ΚΟΡΙΝΑ ΣΑΜΑΡΚΟΥ
Σε αντίθεση με την πανδημία, που αποδείχθηκε ένα προσωρινό χτύπημα για τις οικονομίες, η ευρωπαϊκή ενεργειακή κρίση αποτελεί έναν μακροπρόθεσμο και δομικό κίνδυνο που απειλεί τη δυνητική ανάπτυξη των οικονομιών, προειδοποιεί η Moody’s. Σύμφωνα με τον οίκο αξιολόγησης, οι οικονομίες που εμφανίζουν τον υψηλότερο κίνδυνο να υποστούν μόνιμη ζημιά εξαιτίας της ενεργειακής κρίσης είναι εκείνες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, καθώς και η Ιταλία.
Στην περίπτωση της Ελλάδας, οι μακροπρόθεσμες ζημιές για την οικονομία από αυτή την κρίση οφείλονται κυρίως στην υψηλή έκθεσή της στον τουρισμό (15% του ΑΕΠ), κάτι που την καθιστά ευάλωτη στην πιθανή μείωση των εισοδημάτων των νοικοκυριών. Επίσης, σαν παράγοντα κινδύνου αναφέρουν οι αναλυτές της Moody’s τη μεγάλη σημασία που έχουν οι μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις στην παραγωγή προστιθέμενης αξίας και στην απασχόληση στην Ελλάδα.
Σε μέτριο κίνδυνο μόνιμης ζημιάς από την κρίση αυτή εκτίθεται η Ελλάδα και εξαιτίας της αδύναμης θέση της στα δημοσιονομικά, του υψηλότερου ρίσκου ενός πιστωτικού γεγονότος στον τραπεζικό κλάδο και των αδύναμων θεσμών της.
Η κρίση θα έχει διάρκεια
Η Moody’s προειδοποιεί ότι η ενεργειακή κρίση θα διαρκέσει, παρότι οι τιμές του φυσικού αερίου έχουν αποκλιμακωθεί αυτή τη στιγμή από τα υψηλά του καλοκαιριού. Μία παρατεταμένη περίοδος γεωπολιτικής αβεβαιότητας, σε συνδυασμό με την ανάγκη για δομική αναθεώρηση του ενεργειακού μείγματος της Ευρώπης, σημαίνει ότι οι τιμές της ενέργειας θα παραμείνουν πάνω από τα ιστορικά επίπεδά τους μεσοπρόθεσμα.
Το αυξημένο ενεργειακό κόστος αποτελεί ένα μεγάλο σοκ για την ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών οικονομιών, ειδικά σε σχέση με χώρες χαμηλού ενεργειακού κόστους, όπως είναι οι ΗΠΑ, τονίζουν οι αναλυτές. «Αυτό το μειονέκτημα θα μπορούσε να αποδυναμώσει την μακροπρόθεσμη ανταγωνιστικότητα των τιμών της περιοχής και να οδηγήσει στην δομική πτώση της βιομηχανικής βάσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης μεσοπρόθεσμα, εάν δεν υπάρξει αποτελεσματική κυβερνητική στήριξη», σημειώνουν.
Την ίδια στιγμή, ο κίνδυνος επιβολής δελτίου αναμένεται να λειτουργήσει ανασταλτικά για τις επενδύσεις, μέχρι να εξασφαλιστούν εναλλακτικές προμήθειες. Η Moody’s εκτιμά ότι η επαρκής αποθηκευμένη ενέργεια αλλά και η μείωση της κατανάλωσης θα επιτρέψουν στις περισσότερες χώρες να αποφύγουν ένα δελτίο στην ενέργεια φέτος τον χειμώνα, όμως οι κίνδυνοι θα παραμείνουν αυξημένοι έως ότου οι κυβερνήσεις μπορέσουν να βρουν αξιόπιστες και μακροπρόθεσμες εναλλακτικές στις ρωσικές προμήθειες, κάτι που σύμφωνα με τον οίκο, θα απαιτήσει χρόνια.
Οι πιο εκτεθειμένες οικονομίες
Σύμφωνα με τη Moody’s, οι οικονομίες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης και από τις μεγάλες, εκείνες της Ιταλίας και της Γερμανίας, είναι οι πιο εκτεθειμένες στον κίνδυνο μόνιμης ζημιάς (scarring) από την ενεργειακή κρίση, λόγω της μεγάλης εξάρτησής τους από τη βιομηχανία και από κλάδους που είναι ευάλωτοι στο αυξημένο ενεργειακό κόστος.
Η Moody’s σημειώνει ότι οι χώρες της Νότιας Ευρώπης εμφανίζουν μέτρια έκθεση, κυρίως μέσω των δευτερογενών επιπτώσεων σε τομείς του κλάδου των υπηρεσιών, όπως είναι ο τουρισμός. Ο υψηλός αριθμός μικρών επιχειρήσεων, που τυπικά έχουν μικρότερα μαξιλάρια ρευστότητας για να απορροφήσουν το αυξημένο κόστος αλλά και μικρότερη διαφοροποίηση, είναι επίσης ένας παράγοντας κινδύνου.
Τελικά, η αποτελεσματικότητα των πολιτικών θα κρίνει τις επιπτώσεις αυτής της κρίσης, καταλήγει ο οίκος, σημειώνοντας ότι από την δημοσιονομική και θεσμική ισχύ της κάθε χώρας, θα εξαρτηθεί το εάν μια κυβέρνηση έχει περιθώρια να λάβει μέτρα αλλά και πόσο αποτελεσματικά θα είναι τα μέτρα αυτά.
