Αναδρομικά με «αστερίσκους» για τους συνταξιούχους έβγαλαν οι αναμενόμενες εδώ και ενάμιση χρόνο αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας, καθώς δικαίωσε με επιστροφές ως και 5.100 ευρώ τους συνταξιούχους που άσκησαν προσφυγές ως τις 31/7/2020, για τις αντισυνταγματικές μειώσεις σε επικουρικές και Δώρα, αφήνοντας στην κυβέρνηση την (πολιτική) απόφαση για το αν και με ποιους όρους θα μπορούσαν να πάρουν τα ίδια αναδρομικά και οι συνταξιούχοι που δεν άσκησαν αγωγές.
Κώστας Κατίκος
Από τη μια πλευρά είναι οι δικαιωθέντες που ανέρχονται σε περίπου 350.000 με 400.000 συνταξιούχους και από την άλλη είναι περίπου 1,3 εκατ. συνταξιούχοι, που είτε δεν είχαν την προνοητικότητα να προσφύγουν στα δικαστήρια είτε άκουσαν τις διαβεβαιώσεις της Πολιτείας ότι δεν χρειάζεται να τρέχουν στα δικαστήρια και ότι η όποια ρύθμιση για τα αναδρομικά θα τους αφορά όλους.
Η ρύθμιση που θα τους αφορούσε όλους ήταν αυτή για τα αναδρομικά που πληρώθηκαν το 2020 με το 11μηνο των επιστροφών για τις αντισυνταγματικές μειώσεις στις κύριες συντάξεις, χωρίς να περιλαμβάνονται οι επιστροφές για επικουρικές και Δώρα που θα έπρεπε να είναι στο ίδιο πακέτο πληρωμών, όπως ξεκαθαρίζει εκ νέου το ΣτΕ στις καινούργιες αποφάσεις 1403-7/2022 που εξέδωσε χθες.
Για το γεγονός μάλιστα ότι το 2020 (Οκτώβριος) δεν πληρώθηκαν όλα τα αναδρομικά του 11μήνου, το ΣτΕ καταλογίζει «παράλειψη» στην κυβέρνηση, και αυτή η «παράλειψη του νομοθέτη» να καταβάλει τα αναδρομικά 11μήνου για τις επικουρικές και τα Δώρα οδήγησε τους συνταξιούχους στο να τα διεκδικήσουν στα δικαστήρια.
Το ΣτΕ ήρθε λοιπόν με την πιλοτική δίκη του Ιανουαρίου του 2021 να κρίνει όχι μόνον αν δικαιούνται τα αναδρομικά οι συνταξιούχοι, αλλά κυρίως αν έχει δίκιο ο νόμος 4714/2020 που πλήρωσε αναδρομικά μόνο στις κύριες συντάξεις και με το άρθρο 114 περιόρισε τις διεκδικήσεις για αναδρομικά επικουρικών και Δώρων μόνον σε όσους έκαναν αγωγές μέχρι τις 31/7/2020, που ο νόμος τέθηκε σε ισχύ. Επιπρόσθετα, το ΣτΕ κλήθηκε να κρίνει αν είναι συνταγματική η πρόβλεψη του νόμου σύμφωνα με την οποία οι απαιτήσεις όσων πληρώθηκαν αναδρομικά κύριων συντάξεων, και δεν είχαν κάνει προσφυγή ως τις 31/7/2020, αποσβένονται και δεν έχουν δικαίωμα να διεκδικήσουν αναδρομικά επικουρικών και Δώρων.
Στο καθαρά τυπικό-νομικό σκέλος το Ανώτατο Δικαστήριο έβγαλε συνταγματικό το νόμο και το άρθρο 114, που σημαίνει πρακτικά ότι δεν έχει τύχη καμία δικαστική διεκδίκηση για αναδρομικά συντάξεων από τις μειώσεις των νόμων 4051 και 4093 με αγωγή μετά τις 31/7/2020, πλην βέβαια όσων δεν πήραν τίποτε και υπό την προϋπόθεση ότι δεν είχαν παραγραφεί οι αξιώσεις τους (για τους περισσότερους έχουν παραγραφεί).
Αυτά που δίνει αμετάκλητα το ΣτΕ στους συνταξιούχους με αγωγές ως 31/7/2020 είναι:
*Αναδρομικά 11 μηνών για μειώσεις επικουρικών και Δώρων επικουρικών (φτάνουν μέχρι 4.300 ευρώ)
*Αναδρομικά 11 μηνών για Δώρα κύριων συντάξεων (μέχρι 800 ευρώ)
* Τόκο (6% ως τον Απρίλιο του 2019 και 3% στη συνέχεια) στα ποσά που επιστράφηκαν στις κύριες συντάξεις και σε αυτά που θα πάρουν τώρα για τις επικουρικές και τα Δώρα.
Οι αποφάσεις αφορούν περίπου 400.000 συνταξιούχους με αγωγές ως 31/7/2020 και αναμένεται ότι κάθε περίπτωση η κυβέρνηση θα διευκολύνει νομοθετικά τη λήξη των περαιτέρω δικαστικών διενέξεων αποδίδοντας σε όλους τα ποσά που διεκδικούν.
Στο καθαρά ουσιαστικό σκέλος της υπόθεσης όμως, και με δεδομένο ότι η απόφαση του ΣτΕ μιλά για «νομοθετική παράλειψη» στην πληρωμή όλων των αναδρομικών (έστω και αν αποδίδει αυτή την παράλειψη σε οικονομικούς λόγους), το ζήτημα που έχει μπροστά της η κυβέρνηση είναι αν θα επεκτείνει την ισχύ της απόφασης σε όλους τους συνταξιούχους, μια που έχουν τις ίδιες περικοπές με αυτούς που τις διεκδίκησαν στα δικαστήρια.
Στους συνταξιούχους που δεν άσκησαν προσφυγή είναι και πάνω από 700.000 με χαμηλές συντάξεις κάτω των 800 ευρώ που δεν πήραν καθόλου αναδρομικά, γιατί η μόνη περικοπή που έγινε από τα μνημόνια ήταν στα Δώρα τους. Το γεγονός ότι δεν πήραν καθόλου αναδρομικά ενισχύει τις πιθανότητες να είναι από τους πρώτους που θα μπουν σε ένα ενιαίο πακέτο αναδρομικών με πρωτοβουλία της κυβέρνησης.
Η απόφαση του ΣτΕ δεν ήταν ομόφωνη αλλά είχε και 3 μειοψηφίες στα επίμαχα ζητήματα της απόσβεσης των απαιτήσεων για αγωγές που θα μπορούσαν να ασκηθούν μετά τις 31/7/2020. Σύμφωνα με το σκεπτικό της μειοψηφίας, «η διά νόμου απόσβεση και χωρίς τη συναίνεση των συνταξιούχων του ιδιωτικού τομέα, γεγενημένων και μη παραγεγραμμένων αξιώσεων, για τις οποίες έχουν εκδοθεί αμετάκλητες δικαστικές αποφάσεις (ΣτΕ Ολομ. 2287-2288/2015), παραβιάζει το άρθρο 1 του ΠΠΠ της ΕΣΔΑ και την αρχή της αναλογικότητας, διότι οι εν λόγω συνταξιούχοι είχαν νόμιμη προσδοκία ότι οι σχετικές αξιώσεις τους, εφόσον δεν είχαν υποπέσει σε παραγραφή, μπορούσαν να ικανοποιηθούν δικαστικώς».
ΤΑ ΣΕΝΑΡΙΑ ΓΙΑ ΕΠΕΚΤΑΣΗ
Σύμφωνα με πληροφορίες του «Ελεύθερου Τύπου», η κυβέρνηση εξετάζει ήδη περισσότερα από ένα σενάρια για το πώς θα μπορούσε να επεκτείνει την απόφαση του ΣτΕ σε όλους τους συνταξιούχους χωρίς να διακινδυνεύσει έναν δημοσιονομικό εκτροχιασμό και χωρίς να μειώσει τις επιδοτήσεις για τις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος και των καυσίμων.
Το κόστος από την επέκταση της απόφασης στα 2,5 εκατ. συνταξιούχων ανέρχεται περίπου σε 3,2 διΣ. ως 3,4 δισ. ευρώ, ενώ, αν μείνει μόνο στους 400.000 συνταξιούχους που κατά το ΣτΕ δικαιώνονται με αναδρομικά, το κόστος πέφτει περίπου στα 800 εκατ. ευρώ.
Ως πιθανά σενάρια για την πληρωμή των αναδρομικών είναι:
- Να δοθεί ένα εφάπαξ ποσό σε όλους (π.χ. τα Δώρα συντάξεων σε όλους τους συνταξιούχους) και το υπόλοιπο πακέτο να ψηφιστεί και να δοθεί σε δόσεις το 2023 -2024.
- Να πληρωθεί όλο το πακέτο των αναδρομικών (800 εκατ. ευρώ) στους 400.000 συνταξιούχους που δικαιώνονται με τις αποφάσεις του ΣτΕ και να δοθεί μια κι έξω ως το τέλος του 2023 ένα εφάπαξ ποσό για τους υπόλοιπους που θα είναι τα Δώρα συντάξεων.
- Να εξεταστεί η περίπτωση συμψηφισμού μέρους της προσωπικής διαφοράς με τα αναδρομικά και επί της ουσίας να μετατραπεί σε σύνταξη το ποσό που αποκόπηκε από τις συντάξεις με τον νόμο Κατρούγκαλου.
ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ΤΩΝ ΕΠΙΣΤΡΟΦΩΝ
Το κόστος των αναδρομικών για όλους τους συνταξιούχους αν συμπεριληφθεί και το Δημόσιο που έχει σε εκκρεμότητα την επιστροφή της Εισφοράς Αλληλεγγύης (ΕΑΣ) για τη διετία 2017-2018, αναλύεται ως εξής:
*Αναδρομικά Δώρων κύριων συντάξεων έως 2,1 δισ., ευρώ στους συνταξιούχους ιδιωτικού και δημοσίου τομέα.
*Αναδρομικά 11μήνου για μειώσεις επικουρικών σε όλους τους συνταξιούχους ιδιωτικού και δημοσίου τομέα, 800 εκατ. ευρώ.
*Αναδρομικά ΕΑΣ στους συνταξιούχους του Δημοσίου 400 εκατ. ευρώ.
Αν επιστραφούν αναδρομικά μόνον στους 400.000 συνταξιούχους του ιδιωτικού τομέα με αγωγές τότε το κόστος κατεβαίνει στα 800 εκατ. ευρώ και μαζί με τα αναδρομικά στις συντάξεις του Δημοσίου φτάνει περίπου στο 1,2 δισ. ευρώ.
Ειδικά για την ΕΑΣ η επιστροφή της για τα 2 έτη (2017-2018) που την έκρινε αντισυνταγματική το Ελεγκτικό Συνέδριο με την 1475/2021 Ολομελειακή του απόφαση, θεωρείται δεδομένη και πιθανότατα να είναι στο πρώτο πακέτο αναδρομικών που θα καταβάλει η κυβέρνηση στους επόμενους πέντε μήνες.
ΔΕΙΤΕ ΤΟΥΣ ΠΙΝΑΚΕΣ ΕΔΩ
