Για εξουσιοδότηση χωρίς όρια, που επιτρέπει να κτιστεί οτιδήποτε, οπουδήποτε στον αιγιαλό, μιλούν επιστημονικοί φορείς, περιβαλλοντικές οργανώσεις, ακόμη και ο Δήμαρχος Μυκόνου σχολιάζοντας σχέδιο νόμου του Υπουργείου Ανάπτυξης για τις στρατηγικές επενδύσεις
Σε εξουσιοδότηση χωρίς όρια που επιτρέπει να κτιστεί οτιδήποτε, οπουδήποτε, οδηγούν οι ρυθμίσεις για τη χρήση αιγιαλού και παραλίας, οι οποίες περιλαμβάνονται στο σχέδιο νόμου «Στρατηγικές επενδύσεις και βελτίωση του επενδυτικού περιβάλλοντος μέσω της επιτάχυνσης διαδικασιών στις ιδιωτικές και στρατηγικές επενδύσεις» του Υπουργείου Ανάπτυξης. Αυτό αναφέρουν σε παρεμβάσεις τους, στο πλαίσιο της σύντομης διαβούλευσης που ολοκληρώθηκε προ ημερών, επιστημονικοί φορείς, περιβαλλοντικές οργανώσεις, πολίτες, αλλά και ο Δήμαρχος Μυκόνου.Η ειδική και κατά παρέκκλιση διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης που θεσπίζει το επίμαχο νομοσχέδιο αποτελεί «διακωμώδηση του Συντάγματος, της ενωσιακής νομοθεσίας και της πάγιας νομολογίας του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ)», αναφέρει χαρακτηριστικά σε σχόλιο του το Επιμελητήριο Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης, του οποίου ιδρυτής είναι ο επίτιμος αντιπρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας κ. Μιχάλης Δεκλερής ενώ στα μέλη του περιλαμβάνονται διακεκριμένοι επιστήμονες. Αλλά και ο Σύλλογος Ελλήνων Πολεοδόμων Χωροτακτών (ΣΕΠΟΧ), το WWF Ελλάς, η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, αναφέρονται στον ακόμη μεγαλύτερο περιορισμό που προωθείται στην πρόσβαση του κοινού στον παράκτιο χώρο, αλλά και σε ad hoc παρεκκλίσεις από τον χωρικό σχεδιασμό προς εξυπηρέτηση ιδιωτών.Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η άποψη του κ. Κωνσταντίνου Κουκά, του δημάρχου Μυκόνου _ ενός υπερκορεσμένου τουριστικά νησιού όπου η οικοδόμηση και η «κατάχρηση» του δημόσιου υπαίθριου χώρου έχει προ πολλού υπερβεί τη φέρουσα ικανότητά του _ ο οποίος σχολιάζοντας το άρθρο 5 που αναφέρεται στην παραχώρηση χρήσης αιγιαλού και παραλίας μιλά για «κερκόπορτα» ώστε να καταληφθούν οι κοινόχρηστοι χώροι αιγιαλού και παραλίας, με αποτέλεσμα, όπως υποστηρίζει ο ίδιος, να μπαίνει και η …ταφόπλακα σε κάθε περιβαλλοντικό κεκτημένο.Στο ίδιο μήκος κύματος και η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, η οποία θεωρεί ότι οι προωθούμενες ρυθμίσεις δεν αντιμετωπίζουν την παράκτια ζώνη, κυρίαρχα, ως κοινόχρηστο αγαθό και περιβαλλοντικό πόρο, αλλά τη θεωρούν αποκλειστικά οικονομικό πόρο.«Εκκινώντας από την αποδόμηση της διαδικασίας περιβαλλοντικής αδειοδότησης, επιτρέποντας να γίνει υλοποίηση στρατηγικής επένδυσης εντός δικτύου NATURA, θεσπίζοντας δυνατότητα πλήθους πολεοδομικών παρεκκλίσεων από τους ισχύοντες όρους δόμησης, χωρίς καμία απολύτως περιβαλλοντική εγγύηση, το νομοσχέδιο έρχεται στο άρθρο 5 να ρίξει αυλαία και για τους αιγιαλούς και τις παραλίες και στην πραγματικότητα να ματαιώσει και αποτρέψει στο μέλλον αυτό ακριβώς το οποίο δήθεν υπηρετεί: την ανάπτυξη», σημειώνει ο δήμαρχος Μυκόνου, ο οποίος προ μηνός συνελήφθη μετά από παρέμβασή του για γκρέμισμα αυθαιρεσιών στην παραλία Καλό Λιβάδι.Όσο για την ελεύθερη πρόσβαση των πολιτών στις ακτές και τη θάλασσα, το άρθρο 5 του νομοσχεδίου, σύμφωνα με το Επιμελητήριο Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης είναι σαφές: «αν ενοχλείται ο επενδυτής, η καθ’ οιονδήποτε τρόπο χρήση από τρίτους απαγορεύεται».
Κατά παραγγελία όροι δόμησηςΤο προτεινόμενο νομοσχέδιο κινδυνεύει να δώσει τη …χαριστική βολή στη μακροχρόνια κακοποίηση των ακτών της χώρας. «Η παράκτια ζώνη αντιμετωπίζεται ως το ελκυστικό αντάλλαγμα που προσφέρεται στους επίδοξους επενδυτές, στρατηγικούς και μη, προκειμένου να τους δελεάσει. Μπορούν να τη μπαζώσουν, να δημιουργήσουν προσχώσεις, ακόμα και νησιά, να την αποκλείσουν από κάθε πρόσβαση, να την οικοδομήσουν και γενικά να τη μεταχειριστούν με όποιο τρόπο έχει φανταστεί το επενδυτικό τους σχέδιο. Και επιπλέον δεν χρειάζεται να ανησυχούν για όρους και απαγορεύσεις. Σύμφωνα με τα άρθρα 3, 4 και 5 του νομοσχεδίου, το κάθε επενδυτικό σχέδιο θα αντιμετωπίζεται ξεχωριστά. Ο επενδυτής θα εξασφαλίζει ειδικό κατά παρέκκλιση προνομιακό καθεστώς που θα προτείνει ο ίδιος και θα εγκρίνεται με συνοπτικές ad hoc διαδικασίες», σχολιάζει το Επιμελητήριο. Προσθέτει μάλιστα ότι τα ειδικά πολεοδομικά καθεστώτα προβλέπουν όρους δόμησης κατά παραγγελία _ αποστάσεις κτιρίων από τα όρια του οικοπέδου και μεταξύ τους, συντελεστές δόμησης, συντελεστές εκμετάλλευσης κατ’ όγκο, ανώτατο ύψος και ποσοστό κάλυψης και κάθε είδους παρεμβάσεις στις θάλασσες και τις ακτές, ακόμη και σε περιοχές Natura.Σε κάθε περίπτωση, όπως υπογραμμίζει ο κ. Κουκάς, η βιώσιμη και μακροπρόθεσμη ανάπτυξη δεν είναι τα μεγαθήρια πάνω σε αιγιαλούς και παραλίες, που θα αποδώσουν ενδεχομένως εφήμερα και με ταχύτητα, αλλά είναι οι καθαρές και ελεύθερα προσβάσιμες παραλίες, οι οποίες αποτελούν πηγή ζωής για τους κατοίκους και πόλο έλξης των τουριστών.Πάντως, κυβερνητικές πηγές αναφέρουν στον «Οικονομικό Ταχυδρόμο» ότι ακόμη τίποτε δεν έχει «κλειδώσει» και παραμένει ακόμη ζητούμενο εάν οι συγκεκριμένες ρυθμίσεις θα φτάσουν ως έχουν στη Βουλή. Δεν αποκλείουν μάλιστα το ενδεχόμενο ακόμη και να αποσυρθούν, όπως άλλωστε έχει γίνει και με άλλες παρόμοιες ρυθμίσεις στο παρελθόν, όπως είχε γίνει το 2014 με τις προσπάθειες ιδιωτικοποίησης του αιγιαλού και της παραλίας μέσω διαδικασίας καθορισμού των οριογραμμών τους.
Πολεοδομικές εξαιρέσεις για στρατηγικές επενδύσειςΌσον αφορά στην αναθεώρηση της νομοθεσίας για τις στρατηγικές επενδύσεις, σύμφωνα με το WWF Ελλάς αποτυγχάνει να ευθυγραμμίσει τις κρατικές ενισχύσεις που παρέχονται σε στρατηγικές επενδύσεις με τους εθνικούς και ευρωπαϊκούς περιβαλλοντικούς στόχους. Επίσης, το νομοσχέδιο δεν προβλέπει σοβαρά αντικίνητρα για επιχειρηματικές επενδύσεις εκτός σχεδίου. «Ένα σοβαρό αντικίνητρο είναι η απαγόρευση παροχής οποιασδήποτε μορφής κρατικής βοήθειας για επενδύσεις εκτός σχεδίου», σημειώνεται στην παρέμβαση της οργάνωσης.
Κανένας περιορισμός στις παρεκκλίσειςΕπιπλέον, επισημαίνεται ότι το νομοσχέδιο επιτρέπει την εξαίρεση των στρατηγικών επενδύσεων από κάθε όρο και περιορισμό που θέτει ο πολεοδομικός ή ο ρυθμιστικός σχεδιασμός οποιουδήποτε επιπέδου. «Σε αντίθεση με άλλες παρόμοιες πολεοδομικές ή χωροταξικές διατάξεις, που επιτρέπουν παρεκκλίσεις, οι παρεκκλίσεις του συγκεκριμένου άρθρου δεν υπόκεινται σε κάποιον περιορισμό. Πρόκειται για μία εξουσιοδότηση χωρίς όρια, που επιτρέπει να κτιστεί οτιδήποτε και οπουδήποτε. Επί της ουσίας, η παρέκκλιση ισοδυναμεί με τροποποίηση σχεδίου πόλεως, και απαιτεί στρατηγική εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων, κατ’ επιταγή του ενωσιακού δικαίου: αυτό ισχύει ιδίως όπου οι στρατηγικές επενδύσεις εγκαθίστανται σε ευαίσθητες περιοχές», σημειώνει το WWF.Επίσης, επιδεινώνεται η διάταξη που αφορά στους όρους τροποποίησης των ορίων των ΕΣΧΑΔΑ ( Ειδικό Σχέδιο Χωρικής Ανάπτυξης του Δημοσίου Ακινήτου) και ΕΣΧΑΣΕ (Ειδικό Σχέδιο Χωρικής Ανάπτυξης Στρατηγικής Επένδυσης) καθώς το ποσοστό επιτρεπτής τροποποίησης αυξάνεται από 15% σε 20% της «αρχικώς οριοθετηθείσας» έκτασης, ενώ δεν ορίζεται ρητά αν η επέκταση επιτρέπεται μόνο για μία φορά.
Σύμφωνα με τον ΣΕΠΟΧ, οι ειδικές παρεκκλίσεις αφενός από τους ισχύοντες όρους και περιορισμούς δόμησης της περιοχής χωροθέτησης των ΕΣΧΑΔΑ και ΕΣΧΑΣΕ, και αφετέρου από τις διατάξεις του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού, αναιρούν τον χωρικό σχεδιασμό σε όλες τις κλίμακες, από την εθνική και περιφερειακή (χωροταξικά σχέδια) έως την τοπική (ρυμοτομικά σχέδια και σχέδια πόλεως ή/και πολεοδομικές μελέτες), ακυρώνοντας έτσι κάθε έννοια ασφάλειας δικαίου και πολεοδομικού κεκτημένου.
