Δεύτερη ευκαιρία στα φυσικά πρόσωπα να συνεχίσουν τη ζωή τους απαλλαγμένα από τα χρέη του παρελθόντος, προβλέπει ο νέος Κώδικας Φερεγγυότητας όπως ονομάζεται επίσημα ο νέος πτωχευτικός νόμος, που αναμένεται να δώσει στη δημοσιότητα προς διαβούλευση σήμερα η κυβέρνηση. Ο Κώδικας Φερεγγυότητας προβλέπει απαλλαγή του οφειλέτη από τα χρέη του προς τράπεζες, Δημόσιο ή άλλους πιστωτές εντός τριετίας από την κήρυξη της πτώχευσης, αφού όμως οι οφειλέτες αποδεχθούν να χάσουν το σύνολο της περιουσίας τους, η οποία θα ρευστοποιηθεί με δικαστική απόφαση.
Ο νέος Πτωχευτικός Κώδικας θέτει ενιαίους κανόνες και διαδικασίες για την πτώχευση των νομικών και των φυσικών προσώπων. Το νέο πλαίσιο θα αντικαταστήσει τον νόμο Κατσέλη αλλά και τις διατάξεις για την πτώχευση των επιχειρήσεων, που ενοποιούνται πλέον υπό τον νέο νόμο.
Σε ό,τι αφορά τα νοικοκυριά, ο νέος Κώδικας επιδιώκει να βάλει τέλος και στις χρονοβόρες διαδικασίες πτώχευσης που ισχύουν σήμερα μέσω του νόμου Κατσέλη και οι οποίες φθάνουν ακόμη και τα 15 χρόνια.
Σε ότι αφορά στις επιχειρήσεις ο νέος Κώδικας κωδικοποιεί σε ένα ενιαίο κείμενο όλες τις προπτωχευτικές διαδικασίες που στόχο έχουν τη διάσωση της επιχείρησης και την αποτροπή της πτώχευσης.
Συγκεκριμένα, ο νέος νόμος ρυθμίζει:
• Την εξωδικαστική ρύθμιση οφειλών μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας που λειτουργεί στην Ειδική Γραμματεία Ιδιωτικού Χρέους.
• Την προπτωχευτική διαδικασία με στόχο την εξυγίανση της επιχείρησης (το παλιό άρθρο 99-106).
• Την ειδική διαχείριση (γνωστός ως νόμος Δένδια).
Με στόχο τη μείωση του αριθμού των εταιρειών που ενώ τελούν σε παύση πληρωμών και δεν μπορούν να ικανοποιήσουν τις υποχρεώσεις τους, εξακολουθούν να λειτουργούν παρασιτικά (zombie companies), ο νέος Κώδικας εισάγει την αρχή της αστικής ευθύνης των μελών της διοίκησης μιας επιχείρησης για την μη έγκαιρη υποβολή της αίτησης πτώχευσης. Η αίτηση υποβάλλεται εντός προθεσμίας των 30 ημερών από την ημέρα παύσης των πληρωμών της επιχείρησης και η ευθύνη της διοίκησης, όπως ορίζει το σχετικό άρθρο, προκύπτει έστω και από αμέλεια.
Το σχέδιο του νέου Κώδικα Φερεγγυότητας δίνει τη δυνατότητα της εξωδικαστικής ρύθμισης οφειλών με την υποβολή αίτησης σε ηλεκτρονική πλατφόρμα στην Ειδική Γραμματεία Ιδιωτικού Χρέους. Το Δημόσιο μπορεί να συμμετάσχει στη ρύθμιση των οφειλών με συγκεκριμένα κριτήρια, που θα καθοριστούν με κοινή υπουργική απόφαση που θα εκδοθεί μετά την ψήφιση του νόμου. Η εξωδικαστική διαδικασία προβλέπεται να είναι σύντομη και η προσπάθεια εξεύρεσης λύσης δεν θα πρέπει να ξεπερνάει τους δύο μήνες.
Εκτός από τους ενιαίους κανόνες και διαδικασίες για την πτώχευση των νομικών και των φυσικών προσώπων, ο νέος νόμος θέτει αλλά και αυστηρές προϋποθέσεις για την απαλλαγή τους από τα χρέη. Μεταξύ αυτών να μη ελέγχονται για δόλιες ενέργειες ή να μην αρνούνται να συνεργαστούν με τα όργανα της πτώχευσης. Ασφαλιστική δικλείδα για τη μη καταστρατήγηση του νόμου είναι επίσης η υποχρέωση του οφειλέτη που έχει κάνει αίτηση για πτώχευση να δίνει στην πτωχευτική περιουσία το μέρος του ετήσιου εισοδήματός του που υπερβαίνει τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης.
Αυτό σημαίνει ότι για όσο διάστημα διαρκεί η πτώχευση συντάσσεται σχέδιο περιοδικών πληρωμών και ο οφειλέτης θα πρέπει να καταβάλλει το υπερβάλλον ποσό που διαθέτει π.χ. από την εργασία του, από αυτό που ορίζουν οι εύλογες δαπάνες διαβίωσης. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στην αιτιολογική έκθεση που συνοδεύει το σχέδιο νόμου, η πρόβλεψη αυτή γίνεται με στόχο να αποφευχθούν φαινόμενα καταστρατήγησης της πτωχευτικής διαδικασίας από πρόσωπα που ενώ δεν έχουν αξιοσημείωτη κινητή ή ακίνητη περιουσία, έχουν αντίθετα μεγάλα εισοδήματα, με αποτέλεσμα ενώ είναι πτωχοί και χωρίς επαρκή περιουσία να εξοφλήσουν τους πιστωτές τους, αυτοί να ζουν πλουσιοπάροχα. Τα ετήσια εισοδήματα εξαιρούνται όταν η πτωχευτική περιουσία υπερβαίνει το 10% των χρεών του οφειλέτη, είναι αξίας άνω των 100.000 ευρώ και εφόσον δε έχει αποκτηθεί στη διάρκεια των 12 μηνών προ της υποβολής της αίτησης πτώχευσης. Στην περίπτωση που οι τρεις αυτές προϋποθέσεις συντρέχουν αθροιστικά, κρίνεται ότι το να συμπεριληφθούν και τα ετήσια εισοδήματα του πτωχού στην πτωχευτική περιουσία είναι εξαιρετικά επαχθές γι’ αυτόν.
Όπως προβλέπει το προσχέδιο του νέου Κώδικα Φερεγγυότητας δικαίωμα στην πτώχευση έχουν όλα τα νομικά και τα φυσικά πρόσωπα με την προϋπόθεση ότι αδυνατούν να καταβάλουν τις ληξιπρόθεσμες οικονομικές τους υποχρεώσεις. Ο οφειλέτης βρίσκεται σε παύση πληρωμών όταν δεν καταβάλλει ληξιπρόθεσμες οφειλές του προς το Δημόσιο, τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης ή τις τράπεζες σε ύψος τουλάχιστον 40% των συνολικών ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεών του για περίοδο τουλάχιστον 6 μηνών, αλλά και όταν η αδυναμία είναι επαπειλούμενη, δηλαδή ακόμα και αν δεν έχει ακόμη επέλθει. Η αίτηση πρέπει να συνοδεύεται από την υποβολή όλων των οικονομικών και περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη και της συναίνεσης για άρση του απορρήτου των τραπεζικών καταθέσεων και του φορολογικού απορρήτου.
Η πτώχευση κηρύσσεται έπειτα από αίτηση του οφειλέτη, ενός ή περισσότερων πιστωτών με έννομο συμφέρον, καθώς και έπειτα από αίτηση του εισαγγελέα Πρωτοδικών, εφόσον δικαιολογείται από λόγους δημοσίου συμφέροντος. Aπό την κήρυξη της πτώχευσης αναστέλλονται αυτοδικαίως όλα τα ατομικά καταδιωκτικά μέτρα των πιστωτών κατά του οφειλέτη, που έχουν ασκηθεί προς ικανοποίηση ή εκπλήρωση πτωχευτικών απαιτήσεών τους.
