Ο ρόλος των οικογενειακών επιχειρήσεων στην ελληνική οικονομία και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν.
Σημαντικό πυλώνα της ελληνικής και όχι μόνο οικονομίας αποτελούν οι οικογενειακές επιχειρήσεις καθώς σύμφωνα με στοιχεία του ΕΒΕΑ, πάνω από το 80% των επιχειρήσεων στην Ελλάδα είναι οικογενειακές ενώ συνεισφέρουν συνολικά στα δύο τρίτα του ΑΕΠ της χώρας και στις θέσεις εργασίας.
Τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας εθνικών ενώσεων που εκπροσωπούν τις οικογενειακές επιχειρήσεις δείχνουν ότι ο συνολικός αριθμός τους στην Ευρώπη είναι περίπου 14 εκατ., παρέχουν πάνω από 60 εκατ. θέσεις εργασίας στον ιδιωτικό τομέα και παράγουν πάνω από το 70% του ΑΕΠ.
Ο Πρόεδρος του ΕΒΕΠ Βασίλης Κορκίδης, επισημαίνει στo insider.gr ότι «οι οικογενειακές επιχειρήσεις είναι μια σταθερή αξία, που δεν πρέπει να χαθεί, αλλά να υποστηριχθεί». Εξηγεί επίσης ότι «στο άκουσμα του όρου «οικογενειακή επιχείρηση», πολλοί είναι αυτοί που συνειρμικά φέρνουν στο μυαλό τους πολύ μικρές ή μικρές επιχειρήσεις, με τοπική εμβέλεια και μικρό αριθμό εργαζομένων, προερχόμενων κυρίως από την οικογένεια.
Ωστόσο, με τον όρο αυτό πρέπει να αναφερόμαστε σε όλες τις επιχειρήσεις, ανεξαρτήτως μεγέθους, εισηγμένες ή μη, που ανήκουν ή ελέγχονται από τα μέλη μιας οικογένειας και τουλάχιστον ένα μέλος της οικογένειας εμπλέκεται στη Διοίκηση ή στο Διοικητικό Συμβούλιό της. Με βάση αυτόν τον ορισμό ορισμένες από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις στην Ελλάδα και παγκοσμίως είναι οικογενειακές».
Μάλιστα ενώ στην Ελλάδα οι οικογενειακές επιχειρήσεις αποτελούν βασικό κύτταρο της εγχώριας επιχειρηματικότητας, η ΕΛΣΤΑΤ δεν παρέχει σαφή στοιχεία για αυτές. Έτσι προσεγγίζονται, μεταξύ άλλων, από το μέγεθος της αυτοαπασχόλησης σε σχέση με τα συμβοηθούντα μέλη.
Σύμφωνα λοιπόν με τα διαθέσιμα στοιχεία, όπως επισημαίνει ο κ. Κορκίδης, το εμπόριο συγκεντρώνει: το 31,6% του συνόλου των εργοδοτών (73.524 άτομα), το 30,3% των αυτοαπασχολουμένων (160.038 άτομα) και το 37,5% των συμβοηθούντων μελών (29.977 άτομα) της συνολικής μη αγροτικής απασχόλησης.
Η περιφερειακή κατανομή των συμβοηθούντων μελών σε οικογενειακές επιχειρήσεις στην Ελλάδα, έχει ως εξής:
Ανατολική Μακεδονία και Θράκη: 1.426 συμβοηθούντα μέλη
Κεντρική Μακεδονία: 5.597
Δυτική Μακεδονία: 282
Ήπειρος: 1.120
Θεσσαλία: 2.777
Ιόνιοι Νήσοι: 1.231
Δυτική Ελλάδα: 2.432
Στερεά Ελλάδα: 2.613
Αττική: 5.608
Πελοπόννησος: 1.974
Βόρειο Αιγαίο: 1.192
Νότιο Αιγαίο: 823
Κρήτη: 2.903 συμβοηθούντα μέλη
Μόλις το 15% έχει περάσει με επιτυχία στη τρίτη γενιά
Ένα σοβαρό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι οικογενειακές επιχειρήσεις είναι αυτό της μεταβίβασης, το οποίο μάλιστα αποτελεί παράγοντα που σχετίζεται με την θνησιγένεια τους. Παράλληλα δεν είναι λίγα τα παραδείγματα και στη χώρα μας με επιχειρήσεις που «κλονίστηκαν» από ενδοοικογενειακές έριδες.
Τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δείχνουν ότι το 10% των αιτήσεων για κήρυξη πτώχευσης στην επικράτεια της Ε.Ε., οφείλεται σε κακή διαχείριση της διαδοχής.
Όπως επισημαίνει ο κ. Κορκίδης, παρά την κεντρική σημασία της διαδοχής στην οικογενειακή επιχείρηση, τα αριθμητικά δεδομένα σε παγκόσμιο επίπεδο, δείχνουν ότι το ποσοστό των οικογενειακών επιχειρήσεων που αποδεικνύονται μακρόβιες είναι συγκριτικά χαμηλό.
Συγκεκριμένα,σύμφωνα με πρόσφατα στατιστικά στοιχεία μόλις το 30% των οικογενειακών επιχειρήσεων υπολογίζεται ότι περνάει με επιτυχία στα χέρια της δεύτερης γενιάς, και περίπου το 15% έχουν περάσει με επιτυχία στη τρίτη γενιά, ενώ μακροβιότερες καταλήγουν να είναι μόνο 3 στις 100 επιχειρήσεις.
Έρευνα των KPMG και European Family Businesses δείχνει ότι στην Ελλάδα, το 41% των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι σχεδιάζουν να μεταβιβάσουν την ιδιοκτησία της οικογενειακής επιχείρησης στην επόμενη γενιά και το 25% προετοιμάζει τη διαδοχή στη διοίκηση. Ποσοστό 32% δηλώνει ότι σκοπεύει να μεταβιβάσει τις ευθύνες εποπτείας, κάτι που ενδεχομένως υποδηλώνει ότι η μεγαλύτερη γενιά επιθυμεί να κρατήσει υπό στενή παρακολούθηση την επιχείρηση για λίγο διάστημα ακόμα.
Η ίδια έρευνα δείχνει πως στην Ελλάδα η εμπλοκή της οικογένειας στη διακυβέρνηση και τη διοίκηση της επιχείρησης είναι εντονότερη από τις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης.
Συγκεκριμένα, το 93% των οικογενειακών επιχειρήσεων στην Ελλάδα δήλωσε ότι σημερινός Πρόεδρος ή Διευθύνων Σύμβουλος της επιχείρησης είναι μέλος της οικογένειας και το 77% πιστεύει ότι και στο μέλλον ο ρόλος αυτός θα επιτελείται από μέλος της οικογένειας. Τα αντίστοιχα ποσοστά για το σύνολο των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων είναι 84% και 62% αντίστοιχα.
Όσον αφορά στις επιχειρηματικές τους ανησυχίες, οι ελληνικές επιχειρήσεις αναφέρουν σε ποσοστό 76%, την ενίσχυση του ανταγωνισμού, την αυξημένη φορολογία (71%) και τη μείωση της κερδοφορίας (64%). Για τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες οι κύριοι προβληματισμοί είναι η αναζήτηση «ταλέντων» σε ποσοστό 63% (σημαντική άνοδος από το 53% το 2018), η μείωση της κερδοφορίας (62%) και οι ρυθμιστικές αλλαγές (60%).
Σημειώνεται τέλος πως το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο συνεργάζεται με την KPMG για τη βιώσιμη μετάβαση από γενιά σε γενιά των οικογενειακών επιχειρήσεων και δημιουργεί ένα «tailor made» συμβουλευτικό εργαλείο, με τις ενέργειες που απαιτούνται για να βρεθούν οι ενδεδειγμένες λύσεις για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν.
https://www.insider.gr/epiheiriseis/128959/antehoyn-stin-ellada-oi-oikogeneiakes-epiheiriseis
