Της ΓΡΑΜΜΑΤΗΣ ΜΠΑΚΛΑΤΣΗ,
τοπογράφου – πολεοδόμου μηχανικού,
Ολοκληρώνεται το 2025 η κτηματογράφηση της χώρας και μπαίνει σε λειτουργία το κτηματολόγιο.
Κατά την κτηματογράφηση όμως, είναι πολύ πιθανό να έχουν σημειωθεί σφάλματα τα οποία αποκλίνουν από την πραγματικότητα, με αποτέλεσμα να οδηγούνται πολλοί ιδιοκτήτες στα δικαστήρια για την επίλυση των μεταξύ τους διαφορών.
Προκειμένου να διευκολύνει το κράτος τους πολίτες και να μην ταλαιπωρούνται στις αγοροπωλησίες, δίνεται η δυνατότητα να επιλύονται οι διαφορές μεταξύ ιδιοκτητών, με τη συνδρομή ιδιωτών διαμεσολαβητών πιστοποιημένων στην κτηματολογική διαμεσολάβηση. Στη διαδικασία της διαμεσολάβησης θα συνδράμουν και οι πιστοποιημένοι μηχανικοί, οι οποίοι θα διορθώνουν το κτηματολογικό διάγραμμα, με τρόπο αξιόπιστο σύμφωνα με τα πρότυπα και τις διαδικασίες που ορίζονται από το «Ελληνικό Κτηματολόγιο».
• Γιατί είναι συμφέρον να επιλέγουν οι ιδιοκτήτες την λύση μέσω διαμεσολάβησης;
Όσοι ιδιοκτήτες ακινήτων επιλέγουν να λύσουν τις διαφορές τους μέσω της Κτηματολογικής Διαμεσολάβησης αποφεύγουν τις χρονοβόρες και κάποιες φορές ψυχοφθόρες διαδικασίες των δικαστηρίων εξοικονομώντας με τον τρόπο αυτό χρόνο και χρήμα. Επίσης σημαντικό στοιχείο είναι ότι η λύση δίνεται από τους ίδιους που γνωρίζουν καλά το θέμα και δεν επιβάλλεται από κάποιο τρίτο πρόσωπο, που είναι ο δικαστής
• Μπορεί να επιτεθεί συμφωνία και για την αλλαγή ορίων μεταξύ ιδιοκτησιών;
Σε περίπτωση που η συμφωνία στην οποία κατέληξαν τα μέρη συνεπάγεται και γεωμετρικές μεταβολές (αλλαγή εμβαδού και μετατόπιση ορίων κλπ), στα κτηματολογικά διαγράμματα, θα πρέπει, κατά ρητή νομοθετική επιταγή, να επισυνάπτεται στο πρακτικό, το τοπογραφικό διάγραμμα γεωμετρικών μεταβολών που τις απεικονίζει μαζί με το αποδεικτικό ηλεκτρονικής υποβολής του ( ΚΗΔ) στην ηλεκτρονική βάση του Φορέα του Κτηματολογίου.
Το επισυναπτόμενο διάγραμμα γεωμετρικών μεταβολών δεν αποκλείεται να είναι εκείνο που επισυνάπτεται υποχρεωτικά στην αγωγή με την οποία επιδιώκονται γεωμετρικές μεταβολές. Μπορεί, όμως, να διαφέρει από εκείνο, εάν τα μέρη κατέληξαν, με αμοιβαίες υποχωρήσεις, σε λύση που αποκλίνει από τα αιτούμενα με την αγωγή
• Τι είναι η κτηματολογική διαμεσολάβηση;
Η διαμεσολάβηση είναι μια μέθοδος εξωδικαστικής επίλυσης ιδιωτικών διαφορών, στην οποία τα μέρη, με τη βοήθεια και συνδρομή του διαμεσολαβητή, δηλαδή, ενός τρίτου, ανεξάρτητου και ουδέτερου ως προς τα μέρη προσώπου, επιχειρούν να καταλήξουν μέσω της διαπραγμάτευσης μεταξύ τους, σε μία βιώσιμη και αμοιβαία ικανοποιητική διευθέτηση της διαφοράς τους.
Ως κτηματολογική διαμεσολάβηση θα μπορούσε να οριστεί η προβλεπόμενη στον νόμο και επιβαλλόμενη από αυτόν διαδικασία, κατά την οποία ο μη εμφανιζόμενος στο κτηματολογικό φύλλο αληθής δικαιούχος εγγραπτέου δικαιώματος και ο ανακριβώς αναγραφόμενος ως δικαιούχος στο ίδιο φύλλο, συμφωνούν στη διόρθωση της σχετικής ανακριβούς κτηματολογικής εγγραφής με τη συνδρομή ενός ειδικά εκπαιδευμένου κτηματολογικού διαμεσολαβητή.
Η κτηματολογική διαμεσολάβηση συνιστά εναλλακτική μορφή επίλυσης κτηματολογικών διαφορών, όπου με εξωδικαστική μέθοδο γίνεται η διόρθωση των κτηματολογικών σφαλμάτων από τον προϊστάμενο του κτηματολογικού γραφείου, χωρίς τη συνδρομή δικαστικής απόφασης.
• Σε ποιες περιπτώσεις απαιτείται υποχρεωτικά η διαμεσολάβηση;
Σύμφωνα με τις νομοθετικές διατάξεις του Ν. 4821/2021 ορίζεται ότι:
(α) πριν από τη συζήτηση της αγωγής και επί ποινή απαραδέκτου της συζήτησης, ο ενάγων οφείλει να καλέσει, με την αγωγή ή με ιδιαίτερο δικόγραφο, όλους τους εναγόμενους σε υποχρεωτική αρχική συνεδρία (ΥΑΣ) διαμεσολάβησης,
(β) η ΥΑΣ διεξάγεται ενώπιον κτηματολογικού διαμεσολαβητή που επιλέγεται από ειδικό μητρώο, το οποίο καταρτίζεται και τηρείται σε ηλεκτρονική μορφή από την Κεντρική Επιτροπή Διαμεσολάβησης.
(γ) η διαδικασία της διαμεσολάβησης είναι υποχρεωτική για όλα τα δικόγραφα των αγωγών που κατατίθενται από την έναρξη ισχύος της ανεξάρτητα από την αξία του αντικειμένου της διαφοράς δηλαδή αφορά και αγωγές ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου με αξία αντικειμένου κάτω των € 30.000. Δεν απαιτείται στις αγωγές με αναγκαίο διάδικο το Δημόσιο, ΟΤΑ ή άλλο ΝΠΔΔ
(δ) Σε περίπτωση επίτευξης συμφωνίας, το πρακτικό του διαμεσολαβητή καταχωρίζεται στο κτηματολογικό φύλλο και διορθώνεται η ανακριβής κτηματολογική εγγραφή.
(ε) Εάν με την αγωγή ζητούνται και γεωμετρικές μεταβολές στα κτηματολογικά διαγράμματα, επισυνάπτονται στο πρακτικό διαμεσολάβησης, επί ποινή ακυρότητας, το τοπογραφικό διάγραμμα γεωμετρικών μεταβολών και το αποδεικτικό ηλεκτρονικής υποβολής του στην ηλεκτρονική βάση του Φορέα.
(στ) Η επίλυση της διαφοράς απαγορεύεται να υποκρύπτει άτυπη μεταβίβαση του ακινήτου και υπόκειται σε διάρρηξη κατά τους όρους του Αστικού Κώδικα.
(ζ) Ως προς τα ζητήματα σχετικά με τη διαδικασία της υποχρεωτικής αρχικής συνεδρίας διαμεσολάβησης το περιεχόμενο και την ισχύ του πρακτικού διαμεσολάβησης εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις του ν. 4640/2019 αντίστοιχα.
• Ποιες διαφορές μπορεί να προκύψουν στις κτηματολογικές εγγραφές;
Ως κτηματολογικές εγγραφές θεωρούνται σύμφωνα με το νόμο περί Κτηματολογίου η αποτύπωση σε έντυπη και ηλεκτρονική μορφή στο οικείο κτηματολογικό φύλλο και διάγραμμα, νομικών, τεχνικών και άλλων πρόσθετων πληροφοριών, οι οποίες αφορούν σε ένα συγκεκριμένο ακίνητο.
Οι πρώτες εγγραφές των κτηματολογικών βιβλίων είναι οι αρχικές εγγραφές και αποτελούν τη βάση επί της οποίας στηρίζεται κάθε μεταγενέστερη εγγραφή.
Όταν διαπιστωθεί ότι οι εγγραφές που φαίνονται στο κτηματολογικό φύλλο είναι διαφορετικές σε σχέση με την πραγματική κατάσταση τότε πρέπει να γίνει διόρθωση, γιατί εμποδίζεται η κάθε διάθεση του ακινήτου όπως είναι η μεταβίβαση, η έκδοση οικοδομικής άδειας επί αυτού.
• Σε ποιες άλλες περιπτώσεις μπορεί να γίνει κτηματολογική διαμεσολάβηση;
H κτηματολογική διαμεσολάβηση αφορά τη διαρθρωμένη διαδικασία διόρθωσης ανακριβών πρώτων κτηματολογικών εγγραφών, αλλά και γενικότερα υποθέσεις που αφορούν ζητήματα εμπραγμάτου (χρησικτησία, συμφωνία αποκλειστικής χρήσης, διανομή κλπ) και κτηματολογικού δικαίου.
• Ποιος είναι ο ρόλος του τοπογράφου στην επίλυση των διαφορών;
Ο μηχανικός αναλαμβάνει και εκτελεί τις ακόλουθες εργασίες:
α) τη σύνταξη τοπογραφικού διαγράμματος γεωμετρικών μεταβολών, μετά της επισυναπτόμενης τεχνικής έκθεσης και της τεχνικής εισήγησης για την ενημέρωση των κτηματολογικών διαγραμμάτων λόγω εγγραπτέας προς καταχώριση πράξης ή τη διόρθωσή τους,
β) τον έλεγχο του τοπογραφικού διαγράμματος γεωμετρικών μεταβολών, μετά της επισυναπτόμενης τεχνικής έκθεσης και των στοιχείων τεχνικού περιεχομένου που επισυνάπτονται στην αίτηση για την καταχώριση των εγγραπτέων πράξεων και δικαστικών αποφάσεων,
γ) τον έλεγχο του τοπογραφικού διαγράμματος γεωμετρικών μεταβολών, μετά της επισυναπτόμενης τεχνικής έκθεσης και των στοιχείων τεχνικού περιεχομένου που επισυνάπτονται στην αίτηση για τη γεωμετρική διόρθωση των γεωμετρικών στοιχείων των ακινήτων στα κτηματολογικά διαγράμματα, και
δ) τον έλεγχο του τοπογραφικού διαγράμματος γεωμετρικών μεταβολών, μετά της επισυναπτόμενης τεχνικής έκθεσης και των στοιχείων τεχνικού περιεχομένου που επισυνάπτονται στην αίτηση για την καταχώριση στην κτηματολογική βάση διοικητικών πράξεων, όπως απαλλοτριώσεων, πράξεων εφαρμογής και αναδασμών.
• Πού οφείλονται τα προβλήματα στα εμβαδά και στις διαστάσεις των ακινήτων του Κτηματολογίου;
- Δεν υπάρχουν υλοποιημένα όρια (π.χ. ένα γεωτεμάχιο μπορεί να θεωρηθεί σαν δύο γεωτεμάχια αν πρόκειται για καλλιέργειες).
- Τα παλιά εμβαδά μετρήθηκαν με κορδέλα και έχουν σημαντικές αποκλίσεις από την πραγματικότητα.
- Οι παλιοί τίτλοι ανέφεραν π.χ. αγροτεμάχιο έκτασης δύο στρεμμάτων, πλέον ή λιγότερο ή όση έκταση και αν είναι, χωρίς διαστάσεις παρά μόνο μνημονεύοντας παλιούς ιδιοκτήτες και φυσικά όρια.
- Στο Κτηματολόγιο δηλώνεται από τους ιδιοκτήτες το εμβαδό του συμβολαίου και τελικά αναγράφεται στο Εθνικό Κτηματολόγιο το εμβαδό του ψηφιακού υποβάθρου του κτηματολογίου. Από την επιλογή αυτή προκύπτει πρόβλημα με επιμέρους επιπτώσεις.
