Απόρριψη αίτησης περί προσωρινής ρύθμισης της επιμέλειας και διατροφής, περιορισμού του δικαιώματος επικοινωνίας του καθ’ ου με το ανήλικο τέκνο, καθώς και απαγόρευσης προσέγγισης της αιτούσας από τον καθ’ ου
Απορρίφθηκε από το δικαστήριο των ασφαλιστικών μέτρων αίτηση μητέρας, με την οποία ζητούσε την προσωρινή ρύθμιση της επιμέλειας και διατροφής, τον περιορισμό του δικαιώματος επικοινωνίας του καθ’ ου με το ανήλικο τέκνο, που γεννήθηκε εκτός γάμου, καθώς και την απαγόρευση προσέγγισης της αιτούσας από τον καθ’ ου (ΜΠΑ 4960/2022).
Πιο αναλυτικά, μεταξύ των αιτημάτων της αιτούσας – μητέρας ήταν να ανατεθεί σε αυτήν η άσκηση της επιμέλειας του τέκνου που απέκτησε και παραμένει εκτός γάμου με τον καθ’ ου, να καταδικασθεί ο καθ’ ου να της καταβάλλει διατροφή για λογαριασμό του παραπάνω τέκνου της, να περιορισθεί η επικοινωνία του καθ’ ου με το ανήλικο τέκνο, καθώς και να απαγορευθεί στον καθ’ ου να επικοινωνεί μαζί της και με τα συγγενικά και φιλικά της πρόσωπα τηλεφωνικά, με μηνύματα ή με οποιονδήποτε άλλο τρόπο, να προσβάλλει τη σωματική ακεραιότητα, την τιμή και υπόληψη της μέσω ύβρεων και απειλών, και να την προσεγγίζει σε απόσταση μικρότερη των 200 μέτρων.
Η αίτηση, κατά τα επιμέρους αιτήματά της, κρίθηκε από το δικαστήριο απορριπτέα, διότι:
Ως προς το αίτημα να ανατεθεί στην αιτούσα η επιμέλεια του ανηλίκου τέκνου της, το δικαστήριο έκρινε ότι είναι απορριπτέο ως απαράδεκτο ελλείψει εννόμου συμφέροντος, αφού η άσκηση της γονικής μέριμνας και της επιμέλειας ανηλίκου τέκνου, γεννημένου εκτός γάμου των γονέων του, ανήκει στη μητέρα του εκ του νόμου, οπότε δεν νομιμοποιείται η αιτούσα να ζητήσει την παρέμβαση του δικαστηρίου για το εν λόγω ζήτημα.
Ακολούθως, ως προς το αίτημα περιορισμού της επικοινωνίας του καθ’ ου με το τέκνο, το δικαστήριο έκρινε ότι είναι ενεργητικά ανομιμοποίητο, δεδομένου ότι φορέας του δικαιώματος επικοινωνίας είναι ο καθ’ ου και όχι η αιτούσα, ούτε αυτή ισχυρίζεται ότι υπάρχει δικαστικώς προσδιορισμένο δικαίωμα επικοινωνίας του καθ’ ου για το οποίο να υποβάλλει αίτηση περί μεταρρύθμισης του.
Το αίτημα περί καθορισμού του ύψους διατροφής του ανηλίκου κρίθηκε απορριπτέο ως μη νόμιμο, διότι η αιτούσα δεν επικαλείται στην ένδικη αίτηση απορία της, αλλά, αντιθέτως, ισχυρίζεται ότι λαμβάνει ως μισθό ποσό ύψους 1.300 ευρώ.
Τέλος, το αίτημα της να απαγορευθεί στον καθ’ ου να επικοινωνεί μαζί της και με τα συγγενικά και φιλικά της πρόσωπα τηλεφωνικά, με μηνύματα ή με οποιονδήποτε άλλο τρόπο, να προσβάλλει τη σωματική ακεραιότητα, την τιμή και υπόληψη της μέσω ύβρεων και απειλών, καθώς και να την προσεγγίζει σε απόσταση μικρότερη των 200 μέτρων, κρίθηκε νόμω αβάσιμο ελλείψει κατεπείγοντος. Το δικαστήριο διαπίστωσε ότι το τελευταίο περιστατικό το οποίο περιγράφει η αιτούσα ανάγεται σε χρόνο πολύ προγενέστερο της άσκησης της αίτησης, γεγονός το οποίο κατά την κρίση του δικαστηρίου έχει αποδυναμώσει το δικαίωμά της να αιτηθεί την λήψη ασφαλιστικών μέτρων, συνεκτιμώμένου ότι για το μεταγενέστερο χρονικό διάστημα δεν επικαλείται συγκεκριμένα γεγονότα τα οποία να συνιστούν κίνδυνο κατ’ αυτήν. Τα μόνα γεγονότα, τα οποία επικαλείται, περιγράφουν τις δικαστικές και εξώδικες ενέργειες του καθ’ ου προκειμένου να επιτύχει την αναγνώριση του ανηλίκου τέκνου του.
Απόσπασμα απόφασης
Από τη διάταξη του άρθρου 682 παρ. 1 ΚΠολΔ συνάγεται ότι η λήψη ασφαλιστικών μέτρων επιτρέπεται και διατάσσεται μόνο με τη συνδρομή ορισμένων απαραιτήτων προϋποθέσεων, όπως η ύπαρξη δικαιώματος και η ύπαρξη επείγουσας περίπτωσης ή επικείμενου κινδύνου, η έλλειψη των οποίων καθιστά απορριπτέα την αίτηση. Επείγουσα περίπτωση νοείται εκείνη που χρειάζεται άμεση ρύθμιση με δικαστική παρέμβαση, όπως συμβαίνει κυρίως όταν η πάροδος του χρόνου μέχρι την άσκηση της τακτικής αγωγής πρόκειται να επιφέρει ουσιώδη βλάβη οποιασδήποτε έκτασης στην υλική φύση του αντικειμένου, ή όταν συντρέχει ανάγκη προσωρινής απόλαυσης του δικαιώματος, όχι όμως όταν ζητείται αποτροπή κινδύνου στο απώτερο μέλλον, ενώ επικείμενος κίνδυνος υπάρχει όταν η απειλούμενη βλάβη από στιγμή σε στιγμή επικρέμαται επί του πράγματος ή των διαδίκων, δεν αρκεί, δηλαδή να είναι απλώς ενδεχόμενος, αλλά πρέπει να επίκειται βλάβη που να δημιουργεί την έννοια του κινδύνου, οπότε και πρέπει να ληφθούν ασφαλιστικά μέτρα προς αποτροπή της βλάβης. Επομένως, στην αίτηση θα πρέπει να περιλαμβάνεται συνοπτική αναφορά των περιστατικών που πιθανολογούν την ύπαρξη του επικείμενου κινδύνου ή της επείγουσας περιπτώσεως, άλλως αυτή απορρίπτεται ως αόριστη. Αν πάλι στην αίτηση γίνεται επίκληση περιστατικών, τα οποία όμως δεν υπάγονται στην έννοια της επείγουσας περίπτωσης ή του επικειμένου κινδύνου, όπως αναλύθηκε ανωτέρω, τότε απορρίπτεται ως νόμω αβάσιμη (ΜΠρΑΘ 7810/03 Αρμ 2004. 121, ΜΠρΑΘ 31951/96 Αρμ 1997. 1499, ΜΠρΑΘ 22493/94 Δνη 37. 707, ΜΠρΑΘ 23867/1993 ΝοΒ 42. 233, ΜΠρΑΘ 4791/93 Αρχ^ 1993. 363 / ΝοΒ 1994. 453, ΜΠρΧαλκ 686/91 Δ 1992. 262, ΜΠρΚω 349/88 Δνη 31. 616, Β. ΒαθρακοκοΟης, ΕρμΚΠολΔ, τ. Δ’ στο άρθρο 682 σελ. 23 επ., Κ. Μπέης, ΠολΔικ στο άρθρο 682 σελ. 32, Μπρακατσούλας, ΑσφΜ, σσ. 30 επ., Π. Τζίφρας, ΑσφΜ, σσ. 11 επ., 1. Χαμηλοθώρης, ΑσφΜ, Έκδ. 2000, αριθμ. 96 σελ. 65). Περαιτέρω, σύμφωνα με το άρθρο 1515 εδ. α’-γ’ του ΑΚ, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 9 ν. 4800/2021, η γονική μέριμνα του ανηλίκου τέκνου, που γεννήθηκε και παραμένει χωρίς γάμο των γονέων του, ανήκει στη μητέρα του. Σε περίπτωση αναγνώρισης του, αποκτά γονική μέριμνα και ο πατέρας, την οποία ασκεί από κοινού με την μητέρα. Ήτοι, ως προς το παιδί, που γεννήθηκε χωρίς γάμο των γονέων του (και χωρίς σύμφωνο συμβίωσης), το ζήτημα των φορέων και της άσκησης της γονικής μέριμνας ρυθμίζεται από τα άρθρα 1515ΑΚ και 7 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης «για το νομικό καθεστώς των τέκνων που γεννήθηκαν χωρίς γάμο των γονέων τους» (ν. 1702/1987), η οποία αποτελεί ήδη εσωτερικό δίκαιο (για τη συμβατότητα της διάταξης του άρθρου 1515 ΑΚ με το άρθρο 7 της ως άνω Ευρωπαϊκής Σύμβασης, βλ. Κουνουγέρη-Μανωλεδάκη, Οικογενειακό Δίκαιο, τομ. Π, έκδ. 2016, σ. 291). Η ρύθμιση του άρθρου 1515 ΑΚ είναι διαφορετική από τη ρύθμιση του άρθρου 1510 ΑΚ για τη γονική μέριμνα των παιδιών, που γεννιούνται σε γάμο, αποτελώντας παρέκκλιση από τον κανόνα της πλήρους εξομοίωσης των χωρίς γάμο γεννημένων και αναγνωρισμένων παιδιών (ΑΚ 1484), η οποία όμως (παρέκκλιση) επιβάλλεται από τα πράγματα, για το λόγο ότι δεν υπάρχει γάμος των γονέων. Σημειώνεται ότι στην περίπτωση του άρθρου 1515 του ΑΚ, υφίσταται αναγκαστική άσκηση της επιμέλειας του ανήλικου τέκνου από τον ένα μόνο γονέα, ήτοι από τον έχοντα τη γονική μέριμνα αυτού, υπό τις προϋποθέσεις του άρθρου 1515 του ΑΚ (βλ. Κουνουγέρη-Μανωλεδάκη, σ. 333). Επομένως, στην εν λόγω περίπτωση, την επιμέλεια του ανηλίκου εκτός γάμου τέκνου έχει η ασκούσα τη γονική μέριμνα μητέρα αυτού, τυχόν δε αίτημα ενώπιον του δικαστηρίου περί αναθέσεως της επιμελείας στην μητέρα, είναι άνευ αντικειμένου. Εξάλλου, κατά τη διάταξη του άρθρου 1502 του ΑΚ, σε περίπτωση που ένα τέκνο έχει γεννηθεί χωρίς γάμο της μητέρας του και η πατρότητα του είναι πολύ πιθανή, η δε μητέρα του βρίσκεται σε απορία, το δικαστήριο μπορεί, ακόμη και πριν ασκηθεί η αγωγή για την αναγνώριση του, να διατάξει ως ασφαλιστικό μέτρο την προκαταβολή από τον πατέρα στο τέκνο, κάθε μήνα, εύλογου ποσού έναντι της οφειλόμενης σ’ αυτό διατροφής. Με την ανωτέρω διάταξη παρέχεται η δυνατότητα επιδίκασης προσωρινής διατροφής στο τέκνο που γεννήθηκε χωρίς γάμο της μητέρας του και πριν ακόμη ασκηθεί η αγωγή για την αναγνώριση της πατρότητας (πολύ περισσότερο δε, κατ’ αυτήν και μετ αυτήν) και κατά τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων, αν συντρέχουν οι περιοριστικά οριζόμενοι σ’ αυτήν όροι, ήτοι α) η πατρότητα του πατέρα να είναι πολύ πιθανή και β) η μητέρα να είναι άπορη. Το ίδιο πρέπει να συμβαίνει και με το τέκνο, η ηλικία του οποίου είναι αδιάφορη στην προκείμενη περίπτωση. Ειδικότερα, η μητέρα και το τέκνο θα πρέπει να έχουν ανάγκη από ξένη βοήθεια, είτε διότι δεν έχουν περιουσία, είτε διότι δεν έχουν εισοδήματα από περιουσιακά στοιχεία ή εργασία, λόγω π.χ. ανηλικότητας του τέκνου ή απασχόλησης της μητέρας με τη φροντίδα του τέκνου. Τέλος, δικαιούχος του δικαιώματος επικοινωνίας είναι ο γονέας που δεν διαμένει με το τέκνο. Επομένως, ο γονέας ο οποίος έχει την επιμέλεια του τέκνου δεν νομιμοποιείται ενεργητικώς να ζητήσει να ρυθμιστεί η επικοινωνία του τέκνου με τον άλλο γονέα ο οποίος δεν έχει την επιμέλεια του και δεν διαμένει με αυτό, η δε αγωγή της μητέρας με την οποία αυτή ζητεί να ρυθμιστεί η προσωπική επικοινωνία του εναγομένου με το τέκνο, είναι απορριπτέα και απαράδεκτη για έλλειψη ενεργητικής νομιμοποιήσεως (βλ. «Επιμέλεια και διατροφή τέκνου -δικαίωμα επικοινωνίας Καλλιόπης Χριστακάκου – Φωτιάδη – Νίκου Κουμούτση, έκδ. 2008, αρ. εκθ. 163 με εκεί νομολογία).
Δείτε ολόκληρη την απόφαση στο dsanet.gr.
