Κάθε λογικός παρατηρητής θα αναγνωρίσει ότι η απόφαση για το Brexit έχει περιορίσει την οικονομική ανάπτυξη. Ενώ η οικονομία υπεραπέδωσε των προσδοκιών μετά από το δημοψήφισμα, έκτοτε, το Ηνωμένο Βασίλειο έχει γίνει η οικονομία με τη βραδύτερη ανάπτυξη στη G7, πίσω και από την Ιταλία. Στο α΄ τρίμηνο του 2018, η οικονομία αναπτύχθηκε μόλις κατά 0,1%. Παρά την επιτάχυνση του ρυθμού της ανάπτυξης παγκοσμίως από την έναρξη του 2017, η οικονομία του Ηνωμένου Βασιλείου έχει μείνει στάσιμη.
Αλλά πόσο έχει κοστίσει στην οικονομία του Ηνωμένου Βασιλείου απόφαση εξόδου από την ΕΕ μέχρι τώρα; Το CER έχει διεξάγει μια απλή άσκηση για την παραγωγή μιας εκτίμησης, την οποία θα επικαιροποιούμε σε τριμηνιαία βάση από τώρα και στο εξής. Σύμφωνα με αυτό το μοντέλο, η βρετανική οικονομία ήταν 2,1% μικρότερη στο α΄ τρίμηνο του 2018 από ό,τι θα ήταν εάν το δημοψήφισμα είχε άλλο αποτέλεσμα.
Πώς φτάσαμε σε αυτό το αποτέλεσμα; Έχουμε χρησιμοποιήσει την ίδια μέθοδο με μια ομάδα οικονομολόγων, υπό τον Benjamin Born του Πανεπιστημίου της Βόννης, ο οποίος υπολόγισε το κόστος στο1,3% του ΑΕΠ στο γ΄ τρίμηνο του 2017. Ουσιαστικά, εμείς και η ομάδα του Born έχουμε χρησιμοποιήσει ένα πρόγραμμα υπολογιστών που επιτρέπει στους ερευνητές να δημιουργούν έναν “έλεγχο” παρά το γεγονός ότι δεν μπορούμε να διεξάγουμε πειράματα στην οικονομία του Ηνωμένου Βασιλείου. Οι επιστήμονες στηρίζονται στις ομάδες ελέγχου για να δουν εάν ένα φάρμακο έχει αποτέλεσμα. Δίνεται το φάρμακο σε μια ομάδα και σε μια άλλη ένα placebo, και στη συνέχεια οι επιστήμονες καταγράφουν τη διαφορά μεταξύ τους. προφανώς, αυτή η μέθοδος δεν είναι διαθέσιμη σε εμάς: δεν μπορούμε να κάνουμε μια Βρετανία να ψηφίσει υπέρ της εξόδου και μια άλλη Βρετανία να ψηφίσει υπέρ της παραμονής στην ΕΕ και στη συνέχεια να καταγράψουμε τη διαφορά.
Αλλά μπορούμε να κατασκευάσουμε ένα “συνθετικό” Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο ενεργεί σαν μια ομάδα ελέγχου. Για να το κάνουμε αυτό, έχουμε λάβει τα τριμηνιαία στοιχεία για το πραγματικό ΑΕΠ, την κατανάλωση και τις επενδύσεις, για 36 χώρες του ΟΟΣΑ, ξεκινώντας από το α΄ τρίμηνο του 1995. Από το σύνολο των χωρών, το πρόγραμμα υπολογιστή επιλέγει εκείνες των οποίων η οικονομική ανάπτυξη ταιριάζει περισσότερο με εκείνη του Ηνωμένου Βασιλείου μεταξύ του 1995 και του γ΄ τριμήνου του 2016, όταν έλαβε χώρα το δημοψήφισμα. Οι χώρες τις οποίες έχει επιλέξει το πρόγραμμα είναι ο Καναδάς (του οποίου ο ρυθμός ανάπτυξης αντιστοιχεί στο 16% του συνθετικού Ηνωμένου Βασιλείου), η Ιαπωνία (20%), η Ουγγαρία (23%), και οι ΗΠΑ (24%), με λίγες ακόμη, κυρίως ευρωπαϊκές χώρες, να συμπληρώνουν το υπόλοιπο. Αυτή η ομάδα χωρών γίνεται ο έλεγχος, και το πρόγραμμα συνεχίζει να καταγράφει πώς τα πήγε το συνθετικό Ηνωμένο Βασίλειο μετά το δημοψήφισμα –και να συγκρίνει τις επιδόσεις του με τα πραγματικά στοιχεία του Ηνωμένου Βασιλείου. Το διάγραμμα 1 δείχνει ότι το συνθετικό Ηνωμένο Βασίλειο ταιριάζει απόλυτα με την οικονομική ανάπτυξη της Βρετανίας μέχρι το δημοψήφισμα, και στη συνέχεια οι δύο σειρές αποκλίνουν.
Το Διάγραμμα 2 επικεντρώνεται στην περίοδο μετά το δημοψήφισμα, από το γ΄ τρίμηνο του 2016. Η επίδραση του Brexit μέχρι στιγμής είναι η διαφορά μεταξύ της ανάπτυξης του συνθετικού Ηνωμένου Βασιλείου και αυτή του πραγματικού Ηνωμένου Βασιλείου. Ως εκ τούτου η εκτίμησή μας είναι πως η οικονομία είναι τώρα 2,1% μικρότερη από ό,τι θα ήταν εάν το αποτέλεσμα ήταν υπέρ της παραμονής.
Υπάρχουν και κάποιες επιφυλάξεις. Πρώτον, είναι μια εκτίμηση. Κατά μέσο όρο, το συνθετικό μας Ηνωμένο Βασίλειο αποκλίνει από το πραγματικό ΗΒ κατά 0,5% σε κάθε δεδομένο έτος (αυτή είναι η λεγόμενη τυπική απόκλιση”. Επομένως, ενώ είναι σχεδόν βέβαιο ότι το πραγματικό Ηνωμένο Βασίλειο έχει χειρότερες επιδόσεις από το συνθετικό, το 2,1% είναι απλώς μια κεντρική εκτίμηση με περιθώριο λάθους γύρω από αυτό.
Δεύτερον, η ομάδα ελέγχου ταιριάζει με το Ηνωμένο Βασίλειο απόλυτα μέχρι το δημοψήφισμα, αλλά δεν μπορούμε να αποκλείσουμε ένα θετικό “σοκ” σε κάποιες χώρες που περιλαμβάνονται –όπως μια άνοδο της ζήτησης παγκοσμίως για τις εξαγωγές της- το οποίο το ΗΒ δεν θα είχε βιώσει εάν είχε ψηφίσει υπέρ της παραμονής. Έτσι, είναι δύσκολο να πούμε τι ποσοστό ανάπτυξης θα είχε χάσει το ΗΒ, δεδομένης της ευρείας ανοδικής πορείας παγκοσμίως το 2017. Οι χώρες που συνθέτουν το μεγαλύτερο μέρος του συνθετικού ΗΒ, είναι όλες εκτός ευρωζώνης, όπως είναι και το ΗΒ. Αλλά η Ουγγαρία, μία φτωχότερη χώρα, μπορεί να προκαλέσει κάποια απορία. Ωστόσο, έχει το δικό της νόμισμα το οποίο έχει ελεύθερη διακύμανση έναντι του ευρώ από το 2008, και είναι στενά ενσωματωμένο στην οικονομία της ΕΕ, όπως η Βρετανία.
Ποια είναι η επίδραση αυτής της χαμένης ανάπτυξης, στα δημοσιονομικά του ΗΒ; Την ώρα που γραφόταν αυτό, η κυβέρνηση είχε μόλις υποσχεθεί ότι τα δημοσιονομικά οφέλη της εξόδου από την ΕΕ –το μέρισμα Brexit- θα χρησιμοποιούνταν για να χρηματοδοτήσει μια μεγάλη αύξηση των δαπανών της Εθνικής Υπηρεσίας Υγείας. Ο υπουργός Εξωτερικών, Boris Johnson, πιέζει για να τηρήσει την υπόσχεση των 350 εκατ. στερλίνων της εξόδου από την ΕΕ. Αυτό έχει –δικαίως- εξαγριώσει πολλούς ανθρώπους, καθώς ο δημοσιονομικός ελεγκτής της κυβέρνησης, το Γραφείο Ευθύνης για τον Προϋπολογισμό (OBR), έχει προβλέψει ότι το Brexit θα οδηγήσει σε αύξηση του χρέους και του ελλείμματος, ως εκ τούτου απαιτώντας αυξήσεις των φόρων, μειώσεις δαπανών ή έναν συνδυασμό των δύο. Το OBR, όπως οι περισσότεροι οικονομολόγοι, το πιστεύουν αυτό επειδή υπάρχουν στοιχεία πως η οικονομία του Ηνωμένου Βασιλείου θα είναι πιο κλειστή στο εμπόριο, στις επενδύσεις και στη μετανάστευση μόλις αποχωρήσει από την ΕΕ, μειώνοντας τα φορολογικά έσοδα. Υπάρχει επίσης ένας λογαριασμός 40 δισ. στερλίνων του Brexit, που πρέπει να πληρωθεί στην ΕΕ στα επόμενα χρόνια.
Χρησιμοποιώντας το ποσοστό του 2,1%, είναι δυνατό να υπολογίσουμε πόσο επιπλέον δανεισμό υποδηλώνει η χαμένη ανάπτυξη του ΗΒ. Η ανάλυση της ίδιας της κυβέρνησης για το κόστος των διάφορων επιλογών του Brexit, η οποία διέρρευσε τον Ιανουάριο, εκτιμούσε πώς η συμμετοχή στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Περιοχή, μια συμφωνία ελεύθερου εμπορίου ή εξάρτηση από τους κανόνες του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου για τις συναλλαγές με την ΕΕ, θα πλήξουν την οικονομία και τα δημοσιονομικά. Αυτό βασιζόταν σε μια λεπτομερή ανάλυση των φόρων που αντλήθηκαν από διαφορετικούς κλάδους της οικονομίας, και πώς αυτές οι επιλογές του Brexit θα τις κατέστρεφαν. Η ανάλυση διαπίστωσε ότι το 1% της χαμένης ανάπτυξης του κατέληξε σε επιπλέον δανεισμό 11 δισ. στερλίνων. Εφόσον διαπιστώσαμε ότι το κόστος μέχρι στιγμής ανέρχεται στο 2,1%, αυτό προσθέτει μέχρι και 23 δισ. στερλίνες σε επιπλέον δανεισμό μέχρι στιγμής (σε ετήσια βάση). Η εκτίμησή μας δείχνει πως δεν υπάρχει μέρισμα brexit. Η απόφαση υπέρ της εξόδου τώρα κοστίζει στο υπουργείο 440 εκατ. στερλίνες κάθε εβδομάδα.
Στο μέλλον, μπορεί να προκύψει ότι το “project fear” υπερεκτίμησε όντως το κόστος του Brexit, και οποιαδήποτε σχέση κατορθώσει να διαπραγματευτεί το ΗΒ είναι καλύτερη από τις συγκλίνουσες εκτιμήσεις των οικονομολόγων. Θα επικαιροποιήσουμε το μοντέλο μας καθώς θα βγαίνουν τα τριμηνιαία στοιχεία για το ΑΕΠ. Και ως αποτέλεσμα, θα έχουμε μία αξιοπρεπή βάση για να τεστάρουμε τους ισχυρισμούς των υπέρμαχων της εξόδου και της παραμονής. Μέχρι στιγμής, η ανάλυσή μας δείχνει πως η εκστρατεία υπέρ της παραμονής –και η συντριπτική πλειοψηφία των επαγγελματιών οικονομολόγων- ήταν πιο κοντά στην αλήθεια.
