Σε αντίθεση με τη ζήτηση από ξένους, το εγχώριο ενδιαφέρον για ακίνητα παραμένει περιορισμένο, καθώς παρά τη σχετική βελτίωση των συνθηκών στην οικονομία το διαθέσιμο προς κατανάλωση εισόδημα παραμένει περιορισμένο. Ως εκ τούτου, όπως αναφέρει η ετήσια έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος, οι ξένες επενδύσεις έχουν αυξηθεί, με τις εισροές ξένων κεφαλαίων, κατά το εννεάμηνο του 2019, να είναι αυξημένες σε ποσοστό 55,1%, σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2018. Η αυξημένη αυτή ζήτηση από το εξωτερικό έχει ως αποτέλεσμα τη συνολικότερη βελτίωση των επενδύσεων σε κατοικίες, οι οποίες, σε επίπεδο χώρας, ενισχύθηκαν, κατά 9,8%, το εννεάμηνο του 2019, έναντι 12,5% την αντίστοιχη περίοδο του 2018. Ωστόσο, σύμφωνα με την ΤτΕ, προϋπόθεση για τη συνολική ανάκαμψη της αγοράς ακινήτων είναι η ενίσχυση της εγχώριας ζήτησης εκ μέρους ιδιωτών και επιχειρήσεων για χρήση και επέκταση σε νέους χώρους και ακίνητα, η οποία εκτιμάται ότι θα πραγματοποιηθεί σταδιακά.
Που εντοπίζεται το ενδιαφέρον
Κατά την ΤτΕ, στην αύξηση της ζήτησης κατοικιών έχει συντελέσει το έντονο ενδιαφέρον για στοχευμένες κατοικίες, οι οποίες, “ειδικά μέσω των βραχυχρόνιων μισθώσεων, έχουν αποκτήσει επενδυτικά χαρακτηριστικά και προσφέρουν αποδόσεις κοντά στα επίπεδα των επαγγελματικών χρήσεων”. Πρόκειται, δηλαδή, κατά βάση, για κατοικίες που διατίθενται μέσω Airbnb και βρίσκονται σε μεγάλα αστικά κέντρα και τουριστικούς προορισμούς. Η σημαντική αυτή ζήτηση αποτυπώνεται στους σημαντικά υψηλούς ρυθμούς αύξησης του αριθμού και του όγκου των νέων οικοδομικών αδειών της Αττικής κατά το οκτάμηνο του 2019 (74,6% και 50,1% αντίστοιχα έναντι της ίδιας περιόδου του 2018), όπως και στις ζητούμενες τιμές που έχουν ενισχυθεί μέχρι και σε ποσοστό 20%, σε ορισμένες περιπτώσεις.
Αύξηση ζήτησης, ως επί το πλείστον από το εξωτερικό, εντοπίζεται και στα επαγγελματικά ακίνητα, με τις τιμές σε γραφεία και καταστήματα να έχουν ενισχυθεί. Οι επενδυτές αναζητούν ακίνητα εισοδήματος, ενώ πραγματοποιούν συναλλαγές με αποδόσεις που συχνά προσεγγίζουν τα επίπεδα του υψηλότερου σημείου του κύκλου της αγοράς πριν από την έναρξη της κρίσης (περίοδος 2005-2007). Παρόλα αυτά, όπως αναφέρει η ΤτΕ, η ζήτηση δεν έχει διαχυθεί στη δευτερεύουσα αγορά, προέρχεται, κατά βάση, από το εξωτερικό και επικεντρώνεται σε ακίνητα εισοδήματος με εξασφαλισμένη μίσθωση και απόδοση. Ενδεικτικό της μειωμένης εγχώριας ζήτησης είναι το γεγονός ότι για νέα γραφεία τόσο ο αριθμός των αδειών όσο και ο όγκος οικοδομικής δραστηριότητας υποχώρησε σε ποσοστό 37,1% και 25,7%, αντίστοιχα, κατά το οκτάμηνο του 2019 έναντι του αντίστοιχου διαστήματος του 2018. Για εμπορικά καταστήματα ο αριθμός των αδειών και ο όγκος υποχώρησαν σε ποσοστό 15,4% και 23,3%, αντίστοιχα.
Υποχώρηση, κατά το οκτάμηνο του 2019, κατέγραψε και η οικοδομική δραστηριότητα στον τομέα των ξενοδοχείων, μετά από μια διετή περίοδο ιδιαίτερα υψηλών θετικών ρυθμών. Ωστόσο, όπως αναφέρει η ΤτΕ, δεν υφίστανται ενδείξεις κορεσμού της αγοράς και λαμβάνοντας υπόψη τη συνεχιζόμενη θετική πορεία του τουρισμού, εκτιμάται ότι η υποχώρηση της οικοδομικής δραστηριότητας αποτελεί προσωρινή διόρθωση.
Σε κάθε περίπτωση, όπως αναφέρουν οι αναλυτές της ΤτΕ, η ενίσχυση της εγχώριας ζήτησης για κατοικία αλλά και νέους επαγγελματικούς χώρους θα εξαρτηθεί από τους ρυθμούς ανάπτυξης και τη βελτίωση των προοπτικών της ελληνικής οικονομίας, την υλοποίηση παρεμβάσεων που θα διευκολύνουν και θα στηρίξουν την επιχειρηματικότητα, καθώς και από την περαιτέρω ενίσχυση της απασχόλησης και του διαθέσιμου εισοδήματος.
Οι επενδυτές
Στην λίστα των ξένων επενδυτών ξεχωρίζουν το ισραηλινών συμφερόντων επενδυτικό fund Zoia, το οποίο, με γενικό διευθυντή τον Σάγκι Ρούμπιν, έχει αποκτήσει περισσότερα από 35 κτήρια στο κέντρο της Αθήνας. Η Brown Hotels, που έχει αποκτήσει το ιστορικό ξενοδοχείο Acropol επί της οδού Πειραιώς 1 στην Ομόνοια, όπως και η αμερικανική επενδυτική εταιρεία Hines, η οποία τους τελευταίους 12 μήνες, με αφετηρία το χειμώνα του 2018, υλοποίησε τις περισσότερες επενδύσεις από το 2017, έτος κατά το οποίο αγόρασε το ξενοδοχείο Athens Ledra Hotel (νυν Ledra Marriott) προς 33 εκατ. ευρώ. Σε αυτούς ανήκουν και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD), η οποία αποτελεί σταθερό χρηματοδότη μεγάλων έργων ανάπτυξης ακινήτων στην Ελλάδα. Η EBRD, συμμετέχει, σε πρώτη φάση, ως τεχνικός σύμβουλος και στο έργο της κατασκευής των κτηρίων έρευνας και παροχής εξειδικευμένων υπηρεσιών ιατρικής ακριβείας (εξατομικευμένης ιατρικής) του ιδρύματος ιατροβιολογικών ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών (ΙΙΒΕΑΑ).
