Ραγδαία είναι η αύξηση του πλαστικού χρήματος στην ελληνική αγορά, την ίδια ώρα που οι τεχνολογικές εξελίξεις φέρνουν στο προσκήνιο την επόμενη γενιά πληρωμών, αυτήν μέσω κινητών συσκευών με ενσωματωμένη τεχνολογία πληρωμών (wearables). Το αποτέλεσμα είναι να αυξάνονται μεν οι πληρωμές με πιστωτική αλλά ταυτόχρονα αρχίζουν να “χάνουν” οι πιστωτικές από τα νέα εργαλεία πληρωμών μέσω συσκευών.
Το 2017 διενεργήθηκαν στην ελληνική αγορά μέσω καρτών πληρωμών συναλλαγές αξίας 60 δισ. ευρώ, με τον συνολικό αριθμό των συναλλαγών να παρουσιάζει αύξηση κατά 40% (!).
Το 87% των συναλλαγών αυτών πραγματοποιείται πλέον με χρεωστικές κάρτες, ενώ η διενέργεια αυξημένου αριθμού συναλλαγών μέσω διαδικτύου έχει οδηγήσει σε αύξηση των προπληρωμένων χρεωστικών καρτών, καθώς και των πιστωτικών εικονικών καρτών πληρωμών.
Στο τέλος του 2017, ο συνολικός αριθμός των ενεργών καρτών πληρωμών σε κυκλοφορία ανήλθε σε 16,3 εκατομμύρια, καταγράφοντας μικρή σχετικά αύξηση σε σχέση με το 2016 και επιβεβαιώνοντας τη σταθεροποίηση του ρυθμού έκδοσής τους μετά το 2015, όταν επιβλήθηκαν τα capital controls. Ωστόσο, παρά την οριακή αύξηση του συνολικού αριθμού των καρτών το 2017, στις επιμέρους κατηγορίες καρτών παρατηρούνται σημαντικές μεταβολές, όπως δείχνουν στοιχεία που δημοσίευσε η ΤτΕστην Επισκόπηση του Χρηματοπιστωτικού Συστήματος.
Πιο συγκεκριμένα, ο αριθμός των χρεωστικών καρτών έχει αυξηθεί κατά 9% και ανήλθε σε 13,5 εκατ. κάρτες, με τη σημαντικότερη αύξηση να καταγράφεται στην έκδοση προπληρωμένων χρεωστικών καρτών (μεταβολή + 30%). Αντίστοιχα, ο αριθμός των πιστωτικών καρτών στο τέλος του 2017 ανήλθε σε 2,8 εκατ. κάρτες, και παρουσιάζεται αυξημένος κατά 7%. Εντός της κατηγορίας πιστωτικών καρτών καταγράφεται σχετικά σημαντική αύξηση των εικονικών καρτών πληρωμών (μεταβολή +14%).
Τα μερίδια στις συναλλαγές
Η αύξηση του αριθμού των καρτών πληρωμών συνδέεται πρωτίστως με τη μεταβολή στις συναλλακτικές συνήθειες των φυσικών και νομικών προσώπων, έτσι ώστε να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα συναλλακτικών πρακτικών που αφορούν κυρίως την αποκόμιση του μέγιστου δυνατού οφέλους που απορρέει από τις φορολογικές τους υποχρεώσεις. Η διενέργεια αυξημένου αριθμού συναλλαγών μέσω διαδικτύου φαίνεται να αποτελεί τον κύριο λόγο της αύξησης της έκδοσης των προπληρωμένων χρεωστικών καρτών καθώς και των πιστωτικών εικονικών καρτών πληρωμών.
Το 2017, ο συνολικός αριθμός συναλλαγών με κάρτες πληρωμών ανήλθε σε 720 εκατ. από 513 εκατ. συναλλαγές το 2016, παρουσιάζοντας σημαντική αύξηση κατά 40%.
Όπως διαπιστώνεται, οι χρεωστικές κάρτες αποτελούν το κύριο υποκατάστατο της χρήσης μετρητών. Το 2017 το ποσοστιαίο μερίδιο του αριθμού των συναλλαγών που διενεργήθηκαν με χρεωστικές κάρτες στο σύνολο του αριθμού των συναλλαγών όλων των καρτών πληρωμών ανήλθε σε 87%. Ο αριθμός των συναλλαγών έχει σχεδόν διπλασιαστεί από το 2016 (+46%).
Ο αριθμός των συναλλαγών με πιστωτικές κάρτες κατά το 2017 ανήλθε στα 96,5 εκατ., και παρουσιάζεται αυξημένος κατά 22% σε σχέση με το 2016. Αξίζει να σημειωθεί πως το μερίδιο του αριθμού των συναλλαγών που διενεργείται με πιστωτικές κάρτες βαίνει συνεχώς μειούμενο από το 2015. Συγκεκριμένα, το 2017 το μερίδιο του αριθμού των συναλλαγών που διενεργήθηκαν με πιστωτικές κάρτες στο σύνολο του αριθμού των συναλλαγών όλων των καρτών πληρωμών ανήλθε σε 13%, από 15% το 2016 και 16% το 2015.
Μειώνεται η αξία ανά συναλλαγή
Η αξία των συναλλαγών με κάρτες πληρωμών ανήλθε στα 60 δισ. ευρώ, από 55 δισ. ευρώ το 2016, καταγράφοντας αύξηση κατά 9%. Η εξέλιξη της συμμετοχής της αξίας των συναλλαγών με χρεωστικές κάρτες στο σύνολο των καρτών πληρωμών είναι αντίστοιχη με εκείνη του αριθμού των συναλλαγών. Ειδικότερα, η ποσοστιαία συμμετοχή της αξίας των συναλλαγών με χρεωστικές κάρτες ανήλθε το 2017 σε 90% του συνόλου, ενώ των πιστωτικών καρτών στο 10%.
Στις συναλλαγές ανά κάρτα παρατηρείται ότι ο μέσος αριθμός συναλλαγών ανά κάρτα είναι σημαντικά αυξημένος σε σχέση με το 2016 (μεταβολή +32%) και ανήλθε σε 45 συναλλαγές ανά κάρτα, από 34 το 2016. Η ανάλυση των επιμέρους κατηγοριών καρτών φανερώνει αύξηση του μέσου αριθμού συναλλαγών ανά κάρτα για όλες τις κατηγορίες. Ειδικότερα, ο μέσος αριθμός συναλλαγών ανά χρεωστική κάρτα κυμάνθηκε στις 47 συναλλαγές από 35 το 2016 και ο αντίστοιχος ανά πιστωτική κάρτα στις 35 συναλλαγές (από 30 το 2016).
Η μέση αξία συναλλαγών ανά κάρτα παραμένει σχεδόν στα περσινά επίπεδα και εξακολουθεί να επηρεάζεται περισσότερο από την αξία των συναλλαγών με χρεωστικές κάρτες, δεδομένου και του μεγαλύτερου όγκου τους. Έτσι η συνολική μέση αξία συναλλαγών ανά κάρτα μειώθηκε κατά 1% σε 3.666 ευρώ το 2017 από 3.704 ευρώ το 2016. Αναλυτικότερα, η μέση αξία συναλλαγών ανά χρεωστική κάρτα παρουσίασε μείωση κατά 2% (3.998 ευρώ, από 4.066 ευρώ το 2016), ενώ η μέση αξία συναλλαγών ανά πιστωτική κάρτα αυξήθηκε κατά 3% (2.061 ευρώ, από 1.995 ευρώ το 2016). Η πτωτική πορεία της μέσης αξίας ανά συναλλαγή συνεχίστηκε και το 2017 και ανήλθε σε 82 ευρώ, από 108 ευρώ το 2016 και 139 ευρώ το 2015. Η μεγαλύτερη μείωση της μέσης αξίας ανά συναλλαγή εντοπίζεται στις συναλλαγές με χρεωστικές κάρτες, όπου η μέση αξία ανά συναλλαγή μειώθηκε σε 85 ευρώ, από 116 ευρώ το 2016. Από την ανάλυση των παραπάνω στοιχείων εκτιμάται ότι οι κάρτες πληρωμών, και ιδιαίτερα οι χρεωστικές κάρτες, χρησιμοποιούνται και για μεγάλο αριθμό πληρωμών μικρής αξίας.
Όπως σημειώνουν αρμόδια στελέχη τραπεζών στο “Κ”, ο τρόπος των πληρωμών αλλάζει δραστικά και πλέον η μετάβαση από τη χρήση καρτών σε συναλλαγές μέσω κινητού τηλεφώνου ή wearable μέσων (π.χ. κοσμήματα) που έχουν ενσωματωμένη την τεχνολογία για πληρωμές γίνεται με τόσο γρήγορους ρυθμούς που σε λίγο τα μετρητά θα καταστούν… μουσειακό είδος. Στην παρούσα φάση, οι πληρωμές μέσω κινητών συσκευών “εκτοπίζουν” τις πληρωμές με κάρτες, ενώ σε πιο προηγμένα οικονομικά κέντρα, όπως το Λονδίνο, σχεδόν το σύνολο των καθημερινών πληρωμών μπορεί να διενεργηθεί μέσω του κινητού τηλεφώνου. Παράλληλα, νέες υπηρεσίες δημιουργούνται στον τομέα των ψηφιακών πληρωμών, ενώ σύντομα θα παρέχεται και η δυνατότητα χορήγησης βραχυχρόνιων πιστώσεων για την πραγματοποίηση αγορών.
