Αιτήματα ρύθμισης οφειλών έχουν αποστείλει 600 περίπου οφειλέτες
Crash test για τον εξωδικαστικό μηχανισμό θα αποτελέσουν οι ρυθμίσεις που αναμένονται από τις τράπεζες και τις εταιρείες διαχείρισης τις προσεχείς δύο εβδομάδες ως «απάντηση» στα αιτήματα ρύθμισης οφειλών που έχουν αποστείλει 600 περίπου οφειλέτες. Πρόκειται για το πρώτο κύμα των αιτήσεων που έχει «καταφθάσει» στις τράπεζες και τους διαχειριστές κόκκινων δανείων μετά την ψήφιση του νόμου για τη δεύτερη ευκαιρία και την ενεργοποίηση της πλατφόρμας του εξωδικαστικού μηχανισμού.
Ο ηλεκτρονικός τρόπος διευθέτησης των οφειλών και η δυνατότητα ρύθμισης των οφειλών προς το δημόσιο έως και σε 240 δόσεις με παράλληλη επιμήκυνση της περιόδου αποπληρωμής στις τράπεζες σε έως και 420 δόσεις και με την προοπτική «κουρέματος», έχει δημιουργήσει ισχυρές προσδοκίες για ταχεία ρύθμιση οφειλών. Το θέμα συζητήθηκε αυτή την εβδομάδα σε σύσκεψη του υπουργού Οικονομικών Χρήστου Σταϊκούρα με εκπροσώπους των τραπεζών και παρακολουθείται στενά από το αρμόδιο υπουργείο. Η διαδικασία για πρώτη φορά έχει ανοίξει και για φυσικά πρόσωπα, εκτός δηλαδή από επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες. Προϋπόθεση είναι τα χρέη του να υπερβαίνουν τις 10.000 ευρώ και να μην οφείλονται σε ένα και μόνο πιστωτή κατά 90%.
Στη διαδικασία του Εξωδικαστικού Μηχανισμού Ρύθμισης Οφειλών δεν υπάρχει υποχρέωση των πιστωτικών ιδρυμάτων ή των διαχειριστών δανείων (που εκπροσωπούν τα funds) να προβούν σε ρύθμιση των χρεών των οφειλετών. Ωστόσο, εάν κάποιος οφειλέτης έχει χρέη προς πολλαπλούς πιστωτές και συμφωνήσει σε μια ρύθμιση με την πλειοψηφία των τραπεζών – διαχειριστών δανείων, τότε η ρύθμιση αυτή επιβάλλεται υποχρεωτικά και στους υπολοίπους.
Επιπλέον, ο Νόμος θέτει σε τράπεζες και διαχειριστές δανείων συγκεκριμένους κανόνες ρύθμισης οφειλών, όπως:
- η ικανότητα αποπληρωμής, δηλ. ότι ο οφειλέτης πρέπει να πληρώνει βάσει των εισοδημάτων του καθώς και αυτών των εγγυητών του
- η αρχή της μη χειροτέρευσης θέσης πιστωτή, δηλ. ότι κανένας πιστωτής δεν δύναται να λάβει λιγότερα χρήματα από όσα θα λάμβανε σε περίπτωση ρευστοποίησης της περιουσίας του οφειλέτη και των εγγυητών του
- η σύμμετρη ικανοποίηση πιστωτών, δηλ. ότι τα χρήματα του οφειλέτη πρέπει να μοιραστούν αναλογικά, έτσι ώστε να καλύψουν όλους τους πιστωτές (δημοσίου και χρηματοπιστωτικού τομέα).
Η τήρηση των παραπάνω κανόνων διασφαλίζεται μέσω ενός ηλεκτρονικού αλγόριθμου, βάσει του οποίου παράγεται μια πρόταση ρύθμισης, την οποία οι χρηματοπιστωτικοί φορείς και ο οφειλέτης μπορούν να αποδεχθούν, προκειμένου να επιτευχθεί συμφωνία αναδιάρθρωσης, εντός 2 μηνών.
Ο αριθμός των δόσεων που θα πρέπει να πληρώνει ο οφειλέτης στο πλαίσιο του εξωδικαστικού μηχανισμού προκύπτει από ειδικό αλγόριθμο (δηλ. αυτόματο υπολογιστικό εργαλείο), που αξιολογεί την οικονομική κατάσταση του οφειλέτη (δηλ. έσοδα – εισοδήματα και περιουσία).
Στην διαδικασία δεν καλείται να συμμετέχει ο εγγυητής ή τυχόν άλλοι συνοφειλέτες. Άρα δεν λαμβάνεται υπόψη η περιουσία του εγγυητή ή των λοιπών συνοφειλετών. Ωστόσο, οι τράπεζες – διαχειριστές δανείων μπορούν να προσκαλέσουν τους συνοφειλέτες και εγγυητές, έτσι ώστε να παρέχουν μια ρύθμιση στον οφειλέτη.
Στον εξωδικαστικό προβλέπεται διαγραφή οφειλών προς το δημόσιο, τις τράπεζες και τους διαχειριστές δανείων, εφόσον πληρούνται συγκεκριμένοι κανόνες (π.χ. αρχή μη χειροτέρευσης πιστωτών). Η διαγραφή γίνεται υπό την προϋπόθεση της πλήρους αποπληρωμής του ποσού που θα προκύψει από τη ρύθμιση οφειλών. Όσον αφορά στη διαγραφή οφειλών του δημοσίου, αυτή γίνεται κατά σειρά παλαιότητας, από την παλαιότερη οφειλή προς τη νεότερη, με κριτήριο το χρόνο καταχώρισης της οφειλής στα βιβλία εισπρακτέων εσόδων. Να σημειωθεί ότι απαγορεύεται η διαγραφή βασικής οφειλής (δηλ. του κεφαλαίου) των παρακρατουμένων φόρων, επιρριπτομένων φόρων προς το Δημόσιο και ασφαλιστικών εισφορών.
Οι τράπεζες δεν έχουν όριο δόσεων (π.χ. 240 δόσεις, όπως έχει το δημόσιο στον εξωδικαστικό μηχανισμό). Ο αριθμός των δόσεων της πρότασης ρύθμισης οφειλών των τραπεζών και διαχειριστών δανείων προκύπτει από ειδικές παραμέτρους, όπως η ηλικία, η ικανότητα αποπληρωμής και η περιουσία του, τόσο του οφειλέτη όσο και των εγγυητών του.
Αν ο οφειλέτης οφείλει μόνο σε μία τράπεζα δεν μπορεί να υπαχθεί στην διαδικασία της εξωδικαστικής ρύθμισης και θα πρέπει να απευθυνθεί σε αυτήν και να ρυθμίσει τα χρέη του απευθείας. Αν επίσης έχει ήδη ρυθμίσει τα δάνειά του σε μία τράπεζα, δεν μπορεί να υπαχθεί στον εξωδικαστικό μηχανισμό για τα ρυθμίσει τα χρέη μόνο προς την άλλη τράπεζα. Η αίτηση στον εξωδικαστικό μηχανισμό ρυθμίζει όλα τα χρέη, προς όλες τις τράπεζες, διαχειριστές δανείων και δημόσιους πιστωτές.
Επίσης δεν είναι εφικτή η ρύθμιση μόνο κάποιων από τις συνολικές οφειλές. Ο Εξωδικαστικός Μηχανισμός Ρύθμισης Οφειλών παρέχει τη δυνατότητα για συνολική αναδιάρθρωση όλων των οφειλών προς χρηματοδοτικούς φορείς, Δημόσιο και Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης. Ο οφειλέτης υποβάλλει αίτηση στον εξωδικαστικό μηχανισμό και εφόσον η πλειοψηφία των πιστωτών συμφωνήσει σε μια λύση ρύθμισης οφειλών, τότε ρυθμίζονται όλα τα χρέη προς τράπεζες, διαχειριστές δανείων, ΑΑΔΕ και ΕΦΚΑ.
Αν ο οφειλέτης οφείλει μόνο προς το δημόσιο (π.χ. μόνο προς την ΑΑΔΕ ή μόνο προς τον ΕΦΚΑ / ΚΕΑΟ ή μόνο προς ΟΤΑ), τότε δεν μπορεί να υπαχθεί στον εξωδικαστικό μηχανισμό. Σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να απευθυνθεί σε αυτόν τον έναν πιστωτή του και να ρυθμίσει τα χρέη του απευθείας, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις περί ρυθμίσεων. Ωστόσο αν χρωστάει σε 2 πιστωτές (π.χ. προς ΑΑΔΕ και ΕΦΚΑ / ΚΕΑΟ), τότε μπορεί να υπαχθεί στη διαδικασία της εξωδικαστικής ρύθμισης.
Ως οφειλές προς το Δημόσιο νοούνται φόροι, τέλη, εισφορές, πρόστιμα κλπ, που εκδίδονται / βεβαιώνονται από δημόσιους φορείς. Ειδικότερα όλες οι οφειλές που βεβαιώνονται με βάση τον Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων, τον Εθνικό Τελωνειακό Κώδικα και τον Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας. Επιπλέον, με βάση το νόμο, ρυθμίζονται και οι οφειλές υπέρ τρίτων, που βεβαιώνονται και εισπράττονται από τη φορολογική διοίκηση με βάση τον Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων.
Η υποβολή αίτησης στον εξωδικαστικό μηχανισμό δεν αποτελεί λόγο καταγγελίας μιας σύμβασης. Ωστόσο, ενδεχόμενη καταγγελία σύμβασης, δεν μπορεί να αποκλειστεί, καθώς δεν απαγορεύεται από την προβλεπόμενη αναστολή μέτρων αναγκαστικής εκτέλεσης που παρέχει ο Νόμος.
Σημειώνεται όμως ότι αποκλείεται η επιβολή κατάσχεσης λογαριασμού ή πλειστηριασμού ακινήτου, καθώς από την υποβολή της αίτησης και μέχρι την ολοκλήρωση της διαδικασίας, αναστέλλονται τα μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης.
Η αναστολή δεν καταλαμβάνει την διενέργεια πλειστηριασμού, ο οποίος έχει προγραμματισθεί εντός τριώνμηνών από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης από τον οφειλέτη, καθώς και οποιαδήποτε διαδικαστική ενέργεια πλειστηριασμού από ενέγγυο πιστωτή (περιλαμβανομένης και της κατάσχεσης).
Ο εξωδικαστικός μηχανισμός περιέχει κατά βάση ηλεκτρονικές διαδικασίες που δεν απαιτούν την υποβολή εγγράφων, αφού η πλατφόρμα αντλεί αυτόματα όλα τα στοιχεία που υφίστανται ήδη διαθέσιμα σε ηλεκτρονική μορφή, όπως:
- έγγραφα και πληροφορίες που τηρούνται από τη Φορολογική Διοίκηση (ΑΑΔΕ – TAXIS)
- έγγραφα και πληροφορίες που τηρούνται από τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ – ΚΕΑΟ)
- έγγραφα και πληροφορίες που τηρούνται από τους ιδιώτες πιστωτές (τράπεζες – διαχειριστές δανείων).
Η διαδικασία υλοποιείται μέσω ψηφιακής πλατφόρμας ηλεκτρονικής υποβολής και διαχείρισης αιτήσεων, που έχει δημιουργηθεί από τη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, σε συνεργασία με την Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους (ΕΓΔΙΧ) του Υπουργείου Οικονομικών. Κάθε ενδιαφερόμενος μπορεί να υποβάλει ηλεκτρονικά την αίτησή του στην πλατφόρμα, μέσω της ιστοσελίδας της ΕΓΔΙΧ www.keyd.gov.gr καθώς και στην ιστοσελίδα της ενιαίας πύλης του δημοσίου www.gov.gr ή μέσω του απευθείας συνδέσμου ofeiles.gov.gr.
Για τους ενδιαφερόμενους υπάρχει γραμμή υποστήριξης χρηστών (δηλ. helpdesk), που διαχειρίζεται η Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, προκειμένου να διευκολύνονται οι πολίτες και οι λοιποί συμμετέχοντες στη διαδικασία του Εξωδικαστικού Μηχανισμού. Τα ερωτήματα των οφειλετών υποβάλλονται στη γραμμή υποστήριξης, μέσω της πλατφόρμας, στην ειδική φόρμα με τίτλο «Βοήθεια» (και όχι με email ή επιστολές), έτσι ώστε να διερευνάται το κάθε ζήτημα συνολικά (νομικά, οικονομικά, τεχνικά) και να δίδεται η ανάλογη απάντηση και επίλυση του εκάστοτε προβλήματος.
