ΣτΕ Δ΄ Τμ. 310/2025
Πρόεδρος: Ηλίας Μάζος, Αντιπρόεδρος
Εισηγητής: Αικατερίνη Κοντοπόδη, Πάρεδρος
Παρεμπίπτουσα κρίση της Διοίκησης επί ζητημάτων ιδιωτικού δικαίου. Παρέκκλιση από τον κανόνα αυτόν νοείται, όταν τούτο προβλέπεται από διάταξη νόμου, όπως το άρθρο 10 του ν. 4182/2013.
Κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων της η Διοίκηση νομίμως αποφαίνεται, εκφέροντας παρεμπίπτουσα κρίση, επί των ζητημάτων (δικαιωμάτων ή εν γένει εννόμων σχέσεων και καταστάσεων) ιδιωτικού δικαίου που ανακύπτουν και αποτελούν είτε τη νόμιμη βάση μιας εκτελεστής διοικητικής πράξης είτε την προϋπόθεση για την εφαρμογή διάταξης του διοικητικού δικαίου, χωρίς να υποχρεούται να υποβάλει προηγουμένως σχετικό προδικαστικό ερώτημα στο αρμόδιο πολιτικό δικαστήριο. Ο κανόνας αυτός, ο οποίος επιβεβαιώνεται παγίως από τη νομολογία, αποδίδει γενική αρχή του διοικητικού δικαίου και, συνεπώς, νοείται παρέκκλιση από αυτόν –με αποτέλεσμα πριν από την διοικητική ενέργεια να απαιτείται προηγούμενη κρίση του πολιτικού δικαστηρίου– όταν τούτο προβλέπεται από διάταξη νόμου. Τέτοια νομοθετική διάταξη, θεσπίζουσα παρέκκλιση από την ως άνω γενική αρχή του διοικητικού δικαίου, συνιστά η ειδική διάταξη του άρθρου 10 του ν. 4182/2013, με την οποία καθιερώνεται αποκλειστική αρμοδιότητα του Εφετείου ή του Μονομελούς Πρωτοδικείου, κατά περίπτωση, να επιλύει κάθε αμφιβολία που ανακύπτει ως προς την έννοια διατάξεων διαθήκης ή πράξης δωρεάς, με την οποία καταλείπεται περιουσία υπέρ του Δημοσίου ή για κοινωφελή σκοπό. Από το εν λόγω άρθρο 10 του ν. 4182/2013 προκύπτει ότι, όταν γεννάται αμφιβολία ως προς την έννοια διάταξης διαθήκης ή δωρεάς με την οποία καταλείπεται περιουσία κατά τα ανωτέρω –την κρίση δε περί της υπάρξεως αμφιβολίας νομίμως εκφέρει και το Συμβούλιο της Επικρατείας επιλαμβανόμενο αιτήσεων ακυρώσεως κατά πράξεων της Αρχής– είναι αναγκαία η προσφυγή της Διοίκησης, πριν από την άσκηση της κατά τον νόμο αρμοδιότητάς της με την έκδοση εκτελεστής πράξης, στον, κατά τα προεκτεθέντα, αρμόδιο πολιτικό δικαστή, η σχετική κρίση του οποίου είναι δεσμευτική για τη διοικητική αρχή.
