Οι αιτούντες μπορεί να είναι φυσικά πρόσωπα, κοινοπραξίες, εταιρίες, ιδιωτικοί οργανισμοί ή οργανισμοί δημοσίου δικαίου, συμπεριλαμβανομένων κρατών ή τοπικών αρχών.
Το ναυάγιο του δεξαμενόπλοιου «ΑΓΙΑ ΖΩΝΗ II», τον περασμένο Σεπτέμβριο στη Σαλαμίνα, μετέτρεψε τον Σαρωνικό σε «μαύρη» θάλασσα, κατέστρεψε ιδιοκτησίες σε όλο το μήκος του παραλιακού μετώπου και ερήμωσε πρόωρα τις ακτές.
Ομως, σχεδόν επτά μήνες μετά, όπως αναφέρει ο «Ελεύθερος Τύπος», οι διαδικασίες διεκδίκησης αποζημιώσεων προχωρούν με ρυθμούς χελώνας καθώς διαπιστώνεται απροθυμία διεκδίκησης χρημάτων μέσω του Διεθνούς Ταμείου Αποζημιώσεων από Ρύπανση Πετρελαίου.
Οπως αποκαλύπτει η εκπρόσωπος του Ταμείου στην Ελλάδα Κατερίνα Σκουρτανιώτη, οι αιτήσεις που έχουν κατατεθεί μέχρι σήμερα δεν ξεπερνούν τις 100. «Παρότι το IOPC άνοιξε γραφείο στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στον Πειραιά ακριβώς γι’ αυτό το σκοπό, να διευκολυνθούν οι πληγέντες στη διεκδίκηση αποζημιώσεων, η προσέλευση είναι πολύ περιορισμένη», λέει η κ. Σκουρτανιώτη και προσθέτει: «Οι αιτήσεις που έχουν υποβληθεί μέχρι σήμερα είναι κοντά στις 100, πολύ λιγότερες από ό,τι περιμέναμε και έχουν υποβληθεί κυρίως από μεμονωμένους εστιάτορες που είχαν καταστήματα στην παραλιακή ζώνη ή από αλιείς που δεν μπορούσαν μετά το ατύχημα να συνεχίσουν τη δουλειά τους. Δεν έχουμε εξήγηση για το γεγονός ότι δεν υπάρχει μεγάλη ανταπόκριση. Ενδεχομένως ο κόσμος φοβάται να ζητήσει χρήματα, πιστεύοντας ότι υπάρχει μεγάλη γραφειοκρατική διαδικασία ή δεν είναι σωστά ενημερωμένος. Ωστόσο στο γραφείο του ταμείου στην οδό Σκουζέ, στον Πειραιά, οι υπάλληλοι είναι πολύ κατατοπιστικοί για τα δικαιολογητικά που πρέπει να υποβληθούν».
Οπως εξηγεί η εκπρόσωπος του IOPC στην Ελλάδα, δεν υπάρχει άμεσα λήξη της προθεσμίας και όσοι ενδιαφέρονται έχουν χρόνο να κινηθούν. «Οι πληγέντες μπορούν να υποβάλουν αίτηση και σε ένα χρόνο και σε δύο, ωστόσο όσο νωρίτερα γίνει η διαδικασία τόσο νωρίτερα θα υπάρξει και το αποτέλεσμα» επισημαίνει η κ. Σκουρτανιώτη. Την κούρσα της διεκδίκησης αποζημιώσεων από την πετρελαιοκηλίδα του «ΑΓΙΑ ΖΩΝΗ ΙΙ» οδηγεί ο Δήμος Βούλας-Βάρης-Βουλιαγμένης που αξιώνει το μεγαλύτερο έως τώρα ποσό, ύψους περίπου μισού εκατομμυρίου ευρώ. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα έγγραφα που εστάλησαν, πρώτα στο Λιμεναρχείο Πειραιά και κατόπιν στο IOPC, o Δήμος ζητεί 494.343,16 ευρώ για πόντιση πλωτού απορρυπαντικού φράγματος, μισθοδοσία και υπερωριακή εργασία για τη χρήση ίδιων μέσων καθώς και εργαστηριακή μελέτη ανάλυσης δείγματος νερού.
«Μετά το ατύχημα επιδείξαμε άμεσα αντανακλαστικά ως δημοτική αρχή προκειμένου να περιορίσουμε στο μέγιστο δυνατό βαθμό τις συνέπειες της ρύπανσης στην περιοχή μας» λέει στον «Ε.Τ.» ο δήμαρχος Γρηγόρης Κωνσταντέλλος και συνεχίζει: «Αμέσως ζητήσαμε τη συμβολή εταιρίας που ειδικεύεται σε τέτοια ζητήματα και καταφέραμε να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά την κατάσταση. Ως δήμος διεκδικούμε από το IOPC, μέσω των νομικών μας συμβούλων, ποσό περίπου 500.000 ευρώ. Από αυτά τα χρήματα το μεγαλύτερο μέρος έχει ήδη καταβληθεί από τον δήμο, αλλά υπάρχει και υπόλοιπο το οποίο περιμένουμε να μας καταβάλει ο διεθνής οργανισμός ώστε να το πληρώσουμε στη συνέχεια, καθώς έχουμε περιθώριο έξι μηνών. Υπολογίζουμε, επειδή κινηθήκαμε με ταχείς ρυθμούς στην υποβολή των παραστατικών πληρωμής και των άλλων απαραίτητων δικαιολογητικών, ότι θα έχουμε αποτέλεσμα μέσα στο καλοκαίρι».
Στη διαδικασία της υποβολής δικαιολογητικών βρίσκεται και ο Δήμος Αλίμου. «Ακόμα δεν έχουμε ποσοτικοποιήσει όλες τις ζημιές, καθώς η διαδικασία αυτή βρίσκεται σε εξέλιξη. Υπολογίζουμε ότι το διεκδικούμενο ποσό θα είναι κοντά στις 200.000 ευρώ» λέει στον «Ε.Τ.» ο δήμαρχος Αλίμου Ανδρέας Κονδύλης. Αντίθετα, ο Δήμος Αργυρούπολης-Ελληνικού δεν έχει υποβάλει αίτηση για αποζημίωση καθώς το κόστος για τον καθαρισμό της παραλίας τα πρώτα κρίσιμα 24ωρα μετά το ναυάγιο ανέλαβε κατά κύριο λόγο η Ελληνικό Α.Ε.
Τα παραστατικά
Οπως διευκρινίζεται στην ιστοσελίδα του ταμείου, ο κύριος ρόλος του IOPC (International Oil Pollution Compensation) είναι η καταβολή αποζημίωσης σε όλους αυτούς που υπέστησαν ζημιά από ρύπανση πετρελαίου σε ένα κράτος-μέλος, οι οποίοι δεν είναι δυνατόν να λάβουν πλήρη αποζημίωση για την εν λόγω ζημιά από τον πλοιοκτήτη.
Οι αιτούντες μπορεί να είναι φυσικά πρόσωπα, κοινοπραξίες, εταιρίες, ιδιωτικοί οργανισμοί ή οργανισμοί δημοσίου δικαίου, συμπεριλαμβανομένων κρατών ή τοπικών αρχών. Δεδομένου ότι στην περίπτωση του περιστατικού «Αγία Ζώνη II» οι απαιτήσεις αναμένεται να υπερβούν το ποσό που είναι διαθέσιμο από τον ασφαλιστή του πλοιοκτήτη, το ταμείο IOPC ανέλαβε εξ αρχής τη διαχείριση της διαδικασίας διεκπεραίωσης των απαιτήσεων. Για να δικαιούται κάποιος αποζημίωση, η ζημιά από τη ρύπανση πρέπει να είναι πραγματική και ποσοτικοποιημένη. «Ο αιτών πρέπει να είναι σε θέση να επιδείξει το ποσό της απώλειας ή της ζημίας του με την προσκόμιση λογιστικών αρχείων ή άλλων κατάλληλων αποδεικτικών στοιχείων», εξηγούν οι υπεύθυνοι του Ταμείου.
Στο έντυπο της αίτησης πρέπει να περιγράφονται η ιδιοκτησία, οι επισκευές ή οι εργασίες καθαρισμού, οι ημερομηνίες των εργασιών, ο αριθμός των ατόμων που συμμετείχαν στις εργασίες και ο εξοπλισμός που χρησιμοποιήθηκε. Μετά την υποβολή αιτήσεων στο γραφείο επί της οδού Σκουζέ 26 στον Πειραιά, οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να κλείνουν και ραντεβού για να συζητούν μεμονωμένες απαιτήσεις. Το ταμείο πάντως διατηρεί το δικαίωμα να απαιτήσει την επιστροφή των ποσών αποζημίωσης αν αποδειχθεί ότι έχουν καταβληθεί βάσει ψευδών ή δόλιων εγγράφων και αποδεικτικών στοιχείων αλλά και να ασκήσει ποινική δίωξη εναντίον οποιουδήποτε εμπλεκόμενου.
Ακόμα δεν έχουν παραδοθεί οι παραλίες
Παρά το γεγονός ότι βρισκόμαστε στο παρά πέντε της καλοκαιρινής περιόδου, ακόμα δεν έχουν παραδοθεί στο κοινό πολυσύχναστες παραλίες των νοτίων προαστίων, στις οποίες έφτασε η πετρελαιοκηλίδα. Οι φιέστες παράδοσης-παραλαβής που είχαν ξεκινήσει λίγες εβδομάδες μετά το ατύχημα, σταμάτησαν στο Φάληρο και στη συνέχεια του παραλιακού μετώπου οι τοπικές αρχές «νίπτουν τας χείρας», καλώντας τα αρμόδια υπουργεία να δώσουν το πράσινο φως ώστε να αρχίσουν… τα μπάνια του λαού. Ειδικά ο Δήμος Αργυρούπολης-Ελληνικού έχει ετοιμάσει επιστολή προς τον υπουργό Ναυτιλίας Παναγιώτη Κουρουμπλή καλώντας τον να παραδώσει επισήμως την παραλία του Αγίου Κοσμά υπό την προϋπόθεση ότι έχει κριθεί κατάλληλη.
«Δεν έχουμε άλλο τρόπο πλην της επιστολής να διαμαρτυρηθούμε γι’ αυτή την κατάσταση. Εχουν περάσει τόσοι μήνες από το ναυτικό ατύχημα, ξεκινά η θερινή περίοδος και η παραλία ακόμα δεν έχει παραδοθεί από τον αρμόδιο υπουργό», λέει στον «Ε.Τ.» ο δήμαρχος Αργυρούπολης-Ελληνικού. Το ίδιο πρόβλημα αντιμετωπίζει και ο δήμαρχος Αλίμου: «Εμείς, σύμφωνα με τις μετρήσεις που έχουν γίνει, θεωρούμε ότι οι παραλίες μας είναι κατάλληλες για κολύμβηση, ωστόσο την ευθύνη πρέπει να αναλάβει η κεντρική διοίκηση. Εδώ έχουμε το παράδοξο το υπουργείο Ναυτιλίας να είναι υπεύθυνο για την άμμο και το υπουργείο Υγείας για το νερό! Περιμέναμε να παραδοθεί η παραλία εδώ και καιρό, αλλά προφανώς το θέμα ξεχάστηκε» επισημαίνει ο κ. Κονδύλης. Ούτε στη Γλυφάδα όμως έχουν παραδοθεί οι παραλίες στις οποίες είχε φτάσει η πετρελαιοκηλίδα.
«Θα κάνουμε νέες μετρήσεις μετά το Πάσχα και θα περιμένουμε την επίσημη παράδοση από την Πολιτεία» επισημαίνει ο αντιδήμαρχος Στέλιος Θεοδοσόπουλος. Η διαρροή του μεγαλύτερου μέρους από τους 2.500 τόνους πετρελαιοειδών που μετάφερε το πλοίο στις 10 Σεπτεμβρίου 2017, προκάλεσε ανυπολόγιστη οικολογική καταστροφή στον Σαρωνικό και καμία αρμόδια αρχή δεν είναι σε θέση να ξεκαθαρίσει για πόσα χρόνια θα συνεχιστούν οι επιπτώσεις στο θαλάσσιο οικοσύστημα.
