Οι οκτώ χώρες της ΕΕ, γνωστές ως «η συμμαχία της ευθύνης», οι οποίες τάχθηκαν υπέρ της πρόωρης επιστροφής σε αυστηρούς κανόνες για το χρέος σε ένα έγγραφο θέσεων τον Σεπτέμβριο του 2021, ωθούνται τώρα σε συμβιβασμό. Ακόμη και η Γερμανία υιοθετεί έναν πιο διαλλακτικό τόνο σύμφωνα με την EURACTIV Γερμανίας.
Ενώ αυτά τα κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένης της Αυστρίας, των σκανδιναβικών κρατών μελών, της Ολλανδίας και της Τσεχίας, εξακολουθούν να επιμένουν σε υγιείς δημόσιους προϋπολογισμούς, δεν γίνεται πλέον λόγος για άμεση επιστροφή στους προηγούμενους, αυστηρούς κανόνες. Αντίθετα, φαίνεται να διαμορφώνεται μια ευρεία συναίνεση για την ανάγκη μεταρρυθμίσεων.
«Έχουμε πάρει το μάθημά μας από τα λάθη του παρελθόντος, όταν βιαστήκαμε πολύ να αποκαταστήσουμε τη δημόσια οικονομία και καταστρέψαμε την διαδικασία της ανάπτυξης», δήλωσε ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών Μπορύνο Λε Μερ στις 18 Ιανουαρίου κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στις Βρυξέλλες.
«Κανείς δεν ζητά σήμερα να επιστρέψουμε αμέσως σε αυστηρούς δημοσιονομικούς κανόνες», πρόσθεσε.
Ο βασικός ρόλος της Γερμανίας
Πολλά κράτη της δημοσιονομικά συντηρητικής συμμαχίας ήλπιζαν ότι η Γερμανία θα συμμετείχε στην έκκλησή τους για την εφαρμογή μιας αυστηρής πολιτικής λιτότητας της ΕΕ, όταν ο Κρίστιαν Λίντνερ του φιλελεύθερου κόμματος FDP ανέλαβε το υπουργείο Οικονομικών της Γερμανίας.
Ωστόσο, το υπουργείο υπό την ηγεσία του FDP έδειξε ότι είναι πρόθυμο να συμβιβαστεί αναφορικά με τις μεταρρυθμίσεις.
Για παράδειγμα, στη συνάντηση των υπουργών Οικονομικών της ΕΕ την περασμένη εβδομάδα, ο Λίντνερ τόνισε ότι η Γερμανία είναι «ανοιχτή στην πρόοδο και την περαιτέρω ανάπτυξη των κανόνων».
Η κοινοβουλευτική υφυπουργός του υπουργείου Οικονομικών, Κάτια Χέσσελ, τόνισε επίσης ότι η μεταρρύθμιση του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης είναι ένας «σημαντικός στόχος που θέλουμε να υλοποιήσουμε μαζί με τους γείτονές μας».
Ενώ η Χέσσελ δήλωσε ότι η Γερμανία θα συνεχίσει να υποστηρίζει «υγιή και βιώσιμα» δημοσιονομικά σε επίπεδο ΕΕ, τόνισε επίσης τον «διαμεσολαβητικό ρόλο» της Γερμανίας στη συζήτηση.
«Μια μεταρρύθμιση του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης θα πρέπει επίσης να διασφαλίσει ότι μπορούν να χρηματοδοτηθούν οι μελλοντικές επενδύσεις για τον εκσυγχρονισμό της ΕΕ», δήλωσε η Χέσελ στη EURACTIV.
Σε αλλαγή κατεύθυνσης η Ολλανδία
Σε αλλαγή κατεύθυνσης φαίνεται να προβαίνει και η Ολλανδία, η οποία επίσης προσχώρησε στη δημοσιονομικά συντηρητική συμμαχία και συχνά χαρακτηρίζεται ως ένα από τα λεγόμενα «λιτά» κράτη της ΕΕ.
Η συμφωνία συνασπισμού της νεοεκλεγείσας ολλανδικής κυβέρνησης κάνει λόγο για έναν «εποικοδομητικό διάλογο» στον οποίο οι Ολλανδοί θέλουν να εισέλθουν για τη μεταρρύθμιση του Συμφώνου Ανάπτυξης και Σταθερότητας. Οι μεταρρυθμιστικές προτάσεις που θα υποβληθούν από τα νότια κράτη μέλη της ΕΕ «με αμερόληπτο και ανοιχτό τρόπο» θα συζητηθούν από τη νέα κυβέρνηση.
Η Σουηδία και η Δανία επιδεικνύουν επίσης αυτοσυγκράτηση στη συζήτηση. «Είναι σημαντικό να διεξαχθεί μια ευρεία συζήτηση σχετικά με το θέμα αυτό στην ΕΕ και να πάρουμε χρόνο για να σκεφτούμε πώς θα προχωρήσουμε», δήλωσε το υπουργείο Οικονομικών της Σουηδίας.
Η Αυστρία είναι η μόνη χώρα που παραμένει επίμονη ως προς το θέμα. Στη συνάντηση των υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης την περασμένη εβδομάδα, ο Αυστριακός υπουργός Οικονομικών Μάγκνους Μπρούνερ παρακάλεσε για «επιστροφή σε αυστηρότερους κανόνες όταν η κρίση τελειώσει».
Ο δρόμος για τη μεταρρύθμιση
Λόγω της πανδημίας, οι δημοσιονομικοί κανόνες της ΕΕ παραμένουν σε αναστολή.
Από το 2023, ωστόσο, το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης θα ισχύσει και πάλι, μαζί με τους κανόνες του για το χρέος, οι οποίοι αναφέρουν ότι το δημόσιο χρέος δεν μπορεί να υπερβαίνει το 60% και το ετήσιο έλλειμμα δεν μπορεί να υπερβαίνει το 3% της οικονομικής παραγωγής.
Οι χώρες της ΕΕ για τις οποίες το όριο του 60% φαινόταν ως μη ρεαλιστικός στόχος ακόμη και πριν από την πανδημία, τώρα απέχουν ακόμη περισσότερο από αυτό. Το δημόσιο χρέος της Ιταλίας, για παράδειγμα, έχει ανέλθει στο 155% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της (ΑΕΠ).
Οι υφιστάμενοι κανόνες για το χρέος θα ανάγκαζαν την Ιταλία να σπρώξει το χρέος της κάτω από το όριο του 60% εντός 20 ετών. Πολλά άλλα κράτη θα δυσκολεύονταν επίσης να φτάσουν αυτό το όριο ή δεν θα έβλεπαν το νόημα πίσω από αυτό, σε μια εποχή που το δημόσιο χρέος μπορεί να δανειστεί με μηδενικά επιτόκια σε πολλούς τομείς.
Ο Λε Μερ, ο οποίος θα ηγηθεί των διαπραγματεύσεων λόγω της προεδρίας της Γαλλίας στο Συμβούλιο της ΕΕ, έχει επανειλημμένα χαρακτηρίσει τους κανόνες για το χρέος «παρωχημένους». Ενώ μια τέτοια κριτική των κανόνων για το χρέος θα είχε προκαλέσει οργή σε πολλά δημοσιονομικά συντηρητικά κράτη στο παρελθόν, αυτή τη φορά δεν προκάλεσε εντάσεις.
«Με εξέπληξε η ηρεμία της συζήτησής μας για το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης και η σύγκλιση των απόψεων για το θέμα αυτό», δήλωσε ο ίδιος στις 18 Ιανουαρίου μετά τις συνομιλίες που είχε με τους συναδέλφους του υπουργούς Οικονομικών της ΕΕ.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα παρουσιάσει τις προτάσεις της για τη μεταρρύθμιση του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης τους επόμενους μήνες.
Ενώ ο Λίντνερ αναμένει ότι η συζήτηση θα αποκτήσει δυναμική μόνο από τη στιγμή που θα παρουσιαστούν οι προτάσεις, η Γαλλία έχει ήδη δεσμευτεί να προωθήσει τη συζήτηση.
«Το κατά πόσον μπορεί να επιτευχθεί ακόμη συμφωνία για τη μεταρρύθμιση υπό την προεδρία του Συμβουλίου της, μένει να το δούμε», δήλωσε η Χέσελ στη EURACTIV αναφερόμενη στη Γαλλία.
