Της Δήμητρας Καδδά
Η χώρα εισέρχεται από αύριο σε ένα δεύτερο συνολικό lockdown για να αντιμετωπίσει την εκρηκτική αύξηση των κρουσμάτων, όχι μόνο εγχωρίως αλλά και διεθνώς. Με μεγάλο άγνωστο “Χ” την εξέλιξη της πανδημίας τους επόμενους μήνες.
Η μεγάλη ασάφεια οδήγησε στις αποφάσεις που λαμβάνονται για μέτρα στήριξης της αγοράς, εξηγούν αρμόδιες πηγές. Δηλαδή σε μέτρα με βάση μόνο αυτό που είναι ήδη “ορατό”: το λουκέτο του Νοεμβρίου. Και με “πυρομαχικά” για πιθανή επιδείνωση- παράταση της υγειονομικής κρίσης. Ήδη, το πακέτο των 3,3 δισ. ευρώ που χθες αναγγέλθηκε για τον Νοέμβριο θεωρείται δεδομένο πως θα ακολουθηθεί από νέες κινήσεις τον Δεκέμβριο περιλαμβανομένου ενός ακόμη κύκλου Επιστρεπτέας (Νο6).
Οι τριγμοί
Η δημοσιοποίηση χθες της Φθινοπωρινής έκθεσης της Κομισιόν συνέπεσε χρονικά με το πρωθυπουργικό διάγγελμα για το νέο “λουκέτο” στη χώρα. Περιγράφει με ζοφερά χρώματα τους τριγμούς στις οικονομίες της Ευρώπης (συμπεριλαμβανομένης και της Ελληνικής η οποία, όπως αναφέρει, έχει ως μεγάλη ευαλωτότητα την έκθεση της στη διεθνή τουριστική αγορά και άρα στους περιορισμούς που είναι πιθανόν πλέον να υπάρχουν και το 2021).
Η έκθεση (που γράφτηκε πριν το τελευταίο δεκαήμερο Οκτωβρίου και άρα δεν ενσωματώνει διεθνώς την τελευταία εκρηκτική άνοδο των κρουσμάτων), προβλέπει μεγαλύτερη ύφεση (στο 9% φέτος) και βραδύτερους ρυθμούς ανάπτυξης το 2021- 2022 (κατά 5% και 3,5% αντίστοιχα), αλλά χωρίς να υπολογίζει τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης της ΕΕ. Προβλέπει επίσης υψηλά ελλείμματα (για το σύνολο αυτής της περιόδου), συνδυασμένα με υψηλό χρέους.
Απευθύνει εύσημα στην κυβέρνηση για τα μέτρα στήριξης που επέλεξε τα οποία – όπως επισημαίνει – μετρίασαν το αντίκτυπο. Καταγράφει όμως και μία σειρά από θολά σημεία και κινδύνους που μπορούν να επιδεινώσουν την κατάσταση για την ελληνική οικονομία τους επόμενους μήνες.
Στην Ελλάδα το επιτελείο του Υπουργείου Οικονομικών ανακοίνωσε χθες το πακέτο μέτρων 3,3 δισ. ευρώ για το lockdown το Νοεμβρίου (το οποίο ουσιαστικά συνιστά μία ενίσχυση- επέκταση κατά 1 δισ. ευρώ των μέτρων που ανακοινώθηκαν το προηγούμενο Σάββατο). Έκανε σαφές ότι είναι έτοιμο να προβεί σε νέες κινήσεις αν το απαιτήσουν οι συνθήκες αλλά και ότι κράτα “πυρομαχικά” για τους επόμενους μήνες.
Όπως εξηγούσαν χθες αρμόδια στελέχη του ΥΠΟΙΚ τα ταμειακά διαθέσιμα παραμένουν στα 37,5 δισ. ευρώ (όσα δηλαδή ήταν και πριν την πανδημία), με τη βοήθεια των εξόδων στις αγορές. Το συνολικό ποσό που είναι διαθέσιμο όμως είναι μικρότερο (τα 15,7 δισ. ευρώ είναι το δάνειο του ESM) και η διαχείρισή του το 2021 πρέπει να λάβει υπόψη και πως τα λεφτά της ΕΕ θα αργήσουν να έρθουν.
Χθες κυβερνητικά στελέχη εξέφρασαν μάλιστα και την ανάγκη να εξεταστεί συνολικά το ύψος των μέτρων στήριξης της ΕΕ. Και τούτο με δεδομένο ότι οι υπολογισμοί έγιναν ανά την ΕΕ με διαφορετικά σενάρια για την εξέλιξη της πανδημίας τα οποία πλέον έχουν ξεπεραστεί από την… πραγματικότητα.
Οι δηλώσεις
Χθες ο ΥΠΟΙΚ Χρήστος Σταϊκούρας κατά την ανακοίνωση των πρόσθετων μέτρων οικονομικής στήριξης επισήμανε πως τα υγειονομικά μέτρα θα έχουν μεγάλη επίπτωση στην πραγματική οικονομία και στα δημόσια οικονομικά που μπορεί να περιοριστεί με τις δημόσιες παρεμβάσεις στήριξης νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Επισήμανε και πως “πρέπει να είμαστε σε διαρκή πολεμική ετοιμότητα” και “να έχουμε τα “πυρομαχικά” ώστε έγκαιρα, στοχευμένα και αποτελεσματικά, να τα ρίχνουμε στη μάχη”. “Πρέπει να διατηρούμε και επαρκές οπλοστάσιο, ειδικά όταν γνωρίζουμε ότι η επιστροφή στην κανονικότητα θα αργήσει”.
Αλλά και ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Θεόδωρος Σκυλακάκης χθες επισήμανε πως η “περίοδος της πανδημίας, είναι μια περίοδος μεγάλης δημοσιονομικής σύγχυσης στην πραγματικότητα, διότι δεν είναι εύκολο να προβλέψεις το μέλλον σε ότι αφορά την πανδημία”. “Εμείς είμαστε υποχρεωμένοι να καταρτίσουμε Προϋπολογισμό, να τον ψηφίσουμε και να προσπαθήσουμε, κατά το δυνατόν, να προβλέψουμε σωστά” είπε. “Θα προσπαθήσουμε να είμαστε κατά το δυνατόν όσο πιο συνετοί και σώφρονες σ’ αυτήν την περίοδο της μεγάλης αβεβαιότητας, έτσι ώστε όταν θα βγει η χώρα από αυτή την κρίση, να βγει σε μία περίοδο ανάκαμψης και όχι σε μία περίοδο επανόδου στο παρελθόν” ανέφερε.
Νέος Προϋπολογισμός
Ουσιαστικά από σήμερα αρχίζει να ξαναγράφεται ο Προϋπολογισμός με στόχο να κατατεθεί στη Βουλή στις 21 Νοεμβρίου σε ένα πρωτόγνωρο καθεστώς αβεβαιότητας και με δεδομένο πλέον ότι το έλλειμμα θα είναι μεγαλύτερο το 2021. Και τούτο αφού ο τζίρος στην οικονομία θα είναι χαμηλότερος αλλά και τα μέτρα στήριξης θα απαιτούνται για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Είναι χαρακτηριστικό ότι η Επιστρεπτέα Προκαταβολή Νο5 που έχει προϋπολογισμό 700 εκατομμύρια ευρώ (με βάση πτώση τζίρου το μήνα Νοέμβριο), θεωρείται εκ των προτέρων σχεδόν δεδομένο ότι θα επαναληφθεί και για το επόμενο διάστημα, αφού οι περιορισμοί – σε οποιοδήποτε υγειονομικό σενάριο – δεν θα εκλείψουν ως δια μαγείας τον Δεκέμβριο…
Τα μέτρα στήριξης
Το πακέτο των 24 δισ. ευρώ που έχει ήδη θεσπίσει η κυβέρνηση εμπλουτίζεται κατά 3,3 δισ. ευρώ εκ των οποίων τα 1,7 δισ. ευρώ αφορούν στις επιχειρήσεων (μέσω της Επιστρεπτέας Προκαταβολής 4 και 5) και οι υπόλοιπες παρεμβάσεις αφορούν σε μέτρα στήριξης εργαζομένων και ανέργων.
Τα μέτρα στήριξης που ανακοινώθηκαν χθες περιλαμβάνουν:
* Δικαίωμα αναστολών συμβάσεων για τους εργαζόμενους επιχειρήσεων-εργοδοτών που πλήττονται σύμφωνα με τη διευρυμένη λίστα ΚΑΔ Απριλίου, με επίδομα 800 ευρώ, υπολογιζόμενο αναλογικά για τις ημέρες που τέθηκαν σε αναστολή τον Νοέμβριο.
*Για εταιρείες που κλείνουν δυνατότητα αναστολής καταβολής του ΦΠΑ, πληρωτέου τον μήνα Νοέμβριο και δυνατότητα αναστολής πληρωμής των δόσεων ρυθμισμένων φορολογικών και ασφαλιστικών οφειλών, πληρωτέων τον μήνα Νοέμβριο.
* Για τους εργαζόμενους σε αναστολή ανά την επικράτεια, δυνατότητα αναστολής πληρωμής των δόσεων ρυθμισμένων φορολογικών οφειλών, πληρωτέων τον μήνα Νοέμβριο.
*Αναστολή πληρωμής δόσεων τραπεζικών δανείων με βάση τη διευρυμένη λίστα ΚΑΔ Απριλίου.
* Επέκταση στα επιδόματα ανεργίας κατά 2 μήνες και νέα εφάπαξ οικονομική ενίσχυση 400 ευρώ σε μη επιδοτούμενους μακροχρόνια ανέργους.
* Για τις πληττόμενες επιχειρήσεις σύμφωνα με τη διευρυμένη λίστα ΚΑΔ Απριλίου υποχρεωτική μείωση ενοικίου κατά 40% στα επαγγελματικά τους ακίνητα και την κύρια κατοικία των εργαζομένων που τίθενται σε αναστολή. Για τους ιδιοκτήτες του 50% της ζημίας θα καταβάλλεται ως αποζημίωση στους τραπεζικούς τους λογαριασμούς μέσα από νέα πλατφόρμα.
* Διευρύνεται η λίστα των επιχειρήσεων που έχουν δικαίωμα συμμετοχής στην Επιστρεπτέα Προκαταβολή 4. Οι επιχειρήσεις που κλείνουν με κρατική εντολή, δικαιούνται να συμμετάσχουν ανεξαρτήτως πτώσης τζίρου τους, ενώ λαμβάνουν κατ’ ελάχιστο 2.000 ευρώ. Προβλέπεται η μη επιστροφή του 50% της ενίσχυσης και δικαίωμα συμμετοχής όλων των ατομικών επιχειρήσεων, καθώς και των νέων επιχειρήσεων..
* Σχέδιο για την παράταση πληρωμής των επιταγών. Είναι υπό εξέταση σε ποιους κλάδους θα παραταθούν οι αναστολές και σε ποιους κλάδους θα υπάρξει μη ένταξη στον Τειρεσία. Θα αφορά σε εταιρείες που τελούν σε αναστολή αλλά και στον κλάδο του τουρισμού.
