Η διάταξη-προσθήκη στο άρθρο 110 του ΠΚ, που εισάγεται στο υπό διαβούλευση νομοσχέδιο για την ενδοοικογενειακή βία, προβλέπει ενημέρωση και δικαίωμα αντιλόγου στους συγγενείς θυμάτων για την αποφυλάκιση εγκληματιών.
“Λόγο” στα θύματα για την υπό όρους αποφυλάκιση δραστών ανθρωποκτονιών, βιασμών, παιδοφιλίας κ.λπ. δίνει το Υπουργείο Δικαιοσύνης με νέα διάταξη- προσθήκη στον Ποινικό Κώδικα που περιλαμβάνεται στο υπό διαβούλευση νομοσχέδιο για την ενδοοικογενειακή βία.
Η διάταξη αυτή ακολουθεί το νέο δόγμα που εισήγαγε ο Γ. Φλωρίδης με την ανάληψη των καθηκόντων του, ο οποίος αποκάλυψε ως εμπνευστή του (στη διάρκεια πρόσφατης εκδήλωσης για τη Δικαιοσύνη) τον Κυρ. Μητσοτάκη: «Είναι η ώρα να κοιτάξουμε και προς την πλευρά των θυμάτων. Να συνεχίσουμε να προστατεύουμε τα δικαιώματα των κατηγορουμένων, όπως επιβάλλει το κράτος δικαίου και η σύμβαση των δικαιωμάτων του ανθρώπου, αλλά να δούμε επιτέλους και την προστασία των δικαιωμάτων των θυμάτων. Να δώσουμε ένα ισχυρό μήνυμα για την επιβολή της νομιμότητας παντού», περιέγραψε ότι του είπε ο πρωθυπουργός σε παλαιότερη συνομιλία τους.
Δικαστικά συμβούλια «ακούν» θύματα: Η διάταξη
Στο πλαίσιο αυτό το υπουργείο Δικαιοσύνης φέρνει διάταξη για τα δικαστικά συμβούλια, τα οποία εξετάζουν τις αιτήσεις αποφυλάκισης δραστών εγκληματικών πράξεων (με τη διαδικασία των 3/5):
α) Να ενημερώνουν τα θύματα ή τους οικείους τους (την πλευρά υποστήριξης της κατηγορίας δηλαδή) ότι επίκειται εξέταση αιτήματος αποφυλάκισης.
β) Ότι έχουν δικαίωμα να υποβάλουν γραπτό υπόμνημα με τυχόν ενστάσεις ή ακόμα και επιφυλάξεις για την ασφάλειά τους εφόσον αποφυλακιστεί ο δράστης.
Τα αδικήματα που θα αφορά η διάταξη θα είναι αυτά που ενέχουν στοιχεία βίας ή στρέφονται κατά της γενετήσιας ελευθερίας, όπως η ανθρωποκτονία, η σωµατεµπορία, ο βιασµός, η απόπειρα ανθρωποκτονίας, η ενδοοικογενειακή βία, η παιδοφιλία κ.λπ.
Όπως αναφέρεται στην αιτιολογική έκθεση, “προβλέπεται η δυνατότητα να απευθυνθεί διά υπομνήματος στο Συμβούλιο Πλημμελειοδικών, που κρίνει για τη χορήγηση ή μη υπό όρο απόλυσης, ο ζημιωθείς διάδικος, ο οποίος δήλωσε υποστήριξη της κατηγορίας κατά τη διεξαγωγή της ακροαματικής διαδικασίας που κατέληξε στην επιβολή της εκτιόμενης ποινής στον καταδικασθέντα”.
Η δυνατότητα προβλέπεται για την ειδική κατηγορία των εγκλημάτων που ενέχουν στοιχεία βίας και “ίσως δημιουργούν στο θύμα ή στα οικεία του πρόσωπα επιφυλάξεις και φοβίες, για τον κίνδυνο αντεκδίκησης ή επανάληψης των εγκλημάτων από τον αποφυλακισθέντα δράστη επ’ ευκαιρία της εκ νέου συναναστροφής τους.
Με τον τρόπο αυτό, ακούγεται το θύμα στο στάδιο της διαμόρφωσης κρίσης του συμβουλίου… και λαμβάνει γνώση των υφισταμένων κοινωνικών περιστάσεων (λ.χ. αν το θύμα διαμένει στην ίδια περιοχή ή εργάζεται στο ίδιο περιβάλλον με τον καταδικασθέντα) προκειμένου, αν καταλήξει στην απόλυση του καταδικασθέντος, να επιβάλλει τους πρόσφορους και αναγκαίους περιοριστικούς όρους. Τέλος, προβλέπεται η με κάθε πρόσφορο μέσο ειδοποίηση του θύματος που παρέστη ως υποστηρίξαν την κατηγορία, στην ακροαματική διαδικασία, προκειμένου να έχει γνώση και αν χρειαστεί να λάβει τα ενδεδειγμένα μέτρα αυτοπροστασίας, μεταξύ των οποίων, ιδίως, την αποφυγή συναναστροφής του με το δράστη και την ψυχολογική υποστήριξή του”.
Το άρθρο 110 Π.Κ.
Έτσι στην παρ. 1 του άρθρου 110 του Ποινικού Κώδικα (ν. 4619/2019, Α’ 95), περί της διαδικασίας για τη χορήγηση και την ανάκληση της απόλυσης, προστίθενται εδάφια, τρίτο και τέταρτο, και η παρ. 1 διαμορφώνεται ως εξής:
«1. Για τη χορήγηση της απόλυσης υπό όρο αποφασίζει το συμβούλιο των πλημμελειοδικών του τόπου έκτισης της ποινής. Ο καταδικασθείς κλητεύεται υποχρεωτικά δέκα (10) τουλάχιστον ημέρες πριν από τη συνεδρίαση, κατά την οποία μπορεί να παραστεί αυτοπροσώπως ή με συνήγορο που διορίζει με απλό έγγραφο θεωρημένο από τον διευθυντή της φυλακής ή τις αρμόδιες αρχές. Αν η καταδίκη αφορά κακουργήματα των Κεφαλαίων Δέκατου Πέμπτου περί εγκλημάτων κατά της ζωής και προσβολών του εμβρύου, Δέκατου Έκτου περί εγκλημάτων κατά της σωματικής ακεραιότητας, Δέκατου Όγδοου περί εγκλημάτων κατά της προσωπικής ελευθερίας και Δέκατου Ένατου περί εγκλημάτων κατά της γενετήσιας ελευθερίας και οικονομικής εκμετάλλευσης της γενετήσιας ζωής του Ειδικού Μέρους του Ποινικού Κώδικα ή εγκλήματα του ν. 3500/2006 (Α’ 232), το πρόσωπο που είχε δηλώσει παράσταση προς υποστήριξη της κατηγορίας δικαιούται να καταθέσει γραπτό υπόμνημα ενώπιον της γραμματείας του συμβουλίου, αφού ειδοποιηθεί με κάθε πρόσφορο τρόπο πέντε (5) τουλάχιστον ημέρες πριν από τη συνεδρίαση.
Ο ανωτέρω, ανεξαρτήτως αν κατέθεσε ή όχι υπόμνημα, ειδοποιείται, με κάθε πρόσφορο τρόπο από τον αρμόδιο εισαγγελέα, σε περίπτωση χορήγησης υπό όρο απόλυσης στον καταδικασθέντα.».
