ΑΡΙΘΜΟΣ 710/2020
ΑΡΕΙΟΣ ΠΑΓΟΣ
– Ιδιόγραφη διαθήκη. Απώλεια διαθήκης. Απόδειξη με μάρτυρες.
– Από τη διάταξη του άρθρου 435 ΚΠολΔ που ορίζει ότι αν ένα έγγραφο χαθεί ή γίνει δυσανάγνωστο ή άχρηστο, εκείνος που διεξάγει την απόδειξη μπορεί να αποδείξει ή ότι το έγγραφο υπάρχει νόμιμα συνταγμένο ή το περιεχόμενο του ή και τα δύο, με κάθε αποδεικτικό μέσο και αν ακόμη πρόκειται για σχέση που για να συσταθεί επιβάλλεται από το νόμο ή από τα μέρη να συνταχθεί έγγραφο, σε συνδυασμό με τις διατάξεις των άρθρων 1721 και 1718 ΑΚ που ορίζουν αντίστοιχα τον τρόπο σύνταξης της ιδιόγραφης διαθήκης και ως συνέπεια την ακυρότητα αυτής, αν δεν συνταχθεί αυτή με νόμιμο τρόπο, σαφώς συνάγεται, μεταξύ άλλων και ότι σε περίπτωση απώλειας της ιδιόγραφης διαθήκης επιτρέπεται και η με μάρτυρες απόδειξη της ύπαρξης αυτής νόμιμα συνταγμένης καθώς και του περιεχομένου της (ΟλΑΠ 1234/1982, ΑΠ 1106/2008, ΑΠ 484/2013). Εξάλλου, η τυχαία ή από παράνομη πράξη τρίτου προερχομένη καταστροφή ή απώλεια του εγγράφου της διαθήκης, κατ’ ουδένα τρόπο επιδρά στο κύρος αυτής. Αυτός όμως που επιθυμεί να στηρίξει κληρονομικά δικαιώματα επί της διαθήκης αυτής οφείλει να αποδείξει ότι: α) η διαθήκη που καταστράφηκε ή απωλέσθηκε συντάχθηκε νομότυπα, β) η καταστροφή ή απώλεια του εγγράφου αυτού δεν μπορούσε να έχει την έννοια της ανάκλησης και γ) η διαθήκη αυτή είχε ορισμένο περιεχόμενο με βάση το οποίο διεκδικούνται τα κληρονομά δικαιώματα. Ακόμη από τη διάταξη του άρθρου 1744 ΑΚ προκύπτει ότι για να γίνει δημοσίευση ιδιόγραφης διαθήκης η οποία για να είναι έγκυρη κατ’ άρθρο 1721 και 1718 ΑΚ πρέπει να έχει γραφεί ολόκληρη από το χέρι του διαθέτη είναι δε αναγκαίο, να προσκομίζεται το πρωτότυπο της διαθήκης. Αν αυτό έχει χαθεί και έτσι είναι ακατόρθωτη η εμφάνιση της διαθήκης δεν μπορεί να γίνει λόγος για δημοσίευσή της. Ο ενδιαφερόμενος, δε, μπορεί κατά τα άρθρα 70 και 71 ΚΠολΔ να ασκήσει αναγνωριστική αγωγή και να ζητήσει δικαστική βεβαίωση ότι υπάρχει διαθήκη που καταρτίστηκε νομότυπα, χάθηκε και, έχει ορισμένο περιεχόμενο. Τέλος, κατ’ άρθρο 1765 παρ. 1, 2 ΑΚ ιδιόγραφη διαθήκη μπορεί να ανακληθεί και αν ο διαθέτης με πρόθεση ανάκλησης καταστρέψει το έγγραφο της, εάν δε, κατέστρεψε το έγγραφο της διαθήκης τεκμαίρεται, ότι είχε σκοπό να ανακαλέσει την διαθήκη (ΑΠ 484/2013).
