ΑΡΙΘΜΟΣ 115/2021
ΑΡΕΙΟΣ ΠΑΓΟΣ
– Ακύρωση δικαιοπραξίας λόγω πλάνης. Δικαιοπραξία για την οποία δεν τηρήθηκε ο τύπος. Δικαιοπραξία που αντιβαίνει στα χρηστά ήθη. Ισόβια πρόσοδος. Αντιπαροχή.
– Κατά τις διατάξεις των άρθρων 140, 141 ΑΚ, σε δικαιοπραξία που υπάρχει διάσταση ανάμεσα στη δήλωση του δικαιοπρακτούντος και στη βούλησή του και η διάσταση αυτή οφείλεται σε ουσιώδη πλάνη, δηλαδή, τόσο σπουδαία, που η δικαιοπραξία δεν θα επιχειρείτο, αν ο δικαιοπρακτήσας γνώριζε την πραγματικά κατάσταση, αυτός δικαιούται να ζητήσει την ακύρωσή της. Τέτοια πλάνη, που μπορεί να είναι το αποτέλεσμα απάτης, (προβλεπόμενης απ’ το άρθρο 147 ΑΚ), συντρέχει και στην περίπτωση υπογραφής εγγράφου με την πεπλανημένη πεποίθηση ότι αυτό έχει ορισμένο περιεχόμενο, ενώ περιλαμβάνει διαφορετικό (ΑΠ 350/2015 και 349/2015).
– Δικαιοπραξία για την οποία δεν τηρήθηκε ο τύπος που απαιτεί ο νόμος, εφόσον δεν ορίζεται το αντίθετο, είναι άκυρη. Έτσι περαιτέρω, σε περίπτωση αμφιβολίας, η σύμβαση δεν είναι καταρτισμένη, εφόσον τα μέρη δεν συμφώνησαν σε όλα τα σημεία της (αρθρ.159, 195 ΑΚ, αντίστοιχα).
– Δικαιοπραξία που αντιβαίνει στα χρηστά ήθη είναι άκυρη. Προσέτι, άκυρη ως αντίθετη προς τα χρηστά ήθη είναι, ιδίως, η δικαιοπραξία με την οποία δεσμεύεται υπερβολικά η ελευθερία του προσώπου ή η δικαιοπραξία με την οποία εκμεταλλεύεται κάποιος την ανάγκη, την κουφότητα ή την απειρία του άλλου και πετυχαίνει έτσι να συνομολογήσει ή να πάρει για τον εαυτό του ή τρίτο, για κάποια παροχή, περιουσιακά ωφελήματα, που, κατά τις περιστάσεις, βρίσκονται σε φανερή δυσαναλογία προς την παροχή (άρθρα 178, 179 ΑΚ, αντίστοιχα).
– Κατ’ αρθρ. 840 ΑΚ η υποχρέωση για ισόβια παροχή χρημάτων ή άλλων αντικαταστατών πραγμάτων σε περιοδικές δόσεις (ισόβια πρόσοδος) μπορεί να συσταθεί για ολόκληρη τη ζωή του δικαιούχου ή του οφειλέτη ή τρίτου. Σε περίπτωση αμφιβολίας λογίζεται ότι έχει συσταθεί για ολόκληρη τη ζωή του δικαιούχου. Το ποσό που καθορίστηκε για την πρόσοδο δηλώνει, σε περίπτωση αμφιβολίας, το ποσό της προσόδου που πρέπει να καταβάλλεται ετησίως. Αν, δε, ο προσδιορισμός της παροχής, ανατέθηκε σε έναν από τους συμβαλλομένους ή σε τρίτον, σε περίπτωση αμφιβολίας, θεωρείται ότι ο προσδιορισμός πρέπει να γίνει με δίκαιη κρίση, ενώ, αν δεν έγινε με δίκαιη κρίση ή βραδύνει, γίνεται από το δικαστήριο (ΑΚ 371).
– Κατά την ΑΚ 379, αν η έκταση της αντιπαροχής δεν ορίστηκε, σε περίπτωση αμφιβολίας, το δικαίωμα του προσδιορισμού ανήκει στο δικαιούμενο να απαιτήσει την αντιπαροχή.
