Του Δημήτρη Κατσαγάνη
Απέναντι στον κίνδυνο είτε να μη λάβουν καθόλου, είτε να λάβουν σημαντικά μειωμένη προκαταβολή σύνταξης, είτε να λάβουν μειωμένη προσωρινή σύνταξη βρίσκονται όσοι ελεύθεροι επαγγελματίες και αγρότες έχουν μεν αιτηθεί σύνταξη (έχοντας θεμελιώσει σχετικό δικαίωμα), αλλά βαρύνονται με οφειλές προς τα ταμεία.
Όπως αναφέρει η σχετική διάταξη της τροπολογίας του Υπουργού Εργασίας, κου Κωστή Χατζηδάκη, η εν λόγω παροχή (δηλαδή η προκαταβολή της σύνταξης) δεν χορηγείται, μεταξύ, άλλων, “όταν οφείλονται ασφαλιστικές εισφορές, το ποσό των οποίων υπερβαίνει τα προβλεπόμενα από τις σχετικές διατάξεις ανώτατα όρια”.
Σύμφωνα με το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο, το ανώτατο όριο ασφαλιστικών οφειλών, προκειμένου να μπορεί να βγει κάποιος οφειλέτης στη σύνταξη (εφόσον φυσικά έχει θεμελιώσει σχετικό δικαίωμα) ανέρχεται σε 20.000 ευρώ για τους ασφαλισμένους του τέως ΟΑΕΕ (έμποροι, βιοτέχνες κλπ), σε 15.000 ευρώ για τους ασφαλισμένους του τέως ΕΤΑΑ (μηχανικοί, γιατροί, μηχανικοί) και στα 6.000 ευρώ για τους ασφαλισμένους του τέως ΟΓΑ.
Το ίδιο πλαίσιο προβλέπει για όσους ξεπερνούν το όριο αυτό πως για να βγουν στη σύνταξη, θα πρέπει να καταβάλλουν εφάπαξ το ποσό που υπερβαίνει το ανώτατο όριο και το υπόλοιπο να το εξοφλήσουν σε έως 60 μηνιαίες δόσεις μέσω αντίστοιχων παρακρατήσεων από τη σύνταξή τους.
Όσοι χρωστούν στα ταμεία ποσό κάτω από αυτό το όριο, μπορούν, επίσης, να υπαχθούν στην ίδια ρύθμιση των έως 60 δόσεων.
Έτσι, όποιος συνταξιούχος χρωστά ποσό πάνω από το προβλεπόμενο ανώτατο όριο δεν θα θα μπορεί να λάβει προκαταβολή σύνταξης, εκτός αν πληρώσει το υπερβάλλον ποσό.
Αν χρωστά ποσό κάτω από το ανώτατο όριο, μπορεί μεν να λάβει προκαταβολή σύνταξης, αλλά πρέπει είτε να πληρώσει εφάπαξ την οφειλή του, είτε να την πληρώσει τμηματικά σε έως 60 δόσεις υπό τη μορφή της παρακράτησης στη σύνταξη.
Δεν έχει, όμως, ακόμα διευκρινιστεί αν οι παρακρατήσεις αυτές θα γίνουν επί της προκαταβολής της σύνταξης του ή επί της προσωρινής (όπως ήδη προβλέπει το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο).
Αν η παρακράτηση γίνει επί της προκαταβολής της σύνταξης, τότε αυτή θα μειωθεί σημαντικά.
Αν η παρακράτηση γίνει επί της προσωρινής (δηλ. αν δεν αλλάξει το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο), τότε αυτή θα μειωθεί σημαντικά, καθώς η παρακράτηση αυτή θα έρθει να “κάτσει” πάνω στο συμψηφισμό της με την προκαταβολή της σύνταξης.
Για παράδειγμα, έστω ασφαλισμένος του τέως ΟΑΕΕ, ο οποίος έχει θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα, αλλά οφείλει 22.000 ευρώ.
Προκειμένου να βγει στη σύνταξη, θα πρέπει να πληρώσει εφάπαξ τουλάχιστον 2.000 ευρώ, προκειμένου οι οφειλές του να πέσουν στο ανώτατο όριο οφειλής.
Τα υπόλοιπα 20.000 ευρώ θα μπορεί να τα εξοφλήσει σε 60 μηνιαίες δόσεις των 333 ευρώ (20.000 ευρώ : 60).
Η διαδικασία αυτής της εξόφλησης χρεών μέσω παρακράτησης στη σύνταξη ξεκινά από την προσωρινή σύνταξη.
Έτσι, αν ο ασφαλισμένος του παραπάνω παραδείγματος έπαιρνε προσωρινή σύνταξη, π.χ. 750 ευρώ, τότε τα ταμεία θα του παρακρατούσαν το ποσό των 333 ευρώ κάθε μήνα και, έτσι, θα του έμενε καθαρό το ποσό των 417 ευρώ.
Η μηνιαία παρακράτηση αυτή θα συνεχιζόταν, μέχρι εξόφλησης του ποσού της συνολικής οφειλής (20.000) και σε βάρος της οριστικής σύνταξης από τη στιγμή που αυτή απονεμηθεί.
Ωστόσο, η τροπολογία του Υπ. Εργασίας, κου Κωστή Χατζηδάκη δεν διευκρινίζει αν όσοι έχουν οφειλές κάτω των ανωτάτων ορίων (δηλ. κάτω απο 20.000 ευρώ για το τέως ΟΑΕΕ, κάτω από 15.000 ευρώ για το τέως ΕΤΑΑ κλπ), θα πρέπει να ενταχθούν σε ρύθμιση έως 60 δόσεων -παρακρατήσεων επί της προκαταβολής της σύνταξης ή αν η παρακράτηση αυτή θα επιβληθεί από τη χρονική στιγμή της καταβολής της προσωρινής σύνταξης (όπως ήδη προβλέπεται).
Σε περίπτωση (εφόσον κάτι τέτοιο αποφασισθεί από το Υπ. Εργασίας) που η παρακράτηση (προς εξόφληση των οφειλών των συνταξιούχων) επιβληθεί επί της προκαταβολής της σύνταξης, τότε το ποσό το οποίο θα λάβει καθαρό ο συνταξιούχος θα είναι σημαντικά μειωμένο, αν όχι σχεδόν εκμηδενισμένο.
Σχετικά με το προαναφερθέν παράδειγμα, ο συνταξιούχος εφόσον δικαιούταν προκαταβολή σύνταξης ύψους 384 ευρώ, θα έπρεπε να δίδει τα 333 ευρώ εξ αυτών για την τμηματική εξόφληση της οφειλής τους, μένοντας του “στο χέρι” μόλις τα 51 ευρώ ή το 13% της προκαταβολής.
Σε περίπτωση που η παρακράτηση (προς εξόφληση των οφειλών των συνταξιούχων) επιβληθεί -όπως προβλέπει το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο – επί της προσωρινής σύνταξης, τότε θα είναι η προσωρινή σύνταξη εκείνη που θα υποστεί σημαντική μείωση, καθώς μετά το συμψηφισμό της με την προκαταβολή (όπως ήδη προβλέπει η τροπολογία Χατζηδάκη), θα πρέπει να υποστεί και την παρακράτηση της ρύθμισης των έως 60 δόσεων.
Στο προαναφερθέν παράδειγμα, ο συνταξιούχος με τελική οφειλή 20.000 ευρώ (μετά την εφάπαξ καταβολή του ποσού πέραν του ανώτατου ορίου οφειλής, δηλαδή των 2.000 ευρώ), θα λάβει μεν άμεσα την προκαταβολή σύνταξης ύψους 384 ευρώ, αλλά όταν εκδοθεί η προσωρινή σύνταξη των 750 ευρώ, θα αφαιρεθεί για όσο διάστημα του καταβλήθηκε η προκαταβολή το ποσό των 384 ευρώ (δηλαδή η προκαταβολή), ενώ επί του υπόλοιπου ποσού των 366 ευρώ θα του επιβληθεί παρακράτηση 333 ευρώ.
Συνεπώς, θα του μείνει το ποσό των 33 ευρώ μέχρι το συμψηφισμό των προκαταβολών της σύνταξης που έλαβε ή την έκδοση της οριστικής σύνταξής του.
Οι ίδιες πηγές αναφέρουν πως μεταξύ όσων έχουν υποβάλλει αίτηση για κύρια σύνταξη, γύρω στους 35.000 ασφαλισμένοι του τέως ΟΑΕΕ, του τέως ΕΤΑΑ και του τέως ΟΓΑ έχουν οφειλες, επί συνολου 82.000 συνταξιούχων των παραπάνω ταμείων χωρίς σύνταξη.
Αυτό σημαίνει πως για να μπορούν να λάβουν προκαταβολή σύνταξης όσοι από αυτούς έχουν οφειλές πάνω από το ανώτατο -κατά ταμείο – όριο οφειλής, θα πρέπει να πληρώσουν εφάπαξ το αντίστοιχο υπερβάλλον ποσό.
Από εκεί και πέραν, προκειμένου να ξεκαθαρισθεί το τοπίο των αποδοχών τος από τα ταμεία, για αυτούς που θα πληρώσουν το υπερβάλλον ποσό (σ.σ. ο συνταξιούχος του παραδείγματος μας τα 2000 ευρώ) αλλά και εκείνους τους οποίους έχουν οφειλές κάτω από το ανώτατο όριο οφειλής του ταμείου τους (σ.σ. κάτω από 20.000 για τους ασφαλισμένους του τέως ΟΑΕΕ κλπ.), θα πρέπει -τονίζουν οι ίδιες πηγές- να ξεκαθαρισθεί από το Υπ. Εργασίας αν η παρακράτηση (στα πλαίσια της ρύθμισης των έως 60 δόσεων) προς εξόφληση των οφειλών τους θα επιβληθεί επί της προκαταβολής της σύνταξης ή θα συνεχίσει να ισχύει το υφιστάμενο πλαίσιο σύμφωνα με το οποίο θα επιβληθεί επί της προσωρινής σύνταξης.
Αν, από πλευράς Υπουργείου Εργασίας, αποφασιστεί παρακράτηση προς εξόφλησης των οφειλών επί της προκαταβολής, τότε κάτι τέτοιο θα σήμαινε για εκείνους που έχουν μεγάλες οφειλές, τη δραστική μείωση του ποσού που δικαιούνται.
Αν από πλευράς Υπ. Εργασίας, αποφασίστεί να μην επιβληθεί παρακράτηση επί της προκαταβολής της σύνταξης, τότε η προσωρινή σύνταξη θα καταβληθεί μειωμένη, λόγω του συμψηφισμού της με την προκαταβολή αλλά και λόγω της παρακράτησης προς εξόφλησης των οφειλών των συνταξιούχων.
