Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε από το Περιβαλλοντικό Ινστιτούτο της Στοκχόλμης δείχνει ότι οι ετήσιες παγκόσμιες εκπομπές άνθρακα αυξήθηκαν κατά 60% μεταξύ του 1990 και 2015, διπλασιάζοντας έτσι περίπου τις συσσωρευμένες συνολικές παγκόσμιες εκπομπές. Σχεδόν το ήμισυ αυτής της αύξησης των εκπομπών προκαλείται από το 10% της υψηλότερης εισοδηματικής κατηγορίας στον κόσμο. Οι 5% πλουσιότεροι στον κόσμο είναι υπεύθυνοι για το 35% αυτής της ανάπτυξης. Έτσι ήταν τότε.
Η γεωγραφική κατανομή των εκπομπών σήμερα είναι διαφορετική. Η Κίνα είναι υπεύθυνη για το 28% των παγκόσμιων εκπομπών. Η Ινδία και η υπόλοιπη Ασία είναι υπεύθυνες για το 27%. Οι ΗΠΑ και η Ευρώπη είναι η καθεμία υπεύθυνες για το 15%, και η αφρικανική ήπειρος για το 4%.
Ο ανεπτυγμένος κόσμος καταβάλλει προσπάθειες για να αναλάβει την ευθύνη που αυτό συνεπάγεται. Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι η ίδια σαφής σχετικά με τις πρόσθετες προσπάθειες που πρέπει να καταβάλει. Οι ΗΠΑ αναζωπύρωσαν επίσης πρόσφατα τις προσπάθειές τους σε αυτό το θέμα. Βγαίνοντας από την πρόσφατη σύνοδο κορυφής του Μπάιντεν για το κλίμα, οι χώρες που αντιπροσωπεύουν το 55% του παγκόσμιου ΑΕΠ έχουν δεσμευτεί να καταστούν ουδέτερες ως προς τον άνθρακα (μηδενικών συνολικά εκπομπών) έως το 2050.
Υπάρχει βέβαια το ζήτημα ότι για να επιτευχθούν αυτοί οι μακροπρόθεσμοι στόχοι πρέπει να επιτευχθούν πολλά άμεσα βραχυπρόθεσμα.
Πράγματι, η Ε.Ε. πρόκειται να ανακοινώσει μια νέα δέσμη μέτρων (fit for 55), η οποία θα επιταχύνει τις προσπάθειες μείωσης των εκπομπών κατά 55%, αντί για 40%, έως το 2030, σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990. Ο Ειδικός Προεδρικός Απεσταλμένος των ΗΠΑ για το Κλίμα, Τζον Κέρι, ίσων να μην υπερβάλει όταν υποστηρίζει ότι βραχυπρόθεσμα χρειαζόμαστε μία νοοτροπία σκέψης τύπου πολέμου για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, έτσι ώστε να μπορέσουμε να επιτύχουμε και τους μακροπρόθεσμους στόχους.
Η ίδια η Κίνα έχει δεσμευτεί να καταστεί ουδέτερη ως προς τον άνθρακα έως το 2060. Ήδη αυτή η καθυστέρηση κατά μία δεκαετία επιβαρύνει τον παγκόσμιο προϋπολογισμό άνθρακα. Αλλά είναι σημαντικό ότι οι εκπομπές της Κίνας εξακολουθούν να αυξάνονται, με στόχο να κορυφωθούν το 2030. Υπάρχει έτσι έντονη αμφιβολία για το αν μπορεί να επιτύχει τον στόχο της για το 2030, δεδομένου επίσης ότι το ετήσιο κατά κεφαλήν εισόδημα της Κίνας είναι μόνο ένα κλάσμα αυτού της Ε.Ε. και των ΗΠΑ (9,7 χιλιάδες δολάρια έναντι 36 δολαρίων για την Ε.Ε. και 63 χιλιάδες δολάρια για τις ΗΠΑ). Ως εκ τούτου, η Κίνα θα επιδιώξει να αναπτυχθεί κατά την επόμενη δεκαετία δημιουργώντας περαιτέρω αμφιβολίες για τους μακροπρόθεσμους στόχους της για το κλίμα.
Χρειαζόμαστε περισσότερα. Αλλά ποιος πρέπει να κάνει περισσότερα; Η προφανής απάντηση είναι όλοι μας. Αλλά η δίκαιη απάντηση πρέπει να επιτρέψει τόσο το γεγονός ότι ο αναπτυγμένος κόσμος εξακολουθεί να συμβάλλει περισσότερο στο πρόβλημα, όσο κι ότι ο αναπτυσσόμενος κόσμος έχει το δικαίωμα να αναπτυχθεί.
Το πρώτο πράγμα που πρέπει να συζητήσουμε είναι αν ο στόχος μας να γίνουμε ουδέτεροι ως προς τις εκπομπές του άνθρακα αρκεί. Εάν το 55% της παγκόσμιας παραγωγής στοχεύει να είναι ουδέτερο αλλά το υπόλοιπο 45% όχι, τότε συνολικά ο κόσμος απλά δεν θα είναι ουδέτερος ως προς τις εκπομπές του άνθρακα. Οπότε, η απάντηση είναι όχι, αυτό δεν αρκεί.
Ένα από τα παρακάτω πρέπει να συμβεί: Είτε ο υπόλοιπος κόσμος πρέπει να ακολουθήσει την ίδια δέσμευση, είτε η ομάδα του“55% παγκοσμίου ΑΕΠ ” πρέπει να ξεπεράσει την ουδετερότητα και να αφαιρέσει ενεργά εκπομπές από την ατμόσφαιρα, έτσι ώστε ο κόσμος στο σύνολό του να μπορεί να επιτύχει μηδενικές καθαρές εκπομπές.
Αλλά είναι δύσκολο για την ομάδα του“45% παγκοσμίου ΑΕΠ” να ακολουθήσει την ίδια δέσμευση. Ο αναπτυσσόμενος κόσμος υποστηρίζει ότι να χρησιμοποιούμε τα ίδια μέτρα και τα ίδια σταθμά με αυτά που ισχύουν για τον ανεπτυγμένο κόσμο είναι ένας τρόπος να τους απαγορεύσουμε να αναπτυχθούν.
Σε κάποιο βαθμό αυτό το επιχείρημα ισχύει και για την Κίνα. Η Ευρώπη και οι ΗΠΑ εξακολουθούν να είναι συλλογικά υπεύθυνες για το 30% των παγκόσμιων εκπομπών. Η Κίνα, με σχεδόν διπλάσιο πληθυσμό από τις ΗΠΑ και την Ε.Ε. μαζί, είναι υπεύθυνη για το 28%.
Το δεύτερο πράγμα είναι ότι οι πλούσιες χώρες πρέπει να κάνουν περισσότερα για να βοηθήσουν τις φτωχότερες χώρες. Και πράγματι το 2009 οι πλούσιες χώρες δεσμεύθηκαν να κινητοποιήσουν 100 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ ετησίως έως το 2020 για να βοηθήσουν τον υπόλοιπο κόσμο να προχωρήσει την ενεργειακή μετάβαση. Αλλά όπως υποστηρίζεται εδώ, το σύστημα που ακολουθείται για την κατανομή αυτών των πόρων έχει θεμελιακά ελαττώματα, που θέτει την αξιοπιστία της όλης προσπάθειας υπό αμφισβήτηση. Αυτό έχει σημαντική επίπτωση στον τρόπο με τον οποίο η πρόσφατη προσπάθεια της ομάδα G7 να επαναλάβει αυτή τη δέσμευση θα ερμηνευτεί από τον αναπτυσσόμενο κόσμο.
Εάν πρέπει να μπούμε σε μια νοοτροπία σκέψης τύπου πολέμου για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, πρέπει επίσης να συμπεριλάβουμε ένα σχέδιο ανάπτυξης πολεμικού τύπου έτσι ώστε να μπορέσει όλος ο κόσμος να ανταποκριθεί στη μεγάλη πρόκληση που τίθεται.
Το βάρος της κλιματικής αλλαγής δεν μπορεί ν΄ αποκομιστεί αναλογικά. Είναι οι αναπτυγμένες χώρες που πρέπει να φροντίσουν περισσότερο.
