Στην παγκοσμιοποιημένη οικονομία, οι τάσεις που αναπτύσσονται στις αγορές πίστωσης τείνουν να αντανακλούν τις μεταβολές στην εμπιστοσύνη. Τον Μάρτιο, όταν κλιμακώθηκε η πανδημία, οι πιστωτές εξέφρασαν φόβους για κύμα πτωχεύσεων εξαιτίας της αναστολής της οικονομικής δραστηριότητας. Χάρη, όμως, στις δυναμικές πρωτοβουλίες που έλαβαν κεντρικές τράπεζες και πολιτικοί, με άμεσες παρεμβάσεις στη διατραπεζική αγορά και γενναίες εγγυήσεις δανείων, αποφεύχθηκε ένας δεύτερος γύρος χρηματοπιστωτικής κρίσης. Θωρακίζοντας τους ισολογισμούς, οι πολιτικές ηγεσίες προλείαναν το έδαφος για να ανακάμψουν οι οικονομίες μόλις επαναλειτουργήσουν. Χαλαρώνει, έτσι, η κατάσταση και στις αγορές πίστωσης σε σύγκριση με πριν από έξι εβδομάδες. Υπογραμμίζουμε τρεις καίριες εξελίξεις:
1. Ηρεμία στη διατραπεζική αγορά. Ενας βασικός δείκτης κρίσης στη διατραπεζική αγορά, η απόσταση ανάμεσα στο επιτόκιο δανεισμού των τραπεζών για τρεις μήνες και στο επιτόκιο που δανείζουν οι ίδιες overnight, έχει επανέλθει στα προ κορωνοϊού επίπεδα στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη είναι λίγο χαμηλότερο. Φαίνεται περίεργο. Οι οικονομίες έχουν απόδοση κάτω από το μακροπρόθεσμο δυναμικό τους και η ύφεση θα οδηγήσει σε περαιτέρω πτωχεύσεις. Ολα αυτά θα πλήξουν επιπροσθέτως τις αδύναμες τράπεζες και θα εντείνουν την πίεση στις ισχυρές, από τις οποίες εξαρτώνται για να χορηγούν δάνεια με ευνοϊκούς όρους σε όσους τα χρειάζονται. Οι κεντρικές τράπεζες, πάντως, θα μετριάσουν αυτούς τους κινδύνους παρέχοντας ρευστότητα.
2. Η απόκλιση ανάμεσα στις αποδόσεις των γερμανικών δεκαετών ομολόγων και σε εκείνες των ομολόγων της περιφέρειας (spread) έχει επιστρέψει στα προ κορωνοϊού επίπεδα. Τα spread είχαν ήδη αρχίσει να αποκλιμακώνονται τις τελευταίες εβδομάδες, καθώς η αγορά προεξοφλούσε πως οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα συμφωνούσαν τελικά σε ένα μεγάλο πακέτο. Καταλήγοντας σε έναν επταετή προϋπολογισμό νωρίτερα από τις προβλέψεις και σε ένα πακέτο 750 δισ. ευρώ που θα στηρίξει την ανάκαμψη των ασθενέστερων οικονομιών, οι Ευρωπαίοι ηγέτες έστειλαν σαφές μήνυμα αλληλεγγύης.
3. Δεν είναι, πάντως, όλα καλά. Η οικονομική δραστηριότητα παραμένει σε χαμηλά επίπεδα σε όλο τον ανεπτυγμένο κόσμο, στις ΗΠΑ κάπου 10% κάτω από τα κανονικά επίπεδα και από 15% έως 20% κάτω από τα κανονικά επίπεδα στην Ευρώπη. Η ανάκαμψη εξαρτάται από τη συνεχιζόμενη στήριξη των κυβερνήσεων και παραμένει ευάλωτη σε περίπτωση δεύτερου κύματος της πανδημίας. Την αβεβαιότητα αυτή αντανακλά το κόστος ασφάλισης έναντι κινδύνου πτώχευσης των χωρών, που παραμένει σε υψηλά επίπεδα τόσο στη Βόρεια Αμερική όσο και στην Ευρώπη. Και τα spread αντανακλούν τον κίνδυνο νέας κρίσης σε περίπτωση δεύτερου κύματος.
Μολονότι οι αγορές πίστωσης αντιδρούν θετικά στην επιστροφή στην κανονικότητα, πρέπει να προσέξουμε τους κινδύνους που απειλούν τη δεύτερη φάση της ανάκαμψης. Ακόμη κι αν η πανδημία παραμείνει υπό έλεγχο και οι μεγάλες οικονομίες δεν αναγκαστούν να αναστείλουν πάλι την οικονομική δραστηριότητα, νοικοκυριά και επιχειρήσεις ενδέχεται να επιδείξουν περαιτέρω επιφυλακτικότητα και να μην προχωρήσουν σε δαπάνες. Μια ατελής ή αργή ανάκαμψη μπορεί να καλλιεργήσει εντάσεις σε κλιμάκια της οικονομίας και να προκαλέσει νέα αβεβαιότητα όσον αφορά την παροχή πιστώσεων.
