Αλέξανδρου Κασιμάτη
Σε εξέλιξη είναι διαδικασίες μετασχηματισμού της ελληνικής αγοράς με ριζικές αλλαγές των εταιρικών σχημάτων σε κρίσιμους κλάδους της οικονομίας. Οι αλλαγές πυροδοτούνται από την πολύχρονη κρίση κυρίως λόγω οικονομικής αδυναμίας των επιχειρηματιών και της υπερχρέωσης των εταιρειών. Η ελληνική επιχειρηματικότητα αλλάζει δραστικά, τάση που θα συνεχιστεί και θα ενισχυθεί περαιτέρω το 2019, καθώς οι τράπεζες επιταχύνουν τις προσπάθειες πώλησης ή αναδιάρθρωσης μεγάλων εταιρικών δανείων.
Τα περισσότερα πρόσωπα που πρωταγωνίστησαν στην επιχειρηματική σκηνή τις δύο προηγούμενες δεκαετίες έχουν αποσυρθεί πλέον από το προσκήνιο. Δημιουργούνται νέοι επιχειρηματικοί πόλοι με την άμεση ή έμμεση εμπλοκή ισχυρών funds που έχουν υποκαταστήσει τις τράπεζες στη χρηματοδότηση συγκεκριμένων projects. Αναδύεται μια νέα εικόνα της ελληνικής αγοράς που απέχει αρκετά από το παρελθόν και χαρακτηρίζεται από μεγαλύτερη συγκέντρωση, με τέσσερις -στην καλύτερη περίπτωση- επιχειρηματικούς φορείς να κυριαρχούν σε κάθε κλάδο.
Η αγορά τροφίμων
Στον χώρο των τροφίμων η κινητικότητα είναι ιδιαίτερα έντονη, με την περίπτωση της Chipita να ξεχωρίζει. Οι πληροφορίες είναι ότι μετά τη δεσμευτική προσφορά που κατέθεσε στις 14 Σεπτεμβρίου η Μοndelez, οι αιρέσεις και οι προϋποθέσεις που συνόδευαν την πρόταση ικανοποιούνται και στο Olayan Group, που κατέχει το 80% του μετοχικού της κεφαλαίου, επικρατεί αισιοδοξία ότι το επόμενο διάστημα θα επιτευχθεί συμφωνία και μάλιστα με τίμημα που θα είναι εντυπωσιακό.
Στην περίπτωση που επιβεβαιωθούν οι πληροφορίες και η Chipita περάσει στην Μοndelez, θεωρείται ότι ο κ. Σπύρος Θεοδωρόπουλος δεν θα συνταξιοδοτηθεί άμεσα. Ο επιχειρηματίας θα παραμείνει στην Chipita για διάστημα περίπου τριών μηνών προκειμένου να διασφαλιστεί η ομαλή μετάβαση στο νέο ιδιοκτησιακό καθεστώς και στη συνέχεια, διαθέτοντας μάλιστα μεγάλη ρευστότητα, θα επιδιώξει να επιστρέψει στην αγορά των τροφίμων που γνωρίζει καλά.
Αν και είναι ακόμη πολύ πρόωρο, στην αγορά υπάρχουν πηγές που ισχυρίζονται πως ήδη έχουν βολιδοσκοπηθεί οι τράπεζες για το ενδεχόμενο ο κ. Θεοδωρόπουλος να αποκτήσει τη Vivartia. H διοίκηση της MIG είναι, όμως, κατηγορηματικά αντίθετη στην πώληση της Vivartia και απορρίπτει με έμφαση ένα τέτοιο ενδεχόμενο, τουλάχιστον στην παρούσα φάση. Ωστόσο, οι τράπεζες που έχουν δάνεια 400 εκατ. στη Vivartia εμφανίζονται ανοικτές σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Να σημειωθεί ότι ενδιαφέρον για την απόκτησή της εκφράζεται σταθερά και από ισχυρό ξένο όμιλο, οπότε ανάλογα και με την ένταση της πίεσης που θα δεχθούν οι τράπεζες από τον SSM τους επόμενους μήνες τίποτε δεν μπορεί να αποκλειστεί.
Λιανικές πωλήσεις
Αυξημένη κινητικότητα καταγράφεται και στον τομέα λιανικών πωλήσεων. Μετά την κατάρρευση της Μαρινόπουλος και της Βερόπουλος, η αγορά των σούπερ μάρκετ ήδη ενσωματώνει τις νέες ισορροπίες και συμμαχίες. Praktiker, Leroy Merlin και όμιλος Φουρλή ποδηγετούν τις αγορές τους ενισχύοντας τη θέση τους, ενώ στον κλάδο ηλεκτρικών ειδών, παρά τη συγκέντρωση που ήδη έχει πραγματοποιηθεί τα προηγούμενα χρόνια, το ενδεχόμενο να ξαναμοιραστεί η αγορά παραμένει στο τραπέζι.
Η Media Markt διέψευσε τη φημολογία των τελευταίων ημερών ανακοινώνοντας την απόφασή της να παραμείνει στην ελληνική αγορά, την οποία θεωρεί σημαντική. Ωστόσο, υπάρχουν πληροφορίες, οι οποίες βέβαια δεν έχουν επιβεβαιωθεί, ότι πραγματοποιείται αποτίμηση της Media Markt στην Ελλάδα, ενώ παρά τις διαψεύσεις οι ίδιες πληροφορίες κάνουν λόγο για συζητήσεις που έχουν γίνει με τον όμιλο του Πάνου Γερμανού.
Η ακτοπλοΐα
Προ ανακατατάξεων βρίσκεται και ο κλάδος της ακτοπλοΐας, με το Attica Group να είναι στο επίκεντρο. Οι συζητήσεις της Τράπεζας Πειραιώς με το Fortress έχουν ξεκινήσει και εκτός απροόπτου τον Οκτώβριο αναμένεται να επιτευχθεί συμφωνία για να περάσει ο όμιλος Attica στον έλεγχο του αμερικανικού fund. Αν δεν προκύψει κάποιο εμπόδιο, η συμφωνία θα έχει επικυρωθεί ως το τέλος του χρόνου και ο επί χρόνια πολυδιασπασμένος κλάδος της ακτοπλοΐας θα ελέγχεται πλέον από τον όμιλο Γκριμάλντι και τη Fortress, με ζητούμενο τη θέση που θα έχει στην αγορά η ΑΝΕΚ. Αν λάβουμε υπόψη και την κυριαρχία της Aegean Αirlines, στον κλάδο των μεταφορών έχει διαμορφωθεί ένα τελείως διαφορετικό status σε σχέση με το παρελθόν, το οποίο τουλάχιστον από επιχειρηματικής άποψης είναι πιο υγιές.
Τράπεζες
Στις τράπεζες η πίεση στις μετοχές, η κάμψη στα έσοδα και η πρόκληση των κόκκινων δανείων πυροδοτούν κατά καιρούς σενάρια συγχωνεύσεων, όπως το τελευταίο που ενέπλεκε την Alpha Bank και την Τράπεζα Πειραιώς. Ωστόσο, σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες, ΕΚΤ, SSM, Τράπεζα της Ελλάδος και Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας έκλεισαν την πόρτα σε κάθε σχετική συζήτηση. Ειδικά στη Φρανκφούρτη επικρατεί η αντίληψη ότι οι συνθήκες ανταγωνισμού στον κλάδο είναι σε αρκετές περιπτώσεις οριακές και μια συγχώνευση θα οδηγούσε σε μονοπωλιακές καταστάσεις. Στο πλαίσιο αυτό το σενάριο Alpha – Πειραιώς, όπως και όποιο άλλο ακολουθήσει τις επόμενες ημέρες, είναι εκτός πραγματικότητας – τουλάχιστον σε αυτή τη φάση. Οι συγχωνεύσεις των τραπεζών θα συζητηθούν και θα επιβληθούν από τις ευρωπαϊκές αρχές αν φανεί ότι κάποια εξ αυτών χάνει οριστικά τη μάχη με τα κόκκινα δάνεια.
Βιομηχανία και
κινητή τηλεφωνία
Στη βιομηχανία τα περιθώρια καθυστερήσεων εξαντλήθηκαν και το επόμενο διάστημα θα ληφθούν και θα εφαρμοστούν δυσάρεστες αποφάσεις για τις χαλυβουργικές εταιρείες. Επίσης, όσο κι αν η κυβέρνηση το αποφεύγει, κάποια στιγμή θα υποχρεωθεί να λάβει αποφάσεις για τη ΛΑΡΚΟ, οι οποίες μπορεί να επιδεινώσουν την ήδη βεβαρημένη θέση της ΔΕΗ. Γενικότερα, υπάρχει η εκτίμηση ότι το 2019 το φαινόμενο της συγκέντρωσης θα εκδηλωθεί έντονα στον κλάδο της ενέργειας και ιδιαίτερα της λιανικής πώλησης. Οι ειδικοί αναμένουν να επαναληφθεί ένα φαινόμενο συγκέντρωσης ανάλογο με ό,τι είχε συμβεί παλαιότερα με την κινητή τηλεφωνία. Οσον αφορά την τελευταία, αποχώρησε από την αγορά και η Cyta, ενώ επειδή βρισκόμαστε πλέον στο «και πέντε» οι τράπεζες πρέπει να πάρουν αποφάσεις και για το μέλλον της Forthnet.
Ταυτόχρονα σε προχωρημένο στάδιο είναι ήδη οι διεργασίες επιχειρηματικών ανακατατάξεων σε κρίσιμους κλάδους όπως είναι οι κατασκευές, η ιδιωτική υγεία, τα ιχθυοτροφεία και τα ξενοδοχεία, χωρίς ωστόσο να έχει ολοκληρωθεί πλήρως ο κύκλος των αλλαγών. Παράλληλα, επιχειρηματικές αλλαγές έρχονται από τις διαδικασίες αναδιάρθρωσης που έχουν κινήσει οι τράπεζες για μια σειρά εταιρειών με μεγάλο δανεισμό, όπως οι ΑΛΟΥΜΥΛ, Χαΐτογλου, Καζίνο Λουτρακίου κ.ά.
