Του Τάσου Δασόπουλου
Τα μέτρα στήριξης απέναντι στις επιπτώσεις από τον πληθωρισμό καυσίμων και τροφίμων που θα μπορούν να εφαρμόσουν και οι χώρες που δεν έχουν μεγάλα δημοσιονομικά περιθώρια, όπως η Ελλάδα η Ιταλία, η Ισπανία και η Πορτογαλία θα συζητήσει μεταξύ άλλων, το Eurogroup της Δευτέρας.
Η πίεση από τις χώρες του Ευρωπαϊκού νότου, στις οποίες εντάσσεται και η χώρα μας αφορά την εξεύρεση λύσεων, ώστε να μπορούν να στηριχθούν οι οικονομίες, χωρίς να υπάρξει δημοσιονομικός εκτροχιασμός. Τούτο, με βάση τους δημοσιονομικούς κανόνες που δεν εφαρμόζονται μεν λόγω της ρήτρας συνολικής διαφυγής, αλλά θέτουν “πρόδρομους” περιορισμούς για το 2023, στις δαπάνες χωρών όπως η Ελλάδα με υψηλό χρέος.
Στην κατεύθυνση αυτή, η ιδέα που έχει πέσει από την αρχή του πολέμου στην Ουκρανία, είναι η παράταση της δημοσιονομικής ευελιξίας και το 2023.
Το σκεπτικό είναι ότι την κρίση που προκάλεσε η πανδημία του κορονοϊού φαίνεται ότι διαδέχεται μια κρίση υψηλού πληθωρισμού και αλλαγής των δεδομένων σε ό,τι αφορά την ενεργειακή επάρκεια της Ευρώπης. Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, μια τέτοια ευελιξία θα έδινε ένα μεγαλύτερο περιθώριο για μέτρα στήριξης, όπως για παράδειγμα η μείωση -υπό προϋποθέσεις- του ΦΠΑ για κάποια βασικά είδη διατροφής, οι τιμές των οποίων είναι σε σταθερή άνοδο, λόγω του πολέμου στην Ουκρανία.
Η εφαρμογή της ιδέας υποστηρίζεται έμμεσα και από τους λεγόμενους “φειδωλούς” της ένωσης, οι οποίοι από την πλευρά τους, προσπαθούν να αναβάλλουν ακόμη περισσότερο την συζήτηση για την αλλαγή των δημοσιονομικών κανόνων, η έναρξη της οποίας έχει οριστεί για τον Οκτώβριο. Τούτο με το σκεπτικό, ότι η διεξαγωγή μιας τέτοιας συζήτησης σε περίοδο κρίσης, θα οδηγούσε την πλειοψηφία των χωρών, να πιέσουν για υπερβολική χαλάρωση στους δημοσιονομικούς κανόνες.
Το δεύτερο βασικό σημείο συζήτησης είναι η δυνατότητα αλλαγής χρήσης των πόρων του ΕΣΠΑ 2021 -2027, για να μπορούν να στηριχθούν επιχειρήσεις όπως συνέβη και την διετία 2020 -2021. Μια τέτοια λύση , θα είχε ως αποτέλεσμα να χαθεί μέρος από τον μακροπρόθεσμο στόχο του πακέτου, που για την Ελλάδα φτάνει τα 20,7 δισ. ευρώ, αλλά θα έλυνε τα χέρια στην αντιμετώπιση σοβαρών προβλημάτων που προκύπτουν άμεσα, λόγω της κρίσης που βρίσκεται σε εξέλιξη , κυρίως στο κρίσιμο τομέα της στήριξης των επιχειρήσεων.
Ένα ακόμη θέμα που αναμένεται να τεθεί, αλλά θα συζητηθεί επι της ουσίας τον Μάϊο, θα είναι η Γαλλική πρόταση για την δημιουργία ενός κοινού Ευρωπαϊκού ταμείου για την ενέργεια και την άμυνα, με χρηματοδότηση από ένα νέο ευρωομολόγο. Αν και η πρόταση απορρίφθηκε αρχικά από Γερμανία και Ολλανδία στην σύνοδο στις Βερσαλλίες, η Commission επιφυλάχθηκε να επανέλθει στο θέμα, με συγκεκριμένη πρόταση.
Βαρόμετρο η απειλή της Ρωσίας
“Βαρόμετρο” για το κλίμα των συζητήσεων θα αποτελέσει η υλοποίηση από την Μόσχα, της απειλής για διακοπή της παροχής φυσικού αερίου προς την Ευρώπη, στο τέλος Μαρτίου, αν τα καύσιμα δεν πληρωθούν σε ρούβλια.
Η επίσημη θέση της Commission είναι ότι κάτι τέτοιο θα αποτελούσε μονομερή αλλαγή των συμβάσεων της Ρωσίας με τις ευρωπαϊκές χώρες και δεν μπορεί να γίνει. Αν παρόλα αυτά η Ρωσία πραγματοποιήσει την απειλή της, τότε η Ευρώπη θα πρέπει να αντιμετωπίσει άλλη μια ανατροπή των δεδομένων και για το κόστος αλλά και για την ενεργειακή της επάρκεια, η οποία μπορεί να την οδηγήσει ακόμη και σε ύφεση. Με αυτά τα δεδομένα, οι συζητήσεις για μέτρα στήριξης αναμένεται να είναι πιο σύντομες και πιο “τολμηρές”.
