Με την εγκύκλιο 9 του ΕΦΚΑ κοινοποιούνται οι διατάξεις του άρθρου 64 του Ν.4646/2019 περί αλληλέγγυας ευθύνης για την καταβολή ασφαλιστικών εισφορών.
Με τις διατάξεις του άρθρου 64 του Ν.4646/2019 «Φορολογική μεταρρύθμιση με αναπτυξιακή διάσταση για την Ελλάδα του αύριο» αντικαταστάθηκε η παράγραφος 1 του άρθρου 31 του Ν.4321/2015 και προσδιορίστηκαν εκ νέου οι προϋποθέσεις με βάση τις οποίες θεμελιώνεται η προσωπική και αλληλέγγυα ευθύνη για την καταβολή των ασφαλιστικών οφειλών νομικών προσώπων από τους κατά νόμο συνυπόχρεους υπευθύνους αυτών.
Με τη νέα διάταξη δεν επέρχεται καμία μεταβολή ως προς τον κατάλογο των ευθυνόμενων προσώπων με βάση την ιδιότητα ευθύνης με την οποία συμμετέχουν στη διοίκηση των νομικών προσώπων, δηλαδή, η ευθύνη εξακολουθεί να βαρύνει τα πρόσωπα που είναι νόμιμοι εκπρόσωποι, πρόεδροι, διαχειριστές, διευθύνοντες σύμβουλοι, εντεταλμένοι στη διοίκηση και εκκαθαριστές των νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων.
Καινοτόμο στοιχείο της νέας διάταξης αποτελεί η πρόσθετη συσχέτιση της ευθύνης των προαναφερθέντων προσώπων αφενός με την λήξη της προθεσμίας καταβολής των ασφαλιστικών εισφορών και αφετέρου με την ύπαρξη ή μη υπαιτιότητας από πλευράς των εν λόγω προσώπων.
Ανάλυση προϋποθέσεων θεμελίωσης ευθύνης
Αναλυτικότερα, η πρώτη προϋπόθεση εκ των τριών είναι σαφής διότι προβλεπόταν και από το προϊσχύον νομικό πλαίσιο, όπου αποτελούσε ουσιαστικά την μόνη προϋπόθεση θεμελίωσης της αλληλέγγυας ευθύνης.
Με την δεύτερη προϋπόθεση. η ευθύνη οριοθετείται εντός της διάρκειας της θητείας των κατά νόμο συνυπόχρεων προσώπων εξαιρώντας οφειλές, οι προθεσμίες καταβολής των οποίων έληξαν πρωτύτερα της ανάληψης των καθηκόντων τους.
Ως εκ τούτου, από την ημερομηνία έναρξης ισχύος της νέας διάταξης, δηλαδή από τις 12/12/2019 κι εφεξής, τα πρόσωπα υπό τις προαναφερθείσες ιδιότητες ευθύνονται προσωπικά και αλληλέγγυα με το νομικό πρόσωπο που διοικούν μόνο για τις ασφαλιστικές εισφορές των οποίων η εμπρόθεσμη καταβολή έληξε εντός της θητείας τους υπό αυτήν την ιδιότητα.
Αντίθετα, παύει η ευθύνη τους για τις οφειλές οι οποίες είχαν ήδη καταστεί ληξιπρόθεσμες πριν την απόκτηση της ιδιότητας αυτής (και πριν την έναρξη της θητείας τους).
Για την καλύτερη κατανόηση του νέου τρόπου ορισμού της έκτασης ευθύνης παρατίθενται τα ακόλουθα παραδείγματα.
Παράδειγμα 1:
Το συνυπόχρεο πρόσωπο με ιδιότητα ευθύνης «009 – ΔΙΕΥΘΥΝΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ» και θητεία ευθύνης από 15/10/2015 μέχρι 16/9/2018, ευθύνεται μόνο για τις οφειλές του πρωτοφειλέτη με νομική μορφή «008 – ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ (ΑΕ)» με χρονική περίοδο ασφάλισης από τον 9/2015 μέχρι και τον 7/2018, διότι η προθεσμία καταβολής για τον 9/2015 έληξε στις 30/10/2015, δηλαδή εντός της θητείας του, όπως και η προθεσμία καταβολής για τον 7/2018, η οποία έληξε στις 31/8/2018. Για τον 8/2018 δεν ευθύνεται διότι n προθεσμία καταβολής έληξε πετά την λήξη της θητείας του, στις 30/9/2018.
Παράδειγμα 2 :
Το συνυπόχρεο πρόσωπο με ιδιότητα ευθύνης «004 – ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣ» και θητεία ευθύνης από 15/8/2014 μέχρι 31/7/2017, ευθύνεται μόνο για τις οφειλές του πρωτοφειλέτη με νομική μορφή «009 – ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ (ΕΠΕ)» με χρονική περίοδο ασφάλισης από τον 7/2014 μέχρι και τον 6/2017, διότι η προθεσμία καταβολής για τον 7/2014 έληξε στις 31/8/2014, δηλαδή εντός της θητείας του, όπως και η προθεσμία καταβολής για τον 6/2017, η οποία έληξε στις 31/7/2017. Για τον 7/2017 δεν ευθύνεται διότι n προθεσμία καταβολής έληξε πετά την λήξη της θητείας του, στις 31/8/2017.
Από τα παραπάνω παραδείγματα, προκύπτει ότι στην ευθύνη των διοικούντων νομικά πρόσωπα περιλαμβάνονται πλέον πράξεις βεβαίωσης οφειλής που ανάγονται σε περιόδους ασφάλισης οι οποίες αρχίζουν εντός του προηγούμενου μήνα από τον μήνα έναρξης της θητείας τους και λήγουν εντός του προπροηγούμενού μήνα από τον μήνα λήξης της θητείας τους. Στην ειδική, δε, περίπτωση λήξης της θητείας τους κατά την τελευταία ημέρα του μήνα, στην ευθύνη τους περιλαμβάνονται και πράξεις βεβαίωσης οφειλής που ανάγονται σε περιόδους ασφάλισης οι οποίες λήγουν εντός του προηγούμενου μήνα από τον μήνα λήξης της θητείας τους.
Ωστόσο, σύμφωνα με το τρίτο εδάφιο της περίπτωσης β’ της παρ. 1 του άρθρου 31, η έκταση της ευθύνης τους κατ’ εξαίρεση διευρύνεται και συμπεριλαμβάνει και οφειλές οι οποίες κατέστησαν ληξιπρόθεσμες και πριν την έναρξη της θητείας τους, μόνο εφόσον οι εν λόγω οφειλές είχαν υπαχθεί σε καθεστώς ρύθμισης και η εμπρόθεσμη καταβολή δόσης ρύθμισης έληξε – με αποτέλεσμα η ρύθμιση να απωλέσθηκε – κατά τη διάρκεια της θητείας τους.
Αναφορικά με την τρίτη προϋπόθεση η διάταξη προβλέπει ότι το βάρος της απόδειξης της υπαιτιότητας για την μη καταβολή των οφειλών φέρουν τα εν λόγω πρόσωπα, ενώ με απόφαση του Υπουργού Εργασίας η οποία πρόκειται να εκδοθεί θα προσδιοριστούν ενδεικτικές περιπτώσεις έλλειψης υπαιτιότητας.
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, η απόδειξη της υπαιτιότητας δεν θα εξετάζεται μέσα στο πλαίσιο της διοικητικής διαδικασίας ούτε θα επιλύονται σχετικά ζητήματα εξωδικαστικά. Αντίθετα, ο ισχυρισμός της μη υπαιτιότητας θα πρέπει να αποδειχτεί από τα εν λόγω πρόσωπα μέσα στο πλαίσιο άσκησης του ένδικου βοηθήματος της ανακοπής κατά της ταμειακής βεβαίωσης των οφειλών ή τυχόν πράξεων αναγκαστικής εκτέλεσης.
Περαιτέρω διευκρινίζεται ότι από το συνδυασμό των διατάξεων της παρ.1 του άρθρου 249 , της παρ. 3 του άρθρου 258 και του άρθρου 270 του Ν.4072/2012, η ευθύνη των ομορρύθμων εταίρων και των μελών αστικών εταιρειών με νομική προσωπικότητα για την καταβολή των οφειλών των νομικών προσώπων στις οποίες συμμετέχουν ρυθμίζεται ειδικώς από τις προαναφερθείσες διατάξεις και παραμένει απεριόριστη και εκ ολόκληρον.
Η νέα διάταξη καταλαμβάνει όλα τα νομικά πρόσωπα (και τους διοικούντες αυτών) οι οποίοι τυγχάνουν εργοδότες και οφείλουν ασφαλιστικές εισφορές όλων των τ. ασφαλιστικών φορέων (Ι.Κ.Α., Τ.Σ.Μ.Ε.Δ.Ε., Ο.Γ.Α., Τ.Σ.Α.Υ., κ.λπ.), ενώ δεν αφορά στη διαδικασία λήψης αναγκαστικών μέτρων κατά οφειλετών φυσικών προσώπων (ασφαλισμένων μισθωτών και μη μισθωτών) η οποία συνεχίζεται ως έχει.
Δείτε το πλήρες κείμενο της εγκυκλίου 9 στην Online τράπεζα.
