Αλλαγές σε πέντε πεδία του ευρύτερου κράτους φέρνει το νομοσχέδιο το οποίο κατέθεσε την περασμένη Παρασκευή ο νέος Υπουργός Εσωτερικών, κ. Τάκης Θεοδωρικάκος.
Τα πεδία αυτά είναι η κυβέρνηση και τα κυβερνητικά όργανα, η οργάνωση της κεντρικής δημόσιας διοίκησης, η λειτουργία του επιτελικού κράτους, η διαφάνεια και ακεραιότητα και, τέλος, το ανθρώπινο δυναμικό.
Αναλυτικότερα, σε 119 ανέρχονται τα άρθρα του νομοσχεδίου Θεοδωρικάκου. Όπως σημειώνεται στην αιτιολογική έκθεση η οποία συνοδεύει το εν λόγω νομοσχέδιο, “το νέο ολοκληρωμένο χάρτη του Κεντρικού Διοικητικού Συστήματος στην Ελλάδα. Επιδιώκει να βελτιώσει και να εξορθολογήσει τον τρόπο άσκησης της Εκτελεστικής Εξουσίας και να τον εκσυγχρονίσει, ώστε να ανταποκρίνεται σης σύγχρονες κοινωνικές προκλήσεις και τις επιθυμίες των πολιτών και των επιχειρήσεων”.
Συγκεκριμένα, οι βασικότερες αλλαγές όπως αυτές προβλέπονται σε καθένα από τα 1.179 άρθρα του νομοσχεδίου έχουν ως εξής:
Αρμοδιότητες και σύνθεση του Υπουργικού Συμβουλίου
Το Υπουργικό Συμβούλιο:
-καθορίζει και κατευθύνει τη γενική πολιτική της χώρας σύμφωνα με τους ορισμούς του Συντάγματος και των νόμων,
-αποφασίζει για πολιτικά θέματα γενικότερης σημασίας, κ.λπ.
Σύγκληση και ημερήσια διάταξη του Υπουργικού Συμβουλίου
Το Υπουργικό Συμβούλιο συγκαλείται σε τακτική συνεδρίαση από τον Πρωθυπουργό ή τον αναπληρωτή του μία φορά τον μήνα μετά από γραπτή ή ηλεκτρονική πρόσκληση, η οποία αποστέλλεται προς τα μέλη της Κυβέρνησης μαζί με την ημερήσια διάταξη και τον χώρο της συνεδρίασης, το αργότερο δύο ημέρες πριν τη συνεδρίαση.
Υπουργικά Συμβούλια Προγραμματισμού και Αξιολόγησης Κυβερνητικού Έργου
Τα τακτικά Υπουργικά Συμβούλια των μηνών Απριλίου και Σεπτεμβρίου ορίζονται ως Υπουργικά Συμβούλια Προγραμματισμού και Αξιολόγησης του Κυβερνητικού Έργου. Η ημερήσια διάταξη του Υπουργικού Συμβουλίου του μηνός Απριλίου περιλαμβάνει μεταξύ άλλων:
-την αξιολόγηση της εφαρμογής της κυβερνητικής πολιτικής του τελευταίου επταμήνου από όλα τα μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου, ώστε να αποφασιστούν οι αναγκαίες διορθωτικές παρεμβάσεις για το υπόλοιπο του έτους, κ.λπ.
Διαδικασία συνεδριάσεων του Υπουργικού Συμβουλίου
Το Υπουργικό Συμβούλιο βρίσκεται σε απαρτία, η οποία διαπιστώνεται από τον Πρωθυπουργό, όταν παρίστανται τα μισά, τουλάχιστον, από τα μέλη του.
Πράξεις και Διατάγματα Υπουργικού Συμβουλίου
Τα σχέδια των Πράξεων Νομοθετικού Περιεχομένου (ΠΝΠ), των Διαταγμάτων που εκδίδονται ύστερα από πρόταση του Υπουργικού Συμβουλίου και οι γραπτές εισηγήσεις των Υπουργών για έκδοση Πράξεων του Υπουργικού Συμβουλίου (ΠΥΣ), μαζί με τα κείμενα των πράξεων και των διαταγμάτων αυτών, διαβιβάζονται στον γραμματέα του Υπουργικού Συμβουλίου για την απαραίτητη επεξεργασία και την εγγραφή τους στην ημερήσια διάταξη, τουλάχιστον μια εβδομάδα πριν την τακτική συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου, προκειμένου να εισαχθούν για συζήτηση σε αυτό.
Συλλογικά κυβερνητικά όργανα – Γενικές Διατάξεις
Τα συλλογικά κυβερνητικά όργανα διακρίνονται σε Κυβερνητικά Συμβούλια και Κυβερνητικές Επιτροπές.
Κυβερνητικά Συμβούλια
Τα Κυβερνητικά Συμβούλια έχουν διαρκή και μόνιμο χαρακτήρα και ασκούν, στο πλαίσιο των γενικότερων κατευθύνσεων της κυβερνητικής πολιτικής όπως αυτή καθορίζεται από το Υπουργικό Συμβούλιο, τις προβλεπόμενες στο παρόν άρθρο αρμοδιότητες. Επιπλέον, ασκούν κάθε αρμοδιότητα η οποία, κατά την κρίση του Υπουργικού Συμβουλίου ή του Πρωθυπουργού, ανατίθεται σε αυτά. Τα Κυβερνητικά Συμβούλια είναι το Κυβερνητικό Συμβούλιο Οικονομικής Πολιτικής (ΚΥΣΟίΠ) και το Κυβερνητικό Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας (ΚΥΣΕΑ).
Κυβερνητικές Επιτροπές
Οι Κυβερνητικές Επιτροπές συνιστώνται κατά περίπτωση με ΠΥΣ, η οποία δημοσιεύεται σιην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, και ασκούν τις προβλεπόμενες από την πράξη σύστασής τους, αρμοδιότητες, οι οποίες αφορούν στον χειρισμό συγκεκριμένων θεμάτων της κυβερνητικής πολιτικής, τα οποία απαιτούν ιδιαίτερη διαχείριση και συστηματική παρακολούθηση. Συγκροτούνται από μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου ή/και Υφυπουργούς, δημοσίους λειτουργούς και υπαλλήλους.
Γενικές Διατάξεις για τα Συλλογικά Κυβερνητικά Όργανα
Αποφάσεις που λαμβάνονται από συλλογικά κυβερνητικά όργανα στο πλαίσιο των αποφασιστικών αρμοδιοτήτων τους δύναται να τροποποιηθούν, ανακληθούν ή καταργηθούν με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου μετά από πρόταση του Πρωθυπουργού. Με όμοια απόφαση το Υπουργικό Συμβούλιο, μετά από πρόταση του Πρωθυπουργού, μπορεί να υποκαθιστά το συλλογικό κυβερνητικό όργανο στην αποφασιστική του αρμοδιότητα.
Διορισμός και Ορκωμοσία των μελών της Κυβέρνησης και των Υφυπουργών
Ο Πρωθυπουργός διορίζεται σύμφωνα με το άρθρο 37 του Συντάγματος. Τα υπόλοιπα μέλη της Κυβέρνησης και οι Υφυπουργοί διορίζονται και παύονται σύμφωνα με τα άρθρα 37 παρ. 1 και 81 παρ. 1 του Συντάγματος, με προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται ύστερα από πρόταση του Πρωθυπουργού.
Ο όρκος που δίνουν ο Πρωθυπουργός, οι Αντιπρόεδροι της Κυβέρνησης, οι Υπουργοί, οι Αναπληρωτές Υπουργοί και οι Υφυπουργοί πριν αναλάβουν τα καθήκοντά τους είναι ο ακόλουθος: “Ορκίζομαι στο όνομα της Αγίας, Ομοούσιας και Αδιαίρετης Τριάδας να τηρώ το Σύνταγμα και τους νόμους και να υπηρετώ το γενικό συμφέρον του ελληνικού λαού”, κ.λπ.
Πρωθυπουργός
Ο Πρωθυπουργός -μεταξύ άλλων – ασκεί τις ακόλουθες αρμοδιότητες:
-εξασφαλίζει την ενότητα της Κυβέρνησης και κατευθύνει τις ενέργειές της, καθώς και τις ενέργειες των δημόσιων γενικά υπηρεσιών, για την εφαρμογή της κυβερνητικής πολιτικής,
-προσδιορίζει επακριβώς την κυβερνητική πολιτική στο πλαίσιο των αποφάσεων του Υπουργικού Συμβουλίου, κ.λπ.
Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης
Με το προεδρικό διάταγμα διορισμού των μελών της Κυβέρνησης και των Υφυπουργών ή με διάταγμα που προτείνει ο Πρωθυπουργός, μπορεί να οριστούν Αντιπρόεδρος ή Αντιπρόεδροι της Κυβέρνησης.
Υπουργοί, Αναπληρωτές Υπουργοί και Υφυπουργοί
Οι Υπουργοί -μεταξύ άλλων- έχουν τις ακόλουθες αρμοδιότητες:
-προΐστανται του συνόλου των υπηρεσιών που υπάγονται στο Υπουργείο τους, συντονίζουν, εποπτεύουν και ελέγχουν τη δράση τους, καθώς και τη δράση των δημοσίων υπαλλήλων και λειτουργών που υπάγονται σε αυτούς, βάσει των αρμοδιοτήτων που είναι ανατεθειμένες σε αυτό από τις κείμενες διατάξεις,
-εποπτεύουν και συντονίζουν τις ενέργειες των διορισμένων στο Υπουργείο τους Υφυπουργών, κ.λπ.
Ευθύνη μελών της Κυβέρνησης και Υφυπουργών
Ο Πρωθυπουργός και οι Υπουργοί υπέχουν κοινοβουλευτική ευθύνη για τις πράξεις ή παραλείψεις τους, καθώς επίσης και για πράξεις ή παραλείψεις των Υφυπουργών του Υπουργείου στο οποίο προΐστανται, ακόμα και αν στους Υφυπουργούς αυτούς έχουν ανατεθεί κοινοβουλευτικές αρμοδιότητες και νομοθετική πρωτοβουλία.
Ειδικές υποχρεώσεις μελών της Κυβέρνησης και Υφυπουργών
Όταν μέλος της Κυβέρνησης κωλύεται να ασκήσει τα καθήκοντά του, οφείλει να γνωστοποιήσει τούτο αμέσως στον Πρωθυπουργό. Οι Υφυπουργοί οφείλουν να γνωστοποιήσουν το κώλυμα τους και στον Υπουργό που προΐσταται του Υπουργείου στο οποίο υπηρετούν.
Σειρά τάξης Υπουργείων και προβαδίσματος μελών της Κυβέρνησης και Υφυπουργών
Με απόφαση του Πρωθυπουργού που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως καθορίζεται η σειρά τάξης των Υπουργείων. Η σειρά προβαδίσματος των μελών της Κυβέρνησης και των Υφυπουργών κατά κατηγορίες, ορίζεται ως εξής: Πρωθυπουργός, Αντιπρόεδροι της Κυβέρνησης εφόσον υπάρχουν, Υπουργοί, Αναπληρωτές Υπουργοί, Υφυπουργοί στον Πρωθυπουργό, Υφυπουργού.
Αναπλήρωση μελών της Κυβέρνησης και Υφυπουργών
Τον Πρωθυπουργό αναπληρώνει, σε περίπτωση απουσίας ή κωλύματος του ο Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης. Αν έχουν διορισθεί περισσότεροι Αντιπρόεδροι, η αναπλήρωση του Πρωθυπουργού καθορίζεται από τον χρόνο διορισμού των Αντιπροέδρων και, σε περίπτωση ταυτόχρονου διορισμού, από τη σειρά του ονόματος τους στην πράξη διορισμού.
Σύσταση και βασική διάρθρωση της Προεδρίας της Κυβέρνησης
Συνιστάται αυτοτελής, επιτελική, δημόσια υπηρεσία με την ονομασία Προεδρία της Κυβέρνησης, η οποία υπάγεται στον Πρωθυπουργό.
Η Προεδρία της Κυβέρνησης αποτελείται από τις ακόλουθες Γενικές Γραμματείες οι οποίες συστήνονται με τον παρόντα νόμο σε αυτήν:
-τη Γενική Γραμματεία του Πρωθυπουργού
-τη Γενική Γραμματεία Νομικών και Κοινοβουλευτικών Θεμάτων, κ.λπ.
Σύσταση Μονάδας Διοικητικής και Οικονομικής Υποστήριξης της Προεδρίας της κυβέρνησης
Συνιστάται Μονάδα Διοικητικής και Οικονομικής Υποστήριξης της Προεδρίας της Κυβέρνησης, επιπέδου Γενικής Διεύθυνσης, η οποία εντάσσεται στην Γενική Γραμματεία του Πρωθυπουργού και είναι αρμόδια για την εν γένει διοικητική και οικονομική υποστήριξη των υπηρεσιών που συναποτελούν την Προεδρία της Κυβέρνησης.
Σύσταση Ειδικής Γραμματείας για την παρακολούθηση του κυβερνητικού έργου
Συνιστάται στην Προεδρία της Κυβέρνησης Ειδική Γραμματεία Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος για την Παρακολούθηση του Κυβερνητικού Έργου, η οποία μπορεί με απόφαση του Πρωθυπουργού που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως να υπάγεται σε Υπουργό Επικρατείας ή σε Υφυπουργό στον Πρωθυπουργό ή σε Γενικό Γραμματέα της Προεδρίας της Κυβέρνησης.
Μονάδες Εσωτερικού Ελέγχου
Σε κάθε Υπουργείο συνιστάται Μονάδα Εσωτερικού Ελέγχου, επιπέδου Διεύθυνσης, η οποία υπάγεται απευθείας στον οικείο Υπουργό.
Γραφεία Ενημέρωσης και Επικοινωνίας
Σε κάθε Υπουργείο συνιστάται Γραφείο Ενημέρωσης και Επικοινωνίας, υπαγόμενο απευθείας στον Υπουργό.
Γενικοί Γραμματείς
Σε κάθε Γενική Γραμματεία που συνιστάται προΐσταται Γενικός Γραμματέας, ο οποίος είναι μετακλητός υπάλληλος με βαθμό Ιο της κατηγορίας ειδικών θέσεων.
Αξιολόγηση Γενικών και Ειδικών Γραμματέων
Κάθε Γενικός ή Ειδικός Γραμματέας υπογράφει Συμβόλαιο Απόδοσης με τον οικείο Υπουργό το οποίο συμπεριλαμβάνει τους στόχους και τις δράσεις που αναμένονται από αυτόν κατά τη διάρκεια της θητείας του.
Οργάνωση και λειτουργία Ιδιαίτερων Γραφείων
Για κάθε μέλος της Κυβέρνησης, πλην του Πρωθυπουργού, για κάθε Υφυπουργό, για κάθε Γενικό και Ειδικό Γραμματέα, λειτουργεί ιδιαίτερο γραφείο το οποίο τους επικουρεί στο έργο τους. Τα ιδιαίτερα γραφεία αποτελούν δημόσιες υπηρεσίες που υπάγονται απευθείας σε εκείνον, για την επικουρία του οποίου λειτουργούν.
Ενοποιημένο Σχέδιο Κυβερνητικής Πολιτικής-Σχέδια Δράσης Υπουργείων
Ο ετήσιος κυβερνητικός προγραμματισμός αποτυπώνεται στο Ενοποιημένο Σχέδιο Κυβερνητικής Πολιτικής (ΕΣΚυΠ) το οποίο συντάσσεται από την Γενική Γραμματεία Συντονισμού της Κυβέρνησης, της Προεδρίας της Κυβέρνησης και εγκρίνεται από το τακτικό Υπουργικό Συμβούλιο του Δεκεμβρίου κάθε έτους.
Ετήσιος ρυθμιστικός προγραμματισμός της Κυβέρνησης
Τα Σχέδια Δράσης των Υπουργείων συμπεριλαμβάνουν τον αριθμό και το αντικείμενο των νομοσχεδίων, προεδρικών διαταγμάτων και κανονιστικών πράξεων που προτίθενται να υποβάλουν στην Προεδρία της Κυβέρνησης, ώστε να εισαχθούν για ψήφιση στη Βουλή ή να υποβληθούν στο Συμβούλιο της Επικρατείας ή να εκδοθούν κατά το επόμενο έτος.
Ετήσιος προγραμματισμός ανθρώπινου δυναμικού της δημόσιας διοίκησης
Προσλήψεις του πάσης φύσεως τακτικού και εποχικού προσωπικού φορέων της Γενικής Κυβέρνησης, όπως εκάστοτε οριοθετείται από την Ελληνική Στατιστική Αρχή στο Μητρώο Φορέων Γενικής Κυβέρνησης, διενεργούνται από την έναρξη ισχύος του παρόντος βάσα ετήσιου στρατηγικού προγραμματισμού, σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος άρθρου.
Διαδικασία προγραμματισμού κυβερνητικού έργου
Εντός του Μαΐου κάθε έτους αποστέλλονται σης Υπηρεσίες Συντονισμού κάθε Υπουργείου οι βασικές κυβερνητικές προτεραιότητες και στόχοι ανά τομέα πολιτικής και ανά Υπουργείο, όπως αυτοί καθορίζονται στο Υπουργικό Συμβούλιο Ενδιάμεσης Αξιολόγησης του Απριλίου, καθώς και οδηγίες κατάρτισης των Σχεδίων Δράσης του επόμενου έτους.
Πολιτική Επιτροπή Παρακολούθησης Δημοσίων Πολιτικών
Η παρακολούθηση της υλοποίησης του κυβερνητικού έργου ανατίθεται με το παρόν άρθρο στην Πολιτική Επιτροπή Παρακολούθησης Δημοσίων Πολιτικών στην οποία συμμετέχουν οι αρμόδιοι Γενικοί και Ειδικοί Γραμματείς, δηλαδή εκείνα τα κυβερνητικά στελέχη που βρίσκονται εγγύτερα στη δημόσια διοίκηση και τα οποία είναι επιφορτισμένα με τον συντονισμό των υπηρεσιών των Υπουργείων προς την κατεύθυνση της υλοποίησης των κυβερνητικών πολιτικών και με την παρακολούθηση της εφαρμογής του κυβερνητικού έργου στον τομέα αρμοδιότητάς τους.
Αξιολόγηση αποτελεσμάτων εφαρμογής ρυθμίσεων
Μετά την πάροδο τριών ετών και πάντως πριν από την παρέλευση πενταετίας από τη θέση του νόμου σε ισχύ, αξιολογείται η ρύθμιση με βάση τα δεδομένα που ανακύπτουν από την εφαρμογή της. Κατά την αξιολόγηση αποτιμώνται το κόστος που απαίτησε η εφαρμογή της ρύθμισης, οι επιπτώσεις ή παρεπόμενες συνέπειες που προέκυψαν από αυτήν, το όφελος και τα εν γένει θετικά αποτελέσματα που προήλθαν από την εφαρμογή της, καθώς και τα πορίσματα της νομολογίας.
Σχέδιο Νόμου για Δημόσιο – Επιτελικό Κράτος (9 MB)
