Σύμφωνα με την ευρέως πλέον γνωστή σημασία της gig economy, αυτή περιλαμβάνει δύο μορφές εργασίας : το Crowdworking, ήτοι εργασία μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας και το work-on-demand, ήτοι κατά παραγγελία εργασία, κυρίως μέσω των εφαρμογών του κινητού.
του Γιάννη Καρούζου
Ενώ το Crowdworking περιλαμβάνει την παροχή υπηρεσιών από τους επαγγελματίες στους πελάτες (Crowd=πλήθος) μέσω μιας ηλεκτρονικής πλατφόρμας που διαμεσολαβεί προκειμένου να τελεστεί η «συναλλαγή» (airbnb, eBay, Amazon κτλ.), η κατά παραγγελία εργασία μέσω εφαρμογών είναι περισσότερο συνδεδεμένο με μια πιο παραδοσιακή μορφή εργασίας, καθώς απαιτείται η φυσική παρουσία του εργαζόμενου για την παροχή της υπηρεσίας (deliveroo, uber κτλ.). Η διαφορά των δύο μορφών απασχόλησης, αντικατοπτρίζεται στο μέγεθος της αγοράς εργασίας στην οποία κάθε φορά οι εργαζόμενοι απευθύνονται : οι μεν crowd workers στη διεθνή, οι δε on-demand-workers στην εκάστοτε εγχώρια.
Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι κατά παραγγελία εργαζόμενοι μέσω εφαρμογών, ακριβώς λόγω του ότι απευθύνονται στην εγχώρια αγορά εργασίας. Αυτό σημαίνει, ότι η εθνική εργατική νομοθεσία μπορεί να ρυθμίζει το καθεστώς απασχόλησής τους.
Στην ελληνική νομοθεσία, το νομοθέτημα που μπορεί να θεωρηθεί ότι εμμέσως ρυθμίζει πιο ευέλικτες και άτυπες μορφές εργασίας όπως οι κατά παραγγελία εργαζόμενοι, είναι το ΠΔ 88/1999, που εκδόθηκε σε συμμόρφωση της χώρας μας προς την Οδηγία 93/104 για την οργάνωση του χρόνου εργασίας. Στο ΠΔ 88/99, συναντώνται και οριοθετούνται έννοιες όπως «χρόνος εργασίας» και «περίοδος ανάπαυσης», αρρύθμιστη ωστόσο μένει η έννοια της ετοιμότητας, βασικό χαρακτηριστικό της κατά παραγγελία εργασίας, πόσο μάλλον μέσω εφαρμογών. Η ελληνική νομολογία εντούτοις, αναγνωρίζει δύο μορφές ετοιμότητας και τις διακρίνει σε γνήσια και μη γνήσια, ανάλογα με τον βαθμό της ετοιμότητας, δηλαδή την υποχρέωση ή μη διατήρησης των πνευματικών και σωματικών δυνάμεων του εργαζομένου σε εγρήγορση, μέχρι να παραστεί ανάγκη να παράσχει τις υπηρεσίες του, παραμένοντας σε κάθε περίπτωση στον καθορισμένο από τον εργοδότη τόπο παροχής της εργασίας.
Ακόμη και μηδενικές ώρες
Βέβαια, για την κατά παραγγελία εργασία μέσω εφαρμογών, που χαρακτηρίζεται ως η πλέον άτυπη μορφή εργασίας, δεν τίθεται θέμα τόπου παροχής της εργασίας, ούτε καν οριοθέτησης του χρόνου παροχής αυτής. Οι συμβάσεις των κατά παραγγελία εργαζόμενων, τη στιγμή που μπορούν να είναι ακόμη και μηδενικών ωρών, πρακτική που συναντάται συχνά στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Ιρλανδία, παρουσιάζουν τεράστια ευελιξία και προσαρμοστικότητα στις ανάγκες των αγορών και των επιχειρήσεων, οι οποίες μπορούν να καλέσουν ανά πάσα στιγμή τον κατάλληλο εργαζόμενο για την κάλυψη των εκάστοτε απαιτούμενων αναγκών.
Ακολούθως, οι εργαζόμενοι έχουν τη δυνατότητα να απορρίπτουν ή να αναλαμβάνουν την εκτέλεση ενός έργου, ανάλογα με τις εκάστοτε συνθήκες, ανάγκες ή επιθυμίες σε σχέση με την οικονομική, επαγγελματική ή οικογενειακή τους κατάσταση.
Η πραγματικότητα όμως απέχει : οι εργαζόμενοι δεν απολαμβάνουν την εγγύηση των χρηματικών απολαβών σε καθημερινή ή μηνιαία βάση, δυσκολεύονται να συνδυάσουν κοινωνική κι επαγγελματική ζωή, εγκλωβισμένοι σε ένα εργασιακό καθεστώς πλήρους ετοιμότητας, ενώ παράλληλα, παραμένουν νομικά ακατοχύρωτοι κι απροστάτευτοι προς την εργοδοσία.
