Αριθμός 133/2024
ΤΟ ΜΟΝΟΜΕΛΕΣ ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
Τμήμα 3ο
Αποτελούμενο από τη Δικαστή Ευαγγελία Πανταζή, Εφέτη, η οποία ορίσθηκε από τον Πρόεδρο του Τριμελούς Συμβουλίου Διευθύνσεως του Εφετείου Πειραιώς, και από τη K.Σ.
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις ………., για να δικάσει την υπόθεση μεταξύ των :
ΕΚΚΑΛΟΥΣΑΣ: ……….. η οποία παραστάθηκε αυτοπροσώπως, ως δικηγόρος.
ΕΦΕΣΙΒΛΗΤΗΣ: ………….. η οποία εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιό της δικηγόρο Νικόλαο Φακατσέλη (με δήλωση κατ΄ άρθρο 242 παρ 2 ΚΠολΔ).
Η εφεσίβλητη άσκησε ενώπιον του Ειρηνοδικείου Πειραιώς την από 21.12.2018 (ΓΑΚ/ΕΑΚ ………../2018) αγωγή, επί της οποίας εκδόθηκε η υπ΄ αριθμ. 87/2020 απόφαση του ως άνω Δικαστηρίου, που κήρυξε εαυτόν καθ΄ ύλην αναρμόδιο και παράπεμψε την υπόθεση προς περαιτέρω εκδίκαση ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς, το οποίο, συζητήσεως γενομένης, εξέδωσε την υπ΄ αριθμ. 2957/2022 απόφασή του, με την οποία δέχθηκε την αγωγή.
Την απόφαση αυτή προσέβαλε ενώπιον του παρόντος Δικαστηρίου η εναγόμενη και ήδη εκκαλούσα με την από 1.12.2022 (ΓΑΚ/ΕΑΚ Πρωτ. ………/2022-ΓΑΚ/ΕΑΚ Εφετ. ………../2022) έφεσή της, της οποίας δικάσιμος ορίσθηκε η αναφερόμενη στην αρχή της παρούσας απόφασης.
Η υπόθεση εκφωνήθηκε με τη σειρά της από το οικείο πινάκιο και συζητήθηκε.
Η εκκαλούσα, παραστάσα αυτοπροσώπως, ως δικηγόρος, αφού έλαβε το λόγο από την Πρόεδρο, αναφέρθηκε στις έγγραφες προτάσεις που κατέθεσε και ο πληρεξούσιος δικηγόρος της εφεσίβλητης, ο οποίος παραστάθηκε με δήλωση ενώπιον του παρόντος Δικαστηρίου, ανέπτυξε τις απόψεις του με τις έγγραφες προτάσεις που προκατέθεσε.
ΜΕΛΕΤΗΣΕ ΤΗ ΔΙΚΟΓΡΑΦΙΑ
ΚΑΙ ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Η υπό κρίση έφεση κατά της υπ’ αριθμ. 2957/2022 οριστικής αποφάσεως του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς, που εκδόθηκε κατά την διαδικασία των περιουσιακών (από σχέση οροφοκτησίας) διαφορών (ΚΠολΔ 614 αριθμ. 2) έχει ασκηθεί νομότυπα και εμπρόθεσμα (ΚΠολΔ 518 παρ. 1), ήτοι προ πάσης επιδόσεως, δεδομένου ότι η κατάθεση της έφεσης στην γραμματεία του πρωτοβαθμίου δικαστηρίου έλαβε χώρα την 1.12.2022 και η εκκαλουμένη επιδόθηκε την 6.12.2022 (βλ. την επισημείωση στο σώμα της του δικαστικού επιμελητή Ευγενίου Πετρούτζη). Επομένως, εφόσον για το παραδεκτό της έχει καταβληθεί και το νόμιμο παράβολο (υπ΄αριθμ. …………/1.12.2022 e- παράβολο), πρέπει να γίνει τυπικά δεκτή η έφεση και να ερευνηθεί περαιτέρω ως προς το παραδεκτό και βάσιμο των λόγων της (άρθρο 533 παρ. 1 ΚΠολΔ) κατά την ίδια διαδικασία, μέσα στα πλαίσια του μεταβιβαστικού αποτελέσματος της έφεσης (άρθρο 522 ΚΠολΔ).
Με την από 21.12.2018 αγωγή της, που η ενάγουσα και ήδη εφεσίβλητη άσκησε ενώπιον του Ειρηνοδικείου Πειραιά, το οποίο με την υπ΄αριθμ. 87/2020 απόφασή του παρέπεμψε την υπόθεση ενώπιον του καθ΄ύλην αρμοδίου Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς, ισχυρίσθηκε ότι τυγχάνει κυρία, νομέας και κάτοχος μιας αυτοτελούς οριζόντιας ιδιοκτησίας, ήτοι του υπό στοιχεία Α-3 διαμερίσματος του Α΄ορόφου της πολυκατοικίας που βρίσκεται στην περιοχή “………” της περιφέρειας του Δήμου Πειραιώς, επί της οδού ……. ……, η οποία έχει υπαχθεί στις διατάξεις του ν. 3741/1929, όπως τροποποιήθηκε και συμπληρώθηκε από το ν.δ. 1024 και τα άρθρα 1002 και 1017 του ΑΚ, δυνάμει της υπ΄αριθμ. ………/1979 πράξης συστάσεως οριζοντίου ιδιοκτησίας και κανονισμού πολυκατοικίας του συμβολαιογράφου Πειραιά ……….. Ότι η εναγομένη και ήδη εκκαλούσα είναι επίσης ιδιοκτήτρια του με αριθμό Ε-3 υπερκείμενου διαμερίσματος, το οποίο βρίσκεται στον Ε΄ όροφο της ίδιας πολυκατοικίας. Ότι περί τα τέλη του έτους 2013 σε διαμέρισμα του πρώτου ορόφου της όμορης πολυκατοικίας επί της οδού …………., το οποίο εφάπτεται με το δικό της, εμφανίσθηκε έντονη υγρασία, προερχόμενη, όπως διαπιστώθηκε από τον επακολουθήσαντα τεχνικό έλεγχο, από τον αγωγό ύδρευσης του Ε-3 διαμερίσματος της εναγομένης, ο οποίος, συνεπεία πλημμελούς συντήρησης, είχε διαρρηχθεί στο ύψος του νοτίου τοίχου του διαμερίσματός της (της ενάγουσας), μέσα από τον οποίο διερχόταν οι σωληνώσεις του. Ότι μετά την σχετική όχλησή της η εναγομένη προχώρησε στην αντικατάσταση των σωληνώσεων του δικτύου ύδρευσης του διαμερίσματός της, καθώς και στην αποκατάσταση των ζημιών που προκλήθηκαν στο διαμέρισμα της όμορης πολυκατοικίας επί της ………….. Ότι μετά την ως άνω επισκευή, περί τα μέσα του έτους 2014, εμφανίσθηκε στους τοίχους και το δάπεδο και του δικού της διαμερίσματος (της ενάγουσας) έντονη υγρασία, η οποία εξαπλώθηκε σε όλους τους χώρους του, και, όπως διαπιστώθηκε από έλεγχο του υδραυλικού της, προερχόταν από την προηγηθείσα διάρρηξη του αγωγού ύδρευσης του υπερκείμενου Ε-3 διαμερίσματος της εναγομένης. Ότι η τελευταία, μετά από όχληση της ενάγουσας, διενήργησε επιτόπιο έλεγχο της κατάστασης και των ζημιών στο διαμέρισμά της διά του πατέρα της και κατασκευαστή της πολυκατοικίας, ο οποίος διαπίστωσε ότι υπήρχε υγρασία στο δάπεδο και σε όλους τους τοίχους του διαμερίσματός της, με συνέπεια τα μάρμαρα του δαπέδου και τα πλακάκια του μπάνιου να έχουν αρχίσει να αποκολλώνται, ενώ υπήρχε έντονη υγρασία στα ντουλάπια της κουζίνας, στα έπιπλα, τις κάσες και τις πόρτες του διαμερίσματός της. Ότι η εναγομένη, η οποία είχε συνεχή και άμεση πληροφόρηση από τον άνω εκπρόσωπό της το μεν παρακολουθούσε δια του πατρός της την εξέλιξη της κατάστασης της υγρασίας μέχρι τα μέσα του έτους 2015 περίπου, το δε αποδεχόταν πλήρως την ευθύνη της από την πλημμελή συντήρηση του δικτύου της και υπόσχονταν την άμεση αποκατάσταση των ζημιών στο διαμέρισμά της, όταν θα σταματούσε η εξέλιξη της υγρασίας, ώστε να είναι αποτελεσματική η επισκευή του. Ότι παρά ταύτα και αντίθετα με τις μέχρι τότε διαβεβαιώσεις της, από τα μέσα του 2015 και εφεξής η εναγομένη άλλαξε στάση και με διάφορες δικαιολογίες απέφευγε να προβεί στην αποκατάσταση των ζημιών στο διαμέρισμά της που προκλήθηκαν από υπαιτιότητά της και εν τέλει αρνήθηκε οριστικά να προβεί στις οφειλόμενες ενέργειες. Εκθέτοντας δε περαιτέρω, ότι από την υπαίτια και παράνομη ως άνω συμπεριφορά της εναγομένης υπέστη το διαμέρισμά της τις αναφερόμενες αναλυτικά στην αγωγή της, κατ΄ είδος, έκταση και αξία των επί μέρους υλικών και εργασιών, ζημίες και καταστράφηκαν ολοσχερώς τα αναφερόμενα επίσης κατ΄ είδος, ποιότητα και αξία κινητά πράγματα, ζήτησε να υποχρεωθεί η εναγομένη με απόφαση που θα κηρυχθεί προσωρινά εκτελεστή να της καταβάλει ως αποζημίωση για την ζημία που έχει υποστεί το συνολικό ποσό των 17.986,48 ευρώ, (όπως παραδεκτά διορθώθηκε η αγωγή της κατ΄ ορθότερο μαθηματικό υπολογισμό με δήλωση της στο ακροατήριο του πρωτοβαθμίου δικαστηρίου), νομιμότοκα από την επίδοση της αγωγής και να καταδικαστεί αυτή στην εν γένει δικαστική της δαπάνη.
Επί της αγωγής αυτής εκδόθηκε η εκκαλουμένη απόφαση, η οποία, αφού απέρριψε ως μη νόμιμη την εκ του άρθρου 281 ΑΚ ένσταση της εναγομένης, καθώς και ως αβάσιμες στην ουσία τους τις ενστάσεις συνυπαιτιότητας και παραγραφής της ιδίας, έκρινε νόμω και ουσία βάσιμη την αγωγή και επιδίκασε στην ενάγουσα τα αιτούμενα χρηματικά ποσά.
Κατά της αποφάσεως αυτής παραπονείται ήδη η εκκαλούσα εναγομένη με την κρινόμενη έφεσή της και τους διαλαμβανόμενους σε αυτή λόγους, οι οποίοι ανάγονται σε εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή του νόμου και κακή εκτίμηση των αποδείξεων και ζητεί την εξαφάνισή της και την απόρριψη της εναντίον της αγωγής.
Από τις διατάξεις, των άρθρων 914, 297, 298, 330 του Α.Κ. σε συνδυασμό με αυτή του άρθρου 216 Κ.Πολ.Δ., προκύπτει ότι για το ορισμένο της αγωγής, με την οποία ζητείται αποζημίωση λόγω αδικοπραξίας του εναγομένου, αρκεί να εκτίθενται στο δικόγραφο αυτής τα πραγματικά περιστατικά που κατά το νόμο θεμελιώνουν την παράνομη και υπαίτια ζημιογόνο συμπεριφορά του τελευταίου, η πρόκληση από την εν λόγω συμπεριφορά ζημίας, καθώς και τα στοιχεία εκείνα που προσδιορίζουν τη (θετική και αποθετική) ζημία του ενάγοντος, ήτοι περιγραφή των ζημιών κατά το είδος, την έκταση, την αιτία και το ύψος της δαπάνης, η οποία απαιτείται για την αποκατάσταση κάθε επιμέρους ζημίας, επιτρέποντας στο μεν δικαστήριο την εκτίμηση της νομικής βασιμότητας του καταγόμενου προς κρίση δικαιώματος αποζημιώσεως, στο δε ζημιώσαντα εναγόμενο την άσκηση ανταπόδειξης, και, τέλος, η ύπαρξη αιτιώδους συναφείας μεταξύ της ζημιογόνου συμπεριφοράς και της προκληθείσας ζημίας (ΑΠ 46/2020, ΑΠ 529/2017, ΑΠ 1817/2017, ΑΠ 853/2017, ΑΠ 93/2016, ΑΠ 1513/2014 διαθέσιμες στον ιστότοπο του ΑΠ). Στην προκειμένη περίπτωση, από το προεκτεθέν περιεχόμενο του δικογράφου της κρινόμενης αγωγής, προκύπτει, ότι εκτίθενται επαρκώς τα πραγματικά περιστατικά, στα οποία στηρίζεται η αξίωση αποζημιώσεως της ενάγουσας (ήδη εφεσιβλήτου) για τις ζημίες που υπέστη στην οριζόντια ιδιοκτησία της λόγω των διαρροών από το σύστημα ύδρευσης της ιδιοκτησίας της εναγομένης, καθόσον περιέχει όλα τα από τον νόμο και δη από τα άρθρα 914, 297 και 298 Α.Κ. απαιτούμενα στοιχεία και συγκεκριμένα την πρόκληση ζημίας και την περιγραφή της ζημίας κατά το είδος, την έκταση, την αιτία και το ύψος της δαπάνης, η οποία απαιτείται για την αποκατάσταση κάθε επιμέρους ζημίας (είδος απαιτουμένων υλικών, δαπάνη αγοράς αυτών, δαπάνη αποκαταστάσεως των ζημιών, τιμής ανά τ.μ. ή κατ’ αποκοπή και την αποδιδόμενη στην εναγομένη ιδιοκτήτρια της υπό στοιχείο Ε-3 ιδιοκτησίας αμέλεια για τη συντήρηση του αντιστοιχούντος στην επίδικη ιδιοκτησία της δικτύου ύδρευσης, χωρίς να είναι αναγκαίο να αναφέρεται περαιτέρω ανάλυση της κάθε δαπάνης, η οποία, άλλωστε, μπορεί να προκύψει από τις αποδείξεις. Επομένως, και το πρωτοβάθμιο δικαστήριο, που έκρινε ορισμένη την αγωγή και δεν κήρυξε αυτή απαράδεκτη για τον παραπάνω λόγο, ορθά ερμήνευσε και εφήρμοσε τις παραπάνω διατάξεις, όσα δε περί του αντιθέτου υποστηρίζονται με το πρώτο σκέλος του τετάρτου λόγου της εφέσεως της εναγομένης είναι απορριπτέα ως αβάσιμα στην ουσία τους.
Από τις διατάξεις των άρθρων 914, 297, 298, 330 του Α.Κ. συνάγεται ότι η ευθύνη προς αποζημίωση από αδικοπραξία προϋποθέτει συμπεριφορά παράνομη και υπαίτια, επέλευση ζημίας και ύπαρξη αιτιώδους συνδέσμου μεταξύ της συμπεριφοράς του δράστη και της ζημίας. Παράνομη είναι η συμπεριφορά που αντίκειται σε απαγορευτικό ή επιτακτικό κανόνα δικαίου, ο οποίος προστατεύει δικαίωμα ή συγκεκριμένο συμφέρον του ζημιωθέντος, μπορεί δε η συμπεριφορά αυτή να συνίσταται σε θετική ενέργεια ή παράλειψη οφειλόμενης ενέργειας από διάταξη νόμου ή από προηγούμενη συμπεριφορά του δράστη ή από υπάρχουσα έννομη σχέση μεταξύ αυτών. Η υπαιτιότητα εμφανίζεται με τη μορφή είτε δόλου (άμεσου ή ενδεχόμενου), ο οποίος υπάρχει όταν ο δράστης θέλει ή αποδέχεται την παραγωγή του επιζήμιου αποτελέσματος, είτε αμέλειας (ενσυνείδητης ή ασυνείδητης), η οποία υπάρχει όταν ο δράστης προξενεί το επιζήμιο αποτέλεσμα από έλλειψη προσοχής, την οποία όφειλε να καταβάλει ο μετρίως συνετός κοινωνικός άνθρωπος στη θέση του, ευρισκόμενος υπό τις αυτές βιοτικές και λοιπές περιστάσεις. Ζημία είναι η προς το χειρότερο προξενούμενη μεταβολή (βλάβη) των έννομων αγαθών του προσώπου, που αφήνει ένα έλλειμμα (μία διαφορά) μεταξύ της νέας καταστάσεως που έχει παραχθεί και εκείνης που θα υπήρχε χωρίς το επιζήμιο γεγονός. Αιτιώδης συνάφεια υπάρχει, όταν η πράξη ή παράλειψη είναι, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας και λογικής, ικανή και μπορεί αντικειμενικά να επιφέρει, με την κανονική και συνηθισμένη πορεία των πραγμάτων, το επιζήμιο αποτέλεσμα (Α.Π. 135/2018 ΤΝΠΝόμος). Περαιτέρω, από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 1002 και 1117 του ΑΚ και των άρθρων 1, 2 παρ. 1, 4 παρ. 1, 5 και 13 του ν. 3741/1929, που διατηρήθηκε σε ισχύ και μετά την εισαγωγή του ΑΚ με το άρθρο 54 του εισαγωγικού του Νόμου, συνάγεται σαφώς ότι επί οριζόντιας ιδιοκτησίας ιδρύεται κυρίως μεν χωριστή (διαιρεμένη) κυριότητα σε όροφο οικοδομής ή διαμέρισμα ορόφου, παρεπομένως δε και αναγκαστική συγκυριότητα που αποκτάται αυτοδικαίως κατ’ ανάλογη μερίδα στα μέρη του όλου ακινήτου, που χρησιμεύουν σε κοινή από όλους τους οροφοκτήτες χρήση. Ο προσδιορισμός των κοινόκτητων και κοινόχρηστων αυτών μερών γίνεται, είτε με τη συστατική της οροφοκτησίας σύμβαση, είτε με ιδιαίτερες συμφωνίες μεταξύ όλων των οροφοκτητών κατά τα άρθρα 4 § 1, 5 και 13 του ν.3741/1929 (ΑΠ 1633/2003). Αναφορικά, με τις υποχρεώσεις των ιδιοκτητών από την αποκλειστική ιδιοκτησία, από τη διάταξη του άρθρου 6 παρ. 1 του Ν. 3741/1929, συνάγεται ότι ο κύριος χωριστής ιδιοκτησίας έχει υποχρέωση να τη διατηρεί σε τέτοια κατάσταση, ώστε να μην μπορεί να προκύψει από αυτή βλάβη στη χρήση των λοιπών διαιρετών ιδιοκτησιών. Η παράλειψη της υποχρέωσης αυτής γεννάει ενοχική αξίωση των λοιπών ή του βλαπτόμενου τρίτου να ζητήσουν αποζημίωση. Αν η πιο πάνω παράλειψη του συνιδιοκτήτη είναι και υπαίτια, δικαιούται ο βλαπτόμενος να στραφεί κατά του ζημιώσαντος με βάση τις διατάξεις για την αδικοπραξία και να ζητήσει πλήρη ικανοποίηση (ΑΠ 470/2023 ΤΝΠΝόμος) Επειδή, περαιτέρω, στο άρθρο 300 του Αστικού Κώδικα, το οποίο έχει εφαρμογή σε κάθε αποζημίωση από οποιαδήποτε αιτία, άρα και στην περίπτωση αποζημίωσης κατά το άρθρο 914 ΑΚ, ορίζεται ότι: «Αν εκείνος που ζημιώθηκε συντέλεσε από δικό του πταίσμα στη ζημία ή την έκτασή της, το δικαστήριο μπορεί να μην επιδικάσει αποζημίωση ή να μειώσει το ποσό της. Το ίδιο ισχύει και όταν εκείνος που ζημιώθηκε παρέλειψε να αποτρέψει ή να περιορίσει τη ζημία ή δεν επέστησε την προσοχή του οφειλέτη στον κίνδυνο ασυνήθιστα μεγάλης ζημίας, τον οποίο ο οφειλέτης ούτε γνώριζε ούτε όφειλε να γνωρίζει … ». Από τη διάταξη αυτή συνάγεται ότι, αν με βάση τα πραγματικά περιστατικά που έγιναν δεκτά από το δικαστήριο της ουσίας συντρέχει πταίσμα του ζημιωθέντος, απόκειται στην εξουσία του δικαστηρίου, αφού εκτιμήσει ελεύθερα τις περιστάσεις μεταξύ των οποίων είναι και ο βαθμός του πταίσματος του ζημιωθέντος, να επιδικάσει ολόκληρη την αποζημίωση ή να μην επιδικάσει καθόλου αποζημίωση ή και να μειώσει μόνο το ποσό της αποζημίωσης (βλ. ΣτΕ 596/2017, 1408/2006, 2539/2008, 1970, 1974/2009, βλ. επίσης Α.Π. 1483/1990). Πρέπει όμως η πράξη του ζημιωθέντος να έχει συντελέσει στην πρόκληση της ζημίας και να υπάρχει αιτιώδης σύνδεσμος της υπαίτιας πράξης του ζημιωθέντος με την πρόκληση ή την έκταση της ζημίας (βλ. ΣτΕ 484/2018 Α.Π. 867/2001, 793, 1045/2007).
Στην προκειμένη περίπτωση, από τις καταθέσεις των μαρτύρων που εξετάσθηκαν ενόρκως στο ακροατήριο του Ειρηνοδικείου Πειραιά και περιέχονται στα υπ΄ άριθμ 87/2020 πρακτικά του δικαστηρίου αυτού, τις υπ΄αριθμ. ../2019 και …./2020 ένορκες βεβαιώσεις της ………. και …… αντίστοιχα, η πρώτη εκ των οποίων λήφθηκε με την επιμέλεια της ενάγουσας ενώπιον της Ειρηνοδίκη Πειραιά, κατόπιν νομίμου και εμπροθέσμου κλήσεως της αντιδίκου της (βλ. την υπ΄αριθμ. ……/4.6.2019 έκθεση επιδόσεως του δικαστικού επιμελητή της περιφέρειας του Εφετείου Αθηνών ………….), η δε δεύτερη με την επιμέλεια της εναγομένης και με την παρουσία της ενάγουσας ενώπιον της Ειρηνοδίκη Αθηνών, τα έγγραφα που νόμιμα επικαλούνται και προσκομίζουν οι διάδικοι, μεταξύ των οποίων και οι εκατέρωθεν προσκομιζόμενες τεχνικές εκθέσεις, τα οποία λαμβάνονται υπόψη είτε προς άμεση απόδειξη είτε για τη συναγωγή δικαστικών τεκμηρίων (άρθρα 336 παρ. 3, 339 και 395 ΚΠολΔ), μερικά από τα οποία μνημονεύονται ειδικά παρακάτω, χωρίς, πάντως, να παραλείπεται κανένα κατά την εκτίμηση της ουσίας της υπόθεσης (ΑΠ 386/2015, Τ.Ν.Π. Νόμος, ΑΠ 1804/2012, ΧρΙΔ 2013.372), τις προσκομιζόμενες με επίκληση φωτογραφίες, των οποίων η γνησιότητα δεν αμφισβητήθηκε (άρθρα 444 παρ. 1 περ. γ’ κρι 448 παρ. 2 ΚΠολΔ), καθώς και από τα διδάγματα της κοινής πείρας, που λαμβάνονται υπόψη αυτεπαγγέλτως (άρθρο 336 παρ. 4 ΚΠολΔ) και από όσα οι διάδικοι συνομολογούν με τα δικόγραφά τους, αποδεικνύονται τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά: Η ενάγουσα, ήδη εφεσίβλητη, είναι κυρία, νομέας και κάτοχος του με στοιχεία Α-3 διαμερίσματος του πρώτου (Α΄) υπέρ το ισόγειο ορόφου, (στην πραγματικότητα του υπερυψωμένου ισογείου ορόφου), της κείμενης στην περιοχή “……..” του Πειραιά, επί της οδού ………. πολυκατοικίας, επιφανείας 120 τ. μ., το οποίο αποτελείται από πέντε κύρια δωμάτια, (δύο εκ των οποίων αποτελούν ένα ενιαίο σύνολο), χώλ, κουζίνα, λουτρό και οφφίς. Στην κυριότητα της εφεσίβλητης ενάγουσας περιήλθε το προαναφερόμενο διαμέρισμα δυνάμει των υπ΄αριθμ …/24.06.1996 και …../12.12.1977 συμβολαίων γονικής παροχής του συμβολαιογράφου Πειραιά …., νόμιμα μεταγεγραμμένων στα βιβλία Μεταγραφών του Υποθηκοφυλακείου Πειραιά, στον τόμο …, με αριθμό … το πρώτο και στον τόμο …, με αριθμό …. το δεύτερο, είναι δε καταχωρημένο στο κτηματολογικό γραφείο Πειραιά με ΚΑΕΚ …………. Η εκκαλούσα εναγόμενη είναι κυρία του υπό στοιχεία Ε-3 διαμερίσματος που βρίσκεται στον πέμπτο (Ε΄) όροφο της ίδιας οικοδομής, επιφανείας 122 τ.μ. Το ως άνω διαμέρισμα περιήλθε στην πλήρη κυριότητα της εναγομένης δυνάμει του υπ΄αριθμ. …/1986 αγοραπωλητηρίου συμβολαίου του συμβολαιογράφου Πειραιά ….., το οποίο έχει νόμιμα μεταγραφεί στα βιβλία Μεταγραφών του Υποθηκοφυλακείου Πειραιά, στον τόμο … με αριθμό …, και ήδη είναι καταχωρημένο στο κτηματολογικό γραφείο Πειραιά, με ΚΑΕΚ ………. Η πολυκατοικία που βρίσκονται τα δύο διαμερίσματα έχει υπαχθεί στις διατάξεις του Ν. 3741/1929 και των άρθρων 1002 και 1117 ΑΚ, η δε λειτουργία της διέπεται από τον κανονισμό που περιέχεται στην υπ’ αριθμ. …/1979 πράξη συστάσεως οριζοντίου ιδιοκτησίας του συμβολαιογράφου Πειραιά …., νομίμως μεταγεγραμμένης στα βιβλία μεταγραφών του Δήμου Πειραιά στον τόμο … με αριθμό …. Περί τα τέλη του έτους 2013 ο διαχειριστής της όμορης, επί της ……….., πολυκατοικίας, ο οποίος ήταν και ιδιοκτήτης διαμερίσματος του πρώτου ορόφου αυτής που εφάπτεται με το διαμέρισμα της ενάγουσας (μεσοτοιχία), διαμαρτυρήθηκε στην ενάγουσα για την εμφάνιση υγρασίας στο διαμέρισμά του, αλλά και καθαρού ύδατος στο κλιμακοστάσιο και το λεβητοστάσιο της όμορης οικοδομής. Ζήτησε δε από την ενάγουσα να προβεί στον έλεγχο των υδραυλικών εγκαταστάσεών της, καθώς πιθανολογούσε ότι η παρατηρηθείσα υγρασία προέρχεται από διαρροή ύδατος στο δίκτυο ύδρευσης που δικού της διαμερίσματος. Η τελευταία, η οποία μέχρι τότε δεν είχε διαπιστώσει υγρασία στο διαμέρισμά της, αλλά μόνον οσμή μούχλας, αν και απέκρουσε τις διαμαρτυρίες του γείτονά της, προέβη άμεσα στον έλεγχο των υδραυλικών εγκαταστάσεων και του αγωγού ύδρευσης που οδηγούσε στο διαμέρισμά της, χωρίς να διαπιστωθεί οποιαδήποτε βλάβη. Επειδή όμως η διαρροή των υδάτων συνεχιζόταν, στις αρχές του 2014 έγινε πλέον ενδελεχής έλεγχος και διαπιστώθηκε, κατ΄ αρχήν από την συνεχή καταγραφή του μετρητή της ΕΥΔΑΠ, και στην συνέχεια από σχετικό τεχνικό έλεγχο, ότι η διαρροή οφειλόταν σε διάρρηξη του σωλήνα υδρεύσεως που εξυπηρετούσε αποκλειστικά το διαμέρισμα της εναγομένης, ο οποίος είχε διαρραγεί στο ύψος του διαμερίσματος της ενάγουσας και δη στον νότιο τοίχο αυτού, από το εσωτερικό του οποίου διερχόταν. Κατόπιν αυτού ειδοποιήθηκε η εναγομένη, η οποία εξουσιοδότησε τον πατέρα της να επιληφθεί του ζητήματος, καθώς ήταν και ο κατασκευαστής της πολυκατοικίας και είχε γνώση των σχετικών θεμάτων. Ο τελευταίος, αφού επιβεβαίωσε με δικούς του τεχνικούς ότι πράγματι η διαρροή προερχόταν από το σύστημα ύδρευσης του διαμερίσματος της εναγομένης, προχώρησε στην με έξοδα της τελευταίας κατάργηση του υπάρχοντος δικτύου και στην εγκατάσταση νέου με σωληνώσεις που διέρχονταν εξωτερικά της πολυκατοικίας. Επίσης, με δαπάνη της εναγομένης αποκατέστησε και τη ζημία στον μεσότοιχο της παρακείμενης πολυκατοικίας, την οποία μάλιστα, (εργασία αποκατάστασης), απαιτήθηκε να επαναλάβει πέντε φορές, λόγω της εγκλωβισθείσης ποσότητας ύδατος εντός της τοιχοποιίας, που είχε ως συνέπεια την συνεχή επανεμφάνιση της υγρασίας. Ακολούθως, περί τα μέσα του έτους 2014, εμφανίσθηκε εκτεταμένη υγρασία και στο δάπεδο και την τοιχοποιία του διαμερίσματος της ενάγουσας, προερχόμενη από την μεγάλη ποσότητα ύδατος που είχε εγκλωβιστεί κάτω από το δάπεδο του διαμερίσματός της, όπου δεν υπήρχε πυλωτή για την διαφυγή του, καθώς και εντός της τοιχοποιΐας του. Περί του γεγονότος αυτού ειδοποιήθηκε και πάλι η εναγομένη, η οποία δια του πατέρα της, ο οποίος ενεργούσε πάντοτε κατ΄ εντολήν της, διαπίστωσε και επιτόπου την έκταση του προβλήματος και υποσχέθηκε την εκ μέρους της εναγομένης αποκατάσταση των ζημιών, όταν θα επέρχονταν η πλήρης αποστράγγιση των εγκλωβισμένων υδάτων, ώστε να είναι εφικτή και αποτελεσματική η εκτέλεση των απαιτούμενων εργασιών. Με την πάροδο του χρόνου όμως η υγρασία εξαπλωνόταν με ανοδική πορεία, με συνέπεια οι τοίχοι του διαμερίσματος της ενάγουσας να εμφανίζουν έντονη υγρασία και μούχλα, οι σωληνώσεις ύδρευσης να καταστραφούν, τα μάρμαρα του δαπέδου και τα πλακάκια του λουτρού να αποκολληθούν, οι πόρτες, οι κάσες, τα ντουλάπια της κουζίνας και τα ξύλινα έπιπλά της να διαβρωθούν, ενώ προκλήθηκαν ζημίες τόσο στις εντοιχισμένες ντουλάπες ρουχισμού όσο και στον ηλεκτρολογικό πίνακα και τις παροχές ρεύματος. Την συνεχιζόμενη κατάσταση της υγρασίας παρακολουθούσε ανελλιπώς και ο πατέρας της εναγομένης, ο οποίος μέχρι τα μέσα του έτους 2015 περίπου επισκέπτονταν τακτικά το διαμέρισμα της ενάγουσας, επέβλεπε την κατάσταση και την διαβεβαίωνε για την πρόθεση της εναγομένης να αποκαταστήσει κάθε ζημία της, όταν φυσικά θα αποστραγγίζονταν τα λιμνάζοντα υπογείως νερά. Στην συνέχεια όμως, διαπιστώνοντας τις συνεχώς αυξανόμενες ζημίες, σταμάτησε τις επισκέψεις στο διαμέρισμά της και έκτοτε, (μέσα του 2015 περίπου), έπαψε να απαντά και στα τηλέφωνά της. Μετά ταύτα η ενάγουσα, προκειμένου να επισκευάσει τις προκληθείσες ζημίες στο διαμέρισμά της, προέβη σε διερεύνηση της αγοράς και έλαβε αντίστοιχες προσφορές, από τις οποίες προκύπτει, ότι για την αποκατάσταση των ζημιών στοδάπεδο και την τοιχοποιΐα του διαμερίσματοός της και την αντικατάσταση των καταστραφέντων κινητών πραγμάτων με την αγορά άλλων, αντίστοιχης ποιότητας και αξίας, απαιτούνται τα ακόλουθα ποσά: Α. για αγορά υλικών, εργασίες αποκατάστασης της εντοιχισμένης κουζίνας και λοιπές ξυλουργικές εργασίες, το συνολικό ποσό των €4.040,00 και, συγκεκριμένα, α. για 5 κουτιά σκελετού κουζίνας από έγχρωμη μελαμίνη 16 χιλ. διαστάσεων 0,60 μ. χ 0,60 μ. χ 0,60 μ., 4 κουτιά σκελετού κουζίνας από έγχρωμη μελαμίνη 16 χιλ. διαστάσεων 0,60 μ. χ 0,60 μ. χ 0,30 μ„ 8 κουτιά σκελετού κουζίνας από έγχρωμη μελαμίνη 16 χιλ. διαστάσεων 0,60 μ. χ 0,50 μ. χ 0,50 μ., 4 κουτιά σκελετού κουζίνας από έγχρωμη μελαμίνη 16 χιλ. διαστάσεων 0,60 μ. χ 0,40 μ. χ 0,30 μ., 1 κουτί σκελετού κουζίνας από έγχρωμη μελαμίνη 16 χιλ. διαστάσεων 0,60 μ. χ 0,30 μ. χ 0,30 μ„ πάγκο κουζίνας πεύκου μασίφ διαστάσεων 1,90 μ. χ 1,30 μ., 2 πλαϊνά κουζίνας από MDF 19 χιλ. με επένδυση καπλαμά λουστραρισμένα διαστάσεων 0,72 μ. χ 1,00 μ„ 1 πλαϊνό κουζίνας από MDF 19 χιλ. με επένδυση καπλαμά λουστραρισμένο διαστάσεων 2,05 μ. χ 0,60 μ., 1 πλαϊνό κουζίνας από MDF 19 χιλ. με επένδυση καπλαμά λουστραρισμένο διαστάσεων 0,83 μ. χ 0,60 μ., 1 πλαϊνό κουζίνας από MDF 19 χιλ. με επένδυση καπλαμά λουστραρισμένο διαστάσεων 0,30 μ. χ 0,60 μ., συρταριέρα από έγχρωμη μελαμίνη 16 χιλ., 4 συρτάρια διαστάσεων 0,18 μ. χ 0,45 μ. χ 0,60 μ., 2 συρτάρια από έγχρωμη μελαμίνη διαστάσεων 0,60 μ. χ 0,60 μ. χ 0,12 μ., 2 συρτάρια από έγχρωμη μελαμίνη διαστάσεων 0,50 μ. χ 0,50 μ. χ 0,12 μ., 1 συρτάρι από έγχρωμη μελαμίνη διαστάσεων 0,30 μ. χ 0,60 μ. χ 0,12 μ., μπάζα από MDF 19 χιλ. επενδεδυμένο με λουστραρισμένο καπλαμά διαστάσεων 3,35 μ. χ 0,12 μ., αέτωμα περιμετρικά των κρεμαστών ντουλαπιών από MDF 19 χιλ. επενδεδυμένο με λουστραρισμένο καπλαμά διαστάσεων 4,5 μ. χ 0,12 μ, το συνολικό ποσό των €1.300,00, β. για κατασκευή, λουστράρισμα και τοποθέτηση – συναρμολόγηση εντοιχισμένης κουζίνας διαστάσεων 1,90 μ. χ 3,00 μ. χ 2,05 μ. και νησίδας διαστάσεων 1,50 μ. χ 2,00 μ. χ 0,60 μ., το συνολικό ποσό των €1.200,00, γ. για αντικατάσταση πόρτας μπάνιου ανοιγόμενης διαστάσεων 1,95 μ. χ 0,82 μ., το ποσό των €250,00, δ. για αντικατάσταση πόρτας WC ανοιγόμενης διαστάσεων 1,95 μ. χ 0,82 μ., το ποσό των €250,00, ε. για αντικατάσταση πόρτας στο χωλ συρόμενης διαστάσεων 2,13 μ. χ 0,85 μ., το ποσό των €350,00, στ. για αντικατάσταση σύνθετου επίπλου από μαόνι αποτελούμενο από πέντε τεμάχια διαστάσεων 1,00 μ. χ 2,20 μ. χ 0,60 μ., το ποσό των €490,00, και ζ. για αποξήλωση καταστραφείσας εντοιχισμένης κουζίνας και πλακιδίων αυτής, το ποσό των €200,00 (βλ. την από 20.05.2016 οικονομική προσφορά τού εκπροσώπου τής μονοπρόσωπης ιδιωτικής κεφαλαιουχικής εταιρείας με την επωνυμία «………….», Β. για αγορά ηλεκτρολογικού υλικού και αμοιβή εργασίας ηλεκτρολόγου, το συνολικό ποσό των €2.119,00 και, συγκεκριμένα, α. για αγορά 22 πριζών ρεύματος, αξίας €5,50 εκάστη, το ποσό των €121,00, β. για αγορά μιας πρίζας TV, το ποσό των €4,60, γ. για αγορά μιας πρίζας τηλεφώνου, το ποσό των €5,20, δ. για αγορά 5 διπλών διακοπτών, αξίας €6,30 έκαστος, το ποσό των €31,50, ε. Για αγορά 11 απλών διακοπτών, αξίας €5,60 έκαστος, το ποσό των €61,60, στ. για αγορά 1 διακόπτη ρολού, το ποσό των €7,50, ζ. για αγορά ενός dimmer φωτισμού, το ποσό των €26,60, η. για αγορά μονοφασικού πίνακα 12 γραμμών με ρελέ διαρροής, το ποσό των €120,00, θ. για καλωδιώσεις τύπου ΝΥΜ60, 60 μ., το ποσό των €48,00, ι. για καλωδιώσεις τύπου ΝΥΑ3, 1,5 χιλ., 200 μ., το ποσό των €60,00, ια. για καλωδιώσεις τύπου ΝΥΑ3, 2,5 χιλ., 200 μ., το ποσό των €100,00, ιβ. για καλωδιώσεις TV, το ποσό των €45,00, και ιγ. για αμοιβή εργασίας, συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ, το ποσό των €1.488,00 (βλ. την από 01.06.2016 οικονομική προσφορά τού ηλεκτρολόγου Αθανάσιου Νικολάου), Γ. για αποκατάσταση ζημιών στο μπάνιο και στο WC, το συνολικό ποσό των €4.795,50, και, συγκεκριμένα, α. για αγορά 2 δοχείων Revinex 17 κιλών, 2 big bag άμμου, 6 σάκκων τσιμέντου 50 κιλών, 9 σακκουλών ασβέστη, 2 σκαφακίων Φ100, 1 δίσκου F4 για γρανίτη, 3 αμμόστοκων πλακιδίων SIKA, 1 σφουγγαριού για στοκάρισμα, 15 κολλών πλακιδίων COLD, 30 σακκουλών μπάζων, πλακιδίων 42 τ.μ., 2 κουλούρων ατσαλόμαλλου, 2 τεμαχίων ΑΡ-104 και 1 τεμαχίου ΑΡ-101, για αδιαβροχοποίηση μαρμάρων, και 6 πολυεστερικών νεφρών, για γυάλισμα μαρμάρων, το συνολικό ποσό των (€136,00 + €60,00 + €48,00 + €36,00 + €12,00 + €24,00 + €24,00 + €1,50 + €268,50 + €90,00 + €420,00 + €16,00 + €210,00 + €119,50 + €130,00 =) €1.595,50, β. για εργασίες αποξήλωσης πλακιδίων, σοβαντίσματα, τοποθέτηση πλακιδίων και απομάκρυνση των μπάζων, το ποσό των €1.900,00, και γ. για καθαρισμό, στοκάρισμα, γυάλισμα και αδιαβροχοποίηση μαρμάρων επιπέδων, το ποσό των €1.300,00, Δ. για εργασίες χρωματισμών στους τοίχους και την οροφή τού διαμερίσματος, το συνολικό ποσό των €3.499,98 και, συγκεκριμένα α. για εργασίες απομάκρυνσης των παλιών μουχλιασμένων χρωμάτων και εκ νέου χρωματισμού τοίχων και οροφής με «τρία χέρια», το ποσό των €2.300,00, και β.’για αγορά 10 ρολών χαρτόνι, 15 χαρτοταινιών πλάτους 5 εκ., 10 τεμαχίων χονδρού νάυλον, 3 ρολών για αστάρι, 2 κονταριών, 15 δοχείων STUKOTIX των 20 κιλών έκαστο, 24 τεμαχίων γυαλόχαρτου flex, 4 δοχείων αστάρι DUROVIT των 15 λίτρων έκαστο, 8 ταινιών U.V. μπλε 5 εκ., 4 δοχείων διαλυτικό ασταριού Τ300 των 15 λίτρων έκαστο, 2 ρολλών No 24 rollex, και 6 δοχείων χρώματος VITEX των 6 λίτρων έκαστο, το συνολικό ποσό των (€130,00 + €30,00 + €30,00 + €24,00 + €8,00 + €180,00 + €67,20 + €180,00 + €78,40 + €112,00 + €38,00 + €322,38 =) €1.199,98, Ε. για αγορά υλικών και αμοιβή του υδραυλικού για την αποκατάσταση των ζημιών των υδραυλικών εγκαταστάσεων, το συνολικό ποσό των €2.620,00 και, συγκεκριμένα, α. για αγορά χαλκοσωλήνα 80 μ. με μόνωση ζεστού – κρύου νερού, πίνακα αυτονομίας μετά των εξαρτημάτων του, εξαρτημάτων χαλκού (ταυ, γωνίες, καμπύλες, μούφες), γωνιακών διακοπτών ½ , σιφωνιών, γωνιακών διακοπτών 3/4, ροζέτες μαστοί, γενικού διακόπτη CIM, τερματικών γωνιών, αλοιφής, σπείρας MAP CAZ, σωλήνων αποχέτευσης διατομής Φ100, Φ75, Φ63, Φ40, Φ50, πατωσίφωνων, πλαστικών γωνιών Φ63, Φ50, Φ40, ταπών δοκιμής, στηριγμάτων χαλκού, 3 τεμαχίων D55 επισκευαστικών 20 εκ. και σάκων για μπάζα 10 κιλών, το συνολικό ποσό των (€302,00 + €184,00 + €20,00 + €90,00 + €120,00 + €54,00 + €30,00 =) €800,00, β. για μίσθωση κάδου μπάζων, το ποσό των €120,00, και γ. για αμοιβή υδραυλικού, το ποσό των €1.700,00 (βλ. την από 02.06.2016 τεχνική έκθεση-προσφορά εργασίας και υλικών έργου του υδραυλικού ……….), και ΣΤ. για την αμοιβή πολιτικού μηχανικού για την επίβλεψη όλων των ανωτέρω εργασιών, το ποσό των €1.000,00 (βλ. την από 20.05.2016 προσφορά για επίβλεψη εργασιών της πολιτικού μηχανικού ……….), ήτοι, συνολικά, το ποσό των (€4.040,00 + €2.119,00 + €4.795,50 + €3.499,98 + €2.620,00 + €1.000,00 =) €18.073,48. Για την πρόκληση των ως άνω ζημιών στην περιουσία της ενάγουσας ευθύνεται η εκκαλούσα εναγομένη, η οποία, αν και γνώριζε την παλαιότητα του δικτύου ύδρευσης του διαμερίσματός της (από το έτος 1977 περίπου) και τον εξ αιτίας αυτής κίνδυνο διάρρηξης των σωληνώσεών του από την χρόνια διάβρωσή τους, από αμέλειά της, δεν φρόντισε να επιμεληθεί ως όφειλε από το νόμο (άρθρο 6 παρ. 1 του Ν. 3741/1929 και 914 ΑΚ), για την συντήρηση και την έγκαιρη αντικατάστασή του, ώστε να αποφευχθεί η διάρρηξη των σωληνώσεων και η συνεπεία αυτής διαρροή υδάτων και η βλάβη στην περιουσία της ενάγουσας, ήταν δε η ως άνω συμπεριφορά της ικανή κατά τη συνήθη πορεία των πραγμάτων να επιφέρει το επιζήμιο αποτέλεσμα και επέφερε πράγματι τούτο στη συγκεκριμένη περίπτωση. Αντίθετα, δεν απεδείχθη οποιαδήποτε συμβολή της ενάγουσας είτε στην πρόκληση είτε στην επίταση της ζημίας της, όπως αορίστως, (χωρίς αναφορά σε συγκεκριμένες ενέργειες ή παραλείψεις), επικαλείται η εναγομένη. Ειδικότερα, όπως προεκτέθηκε η ενάγουσα ειδοποίησε άμεσα την εναγομένη αμέσως μόλις έγινε αντιληπτή η υγρασία στο διαμέρισμά της και την ενημέρωνε συνεχώς για την έκταση και την εξέλιξή της μέσω του πατέρας της, ο οποίος άλλωστε παρακολουθούσε και ο ίδιος την εξέλιξή της για λογαριασμό της και, επομένως, είχε πλήρη γνώση για την έκταση και το μέγεθος της ζημίας. Αντιστοίχως, η ενάγουσα προέβη σε κάθε ενδεδειγμένη ενέργεια για την αποτροπή της επέκτασής της με την προμήθεια και εγκατάσταση στο διαμέρισμά της αφυγραντήρων, γεγονός που δεν αρνείται η εναγομένη. Εξ άλλου, μέχρι τα μέσα του έτους 2015 περίπου, ο εκπρόσωπος και πατέρας της εναγομένης, που όπως προεκτέθηκε, επισκέπτονταν τακτικά το διαμέρισμα της ενάγουσας, αν και ως κατασκευαστής της πολυκατοικίας είχε περισσότερες γνώσεις επί του θέματος που ανέκυψε, δεν πρότεινε στην ενάγουσα κανένα άλλο μέτρο αποτροπής ή περιορισμού της ζημίας της, παρά μόνον την αναμονή της αποστράγγισης των υδάτων. Επομένως, σε κάθε περίπτωση, δεν είναι βάσιμη, η προβαλλόμενη ένσταση συνυπαιτιότητας (άρθρο 300 ΑΚ) της εναγομένης, την οποία προέβαλε αορίστως στο πρωτοβάθμιο δικαστήριο και επαναφέρει, (επίσης αορίστως), με την έφεσή της και στο δικαστήριο αυτό, η δε τελευταία ευθύνεται αποκλειστικά για την αποκατάσταση της ζημίας της ενάγουσας. Κατ΄ακολουθίαν, και το πρωτοβάθμιο δικαστήριο, που με την εκκαλουμένη απόφασή του δέχθηκε ομοίως, ότι η ως άνω ζημία της ενάγουσας ανέρχεται, κατ΄ορθότερο μαθηματικό υπολογισμό, στο συνολικό ποσό των 18.073,48 ευρώ και, ακολούθως, απορρίπτοντας ως αβάσιμη στην ουσία της την ως άνω ένσταση συνυπαιτιότητας, έκρινε αποκλειστικά υπαίτια την εναγομένη και υπόχρεη για την αποκατάστασή της με το αιτούμενο με την αγωγή της μικρότερο ποσό των 17.986,48 ευρώ, δεν έσφαλε περί την εκτίμηση των προσαχθέντων ενώπιόν του αποδείξεων και την ερμηνεία και εφαρμογή των ως άνω διατάξεων και οι σχετικοί δεύτερος, τρίτος και τέταρτος, (κατά το δεύτερο σκέλος του), λόγοι της εφέσεως πρέπει να απορριφθούν ως αβάσιμοι στην ουσία τους.
Από τις διατάξεις των άρθρων 247, 251, 914, 932 και 937 Α.Κ. προκύπτει ότι, η προβλεπόμενη στη διάταξη του άρθρου 937 παρ.1 εδ α’ του Α.Κ. πενταετής παραγραφή, κατ’ απόκλιση από τη γενική ρύθμιση του άρθρου 251 Α.Κ., δεν αρχίζει αφότου γεννήθηκε η αξίωση, αλλά από τότε που ο δικαιούχος της αποζημίωσης έμαθε τη ζημία και τον υπόχρεο σε αποζημίωση, εφόσον, όμως, ήταν δυνατή η δικαστική επιδίωξη. Έτσι, η αξίωση αποζημίωσης από αδικοπραξία, τελεσθείσα με πράξη ή παράλειψη γεννάται από τότε που επήλθε η ζημία και σε περίπτωση εξακολουθητικής ζημίας δεν αναγεννάται και η αξίωση αποζημίωσης εξακολουθητικώς, αλλά γενικά η αξίωση αποζημίωσης για την όλη ζημία, συμπεριλαμβανόμενης και εκείνης που είναι μέλλουσα και μπορεί κατά τη συνηθισμένη πορεία των πραγμάτων να προβλεφθεί, γεννάται αφότου η πράξη άρχισε να αναδίδει επιζήμιες συνέπειες. Εφόσον η ικανοποίηση της αξίωσης αυτής είναι και δικαστικώς επιδιώξιμη, αρχίζει η διαδρομή του χρόνου της παραγραφής, που ορίζεται σε πέντε έτη, από τότε που ο παθών έλαβε γνώση της ζημίας και του προς αποζημίωση υπόχρεου. Γνώση της ζημίας για την έναρξη της πενταετούς παραγραφής νοείται η γνώση των επιζήμιων συνεπειών της πράξης, όχι όμως και η γνώση της έκτασης της ζημίας ή του ποσού της αποζημίωσης. Έτσι, ο χρόνος της πενταετούς παραγραφής τρέχει και καταλαμβάνει όλες τις μερικότερες ζημίες του παθόντος, δηλαδή εκείνες που έχουν επέλθει ή μέλλουν να επέλθουν, εκτός από εκείνες των οποίων δεν είναι προβλεπτή η επέλευσή τους κατά τη συνηθισμένη πορεία των πραγμάτων (Ολ. ΑΠ 40/1996). Τα ίδια ισχύουν, αν η εξακολουθητική πρόκληση ζημιών οφείλεται σε διαρκή παράλειψη του ζημιώσαντος να άρει ορισμένη παράνομη κατάσταση, που ο ίδιος δημιούργησε, αφού η παραγραφή της αξίωσης για αποζημίωση δεν εμποδίζεται όσο διαρκεί η παράλειψη, ούτε αρχίζει αφότου ο ζημιώσας, είτε έπαυσε την παράνομη προσβολή, είτε προέβη στην οφειλόμενη ενέργεια άρσης της, ώστε να μάθει ο ζημιωθείς την έκταση της ζημίας του (ΑΠ 1796/2017, ΑΠ 122/2011, ΑΠ 1209/2010). Περαιτέρω, θεωρείται ότι ο παθών ή ο εν γένει δικαιούχος της αποζημίωσης γνωρίζει τον υπόχρεο, όταν αυτός γνωρίζει τόσα περιστατικά ώστε βάσει αυτών να μπορεί να εγείρει αγωγή εναντίον ορισμένου προσώπου με ελπίδες επιτυχίας. Δεν αρκούν απλές εικασίες, υποψίες ή εξ αμελείας άγνοια. Πότε συμβαίνει κάτι τέτοιο είναι ζήτημα πραγματικό εξαρτώμενο από τη συνολική εκτίμηση της συγκεκριμένης περίπτωσης. Αν μπορούν να διαπιστωθούν το όνομα και η διεύθυνση του υπόχρεου σε αποζημίωση προσώπου, τότε ο παθών θεωρείται ότι γνωρίζει το πρόσωπο του υπόχρεου σε αποζημίωση κατά το χρόνο που αυτός ερευνώντας θα μπορούσε να το πληροφορηθεί (ΑΠ 866/2017, ΑΠ 1910/2014, ΑΠ 737/2012). Από τις ίδιες διατάξεις του νόμου, σε συνδυασμό με τη διάταξη του άρθρου 338 ΚΠολΔ προκύπτει ότι το βάρος απόδειξης ότι ο δικαιούχος της αποζημίωσης γνώριζε από ορισμένο χρονικό σημείο τη ζημία και τον υπόχρεο προς αποζημίωση, φέρει εκείνος που επικαλείται πενταετή παραγραφή της αξίωσης, δηλαδή ο εναγόμενος, και ο ισχυρισμός του ενάγοντος ότι έλαβε γνώση του υπαιτίου σε αποζημίωση σε μεταγενέστερο χρόνο, αποτελεί αιτιολογημένη άρνηση της ένστασης παραγραφής και όχι αντένσταση κατ’ αυτής (ΑΠ, 1536/2022, ΑΠ 737/2012, ΑΠ 1209/2010, ΑΠ 141/2007 διαθ. στον ιστότοπο του ΑΠ). Εν προκειμένω, η εναγομένη, προκειμένου να στηρίξει τον ισχυρισμό της περί παραγραφής που προέβαλε παραδεκτά, όπως θα εκτεθεί παρακάτω, υποστηρίζει με τα δικόγραφά της, ότι το ζημιογόνο γεγονός και δη η διάρρηξη και η διαρροή στο σύστημα ύδρευσης του διαμερίσματός της δεν έλαβε χώρα στο τέλος του έτους 2013, όπως υποστηρίζει η ενάγουσα, αλλά κατά την χρονική περίοδο 8.11.2011 έως 5.3.2012, (ή και τον Αύγουστο του 2012, όπως υποστηρίζει με την ενώπιον του παρόντος δικαστηρίου προσθήκη – αντίκρουση), καθώς κατά την τελευταία αυτή ημερομηνία (5.3.2012) καθαίρεσε τις υπάρχουσες σωληνώσεις και μετατόπισε την θέση του όλου συστήματος ύδρευσης του διαμερίσματός της, εν γνώσει της ενάγουσας, η οποία αντιλήφθηκε τις εργασίες αντικατάστασης του δικτύου της. Υποστηρίζει, επίσης, ότι δεν ειδοποιήθηκε ποτέ από την ενάγουσα ή και τον διαχειριστή της όμορης πολυκατοικίας για την διαρροή, αλλά μόνον από τον τότε μισθωτή του διαμερίσματός της Εμμανουήλ Λούσα, ο οποίος διαπίστωσε αυξημένη κατανάλωση νερού στον λογαριασμό της ΕΥΔΑΠ του Φεβρουαρίου του 2012, οπότε και επενέβη άμεσα για την αντικατάσταση του δικτύου της. Προσκομίζει δε προς επιβεβαίωση του ισχυρισμού της τον υπ΄αριθμ. ………….. λογαριασμό της ΕΥΔΑΠ, με βάση τον οποίο η κατανάλωση ύδατος στο διαμέρισμά της για την χρονική περίοδο από 8.11.2011 έως 13.2.2012 ανήλθε σε 164 κυβικά, ποσότητα η οποία πράγματι δεν δικαιολογείται για οικιακή χρήση ούτε πολυμελούς οικογένειας και παραπέμπει σε διαρροή του συστήματος ύδρευσης κατά τον παραπάνω χρονικό διάστημα. Δεν προκύπτει όμως από το έγγραφο αυτό, ότι η εναγομένη προέβη πράγματι κατά τον ίδιο χρόνο στην αντικατάσταση του δικτύου ύδρευσης του διαμερίσματός της, ή αν τότε αρκέσθηκε απλώς στην επισκευή του και, ενδεχομένως, επανεμφανίσθηκε νέα βλάβη του αργότερα και δη από τον Αύγουστο του 2012 και εφεξής, οπότε εμφανίζεται και πάλι αυξημένη κατανάλωση νερού στο διαμέρισμά της. Και τούτο διότι ο επίμαχος ως άνω λογαριασμός της ΕΥΔΑΠ, όπως προκύπτει από το σώμα του, εκδόθηκε στις 17.2.2012 και παραδόθηκε στα ΕΛΤΑ στις 24.2.2012, ημέρα Παρασκευή. Με δεδομένο ότι ο Φεβρουάριος του 2012 είχε 28 ημέρες και ακολουθούσε το τριήμερο των απόκρεω, οι ημερομηνίες 25, 26 και 27 ήταν αργίες. Κατά την κοινή πείρα και λογική λοιπόν ο λογαριασμός αυτός έφθασε στα χέρια του μισθωτή της εναγομένης στις αρχές Μαρτίου του 2012, χρονικό σημείο που, κατά τους ισχυρισμούς της εναγομένης, θα έπρεπε να υπάρχει εν εξελίξει, και μάλιστα εν αγνοία της, η μεγάλη διαρροή ύδατος, που άρχισε πριν από τέσσερις μήνες περίπου. Ωστόσο, από το από 7.2.2020 έγγραφο της ΕΥΔΑΠ, που προσκομίζει η ίδια, προκύπτει ότι η κατανάλωση του νερού στο διαμέρισμά της για το χρονικό διάστημα από 14.2.2012 έως 14.3.2012, (η προηγούμενη καταμέτρηση έγινε στις 13.2.2012), είναι μόλις εννέα (εννέα) κυβικά, που δεν δικαιολογεί συνεχιζόμενη διαρροή μέχρι την 5.3.2012 που έγινε η επισκευή και μάλιστα εκτεταμένη, (ανάλογη δηλαδή με τη διαρροή του προηγούμενου χρονικού διαστήματος). Εκ του γεγονότος αυτού συνάγεται, ότι η διαρροή που φαίνεται ότι πράγματι υπήρξε κατά το παραπάνω χρονικό διάστημα, έγινε οπωσδήποτε αντιληπτή από την εναγομένη ενωρίτερα και, προφανώς, επισκευάσθηκε, πριν ακόμα γίνει η καταμέτρηση της ΕΥΠΑΠ στις 13.2.2012 και πριν εκδοθεί και περιέλθει στα χέρια του μισθωτή της ο αυξημένος λογαριασμός της ΕΥΔΑΠ, διότι, διαφορετικά, με συνεχιζόμενη την διαρροή μέχρι τις αρχές του Μαρτίου που περιήλθε σε γνώση της ο αυξημένος λογαριασμός, η ένδειξη του μετρητή της στις 14.3.2012 θα έπρεπε να είναι πολύ μεγαλύτερη. Υπέρ της απόψεως αυτής συνηγορεί και το περιεχόμενο της προσκομιζόμενης από την ίδια από 5.3.2012 απόδειξης παροχής υπηρεσιών του υδραυλικού …….., ο οποίος, ανεξάρτητα από το γεγονός ότι εξέδωσε αυτή στο όνομα κάποιου ………., δεν αναφέρεται σε αντικατάσταση του συστήματος ύδρευσης στο διαμέρισμα της εναγομένης με την τοποθέτηση νέου εξωτερικού δικτύου, αλλά μόνο σε επισκευή του υπάρχοντος συστήματος και συγκεκριμένα αναφέρει ότι “επισκευάσθηκε η διαρροή της κεντρικής σωλήνας του διαμερίσματος με αριθμό μετρητή Α0 3Ε 44324”. Η ημερομηνία δε που εκδόθηκε η ως άνω απόδειξη παροχής υπηρεσιών δεν αποδεικνύει και ότι η εργασία της επισκευής έγινε την ίδια ημέρα (5.3.2012), αλλά μόνον ότι αυτή έγινε σε προηγούμενο χρόνο. Εξ άλλου, η μετά την 13.2.2012 κατανάλωση νερού του διαμερίσματος της εναγομένης εμφανίζεται μειωμένη μέχρι τον Αύγουστο του 2013 (26, 20, 27, 30, 34 και 21 κυβικά), ενώ από 27.8.2013 και εφεξής αυξάνεται σε 35, 39 και 40 κυβικά. Γενικότερα δε η κατανάλωση νερού στο διαμέρισμά της παρουσιάζει συχνά αποκλείσεις που δεν δικαιολογούνται σε τιμολόγιο για οικιακή χρήση, (π.χ 5ος – 8ος/2012, δηλαδή θερινοί μήνες 20 κυβικά και 11ος 2013- 2ος 2014 39 κυβικά, δηλαδή διπλάσια κατανάλωση σε χειμερινούς μήνες). Από τα παραπάνω συνάγεται, ότι αν και υπήρξε κατά το χρονικό διάστημα 8.11.2011 έως 13.2.2012 εκτεταμένη διαρροή στο σύστημα ύδρευσης του διαμερίσματος της εναγομένης, αυτή δεν έγινε άμεσα αντιληπτή, τουλάχιστον ως προς τις συνέπειές της, από τους ενοίκους της παρακείμενης πολυκατοικίας και την ενάγουσα ειδικότερα, καθώς, αφενός μεν ακολουθούσαν καλοκαιρινοί μήνες, αφετέρου δε κατά την κοινή πείρα και λογική, η εμφάνιση της υγρασίας καθυστερεί να εμφανισθεί και δεν είναι ποτέ άμεση. Στην συνέχεια, αν και επισκευάσθηκε, έστω σε άγνωστο χρόνο, ο σωλήνας της διαρροής, όπως τουλάχιστον υποστηρίζει η εναγομένη και συνάγεται από την παραπάνω απόδειξη, οπωσδήποτε η διαρροή επανεμφανίσθηκε μετά από λίγο χρονικό διάστημα, έστω και με μικρότερη ένταση, οπότε περί τα τέλη του 2013, συνεπεία του εμποτισμού των τοίχων και του δαπέδου του διαμερίσματος της ενάγουσας από την πρώτη διαρροή και την εν συνεχεία επανατροφοδότησή της με νέα διαρροή, σε συνδυασμό με τις καιρικές συνθήκες (χειμώνας), που δεν ευνοούσαν την αποστράγγιση των υδάτων, έγινε αντιληπτή το πρώτον από τον διαχειριστή της παρακείμενης πολυκατοικίας και στην συνέχεια και από την ίδια την ενάγουσα, οι οποίοι και ειδοποίησαν σχετικά την εναγομένη, καθώς διαπίστωσαν εν εξελίξει διαρροή, επειδή δεν διέκοπτε την λειτουργία του ο μετρητής της παροχής της. Σε κάθε περίπτωση όμως, και ανεξάρτητα από τον ακριβή χρόνο που έλαβε πράγματι χώρα η επικαλούμενη από την ενάγουσα διαρροή, αποδεικνύεται χωρίς αμφιβολία, ιδίως από τις καταθέσεις των μαρτύρων της ενάγουσας ……….., που εξετάσθηκε στο ακροατήριο του Ειρηνοδικείου, η οποία είναι μητέρα της και διέμενε στο διαμέρισμά της και …………, που εξετάσθηκε στα πλαίσια ένορκης βεβαίωσης, η οποία είναι και σύζυγος του διαχειριστή της όμορης πολυκατοικίας που επλήγει επίσης από την διαρροή των υδάτων και ως εκ τούτου γνωρίζει πολύ καλά τα γεγονότα, ότι οι επιζήμιες συνέπειες που επήλθαν από την παραπάνω αιτία, οποτεδήποτε κι αν αυτή έλαβε χώρα, έγιναν αντιληπτές, από μεν τον σύζυγο της άνω μάρτυρος και την ίδια την μάρτυρα το πρώτον στα τέλη του έτους 2013, από δε την ενάγουσα στα μέσα περίπου του έτους 2014. Η δεύτερη δε από τις ως άνω μάρτυρες, που καταθέτει επ΄αυτού, δεν εξαρτά κανένα συμφέρον από την έκβαση της συγκεκριμένης δίκης, αφού οι ζημίες στο διαμέρισμά της αποκαταστάθηκαν από την εναγομένη χωρίς αντιρρήσεις και μάλιστα επί πέντε φορές και, επομένως, δεν είχε λόγους να αποκρύψει ή να παραποιήσει τα αληθινά γεγονότα. Εξ άλλου, η εναγομένη, η οποία έχει και το βάρος απόδειξης της σχετικής ενστάσεώς της, δεν προσκομίζει, αλλά ούτε και κάνει λόγο για τις αποδείξεις παροχής υπηρεσιών και αγοράς υλικών που εκδόθηκαν για την επισκευή του διαμερίσματος της άνω μάρτυρος και του συζύγου της – διαχειριστή της όμορης πολυκατοικίας, ώστε να προκύψει από αυτές τυχόν προγενέστερος χρόνος επέλευσης των επιζήμιων συνεπειών της διαρροής, έστω και στο διπλανό αυτό διαμέρισμα.. Επίσης, και ο μάρτυρας – σύζυγος της εναγομένης …………., που εξετάσθηκε στο ακροατήριο του Ειρηνοδικείου, δεν έχει ιδία αντίληψη περί αυτού, αλλά οδηγείται συμπερασματικά από το γεγονός ότι το 2012 ειδοποιήθηκε ο πατέρας της εναγομένης για την διαρροή από τον προαναφερόμενο μισθωτή της. Κατόπιν αυτών, και δεδομένου ότι σύμφωνα με όσα προεκτίθενται στην μείζονα σκέψη η πενταετής παραγραφή για τις ένδικες εξ αδικοπραξίας αξιώσεις αρχίζει, όχι από το χρονικό σημείο που έλαβε χώρα το ζημιογόνο γεγονός, όπως φαίνεται να εκλαμβάνει εσφαλμένα η εναγομένη, αλλά από το χρονικό σημείο της γνώσης των πρώτων επιζήμιων για το διαμέρισμα της ενάγουσας συνεπειών, η ένσταση της εναγομένης περί παραγραφής των ενδίκων αξιώσεων της ενάγουσας κατ΄άρθρο 937 του ΑΚ, που προέβαλε πρωτοδίκως και επαναφέρει και στο παρόν δικαστήριο με τον πρώτο λόγο της εφέσεώς της, με τον οποία υποστηρίζει ότι από τον χρόνο της επίμαχης διαρροής στις αρχές του 2012, που οριοθετεί ως χρόνο έναρξής της, ή και από το τέλος του 2012, εφόσον ήθελε θεωρηθεί ο χρόνος αυτός ως αφετήριο σημείο, μέχρι την 21.12.2018, που ασκήθηκε η ένδικη αγωγή, παρήλθε ήδη χρονικό διάστημα πλέον της πενταετίας, και υπό την εκδοχή ότι υπονοείται ότι από τα επικαλούμενα αφετήρια χρονικά σημεία η ενάγουσα έλαβε γνώση των επιζήμιων συνεπειών της επίμαχης διαρροής, είναι, σε κάθε περίπτωση, απορριπτέα ως αβάσιμη στην ουσία της, όπως ορθά έκρινε και το πρωτοβάθμιο δικαστήριο, ο δε συναφής ως άνω πρώτος λόγος της εφέσεως πρέπει να απορριφθεί.
Τέλος, και ο πέμπτος λόγος της εφέσεως, με τον οποίο η εναγομένη, χωρίς να αμφισβητεί τον ορθό υπολογισμό ή τον επιμερισμό τους, αλλά μόνον την επί της ουσίας κρίση της, μέμφεται την εκκαλουμένη απόφαση για την επιδίκαση σε βάρος της των δικαστικών εξόδων, αλυσιτελώς προβάλλεται με την έφεση, διότι, ερευνώμενος αυτοτελώς, δεν οδηγεί από μόνος του στην εξαφάνιση την εκκαλουμένης κατά την αντίστοιχη διάταξή της, αλλά μόνον υπό την προϋπόθεση της παραδοχής άλλου λόγου της εφέσεως.
Κατ΄ακολουθίαν, εφόσον δεν υπάρχει άλλος λόγος προς έρευνα, πρέπει να απορριφθεί η έφεση στο σύνολό της ως αβάσιμη στην ουσία της. Τα δικαστικά έξοδα της εφεσίβλητης του παρόντος βαθμού δικαιοδοσίας, πρέπει, κατόπιν υποβολής σχετικού αιτήματος της εφεσιβλήτου (άρθρα 106 και 191 παρ. 2 ΚΠολΔ), να επιβληθούν σε βάρος της εκκαλούσας (άρθρ. 176,183 και 189 ΚΠολΔ), κατά τα ειδικότερα οριζόμενα στο διατακτικό. Επίσης, λόγω της απόρριψης της έφεσης, πρέπει να διαταχθεί η εισαγωγή του παραβόλου που προκαταβλήθηκε από την εκκαλούσα στο δημόσιο ταμείο (άρθρο 495 παρ. 3 ΚΠολΔ).
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Δικάζει αντιμωλία των διαδίκων
Δέχεται τυπικά την έφεση κατά της υπ’ αριθμ. 2957/2022 οριστικής αποφάσεως του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς
Απορρίπτει την έφεση κατ΄ ουσίαν. –
Καταδικάζει την εκκαλούσα στα δικαστικά έξοδα της εφεσίβλητης του παρόντος βαθμού δικαιοδοσίας, τα οποία ορίζει στο ποσό των πεντακοσίων (500) ευρώ.
Διατάσσει την εισαγωγή του υπ΄αριθμ. …………./1.12.2022 e-παραβόλου, που έχει προκαταβληθεί από την εκκαλούσα, στο Δημόσιο Ταμείο.
Κρίθηκε, αποφασίσθηκε και δημοσιεύθηκε στον Πειραιά σε έκτακτη, δημόσια στο ακροατήριό του συνεδρίαση, στις 26 Μαρτίου 2024, χωρίς την παρουσία των διαδίκων και των πληρεξουσίων τους δικηγόρων.
Η ΔΙΚΑΣΤΗΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
