Η είσοδος της Πολωνίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2004 ήταν ένα όνειρο που έγινε πραγματικότητα μόλις 15 χρόνια μετά την κατάρρευση του κομμουνισμού. Σήμερα η δεξιά κυβέρνηση της χώρας θέτει μια άνευ προηγουμένου πρόκληση στις Βρυξέλλες αναφορικά με την επιβολή των δημοκρατικών προτύπων, συμπεριλαμβανομένου του κράτους δικαίου.
Η συντριπτική πλειοψηφία των Πολωνών είναι ενθουσιασμένη με την ΕΕ, με σχεδόν 90% να υποστηρίζουν την προσχώρηση στην ΕΕ, η οποία παρείχε στη χώρα δισεκατομμύρια ευρώ σε επιδοτήσεις, επιταχύνοντας με τον τρόπο αυτό την οικονομική της ανάπτυξη.
Ωστόσο, οι εντάσεις ξεκίνησαν αυτή την εβδομάδα, καθώς η ΕΕ κίνησε πρωτοφανείς πειθαρχικές διαδικασίες σχετικά με τις δικαστικές μεταρρυθμίσεις της Βαρσοβίας, τις οποίες οι Βρυξέλλες επιμένουν ότι απειλούν τη δημοκρατία, θέτοντας τα δικαστήρια υπό κυβερνητικό έλεγχο.
Από την πλευρά της, η Βαρσοβία τονίζει ότι οι μεταρρυθμίσεις είναι απαραίτητες, για να εξαλειφθούν τα τελευταία απομεινάρια του κομμουνισμού από το δικαστικό σύστημα.
Ωστόσο, οι Βρυξέλλες ισχυρίζονται ότι 13 νόμοι που υιοθετήθηκαν από την Πολωνία μέσα σε διάστημα δύο ετών δημιούργησαν μια κατάσταση όπου η κυβέρνηση «μπορεί να επηρεάζει συστηματικά τη σύνθεση, τις εξουσίες, τη διοίκηση και τη λειτουργία των δικαστικών αρχών.
Συγκρουόμενες ιδεολογίες
Παρά το γεγονός ότι συμφωνεί στην πραγματοποίηση διαλόγου με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Πολωνία κατέστησε σαφές ότι δεν έχει πρόθεση να εμβαθύνει στις μεταρρυθμίσεις της.
Η απόφαση αυτή ενδέχεται να έχει τις ρίζες της στη στήριξη που απολαμβάνει από την Ουγγαρία.
Ο Πολωνός πολιτικός επιστήμονας, Kazimierz Kik, υποστηρίζει ότι η τρέχουσα σύγκρουση έχει τις ρίζες της σε ιδεολογικές διαφορές μεταξύ της δεξιάς λαϊκιστικής και εθνικιστικής κυβέρνησης του PiS και των φιλελεύθερων ελίτ που κυριαρχούν στην ΕΕ.
Η Πολωνία «δεν έρχεται σε σύγκρουση με την Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά με τις νεοφιλελεύθερες ελίτ, τους Χριστιανοδημοκράτες και τους Σοσιαλδημοκράτες, που αποτελούν την πλειοψηφία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και την Επιτροπή», δήλωσε χαρακτηριστικά ο κ. Kik.
Κοινωνικό χάσμα
Με την ανάπτυξη του συστήματος κοινωνικής πρόνοιας της Πολωνίας -συμπεριλαμβανομένου ενός νέου επιδόματος τέκνων και της θέσπισης ενός χαμηλότερου ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης – το PiS έχει χαρακτηριστεί ως κόμμα που εργάζεται προς όφελος των μη εύπορων Πολωνών, ανέφερε ο κ. Kik στο AFP.
Η δυσαρέσκεια στην Πολωνία είναι μέρος μιας ευρύτερης ευρωπαϊκής και παγκόσμιας τάσης, λέει ο κ. Kik, καταδεικνύοντας παρόμοιους κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες που οδήγησαν στην πλειοψηφία υπέρ του Brexit και την εκλογική νίκη του Ντόναλντ Τραμπ στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Σύμφωνα με τον Πολωνό κοινωνιολόγο, Slawomir Sierakowski, ο ισχυρός ηγέτης του PiS, Jaroslaw Kaczynski «δεν είναι εχθρικός απέναντι στην ΕΕ, αλλά αισθάνεται ότι παρεμποδίζεται το πολιτικό όραμα που θέλει να υλοποιήσει στην Πολωνία».
Επιπλέον, ο κ. Sierakowski υπογραμμίζει ότι η σύγκρουση μεταξύ Βαρσοβίας και Βρυξελλών έχει τις ρίζες της στη συντηρητική νοοτροπία των Καθολικών Πολωνών και την έλλειψη δημοκρατικών παραδόσεων στην Πολωνία.
Η ταραχώδης ιστορία της ξένης κυριαρχίας και του πολέμου «δεν αποτελούσε ιδανικό πλαίσιο για την ανάδυση μιας φιλελεύθερης δημοκρατίας», κατέληξε
