Ο νέος πρωθυπουργός της Βρετανίας έδωσε πριν την εκλογή του σαφή υπόσχεση στα μέλη του συντηρητικού κόμματος. «Μετά από τρία χρόνια και δύο προθεσμίες που δεν τηρήθηκαν, πρέπει στις 31 Οκτωβρίου να εγκαταλείψουμε την ΕΕ και μάλιστα με ένα καλύτερο ντιλ από αυτό που απέρριψε το κοινοβούλιο τρεις φορές» επαναλάμβανε συνεχώς στις προεκλογικές του εμφανίσεις. «Εάν συνεχίσουμε τις καθυστερήσεις, θα τα τινάξουμε όλα στον αέρα».
Η προκάτοχός του απέτυχε δύο φορές να πείσει τους βουλευτές, κάτι που έφερε τον Τζόνσον στην Downing Street. Τώρα διαβεβαιώνει ότι θα διαπραγματευτεί εκ νέου με την ΕΕ και θα διασφαλίσει, ότι ανάμεσα στη βρετανική επαρχία της βόρειας Ιρλανδίας και τη Δημοκρατία της Ιρλανδίας δεν θα επιστρέψουν «σκληρά σύνορα». Ωστόσο για να γίνει αυτό, θα πρέπει η Βρετανία να παραμείνει στην Τελωνειακή Ένωση με την ΕΕ.
Επαναδιαπραγμάτευση;
Η καγκελάριος Μέρκελ κι άλλοι ευρωπαίοι αξιωματούχοι έχουν απορρίψει νέα διαπραγμάτευση της συμφωνίας Brexit με την ΕΕ. Η μελλοντική σχέση της Βρετανίας με την ΕΕ μετά το Brexit θα γίνει αντικείμενο συζήτησης αλλά όχι τώρα. Ο Μισέλ Μπαρνιέ, επικεφαλής των διαπραγματευτών της ΕΕ, πρότεινε στον Τζόνσον βελτίωση της πολιτικής δήλωσης για τις μελλοντικές σχέσεις της χώρας με την ΕΕ αλλά σε καμιά περίπτωση επαναδιαπραγμάτευση της συμφωνίας.
Επίσης, είναι διατεθειμένος να βοηθήσει στην αποδοχή του κειμένου από τους βρετανούς βουλευτές αλλά μέχρι εκεί. Αλλά αυτά είναι λεπτομέρειες για τον Τζόνσον, ο οποίος περιγράφεται από τους αντιπάλους τους ως πολιτικός κλόουν.
Δεν διστάζει να λέει ότι μπορεί να φανταστεί έξοδο της Βρετανίας από την ΕΕ ακόμη και χωρίς συμφωνία.
«Δεν πρέπει να φοβόμαστε ένα Brexit με όρους της Παγκόσμιας Οργάνωσης Εμπορίου, θα νοιαστούμε για τους αγρότες μας και τις επιδοτήσεις τους, θα διασφαλίσουμε τη συνέχιση της παραγωγικής αλυσίδας». Πώς αυτό θα γίνει, ο Τζόνσον το άφησε ανοιχτό πριν την εκλογή του.
Η διαπραγματευτική ομάδα υπό τον Μισέλ Μπαριέ σπάει το κεφάλι της να καταλάβει τι θέλει να πετύχει ο Τζόνσον. Ο Ντόναλντ Τουσκ, προεδρεύων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, δεν ξέρει τι να απαντήσει, όταν τον ρωτούν για τη βρετανική θέση μην έχοντας την παραμικρή πληροφορία. Η ΕΕ περιμένει να ακούσει άμεσα και με λεπτομέρειες, τι ακριβώς επιδιώκει ο νέος βρετανός πρωθυπουργός. Ένα αποκλείει κατηγορηματικά: νέες διαπραγματεύσεις της συμφωνίας Brexit. Σε ό,τι αφορά στην πολιτική δήλωση, θα μπορούσαν όμως να γίνουν κάποιες βελτιώσεις.
Η ΕΕ φοβάται εκβιασμό με σκληρό Brexit
Εκείνο πάντως που φοβάται η ΕΕ είναι ένας ενδεχόμενος εκβιασμός από πλευράς του Τζόνσον με ένα σκληρό Brexit, το οποίο δήλωσε μεν ότι δεν επιθυμεί αλλά «για το οποίο όμως λογικά θα πρέπει να προετοιμαζόμαστε με όλη μας τη δύναμη», όπως δήλωσε προεκλογικά.
Χρόνος πολύς δεν υπάρχει. Μέχρι τις 31 Οκτωβρίου απομένουν 100 ημέρες, ένα εξαιρετικά μικρό διάστημα για πολύπλοκες διαπραγματεύσεις, με δεδομένο ότι το όποιο αποτέλεσμα θα πρέπει να εγκριθεί επιπροσθέτως από το βρετανικό και άλλα 27 κοινοβούλια της ΕΕ, όπως πιστεύει κοινοτικός διπλωμάτης. Ο Μισέλ Μπαρνιέ επισημαίνει ότι σημαντικές δεν είναι μόνο οικονομικές πτυχές αλλά και πολιτικές, όπως η συνεργασία γύρω από τη διένεξη με το Ιράν ή κοινές στρατιωτικές επιχειρήσεις.
«Μια συμφωνία-πλαίσιο για επιχειρήσεις θα μπορούσε να επιτρέπει τη συμμετοχή της Βρετανίας σε ευρωπαϊκές προσπάθειες σταθεροποίησης, όπως σε ναυτικές επιχειρήσεις κατά πειρατών στον Κόλπο του Άντεν ή στην ανασυγκρότηση του στρατού στη Σομαλία.
Η νέα πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δεν έχει ακόμη αποφανθεί επίσημα. Σε επίσκεψη στο Στρασβούργο πριν την εκλογή της είπε ότι η συμφωνία Brexit δεν επιδέχεται νέας διαπραγμάτευσης. Την περασμένη Τρίτη, επισκεπτόμενη το Παρίσι, ανέφερε ότι εκφράζει χαρά για το ενδεχόμενο «εποικοδομητικής» συνεργασίας με τον Μπόρις Τζόνσον. «Υπάρχει ένας χρυσός κανόνας, θα συνεργαστώ με όλους τους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων».
