Ισχυρό όπλο κατά της φοροδιαφυγής αποτελούν για τις ελληνικές φορολογικές αρχές τα δεδομένα που συλλέγουν μέσω της αυτόματης ανταλλαγής πληροφοριών αναφορικά με χρηματοοικονομικά στοιχεία Ελλήνων φορολογουμένων σε τράπεζες του εξωτερικού. Από το έτος 2016 η Ελλάδα έχει ξεκινήσει να ανταλλάσσει στοιχεία με όλα τα κράτη-μέλη της Ε.Ε., αλλά και με τρίτες χώρες, ενώ σήμερα συνολικά 84 χώρες έχουν υπογράψει την Πολυμερή Συμφωνία Αρμοδίων Αρχών (ΠΣΑΑ) για την αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών.
Ως «αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών» νοούμε την περιοδική, συστηματική και μαζική διαβίβαση στοιχείων φορολογουμένων από τη χώρα προέλευσης εισοδήματος στη χώρα φορολογικής κατοικίας για ορισμένες κατηγορίες εισοδήματος και περιουσιακών στοιχείων.
Οι οργανισμοί που ανταλλάσσουν πληροφορίες είναι τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, δηλ. τα ιδρύματα καταθέσεων (π.χ. τράπεζες), τα ιδρύματα θεματοφυλακής (π.χ. ιδρύματα που διακρατούν άυλους τίτλους), οι επενδυτικές οντότητες (π.χ. χρηματιστηριακές εταιρείες) και οι ασφαλιστικές εταιρείες.
Απαιτήσεις δέουσας επιμέλειας
Τα «δηλούντα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα» οφείλουν να δηλώνουν λογαριασμούς φυσικών προσώπων ή οντοτήτων που μπορεί να θεωρούνται φορολογικοί κάτοικοι άλλου κράτους. Η υποβολή στοιχείων και οι υποχρεώσεις δέουσας επιμέλειας από το δηλούν χρηματοπιστωτικό ίδρυμα εξαρτώνται από τις εξής προϋποθέσεις: 1. Αν ο δικαιούχος του λογαριασμού είναι φυσικό πρόσωπο ή οντότητα (συμπεριλαμβανομένων εταιρειών, κοινοπραξιών, καταπιστευμάτων/trusts, ιδρυμάτων, κ.λπ.). 2. Αν ο λογαριασμός είναι «προϋπάρχων» ή «νέος». Προϋπάρχων θεωρείται ο λογαριασμός που ανοίχθηκε πριν από την 1/1/2016. 3. Την αξία/υπόλοιπο του λογαριασμού στις 31/12 του αντίστοιχου έτους.
Ανταλλαγή πληροφοριών
Ανταλλάσσονται πληροφορίες τόσο για τους προσωπικούς όσο και για τους εταιρικούς λογαριασμούς και αφορούν τα εξής:
1. Το όνομα/επωνυμία, τη διεύθυνση, το/τους ΑΦΜ, την ημερομηνία και τον τόπο γέννησης του δικαιούχου του λογαριασμού. 2. Τον αριθμό λογαριασμού. 3. Την επωνυμία του δηλούντος χρηματοπιστωτικού ιδρύματος. 4. Το υπόλοιπο ή την αξία του λογαριασμού στο τέλος του σχετικού ημερολογιακού έτους ή άλλης αντίστοιχης περιόδου υποβολής στοιχείων, ή το κλείσιμο του λογαριασμού, εάν ο λογαριασμός έκλεισε κατά τη διάρκεια αυτού του έτους ή αυτής της περιόδου. 5. Αν πρόκειται για ασφαλιστήριο συμβόλαιο: την αξία εξαγοράς κατά τη λήξη ή την τιμή εξαγοράς σε περίπτωση πρόωρης λύσης του συμβολαίου. 6. Σε περίπτωση λογαριασμού θεματοφυλακής: α) το συνολικό ακαθάριστο ποσό των τόκων, το συνολικό ακαθάριστο ποσό των μερισμάτων και το συνολικό ακαθάριστο ποσό λοιπών εισοδημάτων που προέκυψαν σε σχέση με τα περιουσιακά στοιχεία που τηρούνται στον λογαριασμό και β) τα συνολικά ακαθάριστα έσοδα από την πώληση ή την εξαγορά χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων που καταβλήθηκαν ή πιστώθηκαν στον λογαριασμό. 7. Σε περίπτωση καταθετικού λογαριασμού: το συνολικό ακαθάριστο ποσό των τόκων, το συνολικό ακαθάριστο ποσό που καταβλήθηκε ή πιστώθηκε στον δικαιούχο λογαριασμού σε σχέση με τον λογαριασμό. Η ανταλλαγή των πληροφοριών πραγματοποιείται τον Σεπτέμβριο του έτους που ακολουθεί το έτος το οποίο αφορούν οι πληροφορίες (π.χ. τα στοιχεία για την 31.12.2017 θα αποσταλούν τον Σεπτέμβριο του 2018).
Εταιρικοί λογαριασμοί
Οι εταιρικοί λογαριασμοί διακρίνονται σε λογαριασμούς ενεργών και παθητικών μη χρηματοπιστωτικών οντοτήτων (ΜΧΟ). Ενεργείς ΜΧΟ είναι αυτές που άνω του 50% των εισοδημάτων τους προέρχονται από την εταιρική τους δραστηριότητα, ενώ παθητικές ΜΧΟ είναι αυτές που άνω του 50% των εισοδημάτων τους προέρχονται από τη διαχείριση του χαρτοφυλακίου τους και οι οποίες χρησιμοποιούνται συνήθως για να αποκρύπτονται οι πραγματικοί δικαιούχοι-φυσικά πρόσωπα. Για τις ενεργείς ΜΧΟ τα ανωτέρω στοιχεία αποστέλλονται μόνο στη χώρα που έχουν τη φορολογική τους έδρα, ενώ στις παθητικές ΜΧΟ τα στοιχεία αποστέλλονται και στη χώρα της φορολογική κατοικίας του ελέγχοντος φυσικού προσώπου, που είναι ο πραγματικός δικαιούχος.
* Η κ. Τζένη Πάνου και ο κ. Γιώργος Σαμοθράκης είναι υπεύθυνοι του φορολογικού τμήματος της ASnetwork (www.asnetwork.gr).
