Αθέτηση του καθήκοντος διαφώτισης, ορθής ενημέρωσης, πληροφόρησης και διαφάνειας, καθώς και παράνομη και υπαίτια πλημμελή εκπλήρωση των συμβατικών υποχρεώσεων της τράπεζας, με αποτέλεσμα την πρόκληση περιουσιακής ζημίας και ηθικής βλάβης στον ενάγοντα
Δεκτή έγινε από το Μονομελές Πρωτοδικείο Πειραιά αγωγή αποζημίωσης, λόγω παράνομων χρεώσεων και ανατοκισμών αυτών, καθώς και χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης, εξαιτίας της καθυστέρησης στην ικανοποίηση των αιτημάτων του ενάγοντα, κατά τράπεζας (ΜΠρΠειρ 221/2022).
Συγκεκριμένα, διαπιστώθηκε η αθέτηση εκ μέρους της εναγομένης – τράπεζας του καθήκοντος διαφώτισης, της ορθής ενημέρωσης, της πληροφόρησης και της διαφάνειας, καθώς και η παράνομη και υπαίτια εκ μέρους της πλημμελή εκπλήρωση των συμβατικών της υποχρεώσεων, με αποτέλεσμα την πρόκληση περιουσιακής ζημίας και ηθικής βλάβης στον ενάγοντα.
Κρίθηκε, παράλληλα, ότι η συμπεριφορά της εναγομένης – τράπεζας εμπίπτει και στο πραγματικό της διάταξης του άρθρου 8 του Ν. 2251/1994, καθόσον ο ενάγων υπάγεται στην έννοια του καταναλωτή και ως εκ τούτου τυγχάνει της προβλεπόμενης στο νόμο προστασίας ως το ασθενέστερο μέρος έναντι των παρεχουσών σε αυτόν τραπεζικών υπηρεσιών.
Ιδίως όσον αφορά στο παράνομο της συμπεριφοράς της εναγομένης – τράπεζας, κρίθηκε πως αυτό συναρτάται με την έλλειψη ασφάλειας των υπηρεσιών, που θεμιτά δικαιούται να αναμένει ο καταναλωτής, καθώς και με την οικοδόμηση της εμπιστοσύνης, που είναι απαραίτητη στις τραπεζικές συνεργασίες και συναλλαγές, στοιχεία τα οποία όφειλε κατά το νόμο, την σύμβαση και την καλή πίστη και μπορούσε, μέσα στη σφαίρα των παρεχόμενων υπηρεσιών, να προσφέρει.
Σύμφωνα με το σκεπτικό του δικαστηρίου, η εναγόμενη – τράπεζα παραβίασε τις συναλλακτικές της υποχρεώσεις, όπως το ειδικότερο περιεχόμενο αυτών προσδιορίζεται σύμφωνα με τους κανόνες των άρθρων 281 και 288 του ΑΚ, παραλείποντας να εκπληρώσει την υποχρέωσή της περί εκτίμησης των συμφερόντων του ενάγοντα – πελάτη της, διαφώτισης, παροχής συμβουλευτικής καθοδήγησης και ενημέρωσης.
Το δικαστήριο έκρινε ότι η τράπεζα παρέλειψε να παρέχει όσες πληροφορίες ήταν απαραίτητες, προκειμένου ο ενάγων να είναι σε θέση να αντιληφθεί την προτεινόμενη ρύθμιση της οφειλής του και, κυρίως, να κατανοήσει του όρους της τροποποιητικής σύμβασης, τις υποχρεώσεις, τις συνέπειες και του κινδύνους απορρέουν από αυτή.
Ειδικότερα, διαπίστωσε πως η τράπεζα παρέδωσε στον ενάγοντα, υπογεγραμμένη από την πλευρά της, την τροποποιητική σύμβαση, ζητώντας να την συνυπογράψει, χωρίς αυτή να περιλαμβάνει με ορισμένο και σαφή τρόπο τον χρόνο έναρξης και λήξης αποπληρωμής του δανείου, το επιτόκιο, το ύψος της εκάστοτε δόσης, ούτε τα λοιπά ελάχιστα κατά τον νόμο υποχρεωτικά στοιχεία.
Επιπλέον, δεν αποδείχθηκε ότι γνωστοποιήθηκε στον ενάγοντα ο πίνακας των μελλοντικών δόσεων του δανείου, στα πλαίσια λειτουργίας της κύριας, πόσο μάλλον της πρόσθετης τροποποιητικής σύμβασης.
Κατά την κρίση του δικαστηρίου, δεν αποδείχθηκε, ακόμη, ότι η εναγόμενη τήρησε την υποχρέωσή της να ενημερώσει τον ενάγοντα, μετά την έγκριση του αιτήματός του για τροποποίηση της αρχικής σύμβασης, αναφορικά με τους όρους και προϋποθέσεις της τροποποίησης, σύμφωνα με τα οριζόμενα και στην έντυπη προδιατυπωμένη από την εναγομένη αίτηση, που υπέβαλλε τουλάχιστον δύο φορές ο ενάγων, παρά αρκέστηκε στην αποστολή επιστολών, που ανέφεραν, όλως αορίστως, μόνο τα απαιτούμενα έξοδα εγγραφής προσημείωσης και λοιπά έξοδα της τράπεζας.
Απόσπασμα απόφασης
Ειδικότερα, η εναγόμενη παρέδωσε στον ενάγοντα, υπογεγραμμένη από την πλευρά της, την από 1.7.2013 πρόσθετη πράξη τροποποίησης της υπ’ αριθμ. . σύμβασης στεγαστικού δανείου, ζητώντας να την συνυπογράψει, χωρίς αυτή να περιλαμβάνει με ορισμένο και σαφή τρόπο τα ανωτέρω υποχρεωτικά στοιχεία, την στιγμή μάλιστα που η προσυμβατική ενημέρωση, αναφερόμενη ως «ενδεικτική προσφορά στεγαστικού δανείου», περιελάμβανε περισσότερες πληροφορίες, από την ίδια την, τροποποιητική της αρχικής σύμβασης, πράξη. Αλλωστε, σύμφωνα με τον όρο 7.1 της αρχικής σύμβασης, αναφέρεται ρητά πως η τράπεζα γνωστοποιεί στον οφειλέτη το ακριβές ύψος κάθε δόσης του δανείου και την αντίστοιχη ημερομηνία καταβολής με πίνακα («Πίνακας Μελλοντικών Δόσεων Δανείου»), με την επισημείωση πως σε περίπτωση που το επιτόκιο της σύμβασης έχει συμφωνηθεί κυμαινόμενο, όπως εν προκειμένω στην κύρια σύμβαση, ο Πίνακας Μελλοντικών Δόσεων Δανείου αποστέλλεται στην αρχή κάθε χρονικού διαστήματος ίσου με την περίοδο μεταβολής του επιτοκίου και περιλαμβάνει όσες μελλοντικές δόσεις αντιστοιχούν στην περίοδο αυτή. Αντίστοιχος πίνακας δεν αποδείχθηκε ότι γνωστοποιήθηκε στον ενάγοντα στα πλαίσια λειτουργίας της κύριας, πόσο μάλλον της πρόσθετης σύμβασης, η οποία δεν προέβλεπε ούτε σαφή χρόνο έναρξης και λήξης αποπληρωμής του δανείου, ούτε επιτόκιο, ούτε ύψος δόσης, ούτε τα ελάχιστα υποχρεωτικά στοιχεία, όπως αυτά προβλέπονται αϊτό τις διατάξεις του νόμου, δεδομένου μάλιστα πως σε πιστώσεις με κυμαινόμενο επιτόκιο, οι δείκτες ή τα επιτόκια αναφοράς που χρησιμοποιούνται από τον πιστωτικό φορέα για τον υπολογισμό του επιτοκίου χορήγησης, πρέπει να είναι σαφείς, προσιτοί, αντικειμενικοί και επαληθεύσιμοι από τα συμβαλλόμενα μέρη. Επιπρόσθετα, δεν αποδείχθηκε ότι η εναγόμενη τήρησε την υποχρέωση της να ενημερώσει τον ενάγοντα, μετά την έγκριση ίου αιτήματος του για τροποποίηση της αρχικής σύμβασης, αναφορικά με τους όρους και προϋποθέσεις της τροποποίησης, σύμφωνα με τα οριζόμενα και στην έντυπη προδιατυπωμένη από την εναγομένη, αίτηση τροποποίησης στεγαστικού δανείου, που υπέβαλλε τουλάχιστον δύο φορές ο ενάγων, παρά αρκέστηκε στην αποστολή επιστολών, που ανέφεραν, όλως αορίστως, μόνο τα απαιτούμενα έξοδα εγγραφής προσημείωσης και έξοδα τράπεζας ύψους 1.210,00 ευρώ. Ενόψει των ανωτέρω, η προπεριγραφείσα συμπεριφορά της εναγομένης, συνιστά αθέτηση του καθήκοντος διαφώτισης, ορθής ενημέρωσης, πληροφόρησης, διαφάνειας και εξεταζόμενη υπό το πρίσμα των κανόνων των άρθρων 281, 208 ΑΚ, υπαίτια εκ μέρους της πλημμελή εκπλήρωση των συμβατικών της υποχρεώσεων, αλλά παράλληλα αντίκεινται στο γενικότερο πνεύμα του δικαίου και στις επιταγές της έννομης τάξης και παραβαίνουν τη γενική υποχρέωση πρόνοιας και ασφάλειας στο πλαίσιο της συναλλακτικής και γενικότερα της κοινωνικής δραστηριότητας των ατόμων, ήτοι διαγράφεται ως παράνομη (άρθρα 914, 281, 288 ΑΚ), σύμφωνα με τα εκτιθέμενα στη σχετική μείζονα σκέψη και υπαίτια, με αποτέλεσμα την πρόκληση περιουσιακής ζημίας και ηθικής βλάβης στον ενάγοντα, ενώ εμπίπτουν και στο πραγματικό της διάταξης του άρθρου 8 του Ν. 2251/1994, καθόσον ο ενάγων υπάγεται στην έννοια του καταναλωτή και ως εκ τούτου τυγχάνει της προβλεπόμενης στο νόμο προστασίας ως το ασθενέστερο μέρος έναντι των παρεχουσών σε αυτόν τραπεζικών υπηρεσιών. Η παράνομη, δε, συμπεριφορά της εναγομένης, συναρτάται με την έλλειψη ασφάλειας των υπηρεσιών, που θεμιτά δικαιούται να αναμένει ο καταναλωτής, καθώς και με την οικοδόμηση της εμπιστοσύνης, που είναι απαραίτητη στις τραπεζικές συνεργασίες και συναλλαγές, στοιχεία τα οποία όφειλε κατά το νόμο, την σύμβαση και την καλή πίστη και μπορούσε, μέσα στη σφαίρα των παρεχόμενων υπηρεσιών να προσφέρει. Επισημαίνεται, ότι στα πλαίσια του άρθρου 8 του Ν. 2251/1994,ως ισχύει, η υπαιτιότητα του παρέχοντος υπηρεσίες τεκμαίρεται, διότι εισάγεται νόθος αντικειμενική ευθύνη, ενώ η εναγόμενη τραπεζική εταιρία δεν απέδειξε την έλλειψη της. Αντιθέτως, αποδείχτηκε ότι η συμπεριφορά της δεν ανταποκρινόταν στην προσδοκώμενη ασφάλεια, συνεκτιμωμένου του συνόλου των ειδικών συνθηκών και συγκεκριμένα των αόριστων επιστολών που απέστειλε επί μακρόν, περί διαχείρισης της υπόθεσης, των αντιφατικών επιστολών διαφόρων τμημάτων της εναγομένης, άλλοτε ορίζοντας προθεσμίες τακτοποίησης των οφειλομένων και άλλοτε ζητώντας συγγνώμη για την καθυστέρηση στην τακτοποίηση των αιτημάτων του ενάγοντος, την αποστολή εξώδικων δηλώσεων για καταγγελία της σύμβασης, είτε πριν καν καταστεί ληξιπρόθεσμη η οφειλή, είτε ενόσω διαρκούσε η διαμεσολάβηση της Ανεξάρτητης Αρχής, την απουσία αιτιολόγησης των χρεώσεων και των αιτουμένων εξόδων επί σειρά ετών και ιδίως την άρνηση παροχής επαρκών και ενδεδειγμένων εξηγήσεων και πληροφοριών αναφορικά με τους όρους της σύμβασης, ώστε ακολούθως να αξιολογήσει ο ίδιος ο καταναλωτής — ενάγων τις συνέπειες της συγκεκριμένης επιλογής και να αποφασίσει εάν θα την επιχειρήσει, υπογράφοντας την πρόσθετη σύμβαση.
Δείτε αναλυτικά την απόφαση στο dsanet.gr.
