Η Ευρώπη χρειάζεται τους μετανάστες και η μετανάστευση είναι αναπόφευκτη. Τώρα, οι Ευρωπαίοι ηγέτες πρέπει να επινοήσουν δυναμικά επιχειρήματα για το άνοιγμα των καναλιών νόμιμης μετανάστευσης, αντί να καταφεύγουν στις σταθερές πολιτικές περιορισμού και ελέγχου, που είναι πιο “ελκυστικές” στους ψηφοφόρους.
Ο συνολικός αριθμός των μεταναστών που έρχονται στην Ευρώπη από τη θάλασσα, έχει μειωθεί κατά 90% από την κορύφωση της προσφυγικής κρίσης του 2015. Ωστόσο η επιτυχία της ΕΕ στη μείωση των αφίξεων δεν έχει κατορθώσει να σιγήσει την αντίμεταναστευτική ρητορική των λαϊκιστών.
Οι μετριοπαθείς Ευρωπαίοι πολιτικοί αντιμετωπίζουν μια πολιτική πρόκληση και μια πρόκληση τακτικής, οι οποίες είναι σκληρές: πολιτικά, με τις ευρωεκλογές να πλησιάζουν, χρειάζεται να αντιμετωπίσουν τις αντιμεταναστευτικές, λαϊκιστικές δυνάμεις, ενώ παράλληλα πρέπει να σχεδιάσουν πολιτικές για να διασφαλίσουν ότι δεν θα επαναληφθεί η κρίση.
Αυτή η εργασία βάζει τις κυβερνήσεις και τους συστημικούς πολιτικούς σε μια δύσκολη θέση. Οι ηγέτες είτε αγνοούν το πρόβλημα είτε προσπαθούν να ξεπεράσουν τους λαϊκιστές στρεφόμενοι προς ανελεύθερες πολιτικές, και επιτρέποντας στις αντιμεταναστευτικές δυνάμεις να κυριαρχούν στη συζήτηση. Καμία επιλογή δεν είναι καλή για την Ευρώπη.
Η μετανάστευση προς την Ευρώπη δεν θα σταματήσει και δεν πρέπει να σταματήσει. Η σχετική ευημερία της περιοχής θα προσελκύσει ανθρώπους από όλο τον κόσμο για τα επόμενα χρόνια. εάν διαχειριστεί σωστά, η μετανάστευση θα είναι θετική: δίνει σε όσους θέλουν να μεταναστεύσουν μια ευκαιρία να βελτιώσουν τις συνθήκες τους προσφέροντας παράλληλα περισσότερους εργαζόμενους στις χώρες υποδοχής.
Είναι δουλειά των πολιτικών να επικοινωνήσουν και τα δύο αυτά στοιχεία στο κοινό –αναγνωρίζοντας παράλληλα ότι υπάρχει ακόμη δουλειά που πρέπει να γίνει προκειμένου να φέρουν αποτέλεσμα οι μεταναστευτικές πολιτικές και για τους μετανάστες και για τις κοινωνίες υποδοχής.
Οι ηγέτες της ΕΕ έχουν σημειώσει πρόοδο στην αντιμετώπιση του βασικού στοιχείου οποιασδήποτε μεταναστευτικής πολιτικής –τη μείωση των παράτυπων αφίξεων και την επιστροφή των ανθρώπων που δεν έχουν δικαίωμα να παραμείνουν. Αλλά πρέπει να τα πάνε καλύτερα στο δεύτερο μέρος –προσφέροντας εναλλακτικές οδούς για όσους ακόμη θέλουν να έρθουν, και για τις ευρωπαϊκές χώρες που θέλουν να τους δεχθούν. Οι πολιτικοί θα πρέπει να ακολουθήσουν μια προσέγγιση τεσσάρων βημάτων για την αντιμετώπιση της μετανάστευσης.
Πρώτον, θα πρέπει να εξηγήσουν ότι η ΕΕ έχει μειώσει με επιτυχία τις αφίξεις στην Ευρώπη μέσω της βελτίωσης των συνοριακών ελέγχων, μέσω της παροχής περισσότερων κεφαλαίων για τις χώρες καταγωγής και διέλευσης και με καλύτερες συμφωνίες για τους εταίρους. Αλλά θα πρέπει επίσης να επισημάνουν ότι αυτό δεν είναι αρκετό ώστε οι μεταναστευτικές πολιτικές της ΕΕ να είναι βιώσιμες μακροπρόθεσμα. Η ΕΕ πρέπει να βρει έναν τρόπο να επιτρέψει την είσοδο κάποιων μεταναστών –χωρίς να ρισκάρουν τη ζωή τους, την σταθερότητα της χώρας υποδοχής ή την ακεραιότητα της ζώνης Σένγκεν της ΕΕ.
Δεύτερον, οι ηγέτες θα πρέπει να δεχθούν ότι καμία κυβέρνηση δεν θα είναι σε θέση να σταματήσει εντελώς τη μετανάστευση, ακόμη και εάν το ήθελε. Αντιθέτως, οι κυβερνήσεις θα πρέπει να μάθουν πώς να τη χειρίζονται. Δεν θα είναι εύκολο να βρεθεί μια συναίνεση μεταξύ των κρατών-μελών σχετικά με το τι να κάνουν με τους αιτούντες άσυλο. Αλλά το ερώτημα της οικονομικής μετανάστευσης είναι συγκριτικά λιγότερο περίπλοκη. Δεν υπάρχουν διεθνείς δεσμευτικοί κανόνες που θα πρέπει να ακολουθήσει η ΕΕ όταν αποφασίσει τι να κάνει με αυτούς που θέλουν να μετακινηθούν και να εργαστούν στην Ευρώπη.
Τρίτον, οι ηγέτες της ΕΕ θα πρέπει να σκεφτούν την νόμιμη μετανάστευση. Η καλά διαχειριζόμενη μετανάστευση μπορεί να αυξήσει τα φορολογικά έσοδα, τα οποία μπορούν να διατεθούν στους γηρασμένους πληθυσμούς. Στην ΕΕ αυξάνεται ραγδαία η γήρανση του πληθυσμού, με τον ταχύτερο ρυθμό πίσω από την Ιαπωνία. Αλλά από μόνα τους τα οικονομικά και δημογραφικά επιχειρήματα δεν θα αναστρέψουν το τωρινό αντί-μεταναστευτικό κλίμα. Μια δυναμική αφήγηση είναι απαραίτητη για να απαντήσει στους λαϊκιστές και στις ακροδεξιές οργανώσεις, οι οποίες θεωρούν τη μετανάστευση ως ένα όπλο στην μάχη τους εναντίον της φιλελεύθερης ταυτότητας της ΕΕ.
Τέταρτον, οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα πρέπει να βρουν νέους τρόπους να φέρουν ανθρώπους. Η ΕΕ δεν έχει κατορθώσει να δημιουργήσει ένα ενιαίο ευρωπαϊκό σύστημα ώστε να φέρει τους μετανάστες νόμιμα στην Ευρώπη, και μπορεί να μην το κάνει ποτέ. Ένας πιο ρεαλιστικός τρόπος για να εμπλακεί η ΕΕ, θα ήταν να υποστηρίξει την εφαρμογή των διμερών σχεδίων μεταξύ των κρατών-μελών και τρίτων χωρών, με εστίαση στην μετανάστευση με μεσαία ειδίκευση.
Τέτοια projects θα βοηθούσαν με την εκπαίδευση των μεταναστών σε επαγγέλματα που απαιτούν μέτρια επίπεδα μόρφωσης, όπως νοσηλευτική και διαχείριση φιλοξενίας. Η ΕΕ θα μπορούσε να βοηθήσει αυτά τα projects είτε με την εκταμίευση χρημάτων είτε διασφαλίζοντας ότι τα πτυχία των χωρών-εταίρων, θα αναγνωρίζονται σε όλη την Ένωση.
