Ποιες κινήσεις μπορεί να κάνει η Αγκυρα για να αντιμετωπίσει το κραχ στη λίρα σύμφωνα με αναλυτές. Το χαρτί της νομισματικής πολιτικής και η λύση του ΔΝΤ. Τα capital controls και η πιθανότητα συμφιλίωσης με τις ΗΠΑ.
Αύξηση των επιτοκίων
Aυτό που ανησυχεί περισσότερο τους επενδυτές είναι η άρνηση της κεντρικής τράπεζας να αυξήσει τα επιτόκια, παρά το γεγονός ότι ο πληθωρισμός κινείται πάνω από το 15%.
Για χρόνια, οι επενδυτές αμφισβητούν την ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας, καθώς ο πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν έχει επιτεθεί κατά των υψηλών επιτοκίων και το λόμπι των επιτοκίων. Οι φόβοι αυτοί διογκώθηκαν τον Μάιο όταν ο κ. Ερντογάν σε επίσκεψη του στο Λονδίνο κατά την οποία αναμενόταν να καθησυχάσει τις αγορές, υποσχέθηκε να αναλάβει μεγαλύτερο έλεγχο της νομισματικής πολιτικής και υποστήριξε πως τα υψηλά επιτόκια δημιουργούν πληθωρισμό αντί να τον θεραπεύουν.
Η νίκη στις προεδρικές εκλογές του Ιουνίου ενίσχυσε τις εξουσίες του. Τον περασμένο μήνα, η κεντρική τράπεζα προσγείωσε τις προσδοκίες των αγορών ανακοινώνοντας ότι διατηρεί τα επιτόκια αμετάβλητα.
Ο Γουίλιαμ Τζάκσον, οικονομολόγος της Capital Economics που ειδικεύεται στις αναδυόμενες αγορές, ανέφερε ότι η άνοδος των επιτοκίων μπορεί να βρίσκεται στο τραπέζι, αλλά δεν είναι μια λύση με διάρκεια. «Η πρόσφατη πτώση της λίρας έχει ακολουθήσει την ίδια πορεία που προκάλεσε έκτακτες αυξήσεις επιτοκίων στο παρελθόν» σημείωσε. «Το ερώτημα είναι αν θα το επιτρέψει ο Ερντογάν». Αμφισβήτησε επίσης κατά πόσον θα είναι αποτελεσματική μια τέτοια αύξηση. «Είχαμε μια τον Μάιο και λίγους μήνες μετά είμαστε στην ίδια κατάσταση» επισήμανε.
Στροφή στο ΔΝΤ
Ορισμένοι αναλυτές έχουν υποστηρίξει πως η Τουρκία πρέπει να αναζητήσει τη στήριξη του ΔΝΤ, όπως έκανε η Αργεντινή τον Ιούνιο. Αλλά αυτό θα απαιτούσε να συμφωνήσει και η Τουρκία ή ιδεατά να προτείνει ένα οικονομικό πρόγραμμα σφιχτής νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής.
Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι κάτι τέτοιο θα συμβεί. Μετά την νίκη του τον Ιούνιο, ο κ. Ερντογάν τοποθέτησε τον γαμπρό του, Μπεράτ Αλμπαϊράκ, στη θέση του υπουργού Οικονομικών, αντικαθιστώντας τον ευρύτερα αποδεκτό Μεχμέτ Σιμσέκ,μια από τις ορθόδοξες φωνές της τουρκικής κυβέρνησης.
O κ. Αλμπαϊράκ, ο οποίος είναι επικεφαλής ενός υπουργείου Οικονομικών με διευρυμένες αρμοδιότητες, ανακοίνωσε την Παρασκευή ένα νέο οικονομικό μοντέλο. Αναλυτές φοβούνται ότι δεν θα προσφέρει πολλά για να αντιμετωπίσει τον πληθωρισμό ή το μεγάλο έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της Τουρκίας.
«Δεν είναι απίθανο ο Ερντογάν να υποκύψει στην πίεση της αγοράς και να ανακοινώσει μέτρα φιλικά προς τις αγορές» ανέφερε η Τζέιν Φόλεϊ, υπεύθυνη στρατηγικού σχεδιασμού στην Radobank. «Aλλά φαίνεται εξαιρετικά απίθανο να παραχωρήσει σημαντικό δημοσιονομικό έλεγχο στο ΔΝΤ. Δεν πιστεύω ότι είναι κοντά στη λογική αυτή».
Ο κ. Ερντογάν περηφανεύεται εδώ και καιρό ότι η Τουρκία δεν βρίσκεται πλέον σε πρόγραμμα του ΔΝΤ, όπως ήταν στην αρχή της 15ούς θητείας του στην εξουσία, μια εξέλιξη που θεωρεί ότι σημαίνει την ανάκτηση της εθνικής κυριαρχίας.
Συμφωνία με τις ΗΠΑ
Το αίσθημα ότι έχει ξεσπάσει κρίση έχει καλλιεργηθεί από την αυξανόμενη κρίση με τις ΗΠΑ και την απειλή επιπρόσθετων κυρώσεων μετά τα μέτρα που επέβαλε η Ουάσιγκτον στους Τούρκους υπουργούς Δικαιοσύνης και Εσωτερικών την περασμένη εβδομάδα για τη σύλληψη Αμερικανού κληρικού πριν από δύο χρόνια (σ.σ. ήδη την Παρασκευή ο Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε ότι θα διπλασιάσει τους δασμούς που επιβάλει σε εισαγωγές τουρκικού χάλυβα και αλουμινίου, γεγονός που οδήγησε την τουρκική λίρα να χάσει έως και 20% της αξίας της έναντι του δολαρίου σε μια ημέρα).
Aποστολή Τούρκων αξιωματούχων επισκέφτηκε την Ουάσιγκτον αυτή την εβδομάδα σε μια απόπειρα να βρεθεί λύση. Αλλά η αποστολή δεν οδήγησε σε κάποιο άμεσο αποτέλεσμα. Η κα. Φόλεϊ τόνισε πως η πιθανότητα των κυρώσεων αντανακλάται στις αγορές συναλλάγματος. «Έχουμε έναν αυταρχικό ηγέτη σε μια χώρα που δεν θέλει να βλέπει τις ΗΠΑ να υποδεικνύουν τις πολιτικές που θα ακολουθήσει» σημείωσε. «Δεν υπήρξε συμβιβασμός και θα συνεχιστούν οι πωλήσεις λίρας».
Τα capital controls
Η Άγκυρα θα προσπαθούσε να διακόψει τη διολίσθηση της λίρας εμποδίζοντας τις εκροές κεφαλαίου από τη χώρα. Αλλά αυτό δύσκολα θα αποδειχθεί βιώσιμη λύση. Ο κ. Τζάσκον της Capital Economics σημείωσε ότι τα capital controls λειτουργούν καλύτερα όταν το κράτος διατηρεί στενό έλεγχο του χρηματοπιστωτικού τομέα και ο στόχος είναι να μην επιτραπεί στους κατοίκους να στείλουν χρήματα στο εξωτερικό, όπως συμβαίνει στην Κίνα.
«Το μεγαλύτερο μέρος των ροών της Τουρκίας είναι από ξένους που δανείζουν ή επενδύουν στη χώρα» υπογράμμισε. «Tα capital controls θα απέτρεπαν μόνο τον νέο δανεισμό» πρόσθεσε.
Στάση αναμονής
Οι αναλυτές υποστηρίζουν πως για την ώρα αυτή είναι η πιο πιθανή επιλογή. Παρά τον υψηλό πληθωρισμό και το επίμονο έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, το δημοσιονομικό έλλειμμα της Τουρκίας, που αντιστοιχεί στο 2% του ΑΕΠ, παραμένει διαχειρίσιμο, εκτίμησε ο κ. Τζάκσον.
«Ακόμα και αν η δημοσιονομική πολιτική παραμείνει χαμηλή, δεν θα προκαλέσει ανησυχίες σχετικά με τη δυνατότητα της Τουρκίας να αποπληρώσει τα χρέη της» ανέφερε. «Το πρόβλημα είναι πως η χαλαρή πολιτική θα αυξήσει τη ζήτηση και θα προκαλέσει περισσότερο πληθωρισμό στο μέλλον» υπογράμμισε.
Ο ίδιος επισήμανε πως για την ώρα, η Τουρκία το πιθανότερο είναι πως ευελπιστεί η χαμηλότερη ανάπτυξη θα χαλαρώσει την πίεση στα δημόσια οικονομικά. Πράγματι, το υπουργείο Οικονομικών αναμένει πως η ανάπτυξη του ΑΕΠ την επόμενη χρονιά θα κινηθεί στο 3 με 4%, μετά από μια μέση ανάπτυξη 7% τα τελευταία χρόνια.
Άλλοι αναλυτές υπογραμμίζουν το χρέος σε ξένο νόμισμα που βαραίνει τις τουρκικές εταιρείες, το οποίο θα γίνεται όλο και πιο δύσκολο να εξυπηρετηθεί καθώς υποχωρεί η λίρα. Η τουρκική κεντρική τράπεζα ανέφερε σε έκθεση της πως η υποχρεώσεις σε ξένο νόμισμα των τουρκικών εταιρειών εξαιρουμένων των τραπεζών ανήλθαν σε 337 δισ. δολάρια τον Μάιο.
Η κα. Φόλεϊ προειδοποίησε ότι η αδράνεια θα οδηγούσε σε πιο ισχυρές πωλήσεις της λίρας και άλλων τουρκικών στοιχείων ενεργητικού.
«Θα μπορούσε να υποστηρίξει κανείς ότι τα στοιχεία ενεργητικού δείχνουν ήδη φθηνά» υποστήριξε. «Αλλά δεν μπορεί να είναι κανείς σίγουρος ότι δεν θα γίνουν φθηνότερα. Έχουμε δει πολλές φορές ότι με τους αυταρχικούς ηγέτες τα πράγματα πρέπει να πάνε πολύ χειρότερα προτού γίνουν καλύτερα».
