Σήμερα το Συμβούλιο κατέληξε σε γενική προσέγγιση σχετικά με κανονισμό που θα επιτρέψει στα κράτη μέλη να εισαγάγουν σταδιακά το ψηφιακό σύστημα εισόδου/εξόδου (ΣΕΕ) για τη διαχείριση των συνόρων εντός περιόδου έξι μηνών. Ο κανονισμός επιτρέπει στα κράτη μέλη να αρχίσουν να χρησιμοποιούν το σύστημα προς όφελός τους και παρέχει στις συνοριακές αρχές και στον κλάδο των μεταφορών περισσότερο χρόνο για να προσαρμοστούν στις νέες διαδικασίες.
Είμαι ιδιαίτερα ικανοποιημένος που κατά τη διάρκεια της πολωνικής Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ, η οποία επικεντρώνεται σε θέματα ασφάλειας, κατέστη δυνατή η επίτευξη τόσο σημαντικής προόδου όσον αφορά τον έλεγχο και την προστασία των εξωτερικών μας συνόρων. Η λύση που υιοθετήθηκε, αφενός, είναι ευέλικτη και, αφετέρου, εγγυάται την ασφάλεια των μεταναστευτικών ρευμάτων.
Το ΣΕΕ είναι ένα σύστημα ΤΠ που θα καταχωρίζει ψηφιακά τις εισόδους και εξόδους, τα δεδομένα από το διαβατήριο, τα δακτυλικά αποτυπώματα και τις εικόνες προσώπου υπηκόων τρίτων χωρών που ταξιδεύουν για περιόδους βραχείας παραμονής σε κράτος μέλος της ΕΕ.
Σταδιακή έναρξη λειτουργίας
Στο πλαίσιο της βαθμιαίας έναρξης εφαρμογής, τα κράτη μέλη θα θέσουν σταδιακά το ΣΕΕ σε λειτουργία και θα μεριμνήσουν ώστε να καταχωρίζεται τουλάχιστον το 10% των διελεύσεων των συνόρων μετά τον πρώτο μήνα. Για τις πρώτες 60 ημέρες, τα κράτη μέλη μπορούν να χρησιμοποιούν το ΣΕΕ χωρίς βιομετρικές λειτουργικές δυνατότητες. Μετά το πέρας τριών μηνών, τα κράτη μέλη θα πρέπει να χρησιμοποιούν το ΣΕΕ —με βιομετρικές λειτουργικές δυνατότητες— τουλάχιστον στα μισά από τα σημεία διέλευσης των συνόρων τους. Οι χώρες της ΕΕ θα πρέπει να επιτύχουν τον στόχο της πλήρους καταχώρισης όλων των ατόμων έως το τέλος της περιόδου της σταδιακής έναρξης λειτουργίας του ΣΕΕ.
Μέχρι τη λήξη της μεταβατικής αυτής περιόδου, τα κράτη μέλη θα συνεχίσουν επίσης να σφραγίζουν δια χειρός τα ταξιδιωτικά έγγραφα.
Ο κανονισμός δεν ορίζει ημερομηνία για την έναρξη της σταδιακής θέσης του συστήματος σε λειτουργία. Για τον σκοπό αυτόν, θα πρέπει να εκδοθεί χωριστή απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής μόλις τεθεί σε ισχύ η νομοθετική πράξη.
Ευελιξία για τα κράτη μέλη
Οι ποικίλες ανάγκες των κρατών μελών λαμβάνονται υπόψη στον κανονισμό, ο οποίος δίνει τη δυνατότητα σε όσα κράτη μέλη το επιθυμούν να τον εφαρμόσουν σταδιακά, επιτρέποντας παράλληλα σε άλλα να θέσουν σε πλήρη λειτουργία το σύστημα από την πρώτη ημέρα.
Κύρια στοιχεία της απόφασης του Συμβουλίου
Το Συμβούλιο τόνισε τη σημασία της επιβεβαίωσης, της παρακολούθησης και της επίλυσης τυχόν ζητημάτων που αφορούν τις επιδόσεις του κεντρικού συστήματος του ΣΕΕ. Σε αυτό το πλαίσιο, υπάρχουν ρητές αναφορές στον ρόλο των διοικητικών οργάνων του eu-LISA. Ένα σταθερό κεντρικό σύστημα του ΣΕΕ αποτελεί σημαντική προϋπόθεση για την πλήρη εφαρμογή του συστήματος εισόδου/εξόδου από τα κράτη μέλη έως τη λήξη της μεταβατικής περιόδου.
Αυτός είναι επίσης ο λόγος για τον οποίο τα κράτη μέλη, στις θέσεις τους, τόνισαν ότι το σχέδιο σταδιακής εφαρμογής του ΣΕΕ, το οποίο θα πρέπει να υποβάλει ο eu-LISA, θα πρέπει να επιβεβαιώνει τους στόχους ως προς τις επιδόσεις και τη διαθεσιμότητα του κεντρικού συστήματος, καθώς και μια στρατηγική για την αντιμετώπιση πιθανών ελαττωμάτων.
Επόμενα βήματα
Αυτή η γενική προσέγγιση αποτελεί τη βάση για τις διαπραγματεύσεις με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το οποίο βρίσκεται ακόμη στη διαδικασία καθορισμού της θέσης του. Οι δύο συννομοθέτες πρέπει να καταλήξουν σε κοινή θέση προκειμένου να εκδοθεί τυπικά η νομοθετική πράξη.
Ιστορικό
Τον Οκτώβριο του 2023, το Συμβούλιο «Δικαιοσύνη και Εσωτερικές Υποθέσεις» ενέκρινε σχέδια για την έναρξη λειτουργίας του ΣΕΕ στα τέλη του 2024. Καθώς η προθεσμία αυτή δεν μπορούσε να τηρηθεί —και λόγω ανησυχιών ότι η πλήρης θέση του συστήματος σε λειτουργία θα μπορούσε να αποτελέσει παράγοντα κινδύνου για την ανθεκτικότητα του συστήματος ΤΠ— η Επιτροπή πρότεινε τη σταδιακή έναρξη λειτουργίας του ΣΕΕ.
Επειδή ο κανονισμός για το ΣΕΕ απαιτεί την πλήρη και ταυτόχρονη χρήση του ΣΕΕ από όλα τα κράτη μέλη, κρίθηκε αναγκαία η θέσπιση νέου κανονισμού ώστε να καταστεί δυνατή η σταδιακή θέση του συστήματος σε λειτουργία.
Μόλις τεθεί σε λειτουργία, το ΣΕΕ θα καθιστά δυνατή τη συλλογή βιομετρικών δεδομένων, όπως εικόνων προσώπου και δακτυλικών αποτυπωμάτων, υπηκόων τρίτων χωρών που διέρχονται τα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ. Επίσης, θα παρέχει στα κράτη μέλη της ΕΕ πρόσβαση σε πραγματικό χρόνο στα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα και στο ταξιδιωτικό ιστορικό υπηκόων τρίτων χωρών, καθώς και σε πληροφορίες σχετικά με τη συμμόρφωσή τους ή μη με την επιτρεπόμενη περίοδο παραμονής στον χώρο Σένγκεν. Ως εκ τούτου, το ΣΕΕ θα μειώσει σημαντικά την πιθανότητα υποκλοπής ταυτότητας και υπέρβασης της επιτρεπόμενης διάρκειας παραμονής, ενισχύοντας την ασφάλεια του χώρου Σένγκεν.
