θέσεων αστυνομικών στην Αυτόνομη Κοινότητα της Χώρας των Βάσκων (Ertzaintza) επιβλήθηκε ανώτατο όριο ηλικίας τα 35 έτη. Ο προσφεύγων, ο οποίος είχε λάβει προσωρινά άδεια συμμετοχής στις διάφορες δοκιμασίες του διαγωνισμού – όπου κατέλαβε την 49η θέση επί 60, δεν προσλήφθηκε τελικά με την αιτιολογία ότι είχε υπερβεί το όριο ηλικίας.
Το Δικαστήριο σημείωσε ότι το ανώτατο όριο ηλικίας είχε αυξηθεί στα 38 έτη το 2019 και ότι ο νέος αυτός κανόνας είχε συνοδευτεί από ένα μεταβατικό μέτρο που επέτρεπε στους υποψηφίους που είχαν επιτύχει στον διαγωνισμό σε προσωρινή βάση τα προηγούμενα έτη, παρά το γεγονός ότι είχαν υπερβεί την ηλικία των 35 ετών (ιδίως ο προσφεύγων), να γίνουν αμέσως δεκτοί στην Ertzaintza, όπως έγινε και με τον προσφεύγοντα, ο οποίος διορίστηκε.
Κατά το ΕΔΔΑ το περιθώριο εκτίμησης των συμβαλλομένων μερών κατά τον καθορισμό των κανόνων διορισμού στη δημόσια διοίκηση είναι ευρύ και κάλυπτε και την πρόσληψη στις αστυνομικές δυνάμεις. Ο σκοπός δε της απόφασης να μην γίνει δεκτός ο προσφεύγων λόγω ηλικίας δεν ήταν ο αποκλεισμός του, αλλά η διασφάλιση της καλύτερης λειτουργία της αστυνομίας. Αυτός ήταν νόμιμος σκοπός για τους σκοπούς του άρθρου 1 του 12ου Πρωτοκόλλου. Το ηλιακό όριο διασφάλιζε, λαμβανομένης υπόψη της φύσης των καθηκόντων ενός αστυνομικού, ότι οι σωματικές ικανότητες διατηρούνταν για μέγιστο αριθμό ετών, και ο αντίκτυπος του χρόνου από την άποψη αυτή δεν μπορούσε να παραμεληθεί.
Το Δικαστήριο έκρινε ότι αποδείχθηκε ότι ο καθορισμός ανώτατου ορίου ηλικίας 35 ετών, κατά τον κρίσιμο χρόνο, ήταν αναγκαίος για την εξασφάλιση και διατήρηση της επιχειρησιακής ικανότητας της αστυνομικής δύναμης.
Το ΕΔΔΑ δεν διαπίστωσε παραβιάστηκε το άρθρο 1 του 12ου Πρωτοκόλλου (γενική απαγόρευση των διακρίσεων) της ΕΣΔΑ.
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Ο προσφεύγων, Asier Ferrero Quintana, είναι Ισπανός υπήκοος ο οποίος γεννήθηκε το 1978. Το 2014 συμμετείχε σε δημόσιο διαγωνισμό για την πλήρωση 60 θέσεων του κατώτερου βαθμού στο αστυνομικό σώμα της Αυτόνομης Κοινότητας της Χώρας των Βάσκων (Ertzaintza). Μεταξύ των προϋποθέσεων για τη συμμετοχή στον διαγωνισμό ήταν η απαίτηση οι υποψήφιοι να είναι άνω των 18 ετών και κάτω των 35 ετών κατά την υποβολή της αίτησής τους.
Μολονότι είχε συμπληρώσει την ηλικία των 35 ετών το προηγούμενο έτος, ο προσφεύγων και άλλα άτομα στην ίδια κατάσταση είχαν λάβει προσωρινά άδεια συμμετοχής στο διαγωνισμό εν αναμονή της τελικής απόφασης των δικαστηρίων σχετικά με ένδικο μέσο που άσκησε άλλος υποψήφιος για να αμφισβητήσει την εγκυρότητα του ορίου ηλικίας.
Έτσι, ο προσφεύγων ολοκλήρωσε επιτυχώς τις διάφορες δοκιμασίες του διαγωνισμού και κατετάγη 49ος μεταξύ 60. Στη συνέχεια του επετράπη, ακόμη σε προσωρινή βάση, να ολοκληρώσει ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα (το 2015) και την πρακτική άσκηση (μέχρι το 2016). Ωστόσο, τελικά δεν προσλήφθηκε στο τέλος της εκπαίδευσής του και της πρακτικής άσκησης με την αιτιολογία ότι είχε υπερβεί το όριο ηλικίας. Τα εσωτερικά ένδικα μέσα που άσκησε κατά της απόφασης αυτής απορρίφθηκαν.
Το όνομα του προσφεύγοντος προστέθηκε ωστόσο σε εφεδρικό κατάλογο για έκτακτους υπαλλήλους της τοπικής αστυνομίας της Χώρας των Βάσκων και εργάστηκε ως αξιωματικός επί θητεία από τον Ιανουάριο 2018 έως τον Ιούνιο του 2019.
Το 2019 μια νομοθετική τροποποίηση του νόμου περί αστυνομίας της Χώρας των Βάσκων αύξησε το όριο ηλικίας από 35 σε 38. Αυτό ίσχυε για τους υποψηφίους που είχαν ολοκληρώσει επιτυχώς τους δημόσιους διαγωνισμούς των ετών 2014, 2015 και 2016 και δεν είχαν διοριστεί λόγω της ηλικίας τους. Κατά συνέπεια, ο προσφεύγων διορίστηκε ως αστυνομικός στην Ertzaintza τον Σεπτέμβριο του 2019.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Το Δικαστήριο παρατήρησε ότι περνώντας με επιτυχία τόσο στις ιατρικές όσο και στις σωματικές δοκιμασίες του διαγωνισμού, ο προσφεύγων είχε επιτύχει αποτελέσματα που τον καθιστούσαν ικανό για μία από τις προσφερόμενες θέσεις και είχε αποκλειστεί μόνο λόγω της ηλικίας του. Συνεπώς, είχε τύχει διαφορετικής μεταχείρισης λόγω της ηλικίας του, η οποία συνιστούσε «άλλο καθεστώς» κατά την έννοια του άρθρου 1 του 12ου Πρωτοκόλλου.
Το Δικαστήριο έκρινε ότι υπήρχαν δύο συγκρίσιμες κατηγορίες ατόμων στην παρούσα υπόθεση ηλικίας έως 35 ετών που επιθυμούσαν να λάβουν μέρος στο δημόσιο διαγωνισμό για την πλήρωση θέσεων της κατώτερης βαθμίδας στην Ertzaintza και τα άτομα άνω των 35 ετών που επιθυμούσαν να συμμετάσχουν στον ίδιο διαγωνισμό. Επιπλέον, έκρινε ότι το περιθώριο εκτίμησης των συμβαλλομένων μερών κατά τον καθορισμό των κανόνων εισδοχής στη δημόσια διοίκηση και των όρων και προϋποθέσεων διορισμού κάλυπτε και την πρόσληψη στις αστυνομικές δυνάμεις. Το Δικαστήριο έκρινε ότι οι εθνικές αρχές είχαν ευρύ περιθώριο εκτίμησης στην παρούσα υπόθεση.
Επιπλέον, παρατήρησε ότι ο σκοπός της απόφασης να μην γίνει δεκτός ο προσφεύγων ως αστυνομικός κατώτερου βαθμού στην Ertzaintza δεν ήταν να τον αποκλείσει, αλλά μάλλον να διασφαλίσει την καλύτερη λειτουργία της εν λόγω αστυνομικής δύναμης. Αυτός ήταν νόμιμος σκοπός για τους σκοπούς του άρθρου 1 του 12ου Πρωτοκόλλου.
Όσον αφορά το κατά πόσον η αιτιολόγηση που δόθηκε ήταν αντικειμενική και εύλογη, το Δικαστήριο διευκρίνισε ότι θα μπορούσε να δεχθεί ότι η ηλικία ήταν σχετικός παράγοντας για τον προσδιορισμό της σωματικής ικανότητας ενός ατόμου. Σημείωσε ότι τα καθήκοντα των αξιωματικών της αστυνομικής δύναμης της Αυτόνομης Κοινότητας της Χώρας των Βάσκων δεν ήταν διοικητικής φύσης, αλλά επιχειρησιακής ή εκτελεστικής φύσης, που απαιτούσαν ιδιαίτερες φυσικές ικανότητες.
Επιπλέον, το ερώτημα αν κάποιος διέθετε ιδιαίτερα ισχυρές σωματικές ικανότητες έπρεπε να αξιολογείται δυναμικά, λαμβάνοντας υπόψη τα χρόνια υπηρεσίας που θα έπρεπε να υπηρετήσει ο αξιωματικός μετά την πρόσληψη, και όχι με στατικό τρόπο, μόνο κατά τη στιγμή της πρόσληψης του διαγωνισμού. Έτσι, ακόμη και αν υποτεθεί ότι ο προσφεύγων, όπως και άλλοι υποψήφιοι άνω των 35 ετών κατά τον χρόνο των δοκιμασιών φυσικής καταλληλότητας, βρισκόταν σε άριστη φυσική κατάσταση κατά τον χρόνο εκείνο, θα έπρεπε να διασφαλιστεί, λαμβανομένης υπόψη της φύσης των καθηκόντων ενός αστυνομικού, ότι αυτές οι σωματικές ικανότητες διατηρούνταν για μέγιστο αριθμό ετών, και ο αντίκτυπος του χρόνου από την άποψη αυτή δεν μπορούσε να παραμεληθεί.
Το Δικαστήριο σημείωσε επίσης τα στατιστικά στοιχεία που παρέσχε η κυβέρνηση για να τεκμηριώσει τους υποτιθέμενους φόβους γενικής γήρανσης του προσωπικού της Ertzaintza. Το Δικαστήριο αναγνώρισε ότι η περίοδος της πλήρους επιχειρησιακής επαγγελματικής δραστηριότητας, κατά την οποία οι αξιωματικοί του κατώτερου βαθμού στον Ertzaintza ήταν σε κατάσταση αιχμής για την παροχή αστυνομικών υπηρεσιών, ήταν συντομότερη από την περίοδο δραστηριότητας σε άλλα επαγγέλματα. Κατά την άποψή του, αυτό είχε σημαντικό αντίκτυπο στον επιχειρησιακό χαρακτήρα της αστυνομικής δύναμης.
Θα μπορούσε επομένως να είναι σκόπιμο, μέσω μέτρων όπως το εν λόγω, να διασφαλιστεί ότι υπάρχει επαρκής αριθμός «νέων» αστυνομικών για την εκτέλεση καθηκόντων που απαιτούν μεγαλύτερη σωματική άσκηση.
Το Δικαστήριο έκρινε ότι, εν γένει, τέτοια ζητήματα εσωτερικής οργάνωσης εμπίπτουν στο περιθώριο εκτίμησης των συμβαλλομένων κρατών. Οι εθνικές αρχές ήταν σε καλύτερη θέση να ορίσουν όριο ηλικίας για την εισαγωγή στις αστυνομικές υπηρεσίες.
Κατά συνέπεια, το Δικαστήριο έκρινε ότι ήταν αποδεδειγμένο ότι ο περιορισμός διορισμού για τους αστυνομικούς του κατώτερου βαθμού στην Ertzaintza με τον καθορισμό ανώτατου ορίου ηλικίας 35 ετών, κατά τον κρίσιμο χρόνο, ήταν αναγκαίος για την εξασφάλιση και τη διατήρηση της επιχειρησιακής ικανότητας της εν λόγω αυτόνομης αστυνομικής δύναμης. Δεδομένου ότι το περιθώριο εκτίμησης όσον αφορά τις απαιτήσεις διορισμού στη δημόσια διοίκηση στον τομέα της αστυνομίας και των σωμάτων ασφαλείας ήταν ευρεία, οι εθνικές αρχές είχαν προσκομίσει σχετικούς και επαρκείς λόγους για να δικαιολογήσουν την αναγκαιότητα του μέτρου.
Το ΕΔΔΑ δεν διαπίστωσε παραβίαση του άρθρου 1 του 12ου Πρωτοκόλλου της Σύμβασης.
Ξεχωριστές γνώμες
Οι δικαστές Σεργίδης, Elósegui και Krenc εξέφρασαν σύμφωνη γνώμη. Οι γνώμες αυτές επισυνάπτονται στην απόφαση.
