Της ΓΡΑΜΜΑΤΗΣ ΜΠΑΚΛΑΤΣΗ,
τοπογράφου – πολεοδόμου μηχανικού,
Τα τελευταία χρόνια έχει διαμορφωθεί ένα νέο πλαίσιο για την καταγραφή και παρακολούθηση των ακινήτων. Σε αυτό συνέβαλαν η σύνταξη του Κτηματολογίου, ο ηλεκτρονικός τρόπος έκδοσης των οικοδομικών αδειών με το σύστημα e- adeies και η καθιέρωση υποχρεωτικής σύνταξης της Ηλεκτρονική Ταυτότητα του Κτιρίου για κάθε μεταβίβαση.
Με αυτή τη συστηματική καταγραφή των ακινήτων, το κράτος δημιουργεί ένα μόνιμο σύστημα παρακολούθησης των κατασκευών, αλλά και των μεταβολών σε υφιστάμενα κτίρια καθ’ όλη τη διάρκεια ζωής τους, με σκοπό να τεθεί ένα τέλος στις νέες αυθαιρεσίες και να θωρακισθεί η ιδιοκτησία των πολιτών.
Όσον αφορά τους ιδιοκτήτες αυθαιρέτων, που το προηγούμενο διάστημα μπήκαν στη ρύθμιση τακτοποίησης με οποιοδήποτε νόμο, θα πρέπει να γνωρίζουν ότι η διαδικασία θεωρείται ολοκληρωμένη, μόνο όταν ο ιδιοκτήτης του ακινήτου έχει ολοκληρώσει την Ηλεκτρονική Ταυτότητα της ιδιοκτησίας του.
Δηλαδή, η μη έκδοση της Ηλεκτρονικής Ταυτότητας, ισοδυναμεί με μη τακτοποίηση της αυθαιρεσίας. Για αυτό οι ιδιοκτήτες αυθαιρέτων θα πρέπει άμεσα να απευθυνθούν σε αρμόδιο μηχανικό για την σύνταξη της Ηλεκτρονικής Ταυτότητας του Κτιρίου τους.
- Σε ποιες Πράξεις είναι υποχρεωτική η Ταυτότητα Κτιρίου;
- Στα συμβόλαια αγοραπωλησίας, γονικής παροχής, δωρεάς κ.λπ.
- Οικοδομικές Άδειες εργασιών ανακαίνισης, προσθήκης, αλλαγής χρήσης κ.λπ.
- Επιδοτούμενα προγράμματα (Εξοικονομώ, ΕΣΠΑ κ.λπ.)
- Άδειες λειτουργίας επιχειρήσεων
- Δανειακές συμβάσεις με τράπεζες
- Πως αποκτά ηλεκτρονική ταυτότητα ένα κτίριο με πρόσφατα αυθαίρετα;
Σε κάθε περίπτωση διατηρείται η κόκκινη γραμμή –την οποία έχει αποδεχθεί και το Συμβούλιο της Επικρατείας– που βάζει φρένο στην τακτοποίηση όσων παράνομων κτισμάτων έχουν κτιστεί μετά την 27η Ιουλίου του 2011.
- Τι πρέπει να κάνουν οι ιδιοκτήτες ακινήτων;
Κάθε ιδιοκτήτης θα πρέπει να απευθυνθεί σε ιδιώτη μηχανικό ο οποίος θα τον υποστηρίξει στην συγκέντρωση όλων των σχετικών εγγράφων που βρίσκονται σε διάφορες υπηρεσίες όπως: πολεοδομία, υποθηκοφυλάκειο, κτηματολόγιο κλπ . Με τη συγκέντρωση όλων των σχετικών εγγράφων δημιουργείται οι φάκελος του ακινήτου, ο οποίος θα τηρείται και θα ενημερώνεται από τον αρμόδιο μηχανικό σε περίπτωση αλλαγών και θα φυλάσσεται από τον ιδιοκτήτη του ακινήτου.
- Ποια είναι η εργασία του μηχανικού;
Ο μηχανικός αφού κάνει την αποτύπωση του κτιρίου ελέγχει το ακίνητο σύμφωνα με τα εγκεκριμένα σχέδια της πολεοδομίας (εφόσον υπάρχουν).
Ο έλεγχος αφορά τα εξής:
- τη νομιμότητα του χώρου
- την ενεργειακή απόδοση του κτιρίου
- την στατική του επάρκεια
- τον ηλεκτρομηχανολογικό εξοπλισμό
- Ποια έγγραφα και στοιχεία περιλαμβάνει ο φάκελος της Ταυτότητας Κτιρίου;
α) το στέλεχος της οικοδομικής άδειας του κτιρίου, με τις αναθεωρήσεις της,
β) τα σχέδια που συνοδεύουν την οικοδομική άδεια,
γ) το πιστοποιητικό ενεργειακής απόδοσης του κτιρίου ή τμημάτων αυτού,
δ) το πιστοποιητικό ελέγχου κατασκευής, εφόσον έχει εκδοθεί,
ε) οι δηλώσεις υπαγωγής σε νόμους αναστολής επιβολής κυρώσεων επί αυθαιρέτων,
στ) τα σχέδια κατόψεων, τα οποία αποτυπώνουν το κτίριο στην πραγματική του κατάσταση όταν αυτή δεν προκύπτει από τα στοιχεία των περιπτώσεων α’, β’ και ε’,
ζ) το δελτίο δομικής τρωτότητας και η μελέτη στατικής επάρκειας, εφόσον απαιτείται,
η) ο πίνακας χιλιοστών και η μελέτη κατανομής δαπανών του κτιρίου, εφόσον απαιτούνται,
θ) το Πιστοποιητικό Πληρότητας για Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου.
- Τι ισχύει για τα διαμερίσματα και γενικά για μεταβίβαση οριζόντιας ιδιοκτησίας;
Ειδικά για τη διηρημένη ιδιοκτησία η Ηλεκτρονική Ταυτότητα περιλαμβάνει τα εξής στοιχεία:
– το στέλεχος της οικοδομικής άδειας του κτιρίου εντός του οποίου βρίσκεται η διηρημένη ιδιοκτησία, με τις αναθεωρήσεις της,
– τα σχέδια που συνοδεύουν την οικοδομική άδεια,
– το πιστοποιητικό ενεργειακής απόδοσης της διηρημένης ιδιοκτησίας,
– το πιστοποιητικό ελέγχου κατασκευής, εφόσον έχει εκδοθεί,
– δηλώσεις υπαγωγής σε νόμους αναστολής επιβολής κυρώσεων επί αυθαιρέτων,
– τα σχέδια κατόψεων, τα οποία αποτυπώνουν τη διηρημένη ιδιοκτησία στην πραγματική της κατάσταση πλην των κοινοχρήστων χώρων,
– το δελτίο δομικής τρωτότητας,
– τον πίνακα χιλιοστών και τη μελέτη κατανομής δαπανών του κτιρίου, εφ’ όσον απαιτούνται,
– το Πιστοποιητικό Πληρότητας της Ηλεκτρονικής Ταυτότητας της Αυτοτελούς Διηρημένης Ιδιοκτησίας.
- Τι ισχύει με τις οριζόντιες ιδιοκτησίες (διαμερίσματα, γραφεία, καταστήματα) που έχουν κατασκευασθεί διαφορετικά από τα σχέδια της πολεοδομίας;
Συντάσσεται ηλεκτρονική ταυτότητα και μπορεί να γίνει μεταβίβαση με τη δυνατότητα μονομερούς τροποποίησης σύστασης της οριζόντιας ή καθέτου ιδιοκτησίας, καθώς και των παρακολουθημάτων ή των χώρων αποκλειστικής χρήσης αυτών, ως προς την επιφάνεια, το περίγραμμα και τη χρήση της οριζόντιας ή κάθετης ιδιοκτησίας, όπως αυτά έχουν αποτυπωθεί ή περιγραφεί στη σύσταση οριζοντίων/καθέτων ιδιοκτησιών, εφόσον η σημερινή πραγματική κατάσταση έχει δημιουργηθεί από τον χρόνο κατασκευής της οικοδομής και αποτυπώνεται στην Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου ή Αυτοτελούς Διηρημένης Ιδιοκτησίας του για τις παρακάτω περιπτώσεις:
- Εσφαλμένες εμβαδομετρήσεις
- Διαμερισματώσεις με όμορες οριζόντιες ιδιοκτησίες
- Αλλαγή χρήσης / ενσωμάτωση ημιυπαιθρίων χώρων εξωστών, του και έρκερ συμπεριλαμβανομένου, εν όλω ή εν τμήματι.
- Αλλαγή χρήσης/ενσωμάτωση τμημάτων αποκλειστικής χρήσης εν όλω ή εν τμήματι στις διηρημένεςιδιοκτησίες, στις οποίες έχουν αποδοθεί κατά τη σύσταση, στα οποία περιλαμβάνονται και τα παρακολουθήματα (κτίσματα) οριζοντίων ιδιοκτησιών που έχουν αποδοθεί σε αυτές.
- Γιατί απαιτείται ηλεκτρονική ταυτότητα και για τα νόμιμα κτίρια ;
Σκοπός της ηλεκτρονικής ταυτότητας εκτός της καταγραφής του ακινήτου είναι και ο έλεγχος του τρόπου κατασκευής του κτιρίου καθώς και η παρακολούθησή του μετά την ολοκλήρωσή του σε όλη τη διάρκεια του χρόνου ζωής του, με σκοπό τον έλεγχο της ασφάλειάς του, τη συντήρηση του, καθώς και την αποτροπή εκτέλεσης πολεοδομικών αυθαιρεσιών στην πορεία.
- Γιατί γίνεται Ηλεκτρονική Ταυτότητα σε οικόπεδα και αγροτεμάχια, χωρίς κτίσμα;
Με την Ηλεκτρονική Ταυτότητα ο μηχανικός που έκανε αυτοψία πιστοποιεί ότι το ακίνητο είναι αδόμητο, χωρίς κτίσμα και χωρίς να έχουν εγκατασταθεί σε αυτό αυθαίρετες κατασκευές. Έτσι περιφράξεις, γεωτρήσεις, περιτοιχίσεις, στέγαστρα, αποθήκες πρόχειρες και λοιπές κατασκευές θεωρούνται αυθαίρετα τα οποία κάτω από συγκεκριμένες προϋποθέσεις πρέπει πρώτα να τακτοποιηθούν και στη συνέχεια να εκδοθεί η ΗΤΚ.
- Κάθε φορά που θα μεταβιβάζεται το ίδιο ακίνητο θα χρειάζεται Ταυτότητα Κτιρίου;
Η σύνταξη Ταυτότητας Κτιρίου είναι απαραίτητη από 1η Ιανουαρίου 2021 για τις μεταβιβάσεις των ακινήτων, πράγμα που σημαίνει ότι για κάθε δικαιοπραξία, η οποία θα αλλάζει το καθεστώς ιδιοκτησίας ενός ακινήτου θα πρέπει να έχει προηγηθεί, καθώς η προσάρτηση της σχετικής δήλωσης στο συμβόλαιο μεταβίβασης κυριότητας είναι απαραίτητη.
Στις επόμενες μεταβιβάσεις ο μηχανικός που θα ορίζει εκάστοτε ο ιδιοκτήτης, θα εκδίδει το Πιστοποιητικό Πληρότητας, από το οποίο θα βεβαιώνεται ότι δεν υπάρχουν αυθαίρετες αλλαγές στην ιδιοκτησία αυτή, ή ότι έχει ενημερωθεί η Ταυτότητα Κτιρίου αν έχει μεσολαβήσει έκδοση οικοδομικής αδείας ή εργασιών μικρής κλίμακας για την εκτέλεση εργασιών στην ιδιοκτησία αυτή. Στις νέες οικοδομές η Ταυτότητα Κτιρίου θα εκδίδεται μαζί με την οικοδομική τους άδεια.
- Τι γίνεται με τα εξ ολοκλήρου αυθαίρετα και για τα ακίνητα με μεγάλες αυθαιρεσίες που δεν πρόλαβαν να «τακτοποιηθούν»;
Καταρχήν θα πρέπει να θυμίσουμε ότι, οι διαδικασίες νομιμοποίησής των κτιρίων με μεγάλες αυθαιρεσίες της Κατηγορίας 5 σταμάτησαν τον Οκτώβριο του 2020. Ωστόσο, λίγους μήνες αργότερα, με νέες νομοθετικές ρυθμίσεις κτίρια της «Κατηγορίας 5» μετακινήθηκαν στην «Κατηγορία 4», προκειμένου να μπορούν να δηλωθούν και να αξιοποιηθούν, ενώ προωθήθηκαν και άλλες ρυθμίσεις για τακτοποίηση κτιρίων της Κατηγορίας 5, τα οποία διαχειρίζονται οι τράπεζες μετά από πλειστηριασμούς, εκμισθώνονται με σύμβαση leasing, μεταβιβάζονται στην ΕΤΑΔ, κληρονομούνται ή βρίσκονται σε περιοχές που κηρύχθηκαν το 2020 σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης.
Για τα υπόλοιπα μεγάλα αυθαίρετα, που περιλαμβάνονταν κτίρια δίχως οικοδομική άδεια, ή εκείνα που έχουν υπερβάσεις άνω του 40% των πολεοδομικών μεγεθών κάλυψης και δόμησης και άνω του 20% του επιτρεπόμενου ύψους και δεν πρόλαβαν να τακτοποιηθούν, το Υπουργείο Περιβάλλοντος ετοιμάζει νέα νομοθετική ρύθμιση η οποία όμως «σκοντάφτει» στο Συμβούλιο Επικρατείας, το οποίο θέτει ως προϋπόθεση της κατεδάφιση των νέων αυθαιρέτων που συνεχίζουν να κτίζονται.
