Ραγδαία αύξηση στο κόστος κατοικίας καταδεικνύουν οι στατιστικές του ΟΟΣΑ, με τις τιμές να ασκούν πιέσεις στα κράτη για τη χάραξη πολιτικών χρηματοδότησης των ευάλωτων νοικοκυριών. Μάλλον ευνοϊκή προβάλλει η εικόνα της Ελλάδας.
Οι τιμές των κατοικιών, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, αυξάνονται αλματωδώς στις χώρες – μέλη για τους αγοραστές, αλλά ακόμη περισσότερο για τους ενοικιαστές, με την προσφορά προσιτής στέγασης να αποτυγχάνει στην κάλυψη της ζήτησης, δημιουργώντας υψηλά ρίσκα για τα χαμηλά ή ασταθή εισοδήματα.
Οι πολίτες στις χώρες – μέλη του ΟΟΣΑ διαθέτουν σήμερα το 22% του εισοδήματος στα έξοδα κατοικίας και σχεδόν 1 στους 3 ενοικιαστές με χαμηλό εισόδημα δαπανά πάνω από 40% του εισοδήματος στη στέγαση, γεγονός που περιορίζει δραστικά τα περιθώρια για δαπάνες που αφορούν τη διατροφή, την υγεία και την εκπαίδευση.
Πώς διαμορφώνεται η εικόνα στην Ελλάδα
Το 2020 οι τιμές στην ελληνική αγορά κατοικίας αυξήθηκαν – παρά την πανδημία και την πτώση του Airbnb – κατά 4,5% και είχαν ήδη αυξηθεί κατά 7,6% το 2019. Ωστόσο, αυτή είναι μόλις η 27η υψηλότερη αύξηση ανάμεσα στις 40 χώρες του ΟΟΣΑ. Μάλιστα, η Ελλάδα είναι η 5η φτηνότερη χώρα στις κατοικίες, μετά τις Σαουδική Αραβία, Βραζιλία, Ιταλία και Φινλανδία.
Εξάλλου, η ιδιοκατοίκηση στη χώρα μας ανέρχεται στο 63%, καταλαμβάνοντας τη 10η θέση στις χώρες που εξετάζει ο ΟΟΣΑ. Μόλις το 10% των νοικοκυριών κατέχει κατοικία με υποθήκη, που είναι το 8ο χαμηλότερο ποσοστό στις χώρες τις οποίες εξετάζει ο ΟΟΣΑ. Το 21,5% των ελληνικών νοικοκυριών νοικιάζει κατοικία, αντιπροσωπεύοντας το 23ο χαμηλότερο ποσοστό στις 40 χώρες του ΟΟΣΑ. Σημειωτέον, μόλις το 0,3% νοικιάζει κατοικία με επιδότηση, που είναι το χαμηλότερο ποσοστό στον ΟΟΣΑ.
Τι σημαίνει η άνοδος των τιμών διεθνώς
Ως κύρια αιτία της αύξησης των διεθνών τιμών εμφανίζεται το γεγονός ότι από τις αρχές του 2000 έχουν μειωθεί σημαντικά οι επενδύσεις στις κατοικίες, με την πανδημία να έχει επιδεινώσει την κατάσταση. Τα δεδομένα που διαμορφώνονται έχουν οδηγήσει τις κυβερνήσεις σε αύξηση των κρατικών κονδυλίων για τη στήριξη των οικογενειών που δεν είναι σε θέση να πληρώσουν για στέγαση, με μέτρα όπως η αναστολή εξώσεων, η αυτόματη επέκταση συμβολαίων ενοικίασης, το «πάγωμα» πληρωμών ενοικίων και ενυπόθηκων δανείων, η μετάθεση φορολογικών υποχρεώσεων, καθώς και η δημιουργία υποδομών για άστεγους.
Τι καθορίζει το κόστος των ακινήτων
Πέρα από τους μακροοικονομικούς παράγοντες και τις διεθνείς κρίσεις, οι παράμετροι που οδηγούν τις εξελίξεις στο κόστος των ακινήτων μιας χώρας είναι η αύξηση του πληθυσμού, οι περιορισμοί στη χρήσης γης, τα πραγματικά εισοδήματα των νοικοκυριών, το ύψος των επιτοκίων, οι κανόνες στην αγορά ενυπόθηκων δανείων, το καθεστώς δανεισμού και χρηματοδότησης, το φορολογικό πλαίσιο και τα κόστη / τέλη των συναλλαγών – βλ. χαρτόσημο.
