“Ναι στην ψηφιοποίηση, αλλά όχι σε βάρος των εργασιακών δικαιωμάτων – Εσφαλμένη η ένταξη των εν λόγω εργαζομένων στο καθεστώς των αυτοαπασχολούμενων – Αναγκαία η ασφαλιστική κάλυψη από ατυχήματα”
Επιμέλεια: Γεώργιος Π. Κανέλλος
- Οι νέες μορφές απασχόλησης θα πρέπει να απολαμβάνουν το ίδιο επίπεδο κοινωνικής ασφάλισης με εκείνο που ισχύει για τις παραδοσιακές μορφές απασχόλησης
- Στην περίπτωση ένδικων διαδικασιών, οι εργαζόμενοι δεν θα πρέπει να θεωρούνται αυτοαπασχολούμενοι, εκτός εάν οι εργοδότριες επιχειρήσεις αποδείξουν την έλλειψη σχέσης εξαρτημένης εργασίας.
- Ασφαλιστική κάλυψη σε περίπτωση ατυχημάτων για τους εργαζόμενους σε μεταφορές ή διανομές
- Οι αλγόριθμοι για την κατανομή των εργασιών, για τις αξιολογήσεις και την τιμολόγηση στις πλατφόρμες θα πρέπει να είναι διαφανείς, να μην οδηγούν σε διακριτική μεταχείριση και να υπόκεινται σε ένα πλαίσιο ηθικής
Με ψήφισμα που εγκρίθηκε από την Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (ΕΚ) την Πέμπτη, 16-09-2021, οι ευρωβουλευτές ζητούν οι απασχολούμενοι στις ψηφιακές πλατφόρμες, όπως οι υπηρεσίες διανομής φαγητού, να έχουν τα ίδια δικαιώματα με εκείνα των παραδοσιακών εργαζομένων.
Σύμφωνα με τους ευρωβουλευτές, οι εργαζόμενοι στις πλατφόρμες συχνά εντάσσονται εσφαλμένα στους αυτοαπασχολούμενους, με συνέπεια να περιορίζεται η πρόσβασή τους στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης και σε άλλα εργασιακά δικαιώματα. Για να αποκατασταθεί αυτή η έλλειψη ασφάλειας δικαίου, το ΕΚ προτείνει την ανατροφή του βάρους της απόδειξης. Συγκεκριμένα, σε περιπτώσεις ένδικων διαδικασιών ο εργοδότης θα πρέπει να αποδείξει ότι δεν υφίσταται σχέση εξαρτημένης εργασίας και όχι το αντίθετο. Εντούτοις, οι ευρωβουλευτές αντιτίθενται στην αυτοματοποιημένη κατηγοριοποίηση όλων των εργαζομένων στις πλατφόρμες. Εκείνοι δηλαδή που απασχολούνται πραγματικά ως αυτοαπασχολούμενοι θα πρέπει να μπορούν να συνεχίσουν με αυτό το καθεστώς.
Το ψήφισμα απευθύνει κάλεσμα για τη θέσπιση ενός ευρωπαϊκού πλαισίου που θα εγγυάται ότι οι απασχολούμενοι στις ψηφιακές πλατφόρμες θα απολαμβάνουν το ίδιο επίπεδο κοινωνικής ασφάλισης με εκείνο των απασχολούμενων της ίδιας κατηγορίας που δεν έχουν ως εργοδότη τους τις πλατφόρμες. Το επίπεδο αυτό θα περιλαμβάνει ασφαλιστικές εισφορές, υγειονομική περίθαλψη και κάλυψη από ατυχήματα, καθώς και το δικαίωμα συμμετοχής σε συλλογικές διαπραγματεύσεις με στόχο την εξασφάλιση ίσων όρων και συνθηκών απασχόλησης.
Ασφάλεια και υγιεινή στην εργασία
Μολονότι αναγνωρίζουν τις θέσεις απασχόλησης που μπορούν να δημιουργηθούν και τη δυνατότητα επιλογής χάρη στις πλατφόρμες, εντούτοις, οι ευρωβουλευτές εκφράζουν την ανησυχία τους σχετικά με τις κακές συνθήκες απασχόλησης που συχνά αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι στις πλατφόρμες αυτές. Δεδομένου ότι οι μετακινούμενοι εργαζόμενοι (π.χ. διανομείς/μεταφορείς) στις πλατφόρμες εκτίθενται σε αυξημένου βαθμού κινδύνους ως προς την υγεία και την ασφάλειά τους, όπως τα τροχαία ατυχήματα ή οι σωματικές βλάβες από τη χρήση μηχανημάτων, θα πρέπει να εφοδιαστούν με κατάλληλο ατομικό προστατευτικό εξοπλισμό. Προσθέτουν δε οι ευρωβουλευτές ότι θα πρέπει να κατοχυρωθεί ασφαλιστική κάλυψη σε περίπτωση ατυχημάτων για τους απασχολούμενους στους τομείς υπηρεσιών μεταφορών και διανομής.
Διαφανείς αλγόριθμοι
Οι ευρωβουλευτές τονίζουν ακόμα ότι οι αλγόριθμοι για τους εργαζόμενους στις πλατφόρμες θα πρέπει να διακρίνονται από διαφάνεια, να μην οδηγούν σε διακριτική μεταχείριση και να υπόκεινται σε ένα πλαίσιο ηθικής. Οι λειτουργίες που επιτελούνται από αλγόριθμους, όπως η κατανομή εργασιών, οι αξιολογήσεις, η τιμολόγηση και η διαδικασία απενεργοποίησης, θα πρέπει πάντα να εξηγούνται με κατανοητό τρόπο και να κοινοποιούνται με σαφήνεια. Οι απασχολούμενοι θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να εναντιωθούν στις αποφάσεις που λαμβάνουν οι αλγόριθμοι και όλη η διαδικασία θα πρέπει να τελεί υπό την εποπτεία ενός ανθρώπου.
Σημειώνεται ότι το ψήφισμα υιοθετήθηκε από την Ολομέλεια του ΕΚ με 524 ψήφους υπέρ, 39 κατά και 124 αποχές.
Δήλωση
Η Sylvie Brunet (Ομάδα Renew Europe, Γαλλία) δήλωσε τα εξής: “Σήμερα το ΕΚ κάνει άλλο ένα βήμα υπέρ της προστασίας των απασχολούμενων στις ψηφιακές πλατφόρμες. Καλύτερη πρόσβαση στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, βελτιωμένες συνθήκες εργασίας, πρόσβαση στη συλλογική εκπροσώπηση για τους αυτοαπασχολούμενους, αποσαφήνιση της ιδιότητάς τους και διαχείριση αλγορίθμων σε πλαίσια ηθικής, είναι όλα ζητήματα που θα πρέπει άμεσα να τεθούν σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Λέμε ναι στην ψηφιοποίηση, αλλά όχι σε βάρος των εργασιακών δικαιωμάτων.”
Ιστορικό
Οι απασχολούμενοι στις ψηφιακές πλατφόρμες είναι ιδιώτες που εκτελούν εργασία ή παρέχουν υπηρεσίες μέσω μίας ψηφιακής πλατφόρμας. Το ισχύον ευρωπαϊκό νομοθετικό πλαίσιο δεν καλύπτει τις νέες εξελίξεις σε αυτή τη μορφή απασχόλησης, καθιστώντας αναγκαία την αναθεώρηση του ρυθμιστικού πλαισίου. Με το σχέδιο δράσης της για τον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε ότι μέχρι το τέλος του 2021, θα παρουσιάσει μία νομοθετική πρωτοβουλία σχετικά με τη βελτίωση των όρων και συνθηκών απασχόλησης των εργαζομένων στις ψηφιακές πλατφόρμες.
Το πλήρες κείμενο του ψηφίσματος είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα του ΕΚ.
