Τα 20 βήματα της διαδικασίας ελέγχου από την επιλογή των φορολογουμένων, μέχρι την κοινοποίηση της Πράξης Προσδιορισμού του Φόρου

Τις νέες διαδικασίες διενέργειας των φορολογικών ελέγχων κοινοποίησε η ΑΑΔΕ στις αρμόδιες υπηρεσίες της προκειμένου να τις ακολουθούν πιστά και να μην υποπίπτουν σε λάθη που ακυρώνουν τον έλεγχο, αλλά και να εντοπίζουν υποθέσεις οι οποίες υποκρύπτουν μεγάλη φοροδιαφυγή.

Βασική εντολή προς τους ελεγκτές είναι η άντληση στοιχείων για το προφίλ του φορολογούμενου, μέσα από διασταυρώσεις και ειδικά των τραπεζικών του λογαριασμών, προκειμένου να συσχετιστούν οι καταθέσεις του, με τα δηλωθέντα εισοδήματά του.

Στον πρόλογο της «ντιρεκτίβας» της ΑΑΔΕ αναφέρεται ότι η Φορολογική Διοίκηση έχει την εξουσία να επαληθεύει, να ελέγχει και να διασταυρώνει την εκπλήρωση των φορολογικών υποχρεώσεων εκ μέρους του φορολογουμένου, την ακρίβεια των φορολογικών δηλώσεων που υποβάλλονται.

Επίσης έχει το δικαίωμα να επιβεβαιώνει τον υπολογισμό και την καταβολή του οφειλόμενου φόρου, διενεργώντας έλεγχο σε έγγραφα, λογιστικά στοιχεία και στοιχεία γνωστοποιήσεων και παρόμοιες πληροφορίες, θέτοντας ερωτήσεις στον φορολογούμενο και σε τρίτα πρόσωπα, ερευνώντας εγκαταστάσεις που χρησιμοποιούνται για τη διενέργεια επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, σύμφωνα με τις διαδικασίες που ορίζει η νομοθεσία και χρησιμοποιώντας μεθόδους, οι οποίες προβλέπονται στον Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας.

Τα 20 βήματα των φορολογικών ελέγχων

Στο πλαίσιο αυτό, η Φορολογική Διοίκηση επιλέγει τις προς έλεγχο υποθέσεις και προβαίνει στη σύνταξη σχετικών εκθέσεων ελέγχου και την έκδοση καταλογιστικών πράξεων σύμφωνα με τα παρακάτω βήματα:

1. Συγκέντρωση δεδομένων από εσωτερικές-εξωτερικές πηγές. Οι προς έλεγχο υποθέσεις επιλέγονται με βάση κριτήρια ανάλυσης κινδύνου, στοιχεία από εσωτερικές και εξωτερικές πηγές πληροφόρησης ή με βάση άλλα κριτήρια.
2. Η εντολή ελέγχου εκδίδεται από τον Προϊστάμενο της αρμόδιας Ελεγκτικής Αρχής μέσω του Ο.Π.Σ. ELENXIS.
3. Ο οριζόμενος ελεγκτής κοινοποιεί, στον ελεγχόμενο φορολογούμενο αντίγραφο της εντολής ελέγχου εντός 5 ημερών από την έκδοσή της. Σε περίπτωση συστημένης επιστολής αποστέλλει ταχυδρομικά την εντολή ελέγχου, ενώ, σε εξαιρετικές περιπτώσεις αιτιολογείται ειδικά από τον Προϊστάμενο της Ελεγκτικής Υπηρεσίας η μη τήρηση της προθεσμίας των 5 ημερών.
4. Ο ελεγκτής καταχωρεί στο σύστημα ELENXIS την ημερομηνία κοινοποίησης της εντολής ελέγχου ή της αποστολής με συστημένη επιστολή ή της ειδικής αιτιολογίας
5. Ο ελεγκτής, στο όνομα του οποίου έχει εκδοθεί η εντολή ελέγχου, διενεργεί έρευνα, με χρήση της βάσης δεδομένων TAXIS & ELENXIS, προκειμένου να συλλέξει τις πρώτες πληροφορίες για τον φορολογούμενο, αποστέλλει έγγραφα για την συλλογή πληροφοριών (υποβληθείσες δηλώσεις και λοιπά στοιχεία ανά αντικείμενο ελέγχου) από λοιπές Υπηρεσίες εντός και εκτός της Φορολογικής Διοίκησης.
6. Ο ελεγκτής αποκτά πρόσβαση στα βιβλία και στοιχεία του ελεγχομένου και, όπου απαιτείται, κοινοποιεί Αίτημα Παροχής Πληροφοριών με το οποίο τον καλεί, εντός πέντε (5) εργάσιμων ημερών από την επομένη της λήψης του αιτήματος αυτού, να θέσει στην διάθεση του ελέγχου οποιοδήποτε στοιχείο που αφορά στον έλεγχο.
7. Επεξεργάζεται στοιχεία από βάσεις δεδομένων που διαθέτει ή έχει πρόσβαση η Υπηρεσία (π.χ. ELENXIS, TAXIS, V.I.E.S., TRANSFER PRICING ANALYSIS, Ειδικό Λογισμικό Προσαύξησης Περιουσίας, Σύστημα Μητρώων Τραπεζικών Λογαριασμών και Λογαριασμών Πληρωμών (Σ.Μ.Τ.Λ. & Λ.Π.), και λοιπά στοιχεία που συλλέγονται από τον ελεγχόμενο φορολογούμενο.
8. Εφόσον η Φορολογική Διοίκηση διαπιστώνει μη απόδοση, ανακριβή απόδοση, συμψηφισμό, έκπτωση ή διακράτηση Φ.Π.Α., Φ.Κ.Ε., φόρου ασφαλίστρων, παρακρατούμενων, επιρριπτόμενων φόρων, τελών και εισφορών, με σκοπό τη μη πληρωμή συνολικά στο Δημόσιο ποσού πάνω από 150.000 ευρώ, καθώς και είσπραξη επιστροφής των παραπάνω φόρων κατόπιν παραπλάνησης της Φορολογικής Διοίκησης, συντάσσεται Ειδική Έκθεση Ελέγχου που αφορά στη λήψη προληπτικών ή διασφαλιστικών του δημοσίου συμφέροντος μέτρων άμεσου και επείγοντος χαρακτήρα.
9. Ταυτόχρονα ή εντός αποκλειστικής προθεσμίας δεκαπέντε (15) ημερών από την εφαρμογή των μέτρων επιδίδεται με απόδειξη στον παραβάτη, κλήση προς επιγενόμενη ακρόαση για τις διαπιστώσεις της Ειδικής Έκθεσης Ελέγχου.
10. Σε περίπτωση διαφοροποίησης της φορολογητέας ύλης μεταξύ των υποβληθέντων δηλώσεων και των ευρημάτων του ελέγχου, καταλογίζονται οι προβλεπόμενοι φόροι και τα πρόστιμα.
11. Ο ελεγκτής ενημερώνει τον φάκελο της Υπόθεσης, καταχωρώντας τα στοιχεία που αφορούν στο Σημείωμα Διαπιστώσεων Ελέγχου (αριθμό & ημερομηνία σύνταξης) και τα προσωρινά αποτελέσματα ανά φορολογία και φορολογική περίοδο.
12. Κοινοποίηση του Σημειώματος Διαπιστώσεων Ελέγχου και των προσωρινών διορθωτικών προσδιορισμών φόρου και προσωρινών προσδιορισμών προστίμου στον φορολογούμενο, ο οποίος δύναται εντός είκοσι (20) ημερών να διατυπώσει εγγράφως τις απόψεις του σχετικά με τα αποτελέσματα του ελέγχου.
13. Ο φορολογούμενος δύναται να ανταποκριθεί με ένα ή περισσότερα απαντητικά υπομνήματα στους προαναφερόμενους προσωρινούς διορθωτικούς προσδιορισμούς φόρου και προσωρινούς προσδιορισμούς προστίμου εντός της προβλεπόμενης προθεσμίας των είκοσι (20) ημερών από την κοινοποίηση σε αυτόν.
14. Μετά την έγγραφη απάντηση του ελεγχομένου στους οικείους προσωρινούς διορθωτικούς προσδιορισμούς φόρου και προσωρινούς προσδιορισμούς προστίμου, ενημερώνεται η εφαρμογή ELENXIS.
15. Ο ελεγκτής, μετά από την επεξεργασία των απόψεων του φορολογουμένου, προβαίνει στην σύνταξη των αντίστοιχων εκθέσεων ελέγχου, στις οποίες διατυπώνονται τα τελικά συμπεράσματα του ελέγχου και στη σύνταξη των Οριστικών Πράξεων διορθωτικού προσδιορισμού φόρου και των πράξεων επιβολής προστίμου.
16. Ο ελεγκτής ενημερώνει την Υπόθεση στο σύστημα ELENXIS, καταχωρώντας τα στοιχεία που αφορούν στην Έκθεση Ελέγχου και στις οριστικές πράξεις διορθωτικού προσδιορισμού φόρου και τις πράξεις επιβολής προστίμου.
17. Συντάσσεται και υποβάλλεται αμελλητί μηνυτήρια αναφορά εάν συντρέχει περίπτωση τέλεσης ή απόπειρας τέλεσης εγκλήματος κατά τις διατάξεις του άρθρου 66 του Κ.Φ.Δ. με βάση την Οριστική Πράξη Διορθωτικού Προσδιορισμού Κ.Φ.Δ. ή την πράξη επιβολής προστίμου.
18. Υπάλληλος της Φορολογικής Ελεγκτικής Υπηρεσίας (Φ.Ε.Υ.) ή δικαστικός επιμελητής κοινοποιεί τις εκθέσεις ελέγχου και τις οριστικές πράξεις διορθωτικού προσδιορισμού φόρου και πράξεις επιβολής προστίμων στον ελεγχόμενο φορολογούμενο.
19. Ο ελεγκτής ενημερώνει το σύστημα ELENXIS με τα στοιχεία της κοινοποίησης των εκθέσεων ελέγχου και των οριστικών πράξεων διορθωτικού προσδιορισμού φόρου και πράξεων επιβολής προστίμων (ημερομηνία κοινοποίησης, πρόσωπο που παραλαμβάνει και ιδιότητα). και εφόσον συντρέχει περίπτωση καταχωρεί τα στοιχεία της μηνυτήριας αναφοράς.
20. Ο ελεγκτής στέλνει αναφορά, εφόσον: 

α) ο φορολογούμενος δεν υποβάλει ενδικοφανή προσφυγή (30 ημέρες μετά την κοινοποίηση) και δεν εξοφλήσει το καταλογισθέν ποσόν, 

β) ο φορολογούμενος υποβάλει ενδικοφανή προσφυγή και: αα) σε συνέχεια απάντησης της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών (Δ.Ε.Δ.), ο φορολογούμενος δεν εξοφλήσει την οφειλή, 

γ) μετά την παρέλευση του διαστήματος των 120 ημερών, ο φορολογούμενος δεν εξοφλήσει την οφειλή ή προσφύγει στα διοικητικά δικαστήρια.