Γιώργος Παλαιτσάκης
Χιλιάδες φορολογούμενοι, οι οποίοι χρεώθηκαν άδικα με επιπλέον ποσά ΕΝΦΙΑ εξαιτίας λαθών ή παραλείψεων στα στοιχεία των ακινήτων τους, όπως αυτά αποτυπώνονται στα εκκαθαριστικά σημειώματα του φόρου για το 2020, θα έχουν τη δυνατότητα να εξαλείψουν τις άδικες αυτές χρεώσεις, υποβάλλοντας τροποποιητικές δηλώσεις Ε9 για να δηλώσουν ορθά τα ακίνητα που κατείχαν την 1η-1-2020.
Η ηλεκτρονική εφαρμογή για την υποβολή τροποποιητικών-διορθωτικών δηλώσεων Ε9 έτους 2020 αναμένεται εντός του Σεπτεμβρίου να τεθεί ξανά σε λειτουργία, στην ιστοσελίδα της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ).
Οσοι φορολογούμενοι διαπιστώσουν παραλείψεις ή λάθη σε δηλώσεις Ε9 προηγούμενων ετών με αποτέλεσμα η εικόνα της περιουσιακής κατάστασης της 1ης-1-2020 να μην αποτυπώνεται ορθά, θα χρειαστεί να υποβάλουν διορθωτικές δηλώσεις και για τα παλαιότερα έτη. Ετσι θα εξαλείψουν τις άδικες υπερχρεώσεις και στα εκδοθέντα εκκαθαριστικά του ΕΝΦΙΑ των ετών 2014-2019, ενώ ταυτόχρονα θα γλιτώσουν κι από τις άδικες επιβαρύνσεις στα εκκαθαριστικά ΕΝΦΙΑ του 2020. Oι φορολογούμενοι θα πρέπει να γνωρίζουν ότι η υποβολή των διορθωτικών αυτών δηλώσεων δεν συνεπάγεται την επιβάρυνσή τους με το αυτοτελές πρόστιμο εκπρόθεσμης υποβολής των 100 ευρώ, τουλάχιστον μέχρι να ολοκληρωθεί η ένταξη των περιοχών των ακινήτων τους στο Κτηματολόγιο.
Νέα εκκαθάριση
Η υποβολή διορθωτικών δηλώσεων στοιχείων ακινήτων (Ε9) θα είναι δυνατή μέσω της εφαρμογής «Ε9 Περιουσιολόγιο» που βρίσκεται στο Taxisnet.
Σε κάθε περίπτωση, μετά την ηλεκτρονική υποβολή διορθωτικής δήλωσης με σκοπό τη μείωση του αρχικώς βεβαιωθέντος ΕΝΦΙΑ, για ένα ή περισσότερα από τα έτη 2014-2020, θα εκδοθεί νέο εκκαθαριστικό σημείωμα ΕΝΦΙΑ μόνο για κάθε έτος για το οποίο προκύπτει μείωση του φόρου μέχρι 300 ευρώ.
Αν από την υποβολή της διορθωτικής δήλωσης προκύψει μείωση του αρχικώς βεβαιωθέντος ΕΝΦΙΑ πάνω από 300 ευρώ, τότε ο φορολογούμενος θα κληθεί με ηλεκτρονικό μήνυμα μέσω Taxisnet να προσέλθει στην αρμόδια ΔΟΥ προσκομίζοντας όλα τα δικαιολογητικά που επιβεβαιώνουν το λόγο υποβολής της διορθωτικής δήλωσης, προκειμένου να γίνει έλεγχος και να οριστικοποιηθεί το αποτέλεσμα της εκκαθάρισης.
Τι ελέγχουμε
Τα πιο συχνά λάθη στη συμπλήρωση του Ε9 που προκαλούν άδικες υπερχρεώσεις, με σημαντικού ύψους επιπλέον ποσά ΕΝΦΙΑ, καθώς και οι οδηγίες για να διορθωθούν με την υποβολή τροποποιητικών δηλώσεων Ε9 έχουν αναλυτικά ως εξής:
1 Μη ορθή συμπλήρωση στοιχείων για ημιτελή κτίσματα. Οι φορολογούμενοι που έχουν στην κατοχή τους κενά ημιτελή κτίσματα, τα οποία δεν έχουν ακόμη ηλεκτροδοτηθεί ή ηλεκτροδοτούνται με εργοταξιακό ρεύμα, δικαιούνται έκπτωσης 60% στον ΕΝΦΙΑ που αναλογεί στα συγκεκριμένα κτίσματα. Προκειμένου να υπολογιστεί η έκπτωση, ο φορολογούμενος πρέπει, κατά την αναγραφή των στοιχείων του συγκεκριμένου κτίσματος στον πίνακα 1 του Ε9, να έχει συμπληρώσει, οπωσδήποτε, και τις ακόλουθες ενδείξεις:
* Στη στήλη 10 του πίνακα 1, θα πρέπει να έχει αναγράψει τον κωδικό αριθμό 99 που σημαίνει «ημιτελές κτίσμα».
* Στη στήλη 30 του πίνακα 1 πρέπει να έχει συμπληρώσει την ένδειξη ΟΧΙ εάν το ημιτελές κτίσμα είναι «μη ηλεκτροδοτούμενο» ή την ένδειξη ΝΑΙ εάν το ημιτελές κτίσμα ηλεκτροδοτείται με εργοταξιακό ρεύμα. Στην περίπτωση συμπλήρωσης της ένδειξης «ΝΑΙ» στη στήλη 30, θα πρέπει να έχει αναγραφεί και ο αριθμός της εργοταξιακής παροχής ρεύματος στη στήλη 31 του πίνακα 1.
* Στη στήλη 32 «ειδική κατηγορία» του πίνακα 1 θα πρέπει να έχει αναγράψει τον κωδικό 8 που σημαίνει ότι το δηλούμενο κτίσμα είναι «κενό».
Εάν στο Ε9 δεν εμφανίζεται συμπληρωμένη έστω και μία από τις τρεις αυτές ενδείξεις, τότε η προβλεπόμενη έκπτωση 60% στον αναλογούντα ΕΝΦΙΑ δεν έχει υπολογιστεί.
2 Παραλείψεις και λάθη στην αναγραφή των στοιχείων των κτισμάτων που βρίσκονται μέσα σε αγροτεμάχια. Σε περίπτωση κατά την οποία μέσα σε ένα αγροτεμάχιο υφίσταται κτίσμα το οποίο χρησιμοποιείται ως κατοικία, ο φόρος του αγροτεμαχίου πενταπλασιάζεται! Αν το κτίσμα δεν είναι κατοικία, αλλά γεωργικό κτίσμα ή αποθήκη ή επαγγελματική στέγη, ο φόρος δεν πενταπλασιάζεται.
Σε περίπτωση κατά την οποία στον πίνακα 2 του Ε9 έχει συμπληρωθεί η στήλη της συνολικής επιφάνειας κτισμάτων που βρίσκονται στο αγροτεμάχιο (η στήλη 17) αλλά δεν έχει συμπληρωθεί η κατηγορία του ακινήτου (στη στήλη 17α ή 17β ή 17γ), τότε θεωρείται ότι επί του αγροτεμαχίου βρίσκεται κατοικία!
Συνεπώς, αν ο φορολογούμενος έχει αγροτεμάχιο μέσα στο οποίο υπάρχει κάποιο κτίσμα, το οποίο δεν είναι κατοικία αλλά γεωργικό κτίσμα ή αποθήκη ή κτίριο επαγγελματικής στέγης, πρέπει να ελέγξει εάν στο Ε9 έχει δηλώσει σωστά το κτίσμα αυτό, αν δηλαδή έχει συμπληρώσει μια από τις στήλες 17α ή 17β ή 17γ. Αν αυτό δεν συμβαίνει, τότε ο φόρος του αγροτεμαχίου πενταπλασιάστηκε!
3 Παραλείψεις στη συμπλήρωση των στοιχείων για τα εμπράγματα δικαιώματα. Υπάρχουν περιπτώσεις φορολογουμένων που έχουν την ψιλή κυριότητα ή την επικαρπία επί ακινήτων και χρεώθηκαν με επιπλέον ΕΝΦΙΑ επειδή στο Ε9 δεν δήλωσαν ψιλή κυριότητα ή επικαρπία αλλά πλήρη κυριότητα, αναγράφοντας τον κωδικό 1 αντί των κωδικών 2 ή 3 στις σχετικές στήλες του Ε9 ή παραλείποντας να αναγράψουν κάποιον κωδικό στις συγκεκριμένες στήλες. Σε κάθε τέτοια περίπτωση, κατά την εκκαθάριση του ΕΝΦΙΑ δεν υπολογίστηκε η έκπτωση επί της φορολογητέας αξίας του ακινήτου, η οποία προβλέπεται σε περίπτωση ψιλής κυριότητας ή επικαρπίας, ανάλογα με την ηλικία του επικαρπωτή, καθώς θεωρήθηκε αυτόματα ότι το ακίνητο ανήκει στον δηλούντα κατά πλήρη κυριότητα. Το λάθος αυτό μπορεί να εντοπιστεί και να εξαλειφθεί με έναν απλό έλεγχο στον κωδικό που αναγράφεται στη στήλη 15 ή στη στήλη 19 του πίνακα 1 του Ε9 του 2019, αν πρόκειται για κτίσμα ή οικόπεδο εντός σχεδίου, ή στη στήλη 18 του πίνακα 2 του Ε9, αν πρόκειται για αγροτεμάχιο.
4 Παραλείψεις και λάθη στα στοιχεία για τα ποσοστά συνιδιοκτησίας. Σε περίπτωση μη αναγραφής ποσοστού συνιδιοκτησίας ή αναγραφής λανθασμένου ποσοστού συνιδιοκτησίας, θεωρείται ότι το ποσοστό συνιδιοκτησίας είναι 100%, δηλαδή ότι όλο το ακίνητο ανήκει στον φορολογούμενο, οπότε καταλογίζεται στον ίδιο φορολογούμενο ολόκληρος ο ΕΝΦΙΑ του ακινήτου. Για να εξαλειφθεί μια τέτοια άδικη υπερχρέωση, θα πρέπει ο φορολογούμενος να υποβάλει τροποποιητική-διορθωτική δήλωση Ε9 με συμπληρωμένο το σωστό ποσοστό συνιδιοκτησίας στην αντίστοιχη στήλη (στη στήλη 16 του πίνακα 1 αν πρόκειται για κτίσμα, στη στήλη 19 του πίνακα 1 αν πρόκειται για οικόπεδο εντός σχεδίου ή στη στήλη 20 του πίνακα 2 αν πρόκειται για εδαφική έκταση εκτός σχεδίου πόλεως ή οικισμού).
5 Λανθασμένη αναγραφή των στοιχείων για τις επιφάνειες των κύριων και των βοηθητικών χώρων του ακινήτου. Συνηθέστερο λάθος είναι η καταχώριση βοηθητικών χώρων ως κύριων. Στις περιπτώσεις αυτές χρεώνεται κανονικός φόρος και όχι ο μειωμένος κατά 90% σε σχέση με το φόρο που αναλογεί σε χώρο κύριας χρήσης. Συχνά επίσης έχει παρατηρηθεί η δήλωση των υπογείων επιφανειών ακινήτων ως χώρων κύριας χρήσης ή του παταριού που επικοινωνεί με εσωτερική κλίμακα μαζί με τους κύριους χώρους του ακινήτου. Επίσης έχουν παρατηρηθεί λάθη που αφορούν στην αναγραφή περισσότερων τετραγωνικών μέτρων για τις επιφάνειες των κύριων ή και των βοηθητικών χώρων. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις το ακίνητο για το οποίο έχουν γίνει τα λάθη θα πρέπει να ξαναδηλωθεί με αναγραφή του σωστού αριθμού τετραγωνικών μέτρων τόσο για τους κύριους όσο και για τους βοηθητικούς χώρους.
6 Λοιπά λάθη ή παραλείψεις στο Ε9 που «φουσκώνουν» τον ΕΝΦΙΑ. Οι φορολογούμενοι θα πρέπει να ελέγξουν εάν υπάγονται σε μία ή περισσότερες από τις παρακάτω περιπτώσεις:
* Σε περίπτωση κατά την οποία έχει δηλωθεί ψιλή κυριότητα ή επικαρπία, αλλά στη στήλη όπου έπρεπε να έχει δηλωθεί το έτος γέννησης επικαρπωτή για το συγκεκριμένο δικαίωμα δεν έχει συμπληρωθεί τίποτε, τότε το ακίνητο θεωρείται ότι ανήκει κατά πλήρη κυριότητα στον φορολογούμενο και ο φόρος υπολογίζεται χωρίς καμία έκπτωση.
* Σε περίπτωση μη συμπλήρωσης του αριθμού ορόφου ή συμπλήρωσης ορόφου ακινήτου ως δώμα, για τον υπολογισμό του φόρου λαμβάνεται ο συντελεστής που αντιστοιχεί στον 6ο όροφο, οπότε ο φόρος υπολογίζεται με προσαύξηση λόγω υψηλού ορόφου.
* Σε περίπτωση μη αναγραφής ή αναγραφής λανθασμένου έτους γέννησης επικαρπωτή, με εξαίρεση την προηγούμενη περίπτωση, λαμβάνεται υπόψη το δυσμενέστερο για το φορολογούμενο έτος.
7 Προσοχή στα λάθη από το παρελθόν. Σημειώνεται ότι, σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις, αν τα λάθη ξεκινούν από δηλώσεις Ε9 παρελθόντων ετών (2014-2019), τότε θα πρέπει οι διορθώσεις να ξεκινήσουν από το πρώτο εκ των ετών αυτών, ώστε ο ΕΝΦΙΑ να μειωθεί αναδρομικά για τα συγκεκριμένα έτη.
Τι ισχύει για τα αυθαίρετα
Για τα αυθαίρετα κτίσματα ισχύουν οι ακόλουθοι κανόνες ορθής συμπλήρωσης στο Ε9:
1 Αυθαίρετα κτίσματα τα οποία δεν έχουν τακτοποιηθεί με κάποιο νόμο τακτοποίησης αυθαιρέτων πρέπει να αναγράφονται στις δηλώσεις στοιχείων ακινήτων (Ε9), σύμφωνα με την πραγματική τους κατάσταση και τη χρήση τους. Κλειστοί ημιυπαίθριοι χώροι προστίθενται στους κύριους χώρους του κτίσματος. Στο Ε9 αναγράφονται από το επόμενο έτος, του έτους που απεκτήθησαν ή κατασκευάσθηκαν. Σε περίπτωση που τα τετραγωνικά μέτρα κτίσματος υπερβαίνουν αυτά που αναγράφονται στο συμβόλαιο ή την οικοδομική άδεια, ο φορολογούμενος πρέπει να αναγράψει το πραγματικό γεγονός και όχι ό,τι αναφέρεται στον τίτλο κτήσης ή την οικοδομική άδεια. Σε περίπτωση δήλωσης αυθαίρετων κτισμάτων ή κτισμάτων χωρίς σύσταση οριζόντιας ιδιοκτησίας, πρέπει να αναγράφεται η μικτή επιφάνεια αυτών (κλιμακοστάσια, πλατύσκαλα κ.λπ.).
2 Τα τακτοποιημένα κτίσματα αναγράφονται στις δηλώσεις στοιχείων ακινήτων (Ε9), σύμφωνα με την πραγματική τους κατάσταση και τη χρήση τους. Κλειστοί ημιυπαίθριοι χώροι προστίθενται στους κύριους χώρους του κτίσματος. Στις δηλώσεις στοιχείων ακινήτων αναγράφονται από το επόμενο έτος του έτους που απεκτήθησαν ή κατασκευάσθηκαν.
