Στο ενεργειακό σύστημα της ΕΕ, η τιμή χονδρικής της ηλεκτρικής ενέργειας καθορίζεται από τον χρονικά τελευταίο σταθμό ηλεκτροπαραγωγής ο οποίος είναι αναγκαίος για την κάλυψη της συνολικής ζήτησης.
Η ενεργειακή κρίση «πονοκεφαλιάζει» πολίτες και πολιτικούς με την οικονομία της Ευρωζώνης να βρίσκεται σε κομβικό σημείο και το ενεργειακό σύστημα της Ε.Ε να δοκιμάζεται για ακόμη μία φορά το τελευταίο χρονικό διάστημα με ένα από τα πολλά ερωτήματα να είναι γιατί η τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας συνδέεται με εκείνη του φυσικού αερίου;
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Στο ενεργειακό σύστημα της ΕΕ, η τιμή χονδρικής της ηλεκτρικής ενέργειας καθορίζεται από τον χρονικά τελευταίο σταθμό ηλεκτροπαραγωγής ο οποίος είναι αναγκαίος για την κάλυψη της συνολικής ζήτησης.
Υπό αυτό το πρίσμα, αιολικά πάρκα, πυρηνικοί σταθμοί, σταθμοί καύσης άνθρακα και φυσικού αερίου και όλοι οι υπόλοιποι παραγωγοί υποβάλλουν προσφορές στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, με τις φθηνότερες πηγές να έρχονται πρώτες, ακολουθούμενες από τις ακριβότερες, όπως το φυσικό αέριο, με τις μονάδες φυσικού αερίου να καθορίζουν συχνά την τιμή σε αυτό το σύστημα.
Πώς λειτουργεί το σύστημα;
Το σύστημα λειτουργεί ως εξής: Όλοι οι παραγωγοί πωλούν την ισχύ τους στην ίδια τιμή, οι φθηνότεροι παραγωγοί ανανεώσιμων πηγών ενέργειας καταλήγουν με μεγαλύτερο περιθώριο κέρδους με αυτό να αποτελεί ένα ισχυρό κίνητρο, το οποίο οδηγεί σε περισσότερες επενδύσεις στις υποδομές ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Οι «φωνές» εντός Ε.Ε
Στον αντίποδα όμως, χώρες όπως η Ισπανία, υποστηρίζουν ότι το συγκεκριμένο σύστημα είναι άδικο, μιας και έχει ως αποτέλεσμα να πωλείται φθηνή “πράσινη” ενέργεια στους καταναλωτές στην ίδια τιμή με την ακριβότερη ενέργεια η οποία βασίζεται σε ορυκτά καύσιμα.
Γιατί αυξήθηκαν οι τιμές του φυσικού αερίου
Οι τιμές του φυσικού αερίου έχουν εκτοξευθεί καθώς η Ρωσία μείωσε τους όγκους που στέλνει στην Ευρώπη και εν μέσω έντονου παγκόσμιου ανταγωνισμού για το μη ρωσικό φυσικό αέριο.Το αποτέλεσμα ήταν να έχει αυξηθεί η τιμή της παραγωγής ενέργειας από φυσικό αέριο στην Ευρώπη, με αποτέλεσμα υψηλότερες συνολικές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας.
Η Γερμανία και οι παράγοντες αύξησης των τιμών ενέργειας
Σύμφωνα με το συμβόλαιο ηλεκτρικής ενέργειας της Γερμανίας για το 2023 παρατηρήθηκε τρομακτική αύξηση στο υψηλό-ρεκόρ των 1.050 ευρώ ανά μεγαβατώρα στα τέλη Αυγούστου, αύξηση η οποία είναι 14 φορές υψηλότερη από το αντίστοιχο επίπεδό του πριν από έναν χρόνο, αν και οι τιμές έκτοτε έχουν εν μέρει υποχωρήσει.
ΙΟφείλουμε να σημειώσουμε, ότι στην αύξηση των τιμών ενέργειας έπαιξαν ρόλο και άλλοι παράγοντες όπως τα προβλήματα στους γαλλικούς πυρηνικούς σταθμούς και η σοβαρή ξηρασία στην Ευρώπη, η οποία παρεμπόδισε την παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας, ενώ επηρέασε και τις παραδόσεις άνθρακα.
Πώς μπορεί η Ε.Ε να αλλάξει τον τρόπο καθορισμού των τιμών ενέργειας;
Όπως είναι φυσικό επακόλουθο η Ε.Ε οφείλει και πρέπει να δράσει άμεσα μιας και είναι ορατός πλέον ο κίνδυνος μιας συνολικής αποσταθεροποίησης σε χρηματιστήρια, αλλά και νοικοκυριά ανά την Ευρώπη.
Να θυμίσουμε, ότι η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δήλωσε προ ημερών, ότι η ΕΕ πρέπει να αποσυνδέσει την τιμή του φυσικού αερίου από εκείνη της ηλεκτρικής ενέργειας, χωρίς όμως να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες με ανώτατες πηγές εντός της Ε.Ε να επισημαίνουν πως η Επιτροπή θα πρέπει να καταθέσει πρόταση που να περιλαμβάνει ανώτατο όριο τιμής για ορισμένα είδη μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, οι οποίες δεν λειτουργούν με φυσικό αέριο.
Στο στόχαστρο οι παραγωγοί που «θησαυρίζουν»
Η εκτίναξη των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας οδήγησε σε μεγάλα έσοδα για παραγωγούς οι οποίοι δεν χρησιμοποιούν φυσικό αέριο και έχουν μικρότερο λειτουργικό κόστος, όπως τα αιολικά πάρκα και οι πυρηνικοί σταθμοί, ενώ η ΕΕ διαμηνύει προς πάσα κατεύθυνση, ότι οι διάφορες χώρες θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν το ανώτατο όριο (πλαφόν) στις τιμές προκειμένου να μειώσουν τα έσοδα των συγκεκριμένων παραγωγών και να μπορούν να ξοδέψουν τα συγκεκριμένα ποσά για να περιορίσουν το ύψος των λογαριασμών των καταναλωτών.
