Με δύο όρους, που θα αφορούν την ανάπτυξη και την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων, θα συνοδεύονται, όπως προκύπτει από αρμόδιες πηγές, τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους. Η σχετική συζήτηση έχει ξεκινήσει σε τεχνικό επίπεδο και θα απασχολήσει τις επαφές του επιτρόπου Πιερ Μοσκοβισί και του επικεφαλής του κλιμακίου της Κομισιόν Ντέκλαν Κοστέλο στην Αθήνα την ερχόμενη εβδομάδα, μαζί με τα υπόλοιπα θέματα του μεταμνημονιακού πλαισίου. Επίσης, θα μπει στο τραπέζι του Euroworking Group την Πέμπτη.
Η ρήτρα ανάπτυξης, μια γαλλική πρωτοβουλία, αποσκοπεί στην προστασία της Ελλάδας σε περίπτωση χαμηλών ρυθμών ανάπτυξης ή και ύφεσης, εξασφαλίζοντας χαμηλότερες πληρωμές τοκοχρεολυσίων. Με τον τρόπο αυτό επιχειρεί να καθησυχάσει και τους φόβους του ΔΝΤ για τη βιωσιμότητα του χρέους.
Ωστόσο, κάποιοι στην Ευρώπη ανησυχούν ότι ο μηχανισμός ίσως λειτουργήσει αντιπαραγωγικά, δίνοντας κίνητρο στις ελληνικές κυβερνήσεις (στις οποίες προφανώς δεν έχουν πολύ μεγάλη εμπιστοσύνη) να εμφανίζουν χαμηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης ακριβώς για να εξασφαλίζουν χαμηλότερα τοκοχρεολύσια.
Στο πλαίσιο αυτό, σύμφωνα με πληροφορίες, εξετάζεται να χορηγούνται τα μέτρα ελάφρυνσης μόνο σε περίπτωση που η υποχώρηση της οικονομικής δραστηριότητας οφείλεται σε εξωγενείς παράγοντες και δεν είναι αποτέλεσμα εσωτερικής κακοδιαχείρισης. Το πώς ακριβώς θα προσδιοριστεί αυτό είναι ζητούμενο.
Το ύψος
Μεγάλη σημασία έχει, εξάλλου, σύμφωνα με τραπεζική πηγή, το ύψος στο οποίο θα τοποθετηθεί ο πήχυς, προκειμένου να χορηγούνται οι ελαφρύνσεις. Μόνο μια γενναιόδωρη ρύθμιση, που θα επιτρέπει ελαφρύνσεις ακόμη και με σχετικά ικανοποιητικό ρυθμό ανάπτυξης, θα μπορούσε να λειτουργήσει θετικά, υποστηρίζει τραπεζική πηγή. Αλλιώς θα είναι «παγίδα».
Η δεύτερη «ρήτρα», των μεταρρυθμίσεων, θα συνδέει την εφαρμογή των μέτρων ελάφρυνσης του χρέους με την τήρηση των συμφωνηθέντων εκ μέρους της Ελλάδος. Θα λειτουργεί, δηλαδή, ως μηχανισμός κυρώσεων σε περίπτωση που η κυβέρνηση παραβιάσει τις υποχρεώσεις της. Πηγές της αγοράς ομολόγων σημειώνουν, πάντως, ότι μια αυστηρή «αιρεσιμότητα» θα λειτουργήσει αρνητικά για την πρόσβαση της χώρας στις αγορές, καθώς θα αυξήσει την αβεβαιότητα για τη βιωσιμότητα του χρέους της.
Το μεγάλο ζήτημα εδώ είναι, βεβαίως, ποιες μεταρρυθμίσεις θα δεσμευθεί να εφαρμόσει η χώρα μετά το μνημόνιο. Ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος μίλησε την περασμένη εβδομάδα για ένα ελληνικό πρόγραμμα που θα ετοιμάσει έως το Πάσχα, με μεταρρυθμίσεις, μέτρα κοινωνικής πολιτικής και μέτρα ανάπτυξης. Ενα ερώτημα είναι αν αυτό θα περιλαμβάνει και τις δεσμεύσεις που θέλουν οι δανειστές. Ποιες είναι αυτές: συλλογή φόρων, απελευθέρωση αγορών, όπως ενέργειας, ιδιωτικοποιήσεις, κτηματολόγιο, ζητεί μεταξύ άλλων η Κομισιόν, σύμφωνα με όσα είπε ο κ. Κοστέλο σε Ολλανδούς βουλευτές την περασμένη εβδομάδα, ενώ το ΔΝΤ –εφόσον συμμετάσχει στο πρόγραμμα– θεωρείται βέβαιο ότι θα ζητήσει ακόμη πιο δύσκολες υποσχέσεις, όπως η μη ανατροπή των συμφωνηθέντων στα εργασιακά (συλλογικές συμβάσεις κτλ.).
Δεν θα είναι καθόλου εύκολο, πολιτικά, για τον κ. Τσακαλώτο να περιλάβει στο «δικό του» πρόγραμμα όλα τα παραπάνω.
Ωστόσο, πηγές εκτιμούν ότι ο συμβιβασμός θα μπορούσε να γίνει, με αντάλλαγμα να αποτραπεί η απαίτηση του ΔΝΤ για ταυτόχρονη εφαρμογή από το 2019 των μειώσεων συντάξεων και αφορολογήτου.
