Η απόφαση παραπέμπει εύλογα σε άλλη παρεμφερή απόφαση που είχε εκδώσει πρόσφατα το ΕΔΔΑ και η οποία αφορούσε σε Ελληνίδα ιδιοκτήτρια ξενοδοχείου, το ακίνητο της οποίας τελούσε υπό κατάληψη για μια τριετία
Υποχρέωση των κρατικών αρχών να καταβάλλουν αποζημίωση σε ιδιοκτήτες ακινήτων που δεσμεύθηκαν για στέγαση προσφύγων, εφόσον αυτά υποστούν ζημιές και λεηλασίες από τους νέους «ενοίκους» τους, αναγνωρίζει με σημαντική απόφαση του το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ).
Η απόφαση παραπέμπει εύλογα σε άλλη παρεμφερή απόφαση που είχε εκδώσει πρόσφατα το ΕΔΔΑ και η οποία αφορούσε σε Ελληνίδα ιδιοκτήτρια ξενοδοχείου, το ακίνητο της οποίας τελούσε υπό κατάληψη για μια τριετία. Με την απόφαση που είχε εκδώσει τότε για το θέμα αυτό το Δικαστήριο του Στρασβούργου, είχε υποχρεώσει την Ελλάδα να αποζημιώσει την ιδιοκτήτρια του ξενοδοχείου με 300.000 ευρώ για τις ζημίες που είχε υποστεί από την κατάληψη στο ξενοδοχείο της, όπως και να της καταβάλει τα δικαστικά έξοδα, ύψους 2.500 ευρώ.
Το ΕΔΔΑ είχε «θεμελιώσει» για την περίπτωση αυτή την απόφασή του στο δικαίωμα της προστασίας της ιδιοκτησίας κάθε πολίτη, όπως αυτό προστατεύεται από το άρθρο 1 του πρόσθετου πρωτοκόλλου της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΔΑ). Με την ίδια νομική επιχειρηματολογία, «πατώντας» δηλαδή και πάλι στο συγκεκριμένο άρθρο της ΕΣΔΔΑ, το Δικαστήριο δικαίωσε τώρα πολίτη σέρβικης καταγωγής, οποίος προσέφυγε ενώπιον του κατά της Κροατίας διεκδικώντας δικαίωση καθώς σε ακίνητό του, το οποίο είχε δεσμευτεί από το κράτος για στέγαση προσφύγων, κατά τη διάρκεια του πολέμου, το 1995, είχαν σημειωθεί σοβαρές ζημιές και λεηλασίες.
Και παρά τη σαφή διαφορά μεταξύ των δυο αυτών υποθέσεων – το ελληνικό ξενοδοχείο είχε καταληφθεί ενώ το ακίνητο στη Κροατία είχε δεσμευτεί από το κράτος – το ΕΔΔΑ με τις αποφάσεις που εξέδωσε και για τις δυο αυτές περιπτώσεις, περιφρούρησε το δικαίωμα στην περιουσία και την προστασία της.
Όπως αναφέρει το echrcaselaw.com, ο προσφεύγων είχε εγκαταλείψει το ακίνητό του στη πόλη στο Sunja της Κροατίας μια ημέρα πριν από την έναρξη μιας στρατιωτικής επιχείρησης, γνωστή ως «Επιχείρηση Καταιγίδα», το 1995. Ακολούθως, στη χώρα τέθηκε σε ισχύ νόμος που προέβλεπε ότι η ιδιοκτησία που ανήκε σε άτομα που είχαν εγκαταλείψει την Κροατία μετά τις 17.10.1990 δεσμευόταν προσωρινά από το κράτος. Βάσει του νόμου αυτού, αρμόδια επιτροπή της χώρας, εξέδωσε απόφαση για την διάθεση του σπιτιού του προσφεύγοντος σε εννεαμελή οικογένεια προσφύγων από τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη.
Περίπου πέντε χρόνια μετά ο νόμος αυτός καταργήθηκε και προβλέφθηκε ότι οι κάτοχοι ακινήτων που είχαν δεσμευθεί και είχαν χρησιμοποιηθεί προκειμένου να φιλοξενηθούν άλλοι, θα έπρεπε να υποβάλουν αίτηση στις αρμόδιες αρχές για την ανάκτηση της περιουσίας τους. Μετά την έκδοση της νέας νομοθεσίας, ο προσφεύγων επέστρεψε στην Κροατία και 2000 υπέβαλε αίτηση για επιστροφή της ακινήτου του, η οποία έγινε δεκτή. Έτσι η οικογένεια που έμενε στο σπίτι του υποχρεώθηκε να το εγκαταλείψει εντός 15 ημερών. Ωστόσο, ο ιδιοκτήτης του ακινήτου υποστήριξε ότι βρήκε το ακίνητο του σχεδόν άδειο και το μισό κατεστραμμένο.https://c8a939043ab767474043280c30e71d32.safeframe.googlesyndication.com/safeframe/1-0-38/html/container.html
Εξετάζοντας την υπόθεση το ΕΔΔΑ σημειώνει στην απόφαση που εξέδωσε πως υφίσταται υποχρέωση του κράτους να διασφαλίσει ότι, βάσει του εσωτερικού του νομικού συστήματος, τα δικαιώματα ιδιοκτησίας προστατεύονται επαρκώς. Το Δικαστήριο έκρινε ακόμη πως μέρος του νόμου για την δέσμευση του ακινήτου ήταν και η προστασία και η διατήρηση της περιουσίας που δεσμεύθηκε από το κράτος για τις δικές του ανάγκες, δηλαδή την παροχή στέγης σε πρόσφυγες.
Στο πλαίσιο αυτό, το Δικαστήριο υπενθυμίζει στην απόφασή του νομολογία του, σύμφωνα με την οποία όταν οι κρατικές αρχές δεσμεύουν περιουσία είναι υποχρεωμένες να μεριμνούν για την προστασία της και ευθύνονται για τυχόν ζημίες και καταστροφές στο ακίνητο. Ακόμη, σύμφωνα με την απόφαση και η εθνική νομοθεσία πρέπει επίσης να προβλέπει τη δυνατότητα να κινηθεί διαδικασία κατά του κράτους προκειμένου να αποζημιωθεί ο ιδιοκτήτης για τη ζημία που οφείλεται σε παράλειψη διατήρησης της ιδιοκτησίας σε σχετικά καλή κατάσταση.
Υπό τα δεδομένα αυτά το Δικαστήριο αποφάσισε ότι η ευθύνη που προκλήθηκε από τις ζημιές και τη λεηλασία της οικίας του προσφεύγοντος θα έπρεπε να επιβαρύνει όχι μόνο τον άμεσο δράστη αλλά και το κράτος. Συγκεκριμένα, το ΕΔΔΑ έκρινε ότι το κράτος δεν είχε εκπληρώσει τις θετικές του υποχρεώσεις βάσει του άρθρου 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ και διαπίστωσε παραβίαση της ειρηνικής απόλαυσης της περιουσίας του προσφεύγοντος. Επιδίκασε τέλος ποσό 3.200 ευρώ για ηθική βλάβη στον προσφεύγοντα και 833 ευρώ για έξοδα και δαπάνες.
